„Nou jongens
ik hoop jullie
straks
weer te zien
Moluks geweld tast leiderschap Manusama niet aan
n
Albeda: Bestek is geen dictaat
Plan van reders voor
behoud haringvloot
Geredde Breguet-navigator
hoort het zijn commandant
nog zeggen:
KSH nu
definitief
failliet
weer
Een blik op één van
de veertien beman
ningsleden van de g
Breguet Atlantic, die t
na anderhalf uur in
zee te hebben rond
gedobberd door een
helikopter werden af
gevoerd.
Den Haag Vreugdetaferelen be
heersten gisteravond het vliegveld
Valkenburg toen daar om iets over
zessen de bijna voltallige bemanning
van het Nederlandse marine-vlieg
tuig dat donderdag een geslaagde
noodlanding in Schotse wateren
maakte weer voet op vaderlandse
bodem zette. Familieleden vlogen de
negen geredde marine-vliegers spon
taan om de hals, marine-autoriteiten
waren aanwezig om het negental te
feliciteren met het welslagen van de
nood-operatie. Alleen de vliegtuig
commandant en de eerste en tweede
vlieger waren nog op doktersadvies
in Schotland achtergebleven, de
overige negen konden zich gisteren
na hun bange avontuur weer met
hun familie herenigen. De opgekrop
te spanning was nog op de gezichten
te lezen. Telegrafist De Haas stapte
uit het vliegtuig met een boeket van
heide-bloemen in de hand. Een feest-
boeket, hij vierde gisteren zijn ver
jaardag.
Het Nederlandse mar ine-vliegtuig
van het type Breguet Atlantic maakte
donderdagmorgen voor de westkust
van Schotland een noodlanding in
zeè nadat zich even tevoren aan
boord ontploffingen hadden voorge
daan. Twee hevige explosies zorgden
ervoor dat de stuurboordmotor niet
meer functioneerde zodat het toestel
dat deelnam aan een NATO-oefe-
ning op één motor moest verder
vliegen. Dat gebeurde op 150 kilome
ter van de basis. Omdat de landing
op vastegrond waarschijnlijk slach
toffers zou kosten werd besloten tot
een noodlanding in zee die op onge-
v.eer 25 kilometer van de Schotse
kust werd uitgevoerd.
„Het was een verschrikkelijke erva
ring", vertelt navigator G. J. G. van
der Linden over het moment waarop
het marine-vliegtuig zich in de woeste
Schotse zee stortte. „Met name ook
de laatste vijf minuten die aan de
noodlanding vooraf gingen hebben
een enorme indruk op me gemaakt.
Dat aftellen van de piloot en dan het
laatste wat je nog van hem hoort:
„nou jongens, ik hoop jullie straks
weer te zien", het zal me altijd bijblij
ven". Navigator Van der Linden was
één van de tien bemanningsleden die
er in slaagden om direkt na de nood
landing over te stappen in opblaasba
re reddingsvlotten. Vier mannen (be
halve de twaalf Nederlanders waren
er ook nog twee Engelse marinevlie
gers aan boord) lukte dat niet. Zij
moesten zich vastklampen aan de
wrakstukken van het in twee delen
gebroken vliegtuig. Navigator Van
der Linden: „Wij zagen die vier ge
wóón wegdrijven. We hebben nog
geprobeerd ze peddelend te bereiken
maar ze dreven erg snel af. De
stroom was te sterk. Ook al zo'n
verschrikkelijk moment. Ik gaf op
dat ogenblik geen cent voor de kan
sen van die vier". Eén van die vier
was boordwerktuigkundige J. Claas-
sen. Hij vertelt op zijn beurt: „Na de
noodlanding lag ik alleen in het wa
ter. We waren met een snelheid van
zo'n 200 kilometer per uur in het
water gekomen dus dat was een be
hoorlijke klap. Op een gegeven mo
ment zag ik stukje vleugel waarop:
sergeant Linders (tweede vlieger red.)
zat. Zo goed en zo kwaad als het ging
ben ik toen naar hem toe gezwom-
men en heb ik me eveneens aan die'
vleugel vastgeklemd. Ik was hele
maal stijf. Wat wil je, het water was
dertien graden. Bovendien waS het
erg moeilijk om je goed vast te klam
pen want er waren windstoten van
zo'n zestig tot zeventig kilometer per
uur.".
De redding kwam nadat de veertien
bemanningsleden ongeveer anderhalf
uur in het Schotse water hadden
gedobberd. Helikopters van de Britse
luchtwacht slaagden er toen in de
marine-vliegers uit hun benarde si
tuatie te redden. De geredde Neder
landers waren overigens erg te spre
ken over de reddingsaktie van de
Royal Air Force. Eerst later bleek
dat de reddingsaktie al een kwartier
voordat de Breguet-Atlantic in zee
stortte was ingezet, op het moment
dat het radio-contact was verbroken.
Boordwerktuigkundige Claassen:
„Het is maar goed ook dat ze ons zo
snel hebben kunnen vinden. Ik denk
dat ik het beslist niet yeel langer had
uitgehouden in dat water. Toen ik in
die helikopter van de Royal Air For
ce lag moesten ze me letterlijk om
hoog hijsen. Zo stijf als een plank
was ik". De drenkelingen konden
voorts zo snel worden gelokaliseerd
omdat ze gebruik maakten van hun
in hun zwemvesten ingebouwde zen
dertjes.
Met een zelfde type vliegtuig als
waarmee het ongeluk gebeurde arri
veerde de bemanning gisteren op het
vliegveld Valkenbutg. Waar het de
fect aan deze Breguet Atlantic nu
precies aan te wijten is, is vooralsnog
onduidelijk. En wat er zich precies
daar boven de Schotse hooglanden
en wateren hèeft afgespeeld zal pas
duidelijk worden wanneer de com
missie van onderzoek haar rapport
heeft afgesloten. De marine-vliegers
zijn in ieder geval weer een ervaring
en wat voor een rijker. Een
marine-voorlichter tenslotte: „Dat
was nu werkelijk wat de Engelsen
een Controlled Dash noemen, een
glad verlopen noodlanding".
MARCEL VAN LIESHOUT.
Ongeluk met
radio-actief
afval in
Amerika
Pennsylvania (AP) Op een
snelweg: nabij de Amerikaanse
stad Swiftwater is gisteren
een cohtainer met radioactief
kobalt afval opengescheurd na
kennelijk van een vrachtwa
gen te zijn afgevallen, aldus is
door de politie meegedeeld.
Drie mensen zouden aan ra
dioactieve straling zijn blootge
steld. Over hun toestand kon
den nog geen mededelingen
worden verstrekt.
Akkoord Europees
AAKEN (AP) De Westduitse
kanselier Helmut Schmidt
beeft gisteren laten doorsche
meren dat hij het met presi
dent Valery Giscard d'Estaing
eens is geworden over een Eu
ropees monetair stelsel.
De twee regeringsleiders heb
ben de afgelopen twee dagen
in Aken besprekingen gevoerd
over een voorstel om de West-
europese valuta te verbinden.
Het voorstel voor een geldstel
sel is erop gericht valuta-
schommelingen op de geld
markten te beperken. De on
rust op de geldmarkten wordt
veroorzaakt door de val van de
(Van onze sociaal-economische redactie)
DEN HAAG „Het ombuigingsplan
Bestek '81 is geen spoorboekje, geen
dictaat. Men mag gerust met alternatie
ve plannen komen, die tot hetzelfde
doel leiden. Maar we zitten onder druk
van de tijd. In 1979 moet al wat gebeu
ren. Het bijstellen van Bestek '81 moet
dan ook eventueel in de loop van de
periode geschieden". Minister Wil Albe-
da van Sociale Zaken zei dit gistermid
dag, nadat hij, tesamen met enkele
andere bewindslieden, een gesprek had
gehad met vertegenwoordigers van
werkgeversorganisaties en vakbewe
ging.
„Het was niet onze bedoeling om tot
conclusies te komen. We wilden een
eerste verkenning van de wederzijdse
standpunten maken. Er waren nogal
wat kritische geluiden. Maar allen wil
den een krachtige bevordering van de
werkgelegenheid bereiken, net als de
regering", aldus de minister.
Ten aanzien van de kritiek van de
vakbeweging, dat niet de sterkste schou
ders de zwaarste lasten te dragep krij
gen en dat de overheid de eigen hoge
salarissen zou moeten aanpakken, zei de
heer Albeda: „Onze mogeüjkhedep wor
den hier bepaald door wat in het parti
culiere bedrijfsleven gebeurt. Als wij
alleen wat doen prijzen we ons uit de
markt en kan de overheid geen perso
neel meer houden of krijgen. Ik heb dan
ook een beroep op de werkgevers ge
daan het initiatief te nemen. Zij lijken
mij daartoe in de eerste plaats aangewe
zen. Ik krijg de indruk dat we alle drie
hetzelfde willen, maar op elkaar wach
ten".
Minister Albeda zei zich niet te kunnen
voorstellen, 'dat de vakbeweging de uit
voering van Bestek '81 zou gaan tegen
werken, nu zij dit bezuinigingsplan
heeft afgewezen. „De vakbeweging zou
dan eigenbelang schaden. Ze wil im
mers opvoering van de werkgelegen
heid. Ons beleid wordt daardoor juist
beheerst. Ik kan me niet indenken, dat
de vakcentrales deze politiek willen
doorkruisen".
DEN HAAG (ANP) Er moe
ten op dit ogenblik beslissin
gen en maatregelen worden ge
nomen om de Nederlandse ha
ringvloot in stand te houden.
Deze zullen aanzienlijk verder
moeten gaan dan de in juli
jongsleden afgekondigde stil
ligregeling voor tien weken.
De redersvereniging voor de
Nederlandse zeevisserij zegt dit
in een nota, die aan de minister
van landbouw en visserij en
aan de vaste commissies voor
de visserij uit de tweede kamer
is gezonden.
De redersvereniging meent dat
de volgende maatregelen soe
laas zouden kunnen bieden:
een aanvullende hulprege
ling op basis van niet gevangen
haring, waardoor het bedrijf
voortgang kan vinden.
verbetering van de stilligre
geling met aanpassing daarvan
aan de werkelijke kosten voor
schip en bemanning.
een beperkt quotum haring
uit de Noordzee voor 1979.
geen visplannen meer, om
dat de praktijk geleerd heeft
dat die (door landen voor wel
ker wateren zij gelden) mis
bruikt worden om vissers van
andere landen uit te sluiten
van de visserij.
verhoging van het percenta
ge bijvangst aan haring bij vis
soorten bestemd voor directe
menselijke consumptie.
verlenging van de nu-op
31 oktober a.s. eindigende
termijn van keuze voor het al
of niet saneren van haringsche
pen tot het tijdstip, waarop het
toekomstige beleid kan worden
overzien.
Rotterdam (ANP)
De vervoersfede-
ratie NW/NKV
heeft de werkge
versorganisaties in
het beroepsgoede-
renvervoer ge
vraagd een einde te
maken aan de ex
tra transporten
van olie(produk-
ten) naar België.
De bonden menen
dat de tanktran
sportondernemers
hun chauffeurs
voor eeii „onzinde
lijke" keus stellen,
namelijk ofwel we
gens werkweige-
ring ontslagen wor
den ofwel het risi
co nemen gemoles
teerd te worden
door stakers in
België.
Overigens zou vol-
Vervoersbondèn
protesteren tegen
extra olie voor België
gens de bonden in
middels ook extra
olie per boot en
trein worden aan
gevoerd, vanuit
Rotterdam. De ge
spannen situatie
aan het Belgische
benzine-front leid;
de gisteren aan de
Belgisch-Neder
landse grens tussen
Breda en Antwer
pen tot tamelijk
ernstige incidenten.
Ongeveer honderd
stakers hielden er
uit Nederland ko
mende tankwagens
aan, dirigeerden
die haar een par
keerplaats en be
schadigden min
stens negentien
tankwagens vrij-
zwaar. De Belgi
sche vakbonden
hebben de 'staking
uitgeroepen nadat
ruim vierhonderd
personeelsleden
van de Antwerpse
RBP-raffinaderij
waren ontslagen.
De bonden eisen
dat de ontslagenen
bij andere raffina
derijen vervangend
werk krijgen.
Franse obstakels
voor Europa
De Franse premier, Giscard d'Estaing, heeft weer eens
nieuwe, weinig goeds belovende ideeën gelanceerd voor
de aanpak van de Europese problemen. Een drieman
schap van echte wijze mannen moet zich volgens hem
gaan beraden over de wijze, waarop besluiten kunnen
worden genomen. En hij maakt zien daarbij kennelijk
zorgen over het toetreden van Griekenland, Portugal en
Spanje. Want nu negen landen lid zijn van de Europese
Gemeenschap is het al veel moeilijker om Franse plan
netjes doorgang te doen vinden, aan vroeger toen het
er nog maar zes waren, zo zal hij gedacht heboen.
Achter het denken van de Franse president valt een
streven waar te nemen, waarover elkeen die met Euro
pa slechts het beste voor heeft, zich zorgen zal maken.
Het is namelijk helemaal niet zo, dat de oesluitvaardig-
heid binnen de Gemeenschap stroef verloopt omdat er
negen lidstaten zijn; men komt dikwijls niet tot het ne
men vafn besluiten, omdat meerderheidsbeslissingen on
mogelijk worden gemaakt. Want door het Akkoord van
Luxemburg van 1966 bestaat binnen de Gemeenschap
feitelijk een vetorecht.
De voorgestelde studie van drie wijze mannen is op dit
punt bovendien volmaakt overbodige In het Verdrag
van Rome, waarbij de EG werd opgericht, zijn immers
regels opgenomen voor het geval er door middel van
een stemming beslissingen moeten worden genomen. En
die regels verhinderen, krachtens artikel 148, dat de
vier groten hun wil opleggen aan de kleintjes indien
een gekwalificeerde meerderheid is vereist.
De Fransen willen daarnaast de rol van de Europese
Commissie, die naar het inzicht van velen moet uit
groeien tot een Europese regering, kleiner in plaats van
groter maken. Dat geeft slechts reden tot nog groter
achterdocht ten aanzien van de werkelijke Franse be
doelingen met Europa.
Het is te hopen, dat een duidelijke meerderheid bin
nen de Gemeenschap de stokoude, maar in nieuwe
vorm verpakte^Franse ideeën zal torpederen. Want het
is onaanvaardbaar dat de belangrijke stap vooruit, die
met de rechtstreekse verkiezingen voor net Europese
parlement in juni volgend jaar wordt gemaakt, te niet
zou worden gedaan. Aanvaarding van ae Franse plan
nen zou dat zeker tot gevolg hebben, omdat ze een ver
dere afzwakking van net streven naar grotere eenheid
betekenen. En aan te bedenken, dat juist Frankrijk va
naf 1 januari 1979 het voorzitterschap in de Europese
Gemeenschap gaat bekleden.
Wrakstukken
,,Lutine"
over
kilometer
verspreid
SCHIPHOL (ANP) - Uitvoe
rig meetwerk heeft uitgewezen
dat de wrakstuken van het in
1799 op weg van Great Yar
mouth naar Hamburg voor Te
xel vergane goudschip „Luti-
ne" over een afstand van een
kilometer verspreid liggen. Er
zijn ongeveer 10b0 magnetisch
reagerende voorwerpen of
groepen voorwerpen kanon
nen, kogels, of goud-, in kaart
gebracht.
Dit heeft de directeur van het
bergingsbedrijf „Oretech" op
Schiphol, de heer Heemskerk,
gisteravond meegedeeld.
Heemskerk verklaarde dat in
mei of juni van het volgend
jaar vermoedelijk met de ber
ging zal worden begonnen.
AMSTERDAM (ANP) - De be
windvoerders in de voorlopige
surseance van betaling van
Koninklijke Schol ten-Honig
NV (KSH) en een aantal van
haar Nederlandse dochter
maatschappijen zijn tot de
conclusie gekomen dat het ver
lenen van definitieve sursean
ce van betaling bij de verdere
afwikkeling geen zin heeft.
Zij hebben daarom de betrok
ken rechtbanken verzocht het
faillissement van' KSH en de
betrokken dochtermaatschap
pijen uit te spreken. Dit ver
zoek is ingewilligd en de faillis
sementen zijn gisteren uitge
sproken, zo heeft KSH bekend
gemaakt.
KSH wijst er mei nadruk op,
dat de faillissementen geen en
kele invloed hebben op de acti
viteiten van de Nederlandse
KSH-bedrijven, die enkele
maanden geleden aan derden
werden overgedragen.
VS dringen aan
op bevriezing
strijd Nicaragua
WASHINGTON (AP) - De
Verenigde Staten heeft giste
ren een dringend beroep ge
daan op de president van Ni
caragua, Anastosie Somoza,
om in te stemmen met een
bemiddelingspoging om uit de
zich nog steeds escalerende
crisis te komen.
Woordvoerder Hodding Carter
van het Amerikaanse ministe
rie van buitenlandse zaken zei
dat verscheidene oppositiebe
wegingen gezamenlijk een be
roep hebben gedaan op de Ni
caraguaanse regering voor een
staakt-het-vuren en een vredes
regeling via bemiddeling.
„Gezien het voortdurende
bloedvergieten, het geweld, het
lijden en de groeiende versto
ring van de openbare orde me
nen wij dat er op dit voorstel
dringend moet worden inge
gaan." aldus Carter.
De verklaring werd uitgegeven
nadat er een drie-manscommis
sie in Nicaragua was ingesteld
die zich de spreekbuis kan noe
men voor de meeste oppositio
nele groeperingen.
Mu. Neer-
Bordeaux
Frankfort
»Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Zuidmolukse jongeren,
sterk geëngageerd en heel wat Nederlan
ders, met de distantie die buitenstaanders
Past, hebben in de afgelopen jaren menig
maal gezegd: Hoe lang zou Mafiusama nog
president (in ballingschap) van de Repu
bliek der Zuid-Molukken kunnen blijven?
k hij nog echt de leider van de Zuidmo
lukse gemeenschap in Nederland, zou het
niet beter zijn dat hij aftreedt? Het drama
fond zijn gisteren in Breukelen gearres
teerde onderdanen maakt die vraag op
nieuw actueel. Althans, wanneer de bij de
ter perse gaan van deze editie nog niet
bevestigde veronderstelling juist is, dat
uok de activiteiten van het nu aangehou
den viertal terug te voeren zijn tot in
wezen politieke motieven. Manusama
heeft inderdaad de schijn tegen zich. Ge
welddadige Zuidmolukse acties in het
verleden werden immers tegen zijn wil
uitgevoerd en zijn oproepen om de acties
te beëindigen vonden geen gehoor. Daar
komt bij dat de interne verdeeldheid in
Zuidmolukse kring de laatste jaren steeds
groter is geworden. De door Manusama
uitgezette koers wordt in brede kring
betwist.
Feit is echter dan ir. Manusama nog altijd
RMS-president is en intern krachtig tegen
spel heeft gegeven aan zijn „concurrent"
Tamaela. Toen Badan Persatuan-president
ds. Samuel Metiary een paar jaar geleden
het initiatief nam tot het leggen van con
tacten met de socialistische republiek Viet
nam was dat tegen de wil van de RMS-pre-
sident en dus werden die contacten niet
gecontinueerd. Ook kantte Manusama zich
met succes tegen een overeenkomst met de
linkse Fretillin, de vrijheidsbeweging op
Timor.
Nadat de Nederlandse regering in januari
van dit jaar haar nota over de problema
tiek van de Molukse minderheid bij de
Tweede Kamer had ingediend nam Manu
sama direct het voortouw: binnen twee
weken presenteerde hij op een bijeen
komst in Capelle een tegen-nota, ver voor
het Inspraakorgaan Welzijn Molukkers en
de Badan Persatuan met hun tegen-nota's
kwamen. De nota. van Manusama en zijn
regering vertoonde als gevolg van de haast
nogal wat gebreken, maar de koers die zij
wees was duidelijk: geen medewerking aan
dit Nederlandse beleid. Diep teleurgesteld
was hij door de Nederlandse weigering om
de RMS te erkennen.
Eind juni zelte Manusama opnieuw een
spectaculaire stap: hij leidde, wederom in
Capelle een persconferentie waarin het
uiteenvallen van de commissie "Kobben-
Mantouw (hij had in 1976 aan de samen
stelling ervan intensief meegewerkt) werd
aangekondigd.
Vorige maand nam hij alweer een gerucht
makend initiatief: in een brief aan de
Tweede Kamer vroeg hij om een parle
mentaire enquête naar de gebeurtenissen
op de Molukken rond 1950. Opvallend was
dat hij meedeelde dat hij uiterst belang
wekkende documenten in bezit had maar
die niet voor het recente Kamerdebat ter
beschikking wilde stellen.
Het is duidelijk dat Manusama via deze
initiatieven andere leiders van de Zuidmo
lukse gemeenschap heeft kunnen overtroe
ven. Natuurlijk, er is een zekere mate van
verzet tegen zijn leiderschap, maar wie de
Molukse gemeenschap in ons land een
beetje kent weet maar al te goed dat de
grote meerderheid van de Zuid-Molukkers
hem nog steeds als de president ziet. Dank
zij hun steun heeft Manusama zich in de
afgelopen woelige jaren kunnen handha
ven.
Als de kepala negara op de jaarlijkse
herdenking van de proclamatie van de
RMS in Den Haag de Houtrusthallen bin
nenschrijdt heerst daar steeds een eerbie
dige stilte, die meer dan wat anders duide
lijk maakt hoe groot Manusama's gezag is.
Militante jongeren (en ouderen) zijn er niet
in geslaagd daarvan af te dingen, al leek
het er soms op.
Ir. Manusama blijft in het RMS-ideaal
geloven. Hij houdt vol dat het vrijheidslie
vende Molukse volk eens zijn onafhanke
lijkheid - langs vreedzame weg - zal her
krijgen. En tegen geweld, ook hier in
-Nederland, blijft hij zich verzetten.
