Leidse Courant | 1978 | 16 september 1978 | pagina 20

SCHAKENI

DAMMENI

postzegels

ap

oplossing vorige puzzel

DENKSPORTEN/HOBBY

LEIDSE COURANT

ZATERDAG 16 SEPTEMBER 1978 PAGINA J

NR. 37

KRUISWOORDRAADSEL

••V v v

I n J |T| M hmI

1'

HflUfelBH

Horizontaal:

1 plaats in Z.-Holland; 8 slaapzaal in een
kazerne; 15 zedenleer; 16 sierplant; 17 Ver
enigde Staten (afk.); 19 uitwerpselen v.e.
vulkaan; 21 ringvormig koraaleiland; 22 mu
zieknoot; 23 onder leiding van (afk.); 25
vogel; 28 pulverig; 29 zonder inhoud; 31
gesloten; 32 plotselinge toeloop van mensen;
33 tijdverlies; 36 plaats in Gelderland; 37
evenmens; 39 lofdicht; 40 deel van de hals;
41 zwemvogel; 42 scheidingslijn; 44 vloeistof;
46 vrouwelijk dier; 47 niet dik; 48 identiteits
bewijs; 49 zonder moed; 51 vogel; 54 minia
tuurfeuilleton met tekeningen; 57 orgaan v.e.
vis; 58 mannelijk beroep; 60 telwoord; 61
altijd; 64 gesteente; 65 klein, saai en afgele
gen plaatsje; 68 bak met steile wanden; 69
godin; 70 koppel; 71 bovendien; 72 soort
appel; 78 onder (Latijn); 79 met name (afk.);
80 wending; 81 cirkelvormig; 83 bazige
vrouw; 84 klein kind; 86 wachtwoord; 88
uitstapje; 89 eigenaar van land in een bedijkt
gebied.

Verticaal:

I vuurwapen; 2 0.01 meter (afk.); 3 vistuig
om kabeljauw te vangen; 4 rijstbrandewijn;
5 bekende organisatie (afk.); 6 gapende
snijwonde; 7 oude lengtemaat; 8 0.01 liter,
(afk.); 9 roofvis; 10 hoofddeel v.e. toneelstuk;

II plaats in Ned. Limburg; 12 rond en dik;
13 regiment infanterie (afk.); 14 fraai dier;
18 winters vervoermiddel; 20 keerkringslan
den; 22.pauze (muziek); 24 afgelegen; 26
voedsel; 27 zacht; 28 vogel; 30 roemrijk;
32 op zeer korte afstand en met snelle vaart;
34 plaats op de Veluwe; 35 strekking; 37
zich toeëigenen; 38 zangstem; 42 kleefstof;
43 goedbloed; 44 stijging van de waterstand;
45 plantaardig afval; 50 ontleedkunde; 52
stad in Brazilië (verkort); 53 signaalhoorn;
55 sierlijk dier; 56 versieringsband om een
pilaar; 58 deel v.e. ophaalbrug; 59 stad in
Duitsland; 62 hoofdstad van gelijknamige
Spaanse provincie; 63 klopje; 66 kunstpro-
dukt; 67 geur; 72 vistuig; 73 een weinig;
74 soort look; 75 deel van Azië; 76 plaats
in Drenthe; 77 wild zoogdier; 80 biljartstok;
82 onbezonnen; 84 tot rouwbeklag (afk.
Frans); 85 muzieknoot; 86 wiskundig getal;
87 muzieknoot.

Oplossingen onder vermelding van „Puzzel 37" dienen uiterlijk woens
dagmiddag in bezit te zijn van:

Leidse Courant, Postbus 11, Leiden.

De prijswinnaars van de puzzel van deze week zijn:

De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.

Knnintiii'

Het World Olympiad Pairs toer
nooi, dat in juni in New Orleans
werd gehouden, telde meer deel
nemers dan er ooit aan een derge
lijk toernooi hebben meegedaan,
maar het daarop aansluitende AC-
BL's Zomerkampioenschap sloeg
alle records. Van 21-30 juli werd
in Toronto gespeeld en in die
periode werd aan maar liefst
18.408 tafels gespeeld! Dat waren
er ruim 2000 meer dan in 1973
in Washington, maar het was niet
het enige record dat werd gebro
ken. Voor de eerste keer in de
geschiedenis van het bridgespel
werd op een avond aan meer dan
1000 tafels gespeeld. Om precies
te zijn aan 1027, hetgeen neerkomt
op 4108 deelnemers, een aantal
dat in Nederland (na Amerika het
land met het grootste aantal bij
de bond aangesloten leden) onmo
gelijk onder te brengen zou zijn.
Aan het volgens het Zwitserse
systeem gespeelde viertallentoer-
nooi namen 640 teams deel (oude
record 556 in New York 1974), aan

10986

932
o A V 2

1032

♦HB5 M *72
*65 WN0 V B 1074
0765 7 o 10 9 8 4
A V 9 6 5 84

A V 4 3
AH 8
o H B 3

HB7

de Life Masters Pairs 848 paren
(was 516) en de populariteit van
het spel werd nog eens ,extra
onderstreept door de deelname
aan de Grand National (een KO
competitie, die vergelijkbaar is met
ons Martinitoernooi), waar meer
dan 8000 teams aan deelnamen.
Een spel uit deze wedstrijden vindt
u hieronder. Mike Edwards (zuid)
en Peter Weichsel (west) kruisen
de degens en laatstgenoemde

Noord was gever en allen kwets
baar en het eindcontract werd, via
een 2 SA opening van zuid, 3 SA,
omdat noord met zijn evenwichti
ge spel niet wenste te onderzoe
ken of zuid wellicht een vierkaart
schoppen zou hebben.

Weichsel kwam normaal met een
kleine klaveren uit, die zuid met
de boer won, waarna een kleine
ruiten naar de vrouw volgde en
de leider schoppen 10 liet uitlopen
naar west. die de slag met de boer
nam.

Weichsel sloeg nu aan het rekenen
en kwam tot de conclusie, dat de
noord-zuids, die in vier schoppen
terecht zouden komen, down zou
den gaan, omdat ze twee schop
pen- en twee klaverslagen zouden
verliezen. Om een redelijke score
te boeken, moest 3 SA dus worden
down gespeeld en hij besloot dat
te doen, door de leider nog een
klaverslag te geven om daarna, na
met schoppenheer aan slag te

komen, nog de rest van de klave
ren te maken.

Maar Edwards doorzag het gevaar
uitstekend. Hij ging er van uit/dat
een speler van net kaliber Weich
sel hem geen extra slag zou geven,
als daar geen goede reden voor
was en hij taxeerde hem daarom
terecht op het hebben van schop
penheer. Zijn enige kans om 3 SA
te maken, was daarom dat Weich
sel was begonnen met A V vijfde
van klaveren, schoppen H B derde
en vijf rode kaarten. Hij incasseer
de zijn slagen in harten en ruiten
en speelde vervolgens klaveren,
waarna Weichsel tenslotte onder
zijn schoppenheer moest uitspelen
en er negen slagen werden ge
maakt.

Waarom Weichsel dit aan zichzelf
te wijten heeft? Uit het spelverloop
blijkt, dat hij na schoppenboer te
hebben gemaakt, een kleine klave
ren heeft nagespeeld. Zou hij, in
plaats daarvan, klaveraas hebben
geïncasseerd en klaveren hebben
nagespeeld, dan zou hij de placing
hebben vermeden en was de leider
down gegaan.

door

C. J. de Feijter

Schaken wordt vooral bedreven in
een mannengemeenschap.

Slechts schoorvoetend sluiten de
dames zich daar bij aan. Maar ook
bij dit spel dringen de dames op
- gelukkig maar - want wat is een
schaker zonder Dame??

Elke beginnende schaker wordt al
snel geleerd dat elke pion die aan
de overzijde belandt mag promo
veren tot Dame. Ook hier dus
transformatie, want in de oude
nominatie zou het luiden: Boer
wordt Dame! Maar, wordt er dan
gevraagd, kan dat zo maar, meer
dere Dames op het bord, en waar
haal je die dan vandaan. Nu, dat
is dan heel gemakkelijk. Ten eerste
kunnen er dus theoretisch negen
dames van één kleur op het bord
verschijnen - al komt het nooit zo
ver, want één Dame is tien mannen
te sterk! en waar je ze vandaan
haalt? Onder schakers is het heel
gewoon en tolerabel om te zeg
gen: „Zeg, leen me even je Dame".
Bekend en beroemd (en later be
rucht) is het slotspel uit een partij
Aljechin-Grigoriev, waarin liefst vijf
Dames op het bord stonden. Veel
later is uit de doeken gedaan dat
die helo partij nooit is gespeeld
en dat dat alles uit de duim
gezogen was (van Aljechin!) Tim
Krabbé heeft daar een uitstekend
verhaal over gebracht in één van
zijn twee boeken over Schaakcu
riosa.

Nu zijn die partijen met vijf Dames
op het bord uiterst dun gezaaid
en nog slechter opgekomen. Maar
ik heb er toch nog eentje voor
U gevonden, en dan wel van
Nederlandse spelers uitde vorige
eeuw. En als- inleiding tot de
viering van het 50-jarig jubibeum
van de Noordelijke Schaakbond
(N.O.S.B.O.) die in de tweede helft
van deze maand zal plaats vinden,
komt het goed van pas dat deze
partij werd gpspeeld in Winscho
ten op 7 November 1896. En al
heeft de zwartspeler dan uiteinde
lijk die partij verloren - het was
toch een van de Nestors van het
schaken in Nederland, Benima en
dat was een Groninger! Benima
was geboren in 1839 en dus stellig
een van de schakers van het
allereerste begin in de noordelijke
provincies. En dus heeft een van
de NOSBO-schaakvoorvaderen er

aan meegewerkt dat onderstaand
schaakcuriosum tot stand kwam!
Zijn tegenstander was Mr. J. D.
Tresling. eveneens een gerenom
meerd schaker, die met Mann de
eerste studiekomponist in den lan
de was. De annotaties van deze
partij zijn van de witspeler:

Spaanse partij.

Wit: Tresling. £wart: L. Benima.
6e Matchpartij, gespeeld in Win
schoten.

1. e4, e5 2. Pf3, Pc6 3. Lb5, a6
4. La4, Pf6 5. Pbl-c3, Lf8-e7 (Op

Lc5 geeft 6. Pe5: Pe5: 7. d4, Ld6
8. f4, Pc6 9. e5 enz. Wit het beste
spel.) 6. 0-0, b7-b5 (Een bijzonder
verleidelijke zet in deze opening.
De verzwakking echter die hij op
Zwart's damevleugel te weeg
brengt, is nog al van betekenis.
Speelt daaom Zwart (na b5) de
Loper - mede dus als preventie
tegen a4 en zijn gevolgen op b7.
dan is daardoor de zwakte van
de damevleugel wel voor een goed
deel opgeheven, maar door Lb7
onttrekt men aan de koningsvleu
gel een belangrijke figuur zowel
van verdediging als van aanval,
terwijl de Loper op b7 slechts zeer
zelden als aanvallende figuur veel
presteert. Het beste is m.i. na b5
en d6 de loper op d7 te plaatsen
en niet op e6 zoals in deze partij.)
7. La4-b3, d7-d6 8. d2-d3„ Slecht
is natuurlijk 8. d4, ed4: 9. Pd4:?,
Pd4:10. Dd4:, c5 en wint een stuk)
8.Lc8-e6 9. Ddl-e2, Dd8-e7 10.
Pc3-d5! Le6xd5 (Iets beter was
0-0) 11. e4xd5, Pc6-a5 12. d3-d4!
Pa5xb3 13. a2xb3, e5-Xe4 (Op
13.Pd5: volgt: 14. de5:. 0-0 15.
Tdl. Pb6 16 Le3 met gunstiger spel
voor wit; en op 13.ed4:14. Pd4:t
0-0 15. c4 en wit heeft het betere

spel, vooral op de damevleugel)

14. Pf3-d2, 0-0? (Kost een pion)

15. c2-c4, Tf8-e8 16. Pd2xe4,
Pf6xe4 17. De2xe4, Le7-f6 18.
De4-d3, Dd7-g4 19. Lcl-e3, b5-b4
(Beter was De4; Zwart heeft echter
reeds een verloren spel) 20. f2-f4
(Met deze zet tracht wit ook op
de koningsvleugel het betere spel
te verkrijgen.) 20..., h7-h5 (Een
wanhoopspoging, maar zwart
heeft niets meer te verliezen.) 21.
h2-h3!, Dg4-<f7 (Op Dh4 volgt 22.
Kh2,.met de dreiging g3.) 22.
f4-f5, DcT7-e7 23. Tal-el, a6-a5 24.
Kgl-hl..(24. Lg5?, Ld4+!) 24.
de7-e4 25. Dd3-dl, c7-c5 26.
d4xc5, Lf6xb2 27. Tfl-f4,.(Wel
de sterkste voortzetting) 27.
De4-e7 28. Ddlxh5, Lb2-f6 29.
c5xd6, De7xd6 30. Dh5-f3, Te8-e5
(Op a4 was 31. c5 gevolgd. 31.
Tf4-e4. Te5xe4 (Op Tae8 was 32.
Lf4 gevolgd.) 32. Df3xe4, Dd6-g3
33. Le3-f4!,.Wit dekt zijn toren
en voorkomt tevens Le5.) 33.
Dg3xb3 34. d5-d6, Ta8-f8 (Zwart
heeft niets beters) 35. c4-c5,
<Er volgt nu een race tussen de
vrijpionnen, waarbij het eigenaar
dige is dat geen van alle wordt
genomen, zelfs niet als ze dame
halen) 35.a5-a4 36. c5-c6, a4-
a3 37. Lf4-e5, Lf6xe5 38. De4xe5,
a3-a2 39. d6-d7, Db3-a3 40. c6-c7,
b4-b3 41. d7-d8D, b3-b2 42. c7-
c8D, b2-blD De vijfde Dame!! Daar
zwart toch in ieder geval matgaat,
kan hij de weelde van wit: een
klein harempje te hebben, wel
navolgen.

(Zie diagram nr. 1)

Wit: Khl, Dc8, Dd8, De5; pionnen:

f5. g2. h3.

Zwart: Kg8, Da3, Dbl; pionnen: a2.
g7.f7.

Wit gaf mat in drie zetten: 43.

Dd8xf8+, Da3xf8 44. Dc8xf8
Kg8xf8,45. De5-e8, mat.
Studiekomponisten hebben al heel
wat op hun geweten voor wat
betreft het doen promoveren van
pionnen. Tot lopers, paarden, to
ren en dames, op alle mogelijke
en onmogelijke manieren en dat
aan beide zijden van het bord. Ik
vond er daarvan eentje met liefst
tien damepromoties en dat met
nog niet eens zo'n gekke begin-
stand. Want als er al een rijtje
pionnen op de voorlaatste rij staan
dan gaat het er voor wat de
partijwaarschijnlijkheid betreft
heel raar uitzien. Maar stel u
gerust, er heeft geen lenen van
andermans dame plaats, wel
menigmaal komt er dameruil in
voor. En ook dat gebeurt zonder
misbaar op het schaakbord.

Studie van V. Dolgóv en A. Koetz-
netsjov.

„64" Nr. 30 1978.

(Zie diagram nr. 2.)

Wit: Kg7; pionnen: c6, d6, d7, e3,

h4.

Zwart: Kf3; pionnen: a7, b6, c5,
b4, a3, f2.

Wit begint en wint.

1. d7-d8Df2-flD 2. Dd8-f6+, Kf3-e2
3. Df6xf1+, Ke2xf1 4. d6-d7, a3-
a2 5. d7-d8D, a2-a1D+ 6. Dd8-f6+,
Da1 xf6 7. Kg7xf6, b4-b3 8. c6-c7,
b3-b2 9. c7-c8D, b2-blD 10. Dc8-
15+, Dblxf5+ 11. Kf6xf5,... Tot
nu toe was het voor beide partijen
„loop wat je lopen kan", maar nu
gaan de heren der schepping een
woordje meespreken. 11..., Kf1-
e2! 12. Kf5-e4, Ke2-d2 13. h4-
h5,.en weer is het rennen. 13.
c5-c4 14. h5-h6, c4-c3 15. h6-h7,
c3-c2 16. h7-h8D, c2-cfD 17. Dh8-
h2+, Kd2-c3 18. Dh2-c7+, Kc3-d2
19. Dc7xcl+, Kd2xcl 20. Ke4-d3l,
Kcl-d2! 21. e3-e4, a7-a5 22. e4-e5,
a5-a4 23. e5-e6, a4-a3 24. e6-e7,
a3-a2 25. e7-e8D, a2-ald 26. De8-
b5+, Kb2-a3 27. Db5-a6+, Ka3-b2
28. Da6xb6-f, Kb2-a3 29. b6-a5+,
Ka3-b2 30. Da5-b4, Kb2-a2 31.
Kd3-c2!,.en we zijn beland in
de winstpositie van Polerio. Het
ging over lijken, maar ik ben er
van overtuigd dat schakers zacht
zinniger met hun vrouwen om
springen als met de dames op het
bord - anders kregen ze nooit zo
veel gelegenheid om naar hun
schaakclub te gaan.

Begin volgend jaar wordt weer in
twee halve finales uitgemaakt wel
ke spelers zich plaatsen voor de
strijd om het kampioenschap van
Nederland. Vier spelers zijn zeker
van een plaats, de nummers *1/4
van de finale 1978: kampioen
Drost, alsmede de drie nummers
twee De Boer, Bastiaannet en
Boom. De andere acht finalisten,
G. van Aalten, Van der Borst.
Jansen, Van de Wal, Visser, Schol-
ma, Van Harten en Van Tilborg
vallen terug naar de halve finales,
waarvoor zich verder tien spelers
uit de rayons plaatsten. Uit rayon
1 Stokkel en Capelle, uit rayon
2: De Ruiter en B. van Harten,
uit rayon 3: Hooijberg en Meijler,
uit rayon 4: Bakker en Rijkaart en
uit rayon 5: v.d. Meerendonk en
Mathijsen. Deze achttien zullen
door het hoofdbestuur wel worden
aangevuld tot 20, twee groepen
van tien. Elke groep levert vier
finalisten en daarmee komt er een
finale van twaalf spelers. Twee
probleempjes: Wiersma en Clerc.
Dit duo trok zich terug voor de
finale '78, maar zal volgend jaar
wel weer meedoen, veronderstel
ik. Misschien dat er nu speciaal
voor Wiersma/Clerc een finale van

a m i
nul
i i i s

m i ts

M SsS J

tws IS §1 JE*

iS

n* I

ÜT

1 S 1 1 I

I s i

i a a m o
i s a s i

Schotanus

veertien man wordt gespeeld.
Vandaag een paar fragmenten uit
de rayonwedstrijden. Een leuke
slagzet met afspel uit rayon 1uit
de partij Schotanus-B. Dollekamp.
Na 4-10 (zie diagram) sloeg Scho
tanus toe: 27.47-41 36x47 28.28-22
18x27 29.37-31 27x36 30.32-27
21x32 31.38-27 47x29 32.34x5 13-
19 (11-16 met dreiging 9-14 helpt
niet omdat wit gewoon 48-42
speelt en zo de zwarte schijf op
36 tijdig inhaalt) 33.5x6 36-41 34.6-
22 9-14 35.22-13 24-29 36.13-2

41-47 37.2x16 29-34 38.40x29
47x15 en na nog tien zetten staakte
zwart de ongelijke strijd.
De notatie van de partij Palmer-
Tiemens uit rayon 2 laat zien dat
puur defensief spel niet tot resul
taat leidt: 1.33-28 17-22 2.28x17
12x21 3.39-33 7-12 4.44-39 21-26
5.32-28 11-17 6.38-32 1-7 7.42-38
7-11 8.47-42 17-21 9.34-29 21-27
10.31x22 18x27 11.32x21 26x17
12.37-32 20-25 13.41-37 14-20
14.50-44 20-24 15.29x20 25x14
16.36-31 19-23 17.28x19 14x23

18.46-41 10-14 19.41-36 5-10 20.40
34 14-19 21.35-30 10-14 22.30-2]
13-18 23.44-40 8-13 24.34-29 23x3!
25.40x29 19-23 26.49-44 23x3!
27.39x30 13-19 28.30-24 19x30
29.25x34 14-19 30.43-39 18-23
31.31-27 17-21 32.33-28 9-1433.30
33 14-20 34.42-38 21-26 35.44-4]
4-9 36.48-43 12-18 37.28-22 9-1)
38.34-29 23x34 39.40x29 11-11
(vanwege de dreiging 27-20
40.22x11 16x7 41.33-28 20-24? (pJ
reert alleen de damzet 28-21
42.29x20 15x24 en geeft metefi
op. er volgt immers 27-21, 28-3
Tenslotte een fragment uit rayJ
3, uit de partij Lekkerkerker-Hool
berg. Het diagram geeft de stanl
aan na 8-12. Lekkerkerker vervolg
de met 45.34-29? (na 27-22 18x2f
34-29 23x34 30x39 zie ik nog gee(
winst, 21-26 en 12-18 kunnen nie1
en op 13-18 lijkt 25-20! 24x1528-2!
17x28 33x24 voldoende voor eei
punt) 45 23x34 46.30x39 18-2:
47.28-22 17x28 48.33x22 21-21
49.22-17 12x21 50.37-31 26x21
51.25-20 21x34 52.20x20 34-3
53.20-15 39-43 54.35-30 43-^
55.30-25 19-23 56.15-10 48-<
57.10-4 42-15 58.4-27 23-29 59.2
31 29-34 60.31-18 34-39 61.18-1
39-44 en wit geeft zich gewonnei

Enige weken geleden verscheen
de achtste editie van het jaaro
verzicht „Nederlandse Postze
gels". Dit boekje is een ge
meenschappelijke publikatie van
de PTT en de Staatsuitgeverij te
Den Haag.

Het boekje bevat veel achter
grondinformatie over alle in
1977 uitgegeven zegels, en aan
de hand van de afgebeelde
voor-ontwerpen krijgt men een
goed beeld hoe een uiteindelijke
postzegel tot stand komt. In de
inleiding wordt uitvoerig stilge
staan bij de door prof.W.Crouwel
ontworpen cijferzegels. Men zag
het als een verzuim dat deze
zegels in de 1976-editie nog
niet ter sprake waren gekomen,
terwijl men in dat jaar reeds
was gestart met de uitgifte.
Naast de visie van de uiteindelij
ke ontwerper prof.Crouwel. kan
men ook kennis nemen van de
andere twee ontwerpers die aan
deze opdracht gewerkt hebben.
Dat waren G.Noordzij en
W.Sandberg en naast hun me
ning over deze zegels kan men
ook van de door hen vervaar
digde ontwerpen kennis nemen.
Voor de echte liefhebber die
graag wat meer wil weten over
„zijn" zegels, vormt dit boekje
een begerenswaardig bezit. Het
is verkrijgbaar bij de Staatsuit
geverij, Chr. Plantijnstraat, Den
Haag, door overmaking van
10.- 1,70 verzendkosten of
bij de boekhandel.
De postadministratie van de
D.D.R. heeft een bijzondere se
rie bestaande uit zeven zegels
in de verkoop gebracht. Deze
regelmatig verschijnende reeks
heeft als thema „belangrijke
personen". Op een zegel van 5
pf. ziet men de landbouw-che-
micus Justus von Liebig (1803-
1873). Drie korenaren en een
distilleerkolf symboliseren zijn
werkzaamheden. De wetenschap
pelijke schrijver Joseph Dietzgen
(1828-1888) is afgebeeld op een
zegel in de waarde van 10 pf.
Verder ziet men de titel van één
van zijn werken, n.l.: „Das We-
sen der menschlichen Kopfar-
beit". Alfred Döblin (1878-1957)
is afgebeeld op een zegel van
15 pf. Naast het portret van
deze romanschrijver ziet men de
titel van één van zijn werken,
n.l.: „Berliner Alexanderplatz".
Vervolgens een zegel in de
waarde van 20 pf. met het por
tret van Hans Loch (1898-1960).
Deze politicus was van 1951 tot
1960 voorzitter van de LDPH, en
is afgebeeld tesamen met zijn
handtekening.

Jaaroverzicht Nederlandse zegels

liYtj8\£r

35 J\ w

PAPUA NEW GUINEA

Als vijfde in deze serie een ze
gel van 25 pf. met als onder
werp Theodor Brugsch (1878-
1963). De bestudering van hart
en vaatziekten vormden het le
venswerk van Brugsch, wat ook
in de afbeelding tot uitdrukking
komt. Friedrich Ludwig Jahn
(1778-1852) was bij zijn leven
een voorvechter van het nut van
lichamelijke opvoeding in de,
vorm van vrije oefeningen en
turnen. Naast het portret van
Jahn ziet men dan ook een at
leet bezig met paardoefeningen.
Deze zegel heeft een waarde
van 35 pf. Tot slot in deze
reeks een zegel in de waarde
van 70 pf. Hierop ziet men het
portret van Albredht von Graefe,.

met naast zijn portret zijn in
strumenten als oogarts. Het ont
werp werd vervaardigd door Ge
rhard Stauf uit Leipzig en het
drukken was in handen van de
VEB Wertpapierdruckerei der
DDR te Leipzig.

Papoea Nieuw Guinea heeft op
29 augustus j.l. een serie van
vier zegels met als thema „zee
slakken" in omloop gebracht.
Deze serie kwam in de plaats
van de voor deze datum geplan
de serie „geschiedenis van de
politie". Door vertraging bij het
drukken is de uitgiftedatum van
deze laatste serre verplaatst
naar 26 oktober a.s. De „zee-
slakken"-zegels hebben een
waarde van 10, 15, 35 en 40 t.
en tonen achtereenvolgens „Ro-
boastra Arika", „Chromodoris
Fidelis", „Flabellina Macassara-
na" en Cromodoris Trimargina-
ta". Het ontwerp kwam van de
hand van Blake L. Twigcfen en
het drukken werd verzorgd door
Helio Courvoisier S.A. in
Zwitserland.

Op 7 september j.l. heeft de
PTT van het Vorstendom Liech
tenstein twee bijzondere series
in omloop gebracht. Als eerste
is er een serie bestaande uit
drie zegels met als onderwerp
„munten en medailles". Op een
zegel van 40 rappen ziet men
vorst Karl van Liechtenstein
(1569-1627). Vervolgens een ze
gel in de waarde van 50 rappen
met het portret van Vorst Jo-
hann-Adam von Liechtenstein
(1662-1712). En tot slot'in deze
serie een zegel van 80 rappen
met de afbeelding van Vorst Jo-
sef-Wenzel von Liechtenstein
(1696-1772). Eerder verscheen in
Liechtenstein een serie met dit
onderwerp op 8 juni 1977. De
zegels werden ontworpen door
Louis Jager uit Vaduz.

De tweede serie bestaat uit vie
zegels en heeft als onderwerj
„tekens van de dierenriem". He
is de derde serie met als onder
werp de „dierenriem" die u
Liechtenstein wordt uitgegeven
Eerder verschenen series op I
september 1976 en 10 maar
1977 Achtereenvolgens m
waarde en afbeelding: 40 rap
pen: „Schorpioen", 50 rappel
„Boogschutter", 80 rappen
„Steenbok" en 1.50 fr.: „Water
man". Het ontwerp werd ver
vaardigd door Max Hunziker ui
Zürich en het drukken van di
hier besproken zegels gebeurdi
in vellen van 20 stuks doo
Courvoisier S.A. te La Chaux-d«
Fonds in Zwitserland.

Op 17 oktober zal de Nederlands
PTT een bijzondere postzegel vai
45 cent uitgeven ter herdenkinj
van de honderdste geboorteda(
van de toneelacteur en regisseu
Eduard Rutger Verkade (1878
1961). De voorstelling op de pos!
zegel is een portret van Verkad
in zijn rol als Hamlet, tegen d
achtergrond van een toneel me
gestyleerde decors en een acteur
De tekst op de postzegel luidl
„Eduard Verkade". De kleurei
zijn sepia, blauw en rood. He
ontwerp is van de Haagse kunste
naar Jan Kuyper, die hiermee al
postzegelontwerper debuteert. 0
Verkade-zegel zal bij alle Neder
landse postinrichtingen verkrijg
baar zijn, zolang de voorraai
strekt. De geldigheidstermijn voo
de frankering is onbepaald.
De Nederlandse vereniging var
spoorwegphilatelisten verkoop
dit weekeinde in de stationsha
van Winterswijk speciale envelop
pen en kaarten ter gelegenheil
van het honderd-jarig bestaan var
de spoorlijn Winterswijk-Zutphen
De enveloppen zullen door dl
PTT van een bijzonder poststem
pel worden voorzien. In dat stem
pel is o.a. een stoomlocomoW
uit 1878 afgebeeld. Het honderd
jarig bestaan van de spoorlijn was
voor de gemeente Winterswfl
aanleiding een feestweek te org»
niseren. Deze week begint ook dl
weekeinde.