Andriessen: ondanks ombuigingen geen
aantasting menselijke voorzieningen
„Betrouwbaarheid buitenlands
beleid van zeer groot belang"
Analfabetisme
moet weg
Extra beslag
van 1 miljard
op begroting
Planbureau ziet
lichtpunten, maar is
nog niet optimistisch
Meer accent op kwaliteit
ontwikkelingshulp
Meer drugs in beslag genomen
BINNENLANDLEIDSE C0URAN1DINSDAG 19 SEPTEMBER 1978 PAGINA
Voorlopig geen
kortere diensttijd
DEN HAAG De duur van de dienst
tijd (14 maanden) wordt voorlopig niet
verder verkort. Zo'n maatregel zou na
melijk moeten leiden tot aanmerkelijke
vergroting van de aantallen op te roe
pen dienstplichtigen. Ook zou een kor
tere diensttijd de effectiviteit van het
inzetten van dienstplichtigen verminde
ren, aldus de bewindslieden van Defen
sie in hun begroting. Overigens zal er
wel naar worden gestreefd om het aan
tal vrijwillig dienende militairen uit te
breiden.
WIEGEL EN DE RUITER:
In 80-er jaren
provinciale politie
DEN HAAG De ministers Wiegel
(Binnenlandse Zaken) en De Ruiter
(Justitie) streven ernaar nog in deze
kabinetsperiode tot een nieuwe politie
wetgeving te komen zodat in het begin
van de 80-er jaren met de reorganisatie
van de politie begonnen kan worden.
De bewindslieden denken aan een ge
centraliseerd beheerde provinciale poli
tie met een beperkt aantal centrale
diensten.
Wiegel is ook van plan in 1979 een ont
werp voor een nieuwe Brandweerwet in
te dienen, die de basis zal zijn voor de
regionalisatie van de brandweer. Verder
zullen de medeverantwoordelijkheid van
het rijk op het gebied van de brandbes
trijding en de hulpverlening door de
brandweer daarin tot uitdrukking ko
men. Het aantal regionale brandweeror
ganisaties is inmiddels toegenomen tot
40, waarvan er 34 als zodanig zijn
erkend.
DEN HAAG Minister Pais (Onder
wijs en Wetenschappen) wil het analfa
betisme in ons land aanpakken. Voor
zichtig geschat zijn momenteel 100.000
tot 400.000 Nederlanders analfabeet of
semi-analfabeet.
Het is zijn bedoeling om mede op
grond van de adviezen van enkele com
missies in de loop van 1979 met be
leidsvoorstellen te komen.
Regeling lidmaatschap
koninklijk huis
DEN HAAG - Minister-president Van
Agt is van plan in de eerste maanden
van 1979 de langverwachte wetsvoor
stellen over de regeling van het lid
maatschap van het Koninklijk Huis bij
de Tweede Kamer in te dienen.
Hij deelt dit mee in zijn toelichting op
de begroting van Algemene Zaken. Ver
der schrijft hij dat het kabnet sinds
zijn optreden een aantal keren beraad
slaagd heeft over het treffen van een
algemene regeling ter vermijding van
nevenfuncties en -belangen van bewind
slieden die zich niet of moeilijk met
hun ambt laten rijmen. „Het kabinet
staat een regeling voor ogen die zodani
ge informatie aan de formateur en mi
nister-president waarborgt dat deze
over het afstoten van belangen en ne
venfuncties een gefundeerde beslissing
kan nemen", aldus Van Agt.
STAATSLOTERIJ
VERLIEST TERREIN
DEN HAAG - Terwijl in het algemeen
de kansspelen in Nederland de omzet
de laatste jaren zien groeien, daalt de
omzet van de Staatsloterij. In 1977 zette
de Staatsloterij 472 miljoen gulden om,
een jaar eerder was dat 503 miljoen,
maar daarbij moet wel worden bedacht,
dat 1976 een goed jaar was vanwege de
toen gehouden jubileumtrekking.
MINISTER VAN DER KLAAUW:
DEN HAAG - „Belangrijke voorwaar
den voor een doeltreffend buitenlands
beleid zijn gelegen in de continuiteit,
de samenhang en consistentie, de be
trouwbaarheid en de geloofwaardigheid."
Dit schrijft minister Van der Klaauw
(Buitenlandse Zaken) in de toelichting
op zijn begroting. „De buitenwereld
moet ervan op aan kunnen dat Neder
land staat voor de verplichtingen die
het heeft aangegaan en trouw is aan
het eenmaal gegeven woord."
Vrede, veiligheid, bestrijding van de ar
moede en bevordering van de funda
mentele rechten van de mens blijven de
kernelementen van het buitenlandse be
leid van ons land. „De bestaande inter
nationale politieke structuur en het hui
dige patroon van de
machtsverhoudingen zijn voorlopig niet
voor fundamentele hervorming vatbaar.
Dat stelt duidelijke grenzen aan wat aan
oplossingen kan worden bereikt", aldus
Van der Klaauw.
Naar zijn mening kan een duurzame en
rechtvaardige vrede in het Midden-Oos
ten pas tot stand komen als zij berust
op de befaamde resoluties 242 en 338
van de Veiligheidsraad en verder reke
ning is gehouden met de legitieme rech
ten van het Palestijnse volk overeen
komstig de uitspraken van de Negen
EG-landen, neergelegd in verscheidene
verklaringen.
De Nederlandse regering zal, zolang de
sanctiemaatregelen van de Veiligheids
raad tegen Zuid-Rhodesië van kracht
blijven, onverkort voortgaan deze sanc-
VERWERKING
TOESLAGEN BOUW
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - De opstelling van de
rijksbegroting is ditmaal bijzonder ge
compliceerd als gevolg van de ver
werking van allang bestaande toesla
gen in het bouw- en schildersbedrijf in
het regelingsloon. Het gaat hierbij om
een extra beslag van niet meer dan
één miljard gulden op de
rijksbegroting.
Minister Andriessen (Financiën) deelt
dit mee in de miljoenennota. Toepas
sing van de nu geldende mechanismen
(o.a wat betreft trend en indexering)
leidt tot belangrijke extra verhogingen
van de ambtenarensalarissen, het wette
lijk minimumloon en de sociale uitke-
-/ ges
MACRO-ECONOMISCHE VERKENNINGEN
ringen; een bepaalde loonontwikkeling
in een belangrijke sector als de bouw
werkt immers ver en indringend door.
Het extra beslag van rond 1 miljard
op de rijksbegroting leidt of tot een
forse aanvullende ingreep in de rijksuit
gaven of tot een verdubbeling van
het dekkingsplan of tot een sterke ver
groting van het zich al op de grens van
het toelaatbare bevindende
financieringstekort.
De regering, aldus Andriessen, beraadt
zich erop hoe deze consequenties af te
wenden en zal zich hierover in een
goed en grondig overleg met de betrok
kenen verstaan. Hij hoopt hierover vóór
de algemene beschouwingen van okto
ber uitsluitsel te kunnen geven.
DEN HAAG - Minister De Koning is
van plan nog meer dan tot dusver het
accent te gaan leggen op het streven
naar verbetering van de kwaliteit van
de ontwikkelingshulp.
De bewindsman schrijft dit in de toe
lichting op zijn begroting. Het voor
ontwikkelingssamenwerking in de be
groting uitgetrokken bedrag is wat la
ger 122 miljoen) uitgekomen dan in
de eerder verschenen meerjarenramin
gen was geschat.
Dat is een gevolg van het feit dat het
netto nationaal inkomen door de tegen
vallende economische ontwikkeling la
ger wordt geraamd. Zoals men weet
wordt voor ontwikkelingssamenwerking
sinds enkele jaren, zo ook nu, 1,5 pro
cent van het netto nationaal inkomen
uitgetrokken. Voor 1979 kan ontwikke
lingssamenwerking rekenen op een be
drag van 3,6 miljard.
De kwaliteitsverbetering in de ontwik
kelingshulp wordt nagestreefd door
o.m. het aantal concentratielanden
(waarop de hulp zich intensief richt) te
verminderen, wat nu is geschied door
Cuba, Jamaico, Colombia, Tunesië en
Peru van de lijst van 17 concentratie-
landen te schrappen (de hulpverlening
aan vrijwel alle vijf wordt overigens op
een andere wijze voortgezet). Daardoor
kan de kwaliteit van de hulp aan de
overige landen verbeterd worden.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Het Centraal Planbureau
ziet voor het komende jaar wel enkele
lichtpunten, die op herstel van de eco
nomie kunnen duiden, maar durft nog
niet al te optimistisch tc Zijn omdat
aan zijn voorspellingen een aantal on
gewisse factoren ten grondslag liggen.
In geen geval voorziet zij een daling
van het werkloosheidscijfer - eerder
een stijging - omdat de werkgelegen
heid vertraagd op herstel reageert.
In zijn jaarlijkse „Macro Economische
Verkenning" houdt het Centraal Plan
bureau het erop, dat de Nederlandse
export met 6 procent (volume) zal stij
gen, deels omdat de wereldhandel op
leeft, deels ook - en zeker niet in de
laatste plaats - omdat door kostenbe-
perkingen (de lonen met name) de Ne
derlandse produkten weer concurreren-
der zullen worden.
De binnenlandse afzet zal 2 a 2,5 pro
cent toenemen. Tesamen met de toene
ming van de export betekent dit een
stijging van de produktie met 3 pro
cent, wat iets gunstiger is dan in 1978,
toen die stijging 2,5 procent bedroeg.
Het Planbureau neemt aan, dat die ver
betering opgevangen zal worden door
een hogére produktiviteit, niet dus door
meer mensen in dienst te nemen. Daar
om zal de werkloosheid even groot blij
ven, ongeveer althans, als in 1978, enige
versterking ervan is zelfs denkbaar:
205.000 in 1978 en 215.000 het komende
jaar.
Bij dit alles gaat het Planbureau uit
van een reeks budgettaire en fiscale
maatregelen van de overheid, die in de
miljoenennota zijn vermeld. Uitgegaan
is voorts van een nullijn voor de reële
lonen wat de algemene loonontwikke
ling betreft en van incidentele loonstij
gingen met 1 procent of iets daarboven.
De sociale premiedruk zal als gevolg
van overheidsmaatregelen (ombuigen of
subsidiëren) nagenoeg gelijk blijven of
iets afzwakken. Een prijsstijging van de
gezinsconsumptie van 4 procent wordt
voorzien. Die is dus in dezelfde orde
van grootte als die van 1978 (4 a 4,5
procent). Voorwaarde daarvoor is wel,
aldus het CPB, dat het prijsbeleid
wordt voortgezet, dat voor de tarieven
van overheidsbedrijven een richtcijfer
van 3,5 procent geldt en dat het klein
verbruikerstarief van aardgas verder
wordt verhoogd. Er wordt voorts gere-
van grootte als die van 1978 (4 a 4,5
a 6 procent.
Concluderend: uit de prognoses komt
een trage groei van de produktie (ook
al in 1978) naar voren. In .de loop van
de tijd is een verdere groei mogelijk als
aanzet tot een meer dynamische ont
wikkeling op middellange termijn. Maar
dan moet via internationale afspraken
wel de wereldhandel op peil blijven en
moeten wisselkoerswijzigingen zoveel
mogelijk worden beperkt. De investerin
gen in het bedrijfsleven zijn, ondanks
geringe buitenlandse belangstelling, op
vallend sterk gestegen. Ze keerden nog
wel niet terug naar het peil van 1973,
maar dat is wel mogelijk dankzij de
steunmaatregelen van de regering.
Maar, besluit het CPB, alle prognoses
moeten worden gerelativeerd, want we
reldhandel, export en wisselkoersveran
deringen kunnen niet betrouwbaar wor
den voorspeld.
DEN HAAG - Door de politie zijn in 1977 aanzienlijk meer verdovende middelen
in beslag genomen dan in de afgelopen jaren het geval was.
De stijging heeft met name betrekking op heroine (van 171 naar 195,9 kilo) has
hish (van 9.888 naar 15.833,1 kilo), hashish-olie (van 33 naar 79,4 kilo), marihuana
(van 246 naar 1.538,7 kilo) en amfetamine (van 43,2 naar 200,1 kilo).
tiemaatregelen zo nauwgezet mogelijk
te handhaven.
De internationale druk op Zuid-Afrika
moet gehandhaafd worden om tot een
vreedzame verandering van de Zuidafri-
kaanse samenleving bij te dragen. De
minister acht het niet zinvol tot een be
ëindiging van de contacten met Zuid-
Afrika over te gaan, omdat dit Zuid-Af
rika in een isolement zou drijven waar
door eerder een verharding dan een
versoepeling van het Zuid-Afrikaanse
beleid wordt verwacht.
MEVROUW HAARS:
V reemdelingenbeleid
in het nauw
DEN HAAG - Volgens staatssecretarii
mevrouw Haars leidt de grote aan
dacht voor de plaats van de vreemde
ling in onze samenleving (momenteel
de zgn. Kerk-Marokkanen) ertoe dat
het vreemdelingenbeleid in het gedrang
komt.
Overigens verklaart mevrouw Haars die
grote aandacht „in overeenstemming
met de traditionele Nederlandse jjjét
opvattingen".
De staatssecretaris: "}Vel betreft die Rij;
aandacht nogal eens op zichzelf staande r|jei
gevallen waarin een voor de betrokken
vreemdeling(en) negatieve beslissing
moest worden genomen. Dit leidt dan nvr;
in de openbare discussie, haast onont. ocei
koombaar, tot een min of meer geiso- ,f[j
leerde behandeling waarbij de algemene
beleidslijnen, de uitgangspunten daar-
voor en een overzicht van het effect
van de beleidsvoering buiten het zicht
geraken".
O.M. doet steeds
meer zaken af
DEN HAAG Bij het openbaar ministe
rie worden steeds meer misdrijfzaken
ingeschreven (in 1977 3,2 procent), maar
ook steeds meer zaken afgedaan, dal
wil zeggen niet voor het gerecht
bracht (in 1977 9,4 procent).
In de ressorten Den Haag en Leeuwar
den worden de meeste gewone strafza,
ken ingeschreven.
[2.03
Wapens voor douane
DEN HAAG - Een verscherping van
het douanetoezicht is nodig gebleken
wegens geconstateerde ernstige fraudes,
vooral bij het douanevervoer binnen
de E.G. en bij gebruik van laag belaste
minerale oliën.
Ook de strijd tegen de illegale vervaar-
diging van alcohol en alcoholhoudende!
dranken en tegen de handel daarin isJ
verscherpt. Door het toenemend geweld
is het terwille van de ambtenaren ver-1
eist, aldus de minister, dat een aantal I
kleine grenskantoren zwaarder worden Ét J
bemand. In verband daarmee is sinds Itfl
enige tijd ook voorgeschreven, dat be-1
paalde diensten door de ambtenaren geJ
wapend moeten worden verricht.
Consument krijgt
inspraak in „medicijnen"
DEN HAAG - De consument zal bin
nenkort ook mogen meepraten over de
bevordering van de kwaliteit van gek
neesmiddelen en van de dienstverlening
in de farmaceutische sector. Zowel de
Consumentenbond als Konsumentenkon-
takt zullen op korte termijn, ieder met
één vertegenwoordiger, mogen deelne-
men aan het werk van de genoemde
commissie.
H
Nieuwe interesse
voor emigratie
DEN HAAG - Sedert 1945 zijn een half
miljoen Nederlanders geëmigreerd. Na
een periode van betrekkelijke stilstand
begint er nu geleidelijk een vervolg-
emigratie op gang te komen. Bijna
3300 mensen hebben vorig jaar ons
land verlaten.
Terugkeer van in ons land verblijvende
Surinames of Surinaamse Nederlanders
moet op verantwoorde wijze geschieden,
zo schrijft minister Albeda van Sociale
Zaken *in zijn begroting. Alleen dan kan
worden voorkomen dat remigranten na
enige tijd teleurgesteld weer naar Ne
derland vertrekken. Albeda's streven is
erop gericht om bestaande knelpunten
op te heffen. Een begin is gemaakt met
het verkennen van wegen waarlangs
het aanbod van aspirant-remigranten
beter is af te stemmen op de in Surina
me bestaande behoefte aan arbeids
krachten.
RIJKSUITGAVEN
BOVEN
100 MILJARD
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - „In de begroting 1979
stijgt het uitgaventotaal ten opzichte
van de begroting voor 1978 met bijna
9 miljard en wordt de grens van f 100
miljard ruim overschreden. Meer dan
iets anders illustreren deze cijfers dat
de ombuigingen die de regering in Be
stek '81 heeft aangekondigd en waar
mee in de nu voorliggende begroting
een begin wordt gemaakt zeker geen
rigoureuze aantasting inhouden van
wezenlijke voorzieningen. Integendeel,
op tal van terreinen wordt een verdere
groei veilig gesteld, al zullen in som
mige gevallen te hoog gestelde ver
wachtingen herzien moeten worden."
Dit schrijft minister Andriessen in de
vandaag bij de Tweede Kamer inge
diende Miljoenennota voor 1979.
De gehele begroting moet volgens de
minister gezien worden in het teken
van de belangrijkste doelstelling van de
regering: de terugbrenging van de
werkloosheid en de inflatie. Een belang
rijk element in het beleid vormt de ma
tiging van de groei van de arbeidskos
ten. Die is niet alleen van belang voor
de schepping van nieuwe arbeidsplaat
sen, maar ook voor het behoud van be
staande werkgelegenheid en de beheer
sing van de (sterk loongevoelige)
collectieve uitgaven.
De regering vindt het noch realistisch
noch gewenst erop te rekenen dat grote
groepen van de bevolking er voor een
reeks van jaren in koopkracht op ach
teruit zullen gaan. De beoogde matiging
van de ontwikkeling van de arbeidskos
ten zal dan ook slechts tot stand kun
nen komen als de stijging van de col
lectieve lasten zoveel mogelijk wordt
beperkt.
Met het voorgestelde beleid zal in 1979
een koopkrachtverbetering (exclusief in
cidenteel, d.w.z. loonsverhogingen als
gevolg van promotie etc.) van ongeveer
een half procent voor de modale werk
nemer (jaarinkomen rond f 30.000 bru
to) mogelijk worden.
Voor de rijksbegroting in enge zin be
dragen de ombuigingen in 1979 ten op
zichte van vroegere afspraken per saldo
f 1,1 miljard en voor de sociale zeker
heid en de algemene salarismaatregelen
f 2,2 miljard. Ook na de ombuigihgen
zouden in 1979 nog belastingverhogin
gen tot een totaalbedrag van f 2,6 mil
jard moeten plaats hebben. Gezien de
economische vooruitzichten voor vol
gend jaar wil de regering het belasting
plan (zie elders) echter beperken tot f 1
miljard.
De totale uitgaven op de begroting be
lopen ruim f 105 miljard, waartegeno
ver f 89 miljard inkomsten staan.
In het uitgavenniveau is dus géén stabi
lisatie gekomen. De stijging is mogelijk
door een flinke stijging van het finan
cieringstekort. Dit beloopt voor volgend
jaar wat het rijk betreft ruim 4,5 pro
cent van het nationaal inkomen. Voor
de gehele overheid beloopt het financie
ringstekort ongeveer 6 procent van het
nationaal inkomen. Dit zeer grote tekort
is, aldus Andriessen, toelaatbaar en on
vermijdelijk gezien de zwakke beste
dingssituatie en de betekenis van het
uitgaven- en belastingbeleid voor de be
vordering van de werkgelegenheid.
Volgens de regering zijn hiermee echter -
ook de uiterste grenzen bereikt, zowel
wat betreft financierbaarheid als wat
betreft de monetaire risico's. Daarom
zijn nu al afspraken gemaakt voor een
„noodremprocedure" voor het geval dat
het tekort de daarvoor gestelde grenzen
dreigt te overschrijden. Minister An
driessen geeft niet precies aan wat deze
noodremprocedure precies inhoudt.
De raming van de ontvangsten uit
aardgas voor 1979 is lager dan vorig
jaar nog werd verondersteld: f 6,28 mil
jard, in plaats van f 6,88 miljard. Oor
zaak hiervan is een, vergeleken met
eerdere veronderstellingen, achterblij
vende ontwikkeling van de olieprijzen.
Niet rooskleurig
De prognoses voor de economische ont
wikkeling in 1979 zijn, aldus de bewind
sman, niet rooskleurig. Weliswaar zal
de loonstijging belangrijk minder zijn
dan in 1978, maar de werkloosheid
neemt nog enigszins toe (ondanks een
belangrijke toeneming van de werkgele
genheid bij de overheid en de semicol
lectieve sector), terwijl de inflatie nau
welijks afneemt.
Wat die werkgelegenheid bij de over
heid en de collectieve sector (maat
schappelijke dienstverlening) betreft:
deze zal in het komende jaar met ca.
25.000 arbeidsplaatsen toenemen. Toch
zal als gevolg van de groei van het ar
beidsaanbod en het voortgaande verlies
aan arbeidsplaatsen bij het bedrijfsle
ven - ondanks tal van gerichte maatre,
gelen en steun aan noodlijdende bedrij
ven - de totale werkloosheid wellicht
nog«iets oplopen.
Volgens Andriessen is de Nederlandse
concurrentiepositie in de afgelopen ja
ren gevoelig verslechterd. Tot het ach
terblijven van onze uitvoer bij de groei
van de exportmarkten heeft de samen
stelling van het Nederlandse exportpak
ket (waarbij chemische produkten en
aardolieprodukten zwaar wegen) in be
langrijke mate bijgedragen.
Voor het herstel van de concurrentiepo
sitie is vooral het beleid dat op kosten
matiging is gericht van belang.
Voor de ontwikkeling van de werelde
conomie hecht de regering grote waar
de aan internationaal gecoördineerde
actie ter stimulering van de economi
sche ontwikkeling.
Het feit dat het binnenlandse marktaan
deel in alle bedrijfstakken tussen 1970
en 1977 is teruggelopen is een aanwij
zing temeer dat de oplossing voor de
huidige problemen, ook wat betreft de
positie van het bedrijfsleven op de bin
nenlandse markt, gezocht moet worden
in verbetering van de concurrentie
kracht en van de rendementen van de
bedrijven.
Wat het inkomensbeleid betreft (zie ook
elders) heeft de regering voor de mid
dellange termijn voor ogen dat de no,
minale inkomensstijging teruggebracht
moet worden tot ca. 4 procent en de
prijsstijging tot ca 2,5 procent. Koop-
krachthandhaving bij deze doelstelling
is alleen mogelijk als de druk van de
collectieve lasten zoveel mogelijk gesta
biliseerd wordt.
De voorziene ontwikkeling van de in
komens van de werknemers maakt het
ook mogelijk de voorgestelde ombuigin
gen bij sociale uitkeringen en ambtena
rensalarissen tot stand te brengen met
handhaving van het uitgangspunt dat
de sociale minima niet in koopkracht
aangetast mogen worden.
De regering verwacht dat het herstel
van de werkgelegenheid zich zal kun
nen voltrekken zowel door verminde
ring van het huidige tempo van af
braak van werkgelegenheid als door de
schepping van nieuwe arbeidsplaatsen.
„Van het voorgestelde beleid kunnen
geen snelle resultaten verwacht
worden".
