„HIER EN NU" MIDDEN IN
COMPUTER PROBLEMEN
Het Nationaal Ballet
danst Metaforen
TERUGBLIK
w
hou f
het l
scherm
in het
oog
TELEVISIE VANAVONir:
TELEVISIE VRIJDAG
RADIO VANAVOND
0
RADIO VRIJDAG
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
NDERDAG 19 OKTOBER 1978 PACP ff
Hoe machtig is de computer: wat zijn de
dreigende gevaren en waar gaan we naartoe.
Op deze vragen wil de 32-jarige redacteur
van NCRV's „Hier en nu", Roel Oostra geen
antwoord geven. Hij wil het fenomeen van
de computer wel uitvoerig signaleren en de
betrokken te denken geven - wie dat ook
zijn. Juli van dit jaar zond hij uit „Compu
ter en privacy", afgelopen maandagavond
kwam aan de beurt „Computer en werkgele
genheid". Maar Oostra is over dit onderwerp
lang niet klaar. Met zijn documentaires,
vooral de laatste, werpt Oostra meer vragen
op dan hij kan beantwoorden. Maar een
vraag heeft zijn bijzondere belangstelling,
waarover in de nabije toekomst opnieuw een
Hier en nu-aflevering wordt gewijd: „Wat
doen we met de werklozen - wat kan de
werkloze doen."
In zijn laatste uitzending „Computer en werk
gelegenheid" sneed Oostra wel een heel be
langrijk gevolg aan van de snelle opmars van
de computer, die steeds kleiner en steeds
goedkoper wordt. Sommige beelden die hij
toonde, waren op zichzelf niet nieuw: de zelf
bediening-benzinepompen, de vrijwel perso-
neelloze supermarkten. Maar, vindt Oostra,
het feit dat deze beelden al zo gewoon wor
den gevonden, zou als beangstigend moeten HGTSGnS
worden ondervonden. Want het blijft er niet
bij.
ver. Het is nog niet zo lang geleden, dat voor
de bouw van een computer een ruimte nodig
was, zo groot als een huis. Voor een compu
ter met dezelfde werking kan nu worden vol
staan met de ruimte die een flink pak luci
fers inneemt. En alles kan nog kleiner en
uiteindelijk nog goedkoper. En, zoals een des
kundige opmerkt: „Een computer draait geen
sigaretten, neemt geen vakantie, heeft geen
koffiepauze nodig".
Hij had het ook nog over „en hij is nooit
ziek", maar dan had hij daar de onderhouds
monteurs bij moeten betrekken en reparaties
op vervelende momenten. Al doet dit aan het
verschijnsel van de computer geen afbreuk.
René Eijbersen, hoofdredacteur van „Hier en
nu": „Sinds het Journaal minder onderwer
pen behandelt, maar voor elk onderwerp veel
meer tijd inruimt, is het voor ons zinloos ge
worden korte onderwerpen te brengen, min
of meer als herhaling van wat het Journaal
al bracht. Daarom maken we nu uitzendingen
die ons hele programma vullen, al zullen we
nooit veel meer kunnen doen dan signaleren.
We willen niet iets specifieks bereiken en dat
is ook met de uitzendingen over computers
het geval."
Oostra zond ook beelden uit van de electro-
nisch bestuurde tractor, die onbemand hele
landerijen kan bewerken, van fabrieken
waarin een man één keer een handeling ver
richt, waarna een robot het lopendeband-
werk kan overnemen: computerwerk.
Maar ook had Oostra opnamen van een
werkloze die machteloos de stevige knuisten
heft en vraagt of hij die knuisten soms voor
niets heeft gekregen. Met weerzin moet deze
vraag met „ja" worden beantwoord. Oostra:
„We zullen eraan moeten wennen, dat het
maatschappelijk beeld verandert. Dat de term
„zinvol leven" op een andere manier moet
worden bereikt. En dat op beangstigend korte
termijn".
Hoewel het onderwerp waarmee Oostra bezig
is, dermate complex is dat de half-uurs pro
gramma's niet meer kunnen betekenen dat
het signaleren van toestanden, voert Oostra
dit signaleren bijzonder bekwaam uit. Hij zet
een groot aantal computer-factoren netjes en
overzichtelijk op een rij en laat het beant
woorden van de vragen, die hij in grote mas
sa's oproept, aan de deskundigen over.
Maar ook aan de mensen, die zich er reken
schap van moeten geven, dat ontslagen in de
toekomst nog massaler zullen vallen dan in
deze tijd het geval is. Oostra: „Het enige dat
De komstvan de computer ^betekent binnen afzienbare tijd grote maatschappelij-
ke veranderingen, toont Roel Oostra aan in NCRV's Hier en Nu.
voor het overige zijn de technici ongelooflijk
Oostra wil de betrokkenen duidelijk maken -
begeleiders van groepen, politieke, maar ook
kerkelijke - dat rond 1980 computers worden
gemaakt die kleiner zijn dan de hersenen van
de mens en functioneel niet veel van elkaar
verschillen. En dat verschijnselen niet mogen
worden afgedaan met „modegril". Oostra's
film liet zien, hoe de Zwitserse horloge-indus
trie kapot ging aan de gedachte, dat het elek
tronische horloge maar een modegril zou zijn.
Hoewel de Zwitserse industriëlen misschien
wat kortzichtig, maar toch ook niet zo dom
waren.
Oostra is ervan overtuigd, dat het leven bin
nen enkele jaren voor ontstellend veel men
sen drastisch zal veranderen. Ook politici
hebben die overtuiging, maar zouden als ver
stard de gevolgen van die ontwikkelingen aan
anderen overlaten. Daarom signaleert Oostra.
Afgelopen maandag en in komende uitzendin
gen. Waarbij steeds duidelijker wordt, dat de
mens in de nabije toekomst anders zal moe
ten leren leven. De dienstverlenende sector
zal belangrijk worden, menen deskundigen
thans. Maar voor alles wil Oostra aantonen,
dat de mens moet vergeten dat „leven" auto
matisch „werk" inhoudt. Althans iets anders
dan tegenwoordig nog onder werk wordt ver
staan; de werkloze van nu weet daar al over
mee te praten, al is dat nu nog, mogelijk in
een overgangsstadium, met triest geheven
handen.
F.J. BROMBERG
,De eerste versie van het bal
let „Metaforen" maakte chore
ograaf Hans van Manen in
"1965 voor het Nederlands
Danstheater, waar hij toen
werkzaam was. Twee jaar ge-
leden paste hij de versie iets
aan en deed het ballet herle
ven bij Het Nationaal Ballet.
„Metaforen" is een sterk sym
metrisch werk met een bewe
gingspatroon waarin begrip
pen als „spiegeling" en
„verdubbeling" doorlopend tot
uiting komen. Er zijn twee
paren, twee grote duetten in
het hart van het werk aan
het dansen wanneer twee
mannelijke en ook twee vrou
welijke solisten een opmerke
lijke pas-de-deux uitvoeren.
Ned.1,22.10 uur.
De man van
Atlantis
Schubert en zijn assistent ver
liezen hun macht, over het
moddergedrocht, een robot
achtige machine, die is ont
worpen voor het opsporen
van een zeldzaam radio-actief
mineraal in de oceaanbodem.
Er wordt een kleine onder
zeeër op af gestuurd maar
die wordt aangevallen door
het moddergedrocht. De Cete-
cean met aan boord Mark
Harris en dr. Elizabeth Mer
rill worden gewaarschuwd om
een onderzoek in te stellen.
Ned.1,19.12 uur.
Viva Mexico
De Nederlandse zanger Jack
Jersey heeft deze zomer een
muzikale rondreis gemaakt
door Mexico. Op de mooiste
plekjes in het land werden
door de TROS, die de zanger
met de camera volgde, de op
namen gemaakt voor dit spe
ciale programma. Een dezer
dagen verschijnt de nieuwe
elpee van Jack Jersey „Viva
Mexico".
Ned.1,20.00 uur.
Derrick
Robert van Doom is een suc
cesvol concertpianist, die in
alle grote concertzalen van de
wereld triomfen viert. Zijn
vrouw Luisa steekt niet onder
stoelen of banken, dat Robert
zo ver gekomen is door haar
vermogende positie. Wanneer
Robert weer een concert
geeft, gebeurt er in zijn villa
Nieuwe avonturen met „De Astronautjes" op Ned.ll
om 18.59 uur.
een ongeluk. De hulp van
Derrick wordt ingeroepen om
een moord op te lossen.
Ned.1,20.30 uur.
Wie-kent-kwis
Vier aanstaande echtparen,
The Golden Earring. Vanavond in „Toppop" waar ze op de 23ste plaats staan.
die reeds in ondertrouw zijn
en binnen een maand na de
uitzending in het huwelijk tre
den, nemen deel aan de „Wie-
kent-kwis". In dit programma
kunnen ze een deel van hun
uitzet winnen. Als gast treedt
de Nederlandse zanger Albert
West op. Hij zingt zijn nieuwe
single „Broken white line".
Ned.II, 20.27 uur.
Wie betaalt de
veerman
De Engelsman Alan Haldane
is na dertig jaar teruggekeerd
naar Kreta, waar hij tijdens
de Tweede Wereldoorlog heeft
gevochten tegen de Duitsers.
Hij was daar verliefd gewor
den op een meisje Melina en
had haar indertijd zwanger
gemaakt. Haar moeder Kate-
rina Matakis heeft echter
voorkomen dat zij ooit nog
iets van elkaar hoorde door
de brieven die beiden verzon
den te onderscheppen. Melina
is inmiddels gestorven en
haar dochter Elena getrouwd.
Alan heeft aan zijn oude
strijdmaker Babis Spiridakis
beloofd over het hele geval
niets los te laten omdat dit
gemakkelijk tot bloedvergie
ten kan leiden. Alan wordt
verliefd op Melina's zuster.
Ook dit valt niet in goede
aarde bij moeder. Zij verzint
een plan om een vaste verbin
tenis tegen te gaan.
Ned.II, 21.30 uur.
Extra NOS-tv Orlando Kwartet
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM De NOS-televisie brengt vanavond na afloop
van het avondprogramma op Ned. I (van 22.45 tot 23.15 uur)
een extra uitzending van het optreden van het Orlando strijkkwar
tet. Dit uit Nederlandse omroepmusici bestaande ensemble won
zaterdag i.l. in Helsinki de eerste prijs in het internationaal
concours voor strijkkwartetten van de Europese Radio Unie. Het
gaat om eeh zaterdag door de Finse televisie opgenomen uitvoering
door het kwartet van het strijkkwartet in bes groot opus 76 nr.
4 van Joseph Haydn. Aan het concours in Helsinki namen
strijkkwartetten uit acht landen deel.
Leidse school in schoolradio
(Van onze radio- en t.v.-redactie)
HILVERSUM Op 25, 26 en 2.7 oktober a.s. verzorgt de Stichting
Nederlandse Schoolradio drie uitzendingen onder de titel „Een
ton voor....". In deze uitzendingen wordt een demokratiespel
opgevoerd door leerlingen van de OBS De Dukdalf in Leiden.
De doelstelling van dit spel is de kinderen enig inzicht te geven
in het funktioneren van onze democratie. De vragen die hierbij
naar voren zijn gekomen worden door mevrouw Elide Wessel-
Tuinstra, Tweede Kamerlid voor D'66 beantwoord.
De leiding van de schoolradio tekent hierbij aan: CDA is Dries
van Agt van PvdA is Joop den Uyl en WD is zo gek nog niet
want het staat voor Veel Vrije Dagen. U kent het wel. Eigenlijk
is het wel nodig dat ook kinderen van de basisschool wat inzicht
zouden hebben in die Haagsche Kringen, maar het is zo'n brei.
Toch doen we weer een poging. Maar nu om kinderen zelf van
de dagelijkse gang van zaken op Neerlands Binnenhof te laten
beleven. Echt beleven hoe daar besluiten tot stand komen, hoe
daar gekozen wordt voor het één en vaak ten koste van het
ander. Want dat is politiek denken wij, kiezen, stellen van
prioriteiten. Zo denken wij bijvoorbeeld, dat de heer Wiegel het
echt niet leuk vindt om de sociale uitkeringen te verlagen. Maar
als het wel gebeurt, komt het omdat hij andere prioriteiten stelt,
andere dan Den Uyl bijvoorbeeld. Maar hoe maak je kinderen
duidelijk, dat dat politiek is, dat het daarom gaat al dat
ingewikkelde gedoe.
Afgaande op het programma
dat de VARA gisteravond
vertoonde en dat een aantal
van de beste clowns ter we
reld samenbracht, moet men
zeggen dat het joyeuze vak in
de loop van de jaren nogal
aan veranderingen onderhevig
is geweest. Ik herinner mij de
(circus)-clown uit mijn kinder
jaren nog zeer wel als een
man, die veel op zijn eentje
deed en zonder al teveel be
nodigdheden. Ook was hij au
fond altijd een beetje zielig.
Tegenwoordig, zo bleek, tre
den clowns ook sterk in een
vrij uitgebreid groepsverband
op en zij maken er een nogal
spectaculair varieténummer
van. Aanstekelijke nummers
ongetwijfeld. En misschien is
het dan ook wel een soort
heimwee naar het verleden
geweest dat maakt, dat de
clowns van de oude stempel
mij toch het meest aantrok
ken. Joe Jackson jr. bijvoor
beeld, die nu al weer 49 jaar
hetzelfde nummer doet, dat
zijn vader voor hem 55 jaar
had uitgevoerd. Maar vooral
Charlie Rivel (82 jaar) die
werkelijk maakt dat een
mens het huilen bijna even
na staat als het lachen. En
dat is het grote werk. Overi
gens meen ik ook te kunnen
constateren dat hun optredens
het beste vielen bij het voor
het merendeel jeugdige pu
bliek.
De ombudsman is de om
budsman niet meer, maar ge
woon Frits Bom. Dat konden
wij vooral opmerken nu hij
een keer afzonderlijk optrad.
Buiten VARA-Visie om dus.
Het ging gewoon om een „so
ciale reportage" over pleeg
kinderen. En er is geen spra
ke meer van een bemiddelend
optreden tussen „de mensen"
en een of andere overheidsin
stantie. De functie is dus ken
nelijk opgeheven. Ik stel dat
met enige spijt vast.
HERMAN HOFHUIZEN
NEDERLAND 1
MOS
18.30 S«Mmstraat
18.45 Paspoort voor Turken
18.55 Journaal
TROS
18.59 Calimsro
19.12 De Man van Atlantis, TV-
serie
20.00 Viva Mexico (Jack Jersey
Show)
20.30 Derrick, TV-serie
NOS n
21.37 Journaal
21.55 Den Haag Vandaag
22.10 Metaforen, ballet
22.40 Journaal
NEDERLAND 2
NOS
Journaal
AVRO
De Astronautjes
AVRO's Toppop
NOS
Journaal
AVRO
Wie-kent Kwis
Wie betaalt de veerman?,
TV-serie, afl. 3
Televizier Magazine
NOS
Journaal
Cooper en Paulette
dard.
22.35 Galerie, kunstkroniek V
23.05 It's good to be backf
les Bukowski in Hani $11
pat
ijkb
leers
osse
in
23.50 Journaal
ENGELAND
giont f.h'
I luï
DUITSLAND 1
WDR
18.00 Gute Laune mit und ohne
Musik. 18T15 Abenteuer
der Landstrasse, TV-serie
(Der Truck ist weg). 19.15
Hier und Heute. 19.45
Spiel um 4tel vor8 (Lieben
Sie Kishon? Der Zug
nach St Petersburg).
20.00 Journaal
20.15 Die unheimliche Ehe
(landbouwdocumenltaire)
21.00 Das Fernsehgericht tagt
(Missbrauch eines Kindes)
22.30 Tagesthemen
23.00 Der Fall Winslow, TV-spel
van Terence Rattigan
00.55 Journaal
DUITSLAND 2
18.20 Die Tony Randall-Show
(Terwilliger gegen sich
selbst). 19.00 Journaal.
19.30 Der grosse Preis -
Die grosse Hilfe.
21.00 Journaal
21.20 Kennzeichen D
22.05 Mit Leib und Seele, TV-spel
23.35 Journaal
DUITSLAND 3
18.00 Sesamstrasse. 18.30 Cur
sus geschiedenis, les 5.
19.00 Geschichten von
Franz und seinen Freun-
den, speelfilm, deel 2.
19.45 Regionieuws.
20.00 Journaal
20.15 Die Unbesiegbaren (Un-
conquered), Amerikaanse
speelfilm (1947) van Cecil
B. de Mille met Gary
BBC 1
18.20 Nationwide, regit
18.55 Tomorrow'
19.20 Top of the Pop
20.00 The good Life, TV
(The last posh frock), r!
20.30 Mastermind, sjh
gramma br<
21.00 Journaal
21.25 Living Room, documeLadf
22.20 Most Wanted, TV-sori tenro
23.10 Tonight, actualiteiten Brees
Het
BBC 2 verk€
19.00 Journaal. 19.05 Whei tijdw:
Boat comes in, TV-i de w
19.55 Journaal. |gerw(
20.00 One Man and his
(heat 4: Ierland)
20.30 Citizen Kane, A
kaanse speelfilm
van en met Orson
22.25 Int. Motor Show in
mingham
22.50 Tennis
23.20 The British Conni
afl. 12 (slot (MerthyrT)
23.45 Journaal
BELGIE
NEDERLANDS 1
jrj
18.00 Kuifje. 18.05 Rondon
18.30 Sporttribune.
Isr. uitzending. 19.30
uit!, verkeerstips.
Morgen. 19.45 Journa
20.10 De burgemeester
Casterbridge, TV-seri^gl]
21.00 Panorama
21.25 Standpunten
21.45 Rlmpremières
22.35 Journaal
BELGIË
NEDERLANDS 2
van
,Tra
Haai
ems
dep!
land
de
Hor:
20.10 Ten huize van Frans
Cauwelaert, oud-minisl Den.
21.05 Hard Times (Moeilijken
den), TV-serie, afl. 4,
BELGIË FRANS 1 eiage
spoo
18.00 Muppet Show (met v* yan
Edgar Bergen, buiks
ker). 18.30 Zigzag, 3
programma. 18.45 Spti Nu w
cle, theateragenda. 1 Kn s
Antenne-Soir, re
nieuws. 19.30 Joum
19.50 Suggestions,
grammatips.
20.00 Autant svoir, inform
programma
20.20 Le Casse, Frans spi
(1971) van Henri Venj
met Jean-Paul Belm
en Omar Sharif
22.20 Journaal.
22.35 Le Carrousel aux Imagf weg b
filmpremières
DUITSLAND 1
10.00 Journaal. 10.25 Bei Anruf
Mord (Dial M for Murder),
Amerikaanse thriller van
Alfred Hitchcock (1953)
met Ray Milland en Grace
Kelly. 12.10 Kennzeichen
D. 12.55 Presseschau.
13.00 Journaal. 16.10 Jour
naal. 16.15 Bauerntölpel
und Rebell (schilder Gus-
tave Courbet). 17.00 Alles
klar?, voor de jeugd. 17.45
Der 7.Sinn. 17.50 Journaal.
DUITSLAND 2
11 00 Rappelkiste, voor kleuters.
11.30 Cursus wiskuivanV
(Complexe getallen). 1i het
Leben mit Chemie, TV ahob'
rie, afl. 5 (Heimlichesi
unheimliches über GÉ vraag
16.45 Journaal. 16.55 P meen
sport voor de jeugd. 11maatl
Die Drehscheibe.
BELGIE
NEDERLANDS 1 en
erke
Uitee
genwt
dat zi
BELGIË FRANS 1 en
14.00 Schooltelevisie. 17.30
magazine des jeunes,|
gerenmagazine.
18.00 (S) De kerk vandaag. P.P.: 18.19
Uitzending van de PvdA. "NCRV: 18.30
Nws. 18.41 (S) De wereld zingt Gods
Pv
18.30 Kleur. AVRO: 19.00 AVR0J f\
derdagavond. 19.00 (S) Licht-klass 1 I
muziek. 20.00 Nws. 20.05 (S) Prom; w
deconcert. 21.30 (S) Klassieke ort rpin
muziek. 21.45 Dombey en Zoon,
des Reilskwartier. 19.50 Je kunt fipt
geloven of niet. 20.00 (S) Draaischijf.
21.20 Een, twee, uit de maat. 21.40 Bij
de tijd, magazine over mens en samele-
ving. 22.00 Rondom het Woord. 22.25
Zojuist verschenen. 22.30 Nws. 22.40
Politiek weekoverzicht. 22.50 (S) Klas
sieke liederen 23.30 (S) Muziek van
eigen tijd. 23.55 Nws.
Hilversum 2
18.00 Nws. 18.11 Radiojournaal. IKON:
nbey
spelserie. 22.25 (S) Orkest met;
ek. r~~
20.02 (S) Soul Show. 22.02 (S) Se»
23.02 (S) LP-Top-20. 0.02 (S) De Hi
van Gelderon Show. 1.02 (S) De Np
HILVERSUM 1
KRO: 07.00 Nws. 07.02 Het levende
HILVERSUM 3
.36 Gym. voor de huisvrouw.
08.45 (S) Gevar. progr. (10.30 Nws.)
11.00 (S) Zuid-Nederlandse ontmoetin
gen. 12.00 (S) Gevar. progr. (15.30 Nws.)
16.00 (S) Spreekuur. 17.00 (S) Beelden
uit mijn kinderjaren. 17.30 Nws. 17.32
(S) Ecno magazine.
HILVERSUM 2
NCRV: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgym.
7.20 Te Deum Laudamus. 7.54 Op de
man af. 8.00 Nws. 8.11 Hier en nu.
8.25 Vandaag... vrijdag. 9.00 Politiek en
samenleving. NOS: 9.10 Spiegel van
België. 9.35 Waterst. 9.40 125 jaar
Station Valkenburg (Limburg). 10.00 De
Taaishow. 10.30 NOS Jazzportret. 11.00
Nws. 11.03 Meer over minder. 12.30
Rechtopdracht. OVERHEIDSVOOR
LICHTING: 12.49 Uitz. voor de landb.
NOS: 13.00 Nws. NCRV: 13.11 Hier en
nu. NOS: 13.30 Vonken onder de as.
13.45 Onder de groene linde. 14.00 Kijk
4.45 I
pe. 15.00 V
Nederland. (16.00 Mwe.).
OD III. 8.W
•EO-Metterda'ad-memo. 8.05 (S) Tijds
9.03 (S) De muzikale fruitmand.
(S) Te elfder ure. TROS: 11.03 l
12.03 Nederland»
Nationale Hitparade.
HILVERSUM 4
wen en Renaissance. 9.30 (S) Vrijd
morgenconcert. 9.30 Aspekten van
Kamermuziek. 10.00 Alaeburgh Fi
val. 12.00 Van het Nederlands Conö
podium, gitaarmuz. EO: 13.00
14.00 Nws. 14.02 (5
-j(é)
monumenten in Overijssel. 14.'
mevr
gistei
verga
sterk
zoek
loosh
bood
uitge
ma a
ware
dat t
voor
geme
de gt
stemi
hetn
II, ee
den
Mevi
het c
op <j
staat
het
in di
vrou
R
leib
de P
beroe
W de
