Tinsjesdag luidt
pannend
>olitiek
sLajaar in
Vanavond totale
maansverduistering
Niet-roker heeft recht op sociale bescherming
-nnenland
Politiek
Partij
Parlement
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 16 SEPTEMBER 1978 PAGINA 9
Ifan een onzer verslaggevers)
)en Haag De anti-rokers verwachten
het plan van staatssecretaris Me-
rouw Veder-Smit ter bescherming van
e niet-rokers niet zo bijster veel. Dit
lan, dat in het najaar zal verschijnen,
al wel tal van richtlijnen bevatten, maar
et kan nauwelijks iets bindend voor-
chrijven. Het enige winstpunt in vergelij-
ing met de plannen van de vroegere
ewindslieden van Volksgezondheid en
tilieuhygiène mevrouw I. Vorrink en de
eer G. J. Hendriks is, dat deze bewind-
leden van nu de klemtoon leggen op de
ociale aspecten ervan inplaats van op de
ezondheid. De sociale problemen, die
et roken van anderen bij de niet-roker
iproepen zijn, meent men, namelijk gro-
dan die van de gezondheid. Ook al
iedereen in Nederland er langzamer-
and van doordrongen dat het roken de
ezondheid schaadt, toch blijkt het per
centage rokers nauwelijks te zijn afgeno
men. Gemeten naar het gebruik van roo
kartikelen - de omzetten bewijzen dit -
zou men geneigd zijn te zeggen, dat het
roken eerder toeneemt dan vermindert.
Volgens medici is dit te verklaren uit het
feit, dat men praktisch iedere dag wordt
geconfronteerd met verschijnselen en ge
bruiken, die de gezondheid van de mens
schade berokkenen: het verkeer, de fa
brieken, voedingsmiddelen, drank, agres
sie en het veroorzaken van lichamelijk
letsel in bijvoorbeeld de sport, de sterk
toenemende geluidshinder, die zich in alle
mogelijke vormen voordoet e.d.
Men raakt, aldus sommige deskundigen,
immuun voor de waarschuwing, dat bij
voorbeeld roken zeer ongezond is, omdat
het kan leiden tot gevaarlijke ziekten,
zoals kanker, hartinfarcten en dergelijke,
want ook ongezond eten kan ernstige
kwalen veroorzaken, evenals agressie,
zeer overmatige geluidshinder, drank enz.
Een andere kwestie is, of het roken
steeds maar weer aangeprezen moet wor
den via de reclames. Dat zou inderdaad
beperkt kunnen worden, maar dan alleen
op vrijwillige basis. De tabaksfabrikan
ten hebben zich al in principe bereid
verklaard tot, wat in regeringskringen
genoemd wordt, „niet onbelangrijke con
cessies". Zij doelen daarbij op het zich
niet speciaal richten op de jeugd, geen
tabaksreclame maken bij sportgebeurte
nissen en „zich onthouden van reclame
uitingen via radio en tv". Daarbij wil
mevrouw Veder-Smit zich eveneens rich
ten op de tabaksreclame in de bioscopen.
Deze zaken zitten echter vol haken en
ogen. Verbodsbepalingen kunnen wel
eens wat men noemt een escalerende
werking hebben, waardoor de weg geo
pend wordt, om reclame voor tal van
andere artikelen eveneens te gaan verbie
den.
Wel echter zijn maatregelen mogelijk om
de rookartikelen duurder te maken, zoals
bijvoorbeeld in de Skandinavische lan
den het geval is. Wat overigens ook geldt
voor de alcoholische dranken. Maar zelfs
in die landen is nauwelijks sprake van
minder roken of minder drinken.
De sociale aspecten - aanvoeren, om de
niet-roker te beschermen hebben volgens
velen meer kans van slagen. Men doet
daarmee namelijk een beroep op de men
sen elkaar min of meer te beschermen:
de ander geen nadeel berokkenen met
iets, wat zij zelf graag doen. Inderdaad
zou men, zoals de niet-rokers al sinds
lang bepleiten, meer ruimten vrij moeten
maken voor niet-rokers. Zoals de Spoor
wegen al gedaan hebben en zoals in
menig bedrijf, overheidsgebouw e.d. al
het geval is.
Er kan nog meer gedaan worden. Een
toenemend aantal ouders (die vaak zelf
het roken niet kunnen laten) probeert
bijvoorbeeld hun kinderen te helpen niet
met het roken te beginnen. Zij leggen
daarvoor zelfs een spaarfonds aan voor
de kinderen, die een bepaalde tijd niet
roken. Ook daarvoor is al veel reclame
gemaakt, dikwijls met behoorlijke resul
taten. Andere voorbeelden zijn te vinden
bij het onderwijs, waar vele leerkrachten
- omdat de leerlingen in de klas niet
mogen roken - daar ook geen tabaksarti
kelen gebruiken.
In tal van dokterswachtkamers wordt
helemaal niet meer gerookt, in andere
laat men het roken na, omdat anderen
er last van hebben.
Een ding is zeker: harde verbodsbepalin
gen helpen niet in het minst, dat heeft
de samenleving al zo vaak bewezen.
Drooglegging roept geweld op, kan zelfs
een maffia tot leven brengen, die (zoals
destijds in Amerika) een staat in de staat
wordt en de echte staat bedreigt.
daad
HAAG Met de ge-
;na kdijke spanning bereidt
tiek Den Haag zich weer
wj r op de opening van het
\vqa ementaire jaar, Prinjes-
Na de wat vlakke „Der-
Dinsdag van September"
vorig jaar, toen troonre-
ijkeïen miljoenennota nog wor-
voorbereid en opgesteld
r verantwoordelijkheid
het demissionaire kabi-
Den Uyl (de belangstel-
ging toen in feite meer
naar de zich voortslepen-
kabinetsformatie) zitten
voor het eerst de leden
het kabinet-Van Agt op
^■voorste rijen stoelen te-
.k. iver de zetel van de Ko-
•*em- in de Ridderzaal. Dat
vergeleken met vorig
een extra dimensie aan
belangrijke gebeuren dat
opening van het parlemen'
- e jaar vanouds is.
oe igtepunt van Prinsjesdag
rder uitspreken van de
^nrede door de Koningin,
is al een traditie sinds
't bi
djk
dan
nde* iraauie sinas
Men zou zelfs kunnen
zo lezen we in het
„Al meer dan 500
j dat de troonrede te-
gevoerd kan worden tot
ie ii vervlogen tijd toen de
dsheer zijn „bede" om ge-
jke middelen voor zijn
ïpuding, zijn oorlogvoering
voor eventuele andere be
ften hield.
huidige derde dinsdag in
tember is, aldus hetzelfde
niet altijd de vaste,
de Grondwet voorge
en datum voor de ope-
van liet nieuwe parle-
itaire jaar geweest,
ïvankelijk was daarvoor
een dag in november
igewezen en later was dat
derde maandag in septem-
Om principiële redenen
waren bezwaren omdat
nmige volksvertegenwoordi-
s anders wellicht op zater-
of zondag zouden moeten
en reizen om op tijd in
Haag te zijn) is in 1887
derde dinsdag van septem-
uitverkoren. Vrijwel
)\Jpds heeft het staatshoofd
troonrede uitgesproken.
Het is een oud gebruik dat de
leden van het Koninklijk huis
het staatshoofd bij de plechti
ge opening vergezellen.
Bij een opening hoort een
sluiting, zo ook van de zitting
van de Staten-Generaal. Die
sluiting heeft altijd in de
schaduw van de kort daarop
volgende opening gestaan. Tot
voor enkele jaren had de slui
ting plaats op de zaterdag
vóór Prinsjesdag. Namens de
Koningin kwam de minister
van Binnenlandse Zaken per
koets naar het Binnenhof om
de zitting van de Staten-Gene
raal te sluiten. Sinds enkele
jaren gebeurt 'dat aanzzienlijk
soberder: de minister komt
nu „gewoon" met de auto.
Bovendien is het sluitingstijd
stip verplaatst naar maandag
middag, vijf uur, nog geen
dag vóór de opening.
Rijksbegroting
Terug naar Prinsjesdag. Het
tweede belangrijke moment
op Prinsjesdag is de aanbie
ding van de rijksbegroting
Eerste
begroting
kabinet
Van Agt
door de minister van Finan
ciën in een direct na de ope
ningsvergadering in de Rid
derzaal volgende vergadering
van de Tweede Kamer. Ook
daarbij hoortenig decor,
voornamelijk bestaande uit
het bekende „koffertje" waa
rin de begrotingsstukken ver
voerd worden. Het meest in
het oog springende stuk is de
„Miljoenennota" die officieel
„Nota over de toestand van 's
Rijks Financniën" heet. Ook
verschijnt op Prinsjesdag de
Macro-Economische Verken
ning" van het Centraal Plan
bureau waarin de verwachtin
gen voor de economische
ontwikkeling worden
neergelegd.
Over al deze stukken hangt
in de periode vóór Prinsjes
dag altijd een waas van ge
heimzinnigheid. Het is gebrui
kelijk dat vóór die dag niets
uitlekt over de inhoud van de
staatsstukken; ook de minis
ter-president rept er op zijn
vrijdagse persconferentie na
afloop van de ministerraads
vergadering met geen woord
over. Niettemin lekt ër wel
eens iets uit. Ditmaal gebeur
de dat zelfs officieel, toen
staatssecretaris Brokx vorige
week in het woningbouwdebat
vertelde over een passage in
de memorie van toelichting
op de begroting van Volk
shuisvesting en Ruimtelijke
Ordening (over het premiesys
teem voor eigen woningen),
en deze week, toen in een
nieuw blad van hetzelfde de
partement zomaar een deel
van de memorie van toelich
ting werd gepubliceerd.Don
derdag gebeurde dit opnieuw,
toen staatssecretaris Kraaye-
veld van CRM, vertelde dat
de vrouw straks - volgens de
memorie van toelichting op
de begroting van Defensie -
als militair ook gevechtsfunc
ties mag uitoefenen.
Bede
Ook ditmaal wordt met grote
belangstelling uitgekeken naar
de inhoud van troonrede en
miljoenennota. Een van de za
ken die centraal in deze be
langstelling staan is de vraag
of de „bede" aan het slot van
de troonrede terug zal keren.
Tot en met 1972 werd de
troonrede altijd besloten:
,Met de bede dat God u wijs
heid en kracht moge geven
verklaar ik deze zitting van
de Staten-Generaal geopend".
Nadat het kabinet-Den Uyl in
1973 was opgetreden veran
derde de slotzin. Op Prinsjes
dag 1973 luidde deze: "Met
het uitspreken van de hoop
dat wij daartoe de kracht zul
len ontvangen verklaar ik
deze zitting van de Staten-Ge
neraal geopend".
Deze verandering' stuitte bij
een deel van het Nederlandse
volk op veel verzet, voortge
komen uit teleurstelling; het
kabinet had immers gebroken
met een voor velen dierbare
traditie. Niettemin bleef oook
in de daaropvolgende jaren
de bede achterwege.
Nadat het Kabinet-Van Agt
was aangetreden werd op
hem van verschillende kanten
een dringend beroep gedaan
om de traditie van de bede in
ere te herstellen. Een paar
maanden geleden bood een
comité de premier honderd
duizenden handtekeningen
aan onder een desbetreffende
verzoek aan de regering.
In Den Haag wordt algemeen
aangenomen, dat de bede niet
terugkeert. Vermoed wordt
dat premier Van Agt een for
mulering gevonden heeft waa
rin zowel voor- als tegenstan
ders van de bede zich
enigszins kunnen vinden.
Somber
De verwachting is dat veel
passages in troonrede en mil
joenennota somber van toon
zullen zijn. Die passages be
treffen in het bijzonder de fi
nanciële, sociale en economi
sche situatie. Niet verrassend
natuurlijk in het licht van
wat in de op 1 juli ingediende
ombuigingsnota Bestek '81"
staat vermeld, yin de komende
rijksbegroting wordt Bestek
'81" voor 1979 „ingevuld".
Interessant zijn ook de voor
gestelde belastingmaatregelen.
Vermoed wordt dat het kabi
net de inflatie-correctie voor
de loon- en inkomstenbelas
ting weer voor 100 procent
(nu 80 procent) wil doorvoe
ren en dat de motorrijtuigen-
belastingtarieven omhoog zul
len gaan. Maar dit zijn nog
maar speculaties; pas dins
dagmiddag hebben we
zekerheid.
In aanmerking genomen alle
problemen die op tafel liggen
en de qua aantal toch niet
sterke parlementaire basis
van dit kabinet kunnen we op
een spannend politiek najaar
rekenen.
Natuurlijk zal de oppositie, in
de eerste plaats de PvdA met
haar kwalitatief zeer sterke
fractie, alle registers open
trekken, dat staat vast. Maar
daarnaast zal de belangstel
ling zeker uitgaan naar de
mate waarin de beide coalitie
partners CDA en WD met
elkaar optrekken. Beide heb-,
ben ze - men leze er Riet
kerks nabeschouwing over het
VVD-fractieweekeinde in
Wolfheze en Aantjes' artikel
in AR-staatskunde van deze
maand maar op qa - er be
hoefte aan zich beter te profi
leren. De benadering van een
aantal belangrijke problemen
is bij CDA en WD bepaald
niet identiek, zoals we deze
week al zagen bij de behan
deling van het ontwerp tot
wijziging van de Wet op de
ondernemingsraden.
Na Prinsjesdag gaan de Ka--
merfracties zich beraden op
hun bijdrage aan het grote- -
jaarlijkse politieke debat: de
algemene politieke en finan-
ciële beschouwingen. Dit jaar
wordt be spreking van Bestek
'81 daarin gëintegreerd. Alge
mene verwachting is dat het.
kabinet in dit debat (op 5,
10,11 en 12 oktober) voor hete
vuren komt te staan.
EVERT MATHIES
Ook bij de verduistering van vanavond, zal de maan tenslotte helemaal „verdwijnen". Een natuurverschijnsel dat
vroeger (en nu ook wel) bij verschillende volksculturen aanleiding was tot grote angst en bezweringsfeesten.
(Van een onzer verslaggevers)
Utrecht Vanavond is er een totale
maansverduistering. Dat wil dus zeggen,
dat de volle maan zich in of vlakbij de
snijpunten van het vlak met dat van de
aardbaan, de ecliptica, bevindt. Anders
gezegd, ais de aarde zich precies bevindt
tussen zon en maan. Zon, aarde en maan
staan dan op een lijn.
De maansverduistering begint om 19.20
uur. De maan is dan nog niet op. Dat
laatste gebeurt om 19.45 uur. Het hoogte
punt van de verduistering is van 20.24
uur tot 21.44 uur en het einde is om 22.48
uur.
Er zijn verschillende soorten maansver
duisteringen, namelijk de totale maans
verduistering, zoals wij die, bij goed weer
althans, vanavond te zien krijgen; de
gedeeltelijke maansverduistering, waar
bij het net lijkt of er een hap uit de maan
is, en de halfschaduw- of penumbraver-
duistering. Bij een penumbra verduiste
ring trekt de maan alleen door de bij
schaduw van de aarde. Dat is niet zo erg
spectaculair want eigenlijk is dat van de
aarde af nauwelijks te zien.
Bij totale verduistering trekt de maan in
zijn geheel door de umbra (schaduw).
Door de dikke aardatmosfeer wordt nog
zonlicht afgebogen, met als gevolg dat de
maandbol een flauw koperkleurig schijn
sel geeft.
Voor de fotogafie van deze maansver
duistering wordt aangeraden een snelle
kleurennegatief- of diafilm te gebruiken.
Vele merken zijn goed. Aangeraden
wordt, gezien de goede resultaten in het
verleden bereikt, de Kodak High Speed
Ektachrome van 23 din. Deze kan wan
neer men dat aan de fotohandelaar
vraagt worden opgewaardeerd tot 30 din.
Bijna ieder fototoestel is goed; echter hoe
lichtsterker de lens, en hoe meer malen
men kan vergroten, hoe beter het restul-
taat kan zijn. Voor belichtingstijden ver
wijzen wij naar de tabel:
tijd
-18.20
18.20-18.40
18.40-19.00
19.00-19.20
19.20-19.30
19.30-19.40
19.40-19.50
19.50-20.00
belichtingstijd
uur l-500ste 23.47-
uur l-250ste 23.27-23,
uur 1-125ste 23.07-23
uur 1- 60ste >22.48-23,
uur 1- 30ste 22.38-22.
uur 1- 15 de 22.28-22.
uur 1- 8ste 22.18-22.
uur 1-. 4 de 22.08-22.
tijd
uur
.47 uur
.27 uur
.07 uur
48 uur
.38 uur
uur
.18 uur
20.00-20.10 uur 1- 2 de 21.58-22.08 uur
20.10-20.20 uur 1 21.48-21.58 uur
20.20-20.44 uur 2 21.24-21.48 uur
20.44-20.59 uur 5 21.09-21.24 uur
21.04 uur 13 21.04 uur
BIJ BOVENSTAANDE TABEL
a.) Deze tijden zijn gemiddelde tijden. Er
is bijvoorbeeld geen rekening gehouden
met bijvoorbeeld matige weersomstandig
heden etc. Deze tijden moeten dus ge
bruikt worden als richtlijn!!!
b.) Ter berekening van andere belichting
stijden voor andere filmgevoeligheden en
diafragma's dient men het volgende te
weten: 3 din is 1 stop en een diafragma
verschil is weer gelijk aan 3 din.
Voorbeeld:
Tijd:- 19.55, diafragma 2.8, film: 15 din.
Volgens de tabel is de belichtingstijd een
kwart seconde, echter het diafragma is
geen 8 maar 2.8; verschil .3 stops dus
1-30ste. De filmgevoeligheid' is geen 27
maar slechts 15, dit is 4 stops. En de
uiteindelijke belichtingstijd is dus een
halve seconde.
De opeenvolgende diafragma's zijn in het
algemeen: 2-2.8-4-5.6-8-11-16-22-22-32-44-
64.
