Johannes Paulus verwelkomd
als paus van de verzoening
Kardinaal Willebrands over nieuwe paus:
Kardinalen hebben gezocht naar een goede herder
UITENLAND
TAIZE De prior van de oecumenische
kloostergemeenschap te Taizé, Roger
Schutz, noemt paus Johannes Paulus I
()een man die zich geheel geeft aan het
pastoraat, in het bijzonder van de jonge
ren, een nederig mens, een man van
verzoening, waar vandaag zo op wordt
gewacht". In de nu gekozen paus zegt
Roger Schutz een ideale combinatie van
diens beide voorgangers te zien.
ECONE In het Zwitserse Econe heeft
de door paus Paulus gesuspendeerde
aartsbisschop Marcel Lefebvre verklaard
dat hij verbaasd en bezorgd is over de
verkiezing van kardinaal Luciani tot de
nieuwe paus. Hij noemde de naam van
de nieuwe paus een slecht voorteken voor
de traditionalisten. Hij zei te hopen dat
de naam verwijst naar de heilige Johan
nes en de heilige Paulus.
DEN BOSCH Mgr. Bluyssen, vice-voor-
zitter van de Nederlandse bisschoppen-
gee conferentie, verklaarde zaterdag in een
ia eerste reactie: De nieuwe paus heeft geko-
en voor de naam Johannes Paulus. Dit
oudt een duidelijk programma in: voort-
etting van de richting die de kerk bij het
'aticaans concilie is ingeslagen en open-
n d heid naar de wereld. Wij hopen dat deze
'-".'c t^i (je kerk".
)avi( Paus een zegen zal zijn
lit
?ypt«A ls een spiegel
eind r
t. He ROTTERDAM Mgr. A. Simonis, bis-
hran schop van Rotterdam, toonde zich
enti baasd en verheugd dat in een kerk,
n on nogal wat tegenstellingen bestaan, de kar-
>te ii dinalen in zo korte tijd een keuze hadden
he gemaakt. In de naam van de nieuwe paus
vasziet mgr. Simonis een programma. Vol- Jammer
erengens hem lijkt het wat pretentieus om
septwee zeer grote pausen in jezelf te willen
t eei verenigen, „maar je kunt het ook
With
een spiegel die je voortdurend wilt voor
houden als programma van een pontifi
caat". Met de dubbele naam zou de paus
weieens kunnen bedoelen de vertekende
beeldvorming van beiden uit de wereld te
helpen. Mgr. Simonis feliciteerde kardi
naal Willebrands dat dit kruis hem be
spaard is gebleven, „afgezien van het feit
dat hij hier pas is ingewerkt. Stel je voor
dat hij hier wég zou gaan".
ROERMOND Bisschop Gijsen zegt heel
blij te zijn met „de nieuwe plaatsbekleder
van Christus, want dat is hij voor ons toch
allereerst. Zijn woord is voor ons het
woord van de Heer zelf, zoals de woorden
van Paulus VI en Johannes XXIII dat
LEIDEN - Prof. dr. H. Berkhof, her
vormd theoloog en voorzitter van de Raad
van Kerken in Nederland, vindt het „jam
mer dat het weer een Italiaan is, want die
mensen hebben van nature zo weinig be
grip voor de ontwikkelingen in West-Euro
pa, Amerika en de Derde Wereld". Hij
gunt de nieuwe paus het voordeel van de
twijfel, maar ,ik begin met een gevoel van
neerslachtigheid'.
NIJMEGEN ,Een goede verrassing', zo
reageerde prof. dr. E. Schillebeeckx, een
van de initiatiefnemers van het door 36
theologen en leken geschetste profiel van
de nieuwe paus. ,Hij past in grote lijnen
in het profiel'. Prof. Schillebeeckx vindt
het tekenend dat deze sociaal bewogen
man als devies koos .nederigheid', iets wat
helemaal bij hem past. De dubbele naam
is niet zozeer een teken dat hij de lijn van
zijn voorgangers wil voortzetten, maar dat
hij de tegenstelling die vaak gemaakt is
tussen Johannes en Paulus wil overkoepe
len, dat hij een paus van de verzoening
wil zijn.
Humorlichtjes
Dr. Marga Klompé, ook een van de onder
tekenaars van het pausprofiel, zei: ,Mijn
eerste reactie is: Johannes kwam ook uit
Venetië. En mijn tweede reactie: deze
nieuwe paus heeft humorlichtjes in zijn
ogen en hij heeft een gezicht dat hartelijk
heid uitstraalt en openheid en een stuk
bemoediging. Zij hoopt dat de paus tegen
de stromingen in de curie zal ingaan die
alles vanuit Rome wülen regelen.
LONDEN Katholieke feministen, een
kleine organisatie in Londen die zaken als
abortus, kunstmatige geboortenregeling
en vrouwelijke priesters voorstaat, heeft
de nieuwe paus in een gelukwens ge
vraagd om echte gelijkwaardigheid aan
de vtquw in de kerk toe te staan.
kerken zijn aangesloten, waarbij de kath
olieke kerk de status van waarnemer
heeft, heeft via zijn secretaris-generaal,
ds. Philip Potter, de hoop uitgesproken
dat samenwerking en oecumenisch begrip
onder de nieuwe paus zullen toenemen.
BELGRADO Het Joegoslavische pers
bureau Tanjug verklaarde in een eerste
reactie uit een communistisch geregeerd
land dat de paus de, indruk maakt de
politiek van openheid en hervorming van
de kerk te willen voortzetten.
Helder denker
BELLUNO Berto Luciano, broer van-
de paus en christen-democratisch gemeen
teraadslid van Belluno, reageerde „zeer
geroerd" op de uitverkiezing van zijn
broer. Hij was van plan snel naar Rome
te gaan, met enkele van zijn negen kinde
ren (een tiende is onlangs verongelukt).
Hij zei dat zijn broer altijd een helder
denker en een uitzonderlijk devoot man
is geweest. „Het verbaasde mij niet toen
hij bisschop werd, daarna patriarch van
Venetië en toen kardinaal. Maar ik zou
even gelukkig zijn geweest als hij eenvou
dig dorpspastoor, hier onder de mensen
van de bergen gebleven was".
WASHINGTON President Carter van
de Verenigde Staten noemt de verkiezing
van kardinaal Luciani een belofte van
inspiratie en hoop voor allen in de wereld
die naar vrede, rechtvaardigheid en leven
in waardigheid streven.
JERUZALEM Opperrabbijn Sjlomo
Goren sprak zaterdag de hoop uit dat de
paus de staat Israël zou erkennen en zijn
invloed aan zou wenden om een eind te
maken aan de zinloze moord op de chris-
teren in Libanon.
DAMASCUS President Assad van Sy
rië zond de nieuwe paus zijn gelukwensen
waarin hij zegt te hopen dat „uw bestuur
bij zal dragen aan de inspanningen van
de mensheid een wereld van vrede en
rechtvaardigheid te bereiken en de on
rechtvaardigheid, agressie en rassendis
criminatie te laten verdwijnen".
PARIJS Het Franse zondagsblad Jour
nal de Dimanche schrijft over „de paus
die niemand verwachtte". Het Vaticaanse
blad Osservatore Romano dat nauwelijks
anderhalf uur na het bekend worden van
de pauskeuze met een speciale editie
kwam, zegt van de nieuwe paus dat hij
„een voor vernieuwingen open geest"
heeft èn „goed op de hoogte is van de
maatschappelijke problemen". Het dag
blad Giornale Nuovo i Milaan noemde de
keuze een niet-kiezen, omdat de keuze een
veel te brede horizon openlaat. Volens ,La
Republica" betekent de keuze dat de kar
dinalen een rustperiode willen hebben in
het proces van kerkvernieuwing.
Een zeer jeugdige foto van de nieuwe paus: drie jaar
oud.
Paus Johannes Paulus gefotografeerd bij zijn benoe
ming tot bisschop van Venetië.
De broer van de nieuwe paus: Edoardo Luciani (61).
Een ongedateerde foto uit het familiearchief van de nieuwe paus, toen deze in militaire dienst was.
Links en rechts van hem zijn twee zusters. Zittend zijn moeder en vader Bertola en Giovanni Luciani.
Een foto uit 1973: paus Paulus bij zijn bezoek aan
Venetië samen met kardinaal Albino Luciani, nu zijn
opvolger.
(Van onze correspondent)
ROME Beide Nederlandse kardinalen,
Willebrands en Alfrink, hebben in Rome,
na afloop van het conclaaf, de nieuwe
paus Johannes Paulus geprezen als een
eenvoudig en pastoraal bewogen man.
„De keuze van de naam is betekenisvol",
aldus kardinaal Willebrands, aartsbis
schop van Utrecht en president van het
Romeinse secretariaat voor de eenheid
der. christenen. „Hij zal het beleid van
Joannes XXIII en Paulus VI voortzetten,
maar stellig op eigen wijze. Het kardina
lencollege heeft kennelijk niet gezocht
naar een man die uitsluitend bestuurlijke
kwaliteiten bezat, maar naar een goed
bisschop, een goede herder die de pasto
rale vraagstukken uit de praktijk en op
zijn duimpje kent. Dit is mijns inziens
wat het volk Gods verwachtte."
Zowel kardinaal Willebrands als kardi
naal Alfrink toonde zich verrast over de
snelle afloop van het conclaaf. „Ik had
niet gedacht dat het zo snel zou gaan,
anders had ik wel een kleiner koffertje-
meegenomen. Alle kardinalen hebbea de
spoedige beslissing ervaren als een klein
wonder, als een inblazing van de H. Geest.
Onder de kardinalen heerste ook algeme
ne enorme vreugde", aldus de Utrechtse
aartsbisschop.
De pauskeuze, aldus kardinaal Wille
brands in een gesprek met Nederlandse
journalisten, is geenszins het resultaat van
manipulatie. „Daarvoor is gewoonweg de
Kardinaal Willebrands.
tijd te kort geweest. Er was al heel snel
een gemeenschappelijke overtuiging, een'
spontane groei naar overeenstemming. We
moeten vertrouwen dat de gebeden die
overal ter wereld zijn gestort, hun kracht
hebben gehad." Ook kardinaal Alfrink
ging in op een vraag over de vele geruch
ten betreffende een „pre-conclaaf". Vol
gens hem is voorafgaande aan het con
claaf onder de kardinalen wel beraad
slaagd over de grote vraagstukken die de
Kerk uitdagen, maar niet over kandida
ten.
Kardinaal Alfrink heeft de nieuwe paus
vaak ontmoet, op de bisschoppensynodes
en als internationaal voorzitter van Pax
Christi. Kardinaal Willebrands van zijn
kant vertelde dat hij de nieuwe paus goed
kent. In 1973, tijdens gesprekken tussen
het Secretariaat voor de Eenheid en de
Wereldraad van Kerken in Venetië, heeft
kardinaal Willebrands een week lang gelo
geerd bij kardinaal Luciani, tezamen met
ds. Philip Potter, de secretaris-generaal
van de Wereldraad. Tijdens de vorige
bisschoppensynode, in oktober van het
vorig jaar, is kardinaal Willebrands met
kardinaal Luciani in een auto naar Vene
tië gereden, omdaar in het Dogenpaleis te
spreken bij de slotviering van de 300e
geboortedag van de monnik Mekitar, de
grote bevorderaar van de eenheid in de
Armeense Kerk-
Tijdens het conclaaf zat kardinaal Wille
brands, vanwege de gebruikelijke rangor
de, naast de toekomstige paus. „Toen hij
zaterdagmorgen naar de eerste stemming
kwam, zei hij me dat „anima molto sere-
na", „zijn gemoed zeer kalm" was. Maar
toen hij was gekozen, heb ik van heel
dichtbij zijn aangrijpende ontroering kun
nen meemaken."
„Het belangrijkste is echter", aldus kardi
naal Willebrands, "dat ik hem niet alleen
goed heb leren kennen, maar dat ik ook
heel gauw van hem ben gaan houden.
Daar is het echt een man voor."
Bij de gebruikelijke betuiging van gehoor
zaamheid door de kardinalen aan de
nieuw gekozen paus heeft kardinaal Wille
brands hem gezegd: „Ik ben ervan over
tuigd dat de Nederlandse kerkprovincie u
trouw zal volgen." Johannes Paulus I
antwoordde daarop: „Ik geef reeds nu
mijn bijzondere zegen aan de Nederlandse
kerk en ik hoop dat u dit aan uw gelovi
gen wilt laten weten."
Beide Nederlandse kardinalen gingen nog
nader in op de persoon van de nieuwe
paus. Gevraagd naar de betekenis van
Johannes Paulus I voor de oecumene
wees kardinaal Willebrands op de toe
spraak die de paus gistermorgen tot de
wereld heeft gericht.„Hij heeft daarin een
zeer uitvoerige en heel goede passage aan
de oecumene gewijd. Ik was daar bijzon
der gelukkig mee", aldus de president van
het Secretariaat voor de Eenheid.
Zijn voorganger op de Utrechtse bis
schopszetel, kardinaal Alfrink, wilde niet
ingaan op de vraag of paus Johannes niet van mensen van etiketten te voor-
Paulus I een conservatief dan wel een zien", aldus de kardinaal. En op de vraag
progressief man is. Hij noemde dergelijke of de nieuwe paus de rol van de leek meer
begrippen heel betrekkelijk. „Ik houd er inhoud zal geven, herinnerde kardinaal
Kardinaal Alfrink.
Alfrink aan de toespraak van de paus tot
de kardinalen, zondagmorgen in de Six
tijnse kapeL De paus heeft daarin een
duidelijke taal gesproken: de doorvoering
van het tweede Vaticaans concilie is nog
lang niet voltooid en moet worden voort
gezet. De promotie van de leek hoort daar
volgens kardinaal Alfrink zeker bij.
Als bijzonderheid van de nieuwe paus
herinnerde kardinaal Willebrands het
journalistieke werk dat Albino Luciani in
zijn jeugdjaren heeft verricht voor het
kerkblad „B Messagero di San Antonio".
Daarin hield hij er een zeer originele
schrijfwijze op na. Zo schreef hij brieven
aan reeds lang overleden personen als de
heiligen Ambrosius en Thomas van Aqui
no, die hij begon met „Zeer geachte heer-
Daarna volgde dan een hele uiteen
zetting over de kerk in deze tijd.
Kardinaal Alfrink wees op het enorme
godsvertrouwen dat paus Johannes Pau
lus I heeft Daardoor zal hij met alleen
de grote problemen van de kerk en wereld
goed aankunnen, maar ook nog vreugde
aan zijn ambt beleven. „Men heeft wel
gevraagd om een „smiling pope", een
glimlachende paus. Wel, hier heb je er
„Ik wil geen profeet spelen, aldus tenslot
te kardinaal Alfrink, maar ik ben ervan
overtuigd dat de Kerk onder Johannes
Paulus I een mooie toekomst tegemoet
gaat"
