Wiener Sangerknaben bij Leiden
in de verzorgende watten gelegd
Volkstuin is
geen tweede huis"
Ontzet in Wonderbaarlijke Reizen
Leidens
De Groot toonde
veel combinaties
BURGERLIJKE
/STAND
Even cheese' en 24 keurig gekapte Weense jongenshoofdjes staan weer „fatsoenlijk op de foto
WERELDBEROEMD KOOR TRAPT BALLETJE LANGS KABBELENDE VLIET
Maximiliaan van Habsburg,
gulhartig despoot en luister
rijk monarch, zal in 1498
nooit gedacht hebben dat
eens pupillen van zijn
instituut langs de Vliet bij
Leiden op een grasveld
balletje zouden trappen, of
paarden over de neus
strijken of een partijtje
tafeltennis spelen De keizer
zou het wel mooi gevonden
hebben, maar dit vermaak
lag niet onmiddellijk in zijn
bedoeling toen hij (over
twintig jaar vijf eeuwen
geleden) tot zijn meerdere
eer en glorie de Europese
muziekcultuur verrijkte met
het in het leven roepen van
wat wij nu kennen als de
„Wiener Sangerknaben".
's Werelds zowat beroemd
ste jongenskoor verblijft
drie dagen in Leiden; eet
en slaapt in het jeugdbui-
tencentrum Korte Vliet aan
de Vlietweg op voormalig
Zoeterwouds grondgebied
Gisteravond gaven 24
zangknapen (één van de
vier „reiskoren" waaruit
het instituut bestaat) een
concert in de Leidse
schouwburg.
Daar kwamen ze aanzetten,
gistermiddag, met een
Duitse bus uit het Zwarte
Woud. Een kalme aankomst
in matrozenpakken, een
uitmonstering van de met
bestaande Oostenrijkse
marine. Hans van Dam,
schouwburgdirecteur, was
ter verwelkoming aanwezig,
evenals een paar dames, de
enige twee die gereageerd
hadden op een advertentie
tje in de kranten waarin
om vrijwilligsters werd
gevraagd om de Wiener
Sangerknaben te „vertroete
len". Dat vertroetelen
bestond niet in het over de
bolletjes aaien en snoepjes
uitdelen. Het is voor de
vrouwen - halve pleegmoe
ders -een dag of drie hard
werken geblazen: tafels
dekken, afwassen, bedden
opmaken, meegaan als
hulpje bij een paar excur
sies. Het centrum Korte
Vliet kan die werkzaamhe
den niet zelf verzorgen,
want dan zou het tarief een
stuk hoger komen te liggen
en daar kon het theaterbu
reau niet in voorzien.
Het stel was compleet:
gedrilde zangertjes, Herr
Kapelmeister. Herr Prafekt
(een modieuze jongeman,
die als een sergeant-majoor
de touwtjes strak in handen
hield en de pers instrueerde
over een aantal richtlijnen
waar niet vanaf geweken
kon worden) en twee nur
ses. Het gaat immers om
ventjes met gouden stem
metjes en gouden handen
die met vuil mogen worden.
Hans van Dam wist er alles
van: „vóór het concert eten
de jongetjes heel weinig; ze
hadden vanmiddag eigen
lijk warm willen eten, zoals
ze gewend zijn, maar het
wordt brood. Overigens
wordt er een soort Weens
gesproken waar je niets
van verstaat. We zullen
alles moeten doen om ze in
de watten te leggen. Wat ze
vanavond in de schouw
burg zingen? Geen idee;
waarschijnlijk Schlafe mein
Prinzchen, slaf" ein. Kijk ze
daar nou eens staan...".
Weense jongetjes tot twaalf
jaar. Daarna kunnen ze
inpakken omdat de baard
in de keel dreigt. Maar dan
zijn ze wel mooi even een
paar jaar lid geweest van
een hoogst befaamd gezel
schap. Naar school gaan
doen ze ook, maar vraag
met hoe Over enige tijd
gaan de Sangerknaben op
reis door Amerika. Met
Kerstmis zijn ze weer terug
op de basis in de oude
keizersstad. De jongens
krijgen les in kleine groe-'
pen en ze hebben nu al
vooruit geleerd tot Kerst
mis. Na de feestdagen
worat er weer geploeterd
om in sneltreinvaart kennis
te vergaren, want al gauw
staat weer een nieuwe
toernee op het programma.
Zo gaat dat: als een razen
de leren en dan zingen voor
een wereldpubliek van
Tokio tot Anchorage in
Alaska, zoiets zou het
tenminste kunnen zijn. En
maar zuiver blijven, zuiver
van stemming en gaaf naar
buiten.
Vandaag, vrijdag, hebben
ze vrijaf. Van Dam ging
met ze naar Amsterdam
voor een rondvaart en
vanmiddag zijn de zingende
knapen in Den Haag, waar
ze het Postmuseum bezoe
ken en natuurlijk ook
Madurodam. Hier staat een
leeftijdgenootje klaar om
het koor als loco-burge
meester te begroeten; een
jongen die zelf van school
gehaald moest worden om
de honneurs te kunnen
waarnemen. Uiteraard
reizen de Wenertjes in
uniform, want ze moeten
herkenbaar blijven op hun
omwegen. Zaterdagavond
zingen ze weer, ditmaal in
Delft en zondagmorgen is
het Servus; uitblazen in de
Bondsrepubliek als aanloop
voor de Amerikaanse
concertreis. Grüss Gott.
Maar nu zijn ze nog in
Leideri, waar de knapen
nauwelijks weet van heb
ben met die volkstuintjes in
de buurt, het kabbelende
water, de kronkelende
Vlietweg. Verder is het
slapen, eten, relaxen, alles
volgens de regels. Herr
Prafekt had me al snel bij
de kladden en ook de
fotograaf werd vastgehou
den: „Grüss Gott, bitte niet
tijdens het eten fotografe
ren!" Van Hans van Dam
vernam ik later de quinte
sens van deze maatregel:
„ze moeten namelijk goed
gekamd en gedisciplineerd
op de foto, anders is er een
„slechtgeaarde pers" die
kan zeggen: zó haveloos
zien de Wiener Sangerkna
ben er nu uit. Het gaat
helemaal om de image,
snapje". De tafels stonden
gedekt. Daar kwam één
van de twee verzorgende
Geschwester aan, een
vriendelijke maar bijdehan
te vrouw die de functie van
moederkloek heeft: „Bitte,
kaltes Getrank, geen warme
thee". Flesjes prik werden
het, iets kouds
De jongens stelden zich
automatisch keurig op
achter hun stoel, klaar om
bij het eerste teken aan
tafel te gaan. Luisteren
naar instructies. ,,So bit
te. zei een der Gesch
wester. Een snel geslagen
kruisje en de meute ging
zitten. Blonde knaapjes,
donkere rossige, dikke en
dunne, in grijze pantalons
en donkerblauwe pullovers
en daaronder wat ze maar
wilden aan bloesen of
truien. Keurige mannetjes
allemaal. Zolang er nog
geen brood op tafel stond
deponeerden ze maar vast
hagelslag, worst en kaas op
hun bordjes. De schalen
met boterhammen, van die
echt Hollandse, werden
aangedragen, de maaltijd
kon beginnen. Als een
gereformeerde pater lector
las onderwijl Herr Prafekt
de laatste voetbaluitslagen
voor van de „erste oder
zweite Division", cijfers
omtrent Rapid Wien of
Innsbruck die met een
beschaafd gejoel tussen de
happen door werden ont
vangen.
De fotograaf, realist, stond
te popelen om een plaatje
te schieten van een gekapt
keurig Weens kereltje, dat
met béide knuisten een
boterham met kaas in z'n
mond zat te proppen.
Helaas, dat feest ging niet
door. Keizer Maximiliaan
zou zich tien keer in zijn
graf omdraaien, ofschoon
zijn eigen tafelmanieren
aan de vooravond der
Renaissance ook niet al te
best moeten zijn geweest.
Na het lunchen mocht de
foto worden gemaakt. Een
heel ceremonieel: ieder
stond z'n haren te kammen.
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.
mmin
toen werden opeens -
allemaal tegelijk - de horlo
ges gelijk gezet, „om half
vier gaan we slapen, tot
half zes". Dat is een gere
geld leven, waarop wereld
roem gegrondvest is. Ik zie
mijn zoon al. Maar goed,
die is geen zangerknaap op
niveau Vlug even rang
schikken, Hans van Dam
verrassend op de achter
grond en toen hoorde ik
plotseling „cheese" zoemen,
twee keer „cheese" en één
keer „salamiiiii". Op dat
moment werd de foto
gemaakt. Het is een kwestie
van routine: eten, slapen,
zingen en poseren.
Gistermiddag vermeldde
het menu (na het hazeslaap-
je) champignonsoep - een
klein beetje; worteltjes en
doperwtjes, vissticks en
aardappelen. De yoghurt
werd bewaard tot na het
concert, vlak voor het naar
bed gaan. Vloeibare spijzen
worden tegen het optreden
slechts spaarzaam genut
tigd, anders breken de
knapen in transpiratie uit
en zoiets kunnen de Wiener
Sangerknaben helemaal
niet gebruiken. Tot het zich
ter ruste begeven konden
de knapen hun gang gaan,
zomaar in spijkerbroek,
verraste kreten slaken bij
een flinke score op de
sjoelbak of rustig een
stripboekje lezen. Heel
gewone jongens, maar daar
mocht weer geen foto van
geschoten worden. Leven
secht zal niet in de statuten
staan, vermoed ik.
Vanmorgen werden de
Wiener Sangerknaben
gewekt met klassieke
muziek. Dat is in de Korte
Vliet een traditie; alle daar
logerende groepen worden
op die manier uit hun
nachtrust gehaald, een half
uur vóór het ontbijt. Ik
weet niet of de knapen
daar prijs op hebben
gesteld, want er zijn mo
menten waarop de cultuur,
zeker bij jongens van
twaalf, de keel uitkomt
Ach, nog een tijdje en ze
zitten weer bij moeders
pappot, ergens in Karinthie,
in Tirol of in Stiermarken.
Dan kunnen ze weer ge
woon doen, Weense zanger
knaap af, maar wel in het
bezit van een enorme
ervaring die niet iedere
jongeling bij de overstap
naar de puberteit gegeven
is. Dankzij keizer Maximi
liaan, die zelf geen „cheese"
kon zeggen, ook al zal de
Donau in zijn dagen blau
wer zijn geweest dan
vandaag. Maar Wenen blijft
„hof" maken met nog een
stukje Habsburgse trots die
door knapen wordt ver
tolkt, aangepast tot in
lengte van dagen.
Een overzicht van de tentoonstelling
LEIDEN Gisteren konden cliëntele en andere belangstel
lenden genieten van een fraaie, maar vooral van kwaliteit
getuigende najaars- en wintermodeshow, die modehuis De
Groot in zijn zaak aan de Breestraat presenteerde. Drie
mannequins toonden een collectie, waarin vooral de vele
combinaties van rok, blouse, spencer, vest of jasje opvielen;
overigens alle afzonderlijk verkrijgbaar, dus praktisch en
naar eigen smaak zodat er bijna eindeloos te combineren
valt. De modelletjes zagen er lekker draagbaar uit maar
bovenal heel vrouwelijk, van soepel vallende stofjes en
zeer chic tot sportief.
Heel flatteus en een beetje schoolmeisjesachtig om te zien
was een hooggesloten jurkje in een zacht getinte ruit van
wol, gemengd met zijde. Over een exclusief, ruim vallend
zwart japonnetje werd, uit de fraaie collectie bontmantels,
een bijzonder mooi getekende wolf-mantel gedragen. Een
jas die men nu al goed kan dragen, was een wijde wijnrode
van katoenen fluweel. Een zuiver wollen groene pantalon
kreeg een vlot aanzien met een leuke katoenen bloemetjes
blouse en mouwloos vest en een grijze rok met steekzakken
en sportieve trui. De avondjaponnen, waaronder zacht
gebloemde van Italiaanse import, besloten de modieuze
rij.
A.P
Nieuw
KVP-bestuur
De Katholieke Volkspartij heeft
een nieuw afdelingsbestuur ge
kozen. De nieuwe voorzitter is
prof. dr. J J. M. Beenakker. Hij
volgt de heer J. Werter op. die
acht jaar de voorzittershamer
heeft gehanteerd Het KVP-af-
delingsbestuur bestaat voorts
uit de dames J Zonneveld en
J. Hugens-Elferink en de heren
A. Abcouwer, drs A. van Duyn,
J. Lijten, mr. H. Schrama, J.
Vervoorn, M. van Werkhoven en
A, van der Zon.
LEIDEN Geboren Patricia, dr v. T
W Valk-C A. Zoetemelk; Linda, dr v
E de Graaf-E. Taverne, Theodorus P
zn. v J. van Roon-A C Koster
Gehuwd D. W Gesink-B J van der
Veer. T H. M. Luykx-M E Bakker, D
van der Haven-C. P M. Brouwer; P
Walraven-G. M Ouwerkerk; C Tj Man-
tel-J Plug; R H. Ligtvoet-A M P
Buitenhuis; D. Holswilder-M Polane
Overleden M van der Starre geb 1921,
gehuwd met P C van As J F
Scheelmgs geb 1915 man, W T M
Janson geb 1961, zn v H C Janson-H
J. v der Weijden
VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1978 PAGINA 5
LEIDSE COURANT
MINISTER GARDENIERS IN WAAGGEBOUW:
LEIDEN „Er ligt een belangrijke taak
bij de gemeentelijke overheid om te vol
doen aan de toenemende vraag naar volk
stuinen". Dit stelde de minister van CRM,
mevrouw M. H. M. F. Gardeniers-Berend-
sen gisteravond tijdens de opening van de
bloemen-, groente- en fruittentoonstelling
van de Leidse Bond van Amateurtuinders
in het Waaggebouw. De gemeentelijke
Plantsoenendienst zou, volgens de minis
ter, veel meer moeten inspelen op de vraag
naar moes-, kruiden- en groententuinen dan
thans het geval is. In verschillende plaat
sen zou het zogenaamde „kijk^groen op
deze manier kunnen verworden tot „recrea-
tie"groen.
„Ik zie de volkstuin dan ook meer als verlengstuk
van de eerste woning, die het woongenot kan
verbeteren". In dit verband wees zij op de
toenemende tendens bij de volkstuinders hun tuin
met opstal als een tweede woning te zien ..Alleen
voor de zuivere volkstumkomplexen kan de
overheid financiën op tafel brengen", aldus de
minister.
Als belangrijkste voorwaarde noemde zij wel dat
deze complexen dan ook gemakkelijk vanuit de
woonomgeving van de volkstuinder bereikbaar
moet zijn. En juist daar ligt een groot probleem
in de toch al krap in zijn ruimte zittende
Randstad.
Vandaar de suggestie van de minister om eens
te bekijken of bij de reeds in Leiden aanwezige
groenvoorzieningen kleine stukjes kunnen wor
den ingericht als volkstuinen.
Na haar inleiding opende de minister de exposi
tie, die speciaal ter gelegenheid van het tienjarig
bestaan van de Leidse Bond werd gehouden
Tientallen bloemstukken vervaardigd door de
leden van de bond en hun kinderen en produkten
die in de volkstuinen met liefde zijn gekweekt
en verzorgd, zijn te zien op deze lustrum-tentoon
stelling, die tot en met zondag duurt.
;r
ie
jj LEIDENWonderbaarlijke Reizen is dit
'x har het thetna van de traditionele Drie
Octoberoptocht ter gelegenheid van de
viering van Leidens Ontzet. Een motto dat
de 3-October-Vereeniging min of meer
werd ingegeven door het feit dat het al
v weer bijna 10 jaar geleden is dat de eerste
mens op de maan landde: een mijlpaal die
verdient nog eens herdacht te worden, net
e als al die mijlpalen uit de cultuurhistorie
•r kouwens die in de traditionele optocht
n vullen worden uitgebeeld.
Ij Met het motto van dit jaar duikt 3 oktober
weer in het verleden en daar hoort het ook
n liuis: tenslotte is dit feest toch altijd nog
j. de herdenking van de bevrijding van het
g Spaanse juk in 1574. De optocht van dit
Ij Jaar gaat echter nog verder terug. Vanaf
I de Burggravenlaan vertrekt op 3 oktober
n om één uur 's middags voorafgegaan door
r Let jubilerende K- en G-korps en net als
vroeger weer een serie ruiters met pauken
j er> trompetten als eerste beeldend onderdeel
r van de optocht Gulliver uit Gullivers reizen,
een geweldige reus met 50 kinderen. Via
de kruistochten met maar liefst 40 Holland
se ruiters gaan we verder de historie in
naar de omzwervingen van de door Posei
don geplaagde Odysseus, compleet met een
echte Cycloop. Ook Hannibal trekt (hopen-
lijk met zijn Olifanten) via de Alpen in het
Leidse wegdek aan de bevrijde burgers
voorbij met soldaten, ruiters, Romeinse
strijdwagens en al.Dan springen we weer
wat terug in de richting van de 20ste eeuw
en zien Marco Polo's reis naar China
uitgebeeld voorzien van een echte krokke-
lende ongetwijfeld zeer angstaanjagende
Chinese draak, Kozakken te paard zorgen
voor de omlijsting van Tsj aren koerier Mi
chael Strogoff die het NCR V-televisie
scherm heeft verlaten om zich aan de
ontzette Leidenaars te tonen. En natuurlijk
ontdekt ook op 3 oktober Columbus weer
Amerika, net als hij op die dag, 82 jaar
voor Leidens ontzet bijna deed. Ook hier
weer heel wat burgers en voetvolk om de
wonderlijke reis op te sieren. Ijzige kou
en zengende hitte volgen elkaar dit jaar
snel op, want de overwintering op Nova
Zembla wordt direct gevolgd door de even
koude ontmoeting van twee Engelstalige
journalisten in het bloedhete Afrika: Stan
ley en Livingstone. De sprong die daarop
gemaakt wordt is even groot als hoog: met
Aquarius naar de Maan, en als de Leidse
burger dan toch al niet meer met beide
benen op de grond staat zorgt een kermis
achtige droomreis als afsluiting van de
optocht voor de wegwijzer waar hij zijn
bestemming mee kan vinden: de Kermis.
Kermis
Maai- liefst 120 attracties staan hem tussen
Station en Princessekade te wachten, met
als nieuwtjes een aantal doodenge draai
en zweefgevallen met astronomische snelhe
den die nog niet eerder Leiden aandeden.
Twee ervan vormen zelfs een Nederlandse
kermisprimeur. Wonderbaarlijke reizen dus
ook op de Kermis.
Vaste nummers zijn er natuurlijk zoals
altijd ook weer bij de aanstaande viering
van het ontzet van de Sleutelstad. Te denken
valt aan het Japanse vuurwerk op het
Schuttersveld vol knallen en bommen. Aan
de vooravond van drie oktober uiteraard
weer de traditionele taptoe. Een jubileum
dit jaar. Net als het Leidse (en wereldbeken
de) muziekkorps K en G is de oktobertaptoe
dit jaar 50 jaar oud en dat is aanleiding
voor een unieke combinatie. Terwijl de
taptoe tussen 7.30 en 8.30 in een 5 kilometer
lang lint van de Kaasmarkt naar het ge-
denkmonument van Van der Werf trekt
door de hele binnenstad zorgt het jarige
K en G op het Stadhuisplein voor een echte
muzikale taptoe voorafgaand aan de ook
al traditionele uitreiking van de erepenning
van de stad Leiden.
Datzelfde Stadhuisplein is de volgende dag
(3 oktober zelf dus) weer het toneel van
een groot muziekgebeuren voorafgaand aan
en na afloop van de optocht. Ritmico
Especial, de Dutch Connection, Los Ran-
cheros, een stealband van mariniers, Saskia
en Serge en de Leidse popgroep Trail
zorgen voor muziek met voor elck wat wils.
Touwtrekken is er dit jaar ook weer, zij
het niet in de Breestraat, maar in de
Doezastraat. De Breestraat is op 3 oktober
het toneel van een „Streetparade" van het
jarige K en G met de douane harmonie
en de harmonie van de Scheepjeswolfabrie-
ken uit Veenendaal.
Spektakels ook rond het Van Vollenhoven-
plein waar tien parachutisten zullen zorgen
voor adembenemende capriolen. Indiaan
Klukkluk zorgt op zijn eigen wijze .voor
heel ander vertier. Hij doet dat in de
Stadsgehoorzaal voor de geestelijk gehandi
capten, daags voor 3 oktober
Net als vorig jaar is ook de Pieterskerk
ondanks de restauratiewerkzaamheden bij
de viering van Leidens Ontzet betrokken
Om 10.30 uur wordt hier de herdenkings
dienst gehouden met als voorganger ds. J.
Happee, Luthers predikant, met medewerk
ing van de Koninklijke Militaire Kapel en
het Rijnlands Christelijk mannenkoor
Haringen
Een heel ander hoofdstuk is altijd weer
de uitreiking van het (gratis) haring en
wittebrood. Gistermiddag stond al weer een
onmetelijke rij Leidenaars voor de inschrij
ving van deze uitdeling bij de Stadsgehoor
zaal. De organisatoren rekenen dit jaar op
een minsens zo grote belangstelling als vorig
jaar toen 14.500 ontzetten in de vroege uren
van de derde oktober bij het Waaggebouw
aan de Aalmarkt hun haring en wittebrood
ophaalden. Voor dit jaar zijn voorlopig
30.000 haringen (van prima kwaliteit) be
steld en zo'n 3600 witte broden van 800
gram elk Met de enorme belangstelling die
de jaarlijkse optocht altijd trekt vormt
vooral deze uitdeling wel het overtuigend
bewijs dat de bevrijding van de Spanjaar
den nog steeds leeft bij de Leidenaars van
1978.
