Molukkers zien Kamerdebat met hoop en vrees tegemoet
QeidóeQowumt
Nieuwe paus
niet voor
woensdag of
donderdag
[NSPRAAK EN RMS-STREVEN CENTRAAL IN DISCUSSIE
Iraanse ambassade centrale geheime dienst
Nieuwe
egering
'ortugal
lelicopter
mtploft:
Irie doden
De verdeling
van de pijn
Roemenië en
Joegoslavië
weren kritiek
uit Moskou
ilNNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1978 pagina 7
<(Yan een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Volgende week behandelt de Twee-
i de Kamer de in januari door de regering ingedien-
de nota over de problematiek van de Molukse
minderheid in Nederland. Hoewel de voor de
bespreking van dit regeringsstuk ingestelde bijzon
dere Kamercommissie al twee lange openbare'
vergaderingen aan de nota wijdde, wordt in Den
Haag aangenomen dat ook in de plenaire Kamer
vergadering uitvoerig op deze problematiek zal
worden ingegaan. Niet alleen omdat het om een
uiterst belangrijke en gevoelige materie gaat, maar
ook omdat zich sinds de commissie-vergaderingen
enkele „nieuwe feiten" hebben voorgedaan. Name
lijk het uiteenvallen van de commissie Kobben-
Hantouw en de extra inspraakronde van vice-pre-
mier Wiegel met betrekking tot dé toekomstige
vormi van inspraak van de kant van de Molukse
organisaties.
Aangenomen mag worden dat in het dinsdag begin
nende Kamerdebat twee zaken centraal zullen
staan:
De vraag of er een Nederlands-Moluks perma
nent orgaan van advies en overleg moet komen ter
vervanging van het huidige Inspraakorgaan Welzijn
Molukkers. Het alternatief is dat het huidige In
spraakorgaan - wellicht ietwat gereconstrueerd -
gehandhaafd wordt.
De visie van Nederland op de RMS (de zg.
politieke paragraaf van de regeringsnota).
Vooral voor wat betreft het eerste punt heerst er
bij de leiding van de Zuidmolukse gemeenschap
een geladen stemming. Na de in de commissie
Kobben-Mantouw (die in juni uiteenviel) opgedane
ervaringen, zijn de Zuidmolukse leiders in grote
meerderheid van oordeel dat de stem van de Zuid
molukse gemeenschap verreweg het efficiëntst naar
voren kan komen in een eigen Moluks orgaan. Het
huidige Inspraakorgaan daarover: „Wat er in de
Molukse gemeenschap leeft kan het beste door
Molukkers zelf naar voren worden gebracht". Ge
vreesd wordt dat in een gemengd orgaan de Moluk
se meningen worden "ondergesneeuwd".
Bevroren contacten
Het regeringsplan óm het Inspraakorgaan te ver
vangen door een gemengd orgaan wordt niet alleen
'door de overgrote meerderheid van de Molukse
organisaties bestreden (wat ondermeer tijdens de
inspraakronde van deze zomer gebleken is), maar
ook door een aantal Kamerleden.
In politieke kringen wordt verwacht dat het rege
ringsplan om het inspraakorgaan te vervangen door
een gemengd orgaan het NIET zal halen. Wél zal
de Kamer ongetwijfeld aandringen op een meer
representatieve samenstelling van het Molukse in
spraakorgaan. Met name aan de positie van minder
heidsgroeperingen in de Molukse gemeenschap zal
meer aandacht ^besteed moeten worden. De Badan
Persatuan neemt een te overheersende rol in in het
nu bestaande inspraakorgaan.
RMS-streven
De tweede zaak die de Molukkers erg hoog zit is
de politieke paragraaf in de regeringsnota. Met
nadruk wordt in dit stuk gesteld: „De Nederlandse
regering kan en mag, om juridische, historische en
feitelijke redenen, zowel in de internationale als in
de nationale sfeer, het staatkundig streven naar een
onafhankelijke of in vergaande mate autonome
Republiek der Zuidmolukken niet erkennen, laat
staan steunen". Dat houdt in dat de Nederlandse
regering er niet alleen over peinst de RMS te
erkennen, maar ook niet van plan is het zelfbe
schikkingsrecht van de Zuidmolukkers in, bijvoor
beeld, de VN-organen aan de orde te stellen.
Tijdens de openbare commissievergaderingen van
de Kamer bleek al duidelijk dat de grote meerder
heid van de Kamerleden de stellingname van de
regering op dit punt steunt. Wèl is een aantal
Kamerleden van. oordeel dat beter tot uiting zal
dienen te komen dat, zoals in de aanbiedingsbrief
bij de RTC-nota van de commissie Kobben-Man
touw staat.
Andere zaken die in het debat aan de orde zullen
komen zijn de huisvestingsproblemen (de regering
vindt dat er geen nieuwe Molukse wijken moeten
komen noch dat de huidige Molukse wijken moeten
worden uitgebreid), het onderwijs (krachtige bevor
dering van het bi-cultureel onderwijs), de plaatselij
ke inspraak, de werkgelegenheid (met name de
Zuidmolukse jongeren worden ernstig getroffen
door het werkloosheidsprobleem), de drugsproble
matiek en de mogelijkheden voor de Molukkers om
gebruik te maken van radio en televisie.
Molukse verdeeldheid
Een bijzonder probleem dat enigszins buiten het
Kamerdebat valt is de situatie binnen de Molukse
gemeenschap in ons land. Wie een congres van de
Badan Persatuan (zoals dat van vorige week zater
dag in Wierden) bezoekt krijgt de indruk dat er
sprake is van een grote mate van eensgezindheid,
maar in werkelijkheid is die eenstemmigheid er
bepaald niet. De Badan Persatuan vertegenwoor
digt inderdaad de grote groep Molukkers die achter
het RMS-streven staan, hoewel ook onder hen
flinke verschillen van mening optreden, onder meer
tussen Manusama, Metekohy, Mual en Metiary.
Maar links van de B.P. is een beweging komen te
staan als Gerakan Pattimura onder leiding van de
Nijmeegse socioloog Elias Rinsampessy. Deze bewe
ging streeft naar zelfbeschikkingsrecht ook voor
andere delen van Indonesië, zoals Irian Barat en
Oost-Timor. Verder is er de groep van Zuidoost-Mo-
lukkers die veel milder ten aanzien van Jakarta
staat dan de RMS. Ook is er een groep onverschilli
gen ten slotte kan gewezen worden op de radikale
jongeren die niet tegen geweld opzien als ze dat
nodig vinden.
Hoewel de invloed van president Manusama niet
onderschat mag worden (hij heeft zich als zodanig
kunnen handhaven ondanks alle aanvallen op zijn
positie) is hij niet meer in staat zijn mensen vol
doende perspectief te geven. Vooral onder de jonge
ren gist en woelt het en wil men wel eens wat zien
van wat de Molukse leiders hun steeds hebben
voorgehouden.
Vierde wereldgedachte
Van groot belang is dat er op sociaal gebied veel
ten behoeve van de Molukse jongeren gedaan wordt
<o.m. op terreinen als werkgelegenheid en onder
wijs), maar de jongeren moeten ook uitzicht heb
ben. De ouderen kunnen dat uitzicht nauwelijks
meer bieden ondanks pogingen met betrekking tot
de z.g. vierde-wereldgedachte: de bundeling van
minderheden in de derde wereld waarmee getracht
wordt de aandacht van de wereldopinie, in het
bijzonder van de Verenigde Naties, te vestigen op
de minderhedenproblematiek.
De aanpak van het Molukse probleem is van zeer
groot belang zowel voor de Molukse gemeenschap
als voor ons land als zodanig, daarom is het
Kamerdebat van volgende week van niet te onder
schatten betekenis.
AMSTERDAM (ANP) - De bezetters
van de Iraanse ambassade in Wasse
naar hebben uit de daar aangetroffen
documenten de overtuiging gekregen
dat de ambassade zich op ruime schaal
bezighoudt met inlichtingenwerk.
Aan hun advocaat hebben de negen
bezetters (Iraanse studenten) gezegd dat
volgens hen een centrale van de Iraanse
(of Perzische) geheime dienst Savak in
de ambassade is gevestigd.
Tussen de geheime documenten was een
lijst van namen van Nederlanders die
hun handtekening hadden gezet tijdens'
een demonstratie tegen Perzië. Ook was
er een lijst met namen van Nederlan
ders die geen visum voor-Perzië moch
ten hebben. Verder zou er zich onder
de documenten een brief hebben bevon
den waarin de Perzische ambassadeur
aan zijn regering in Teheran verslag
doet van de houding van de Nederland
se politie tegenover deelnemers aan an-
ti-Perzië demonstraties. Hij zou hebben
geschreven dat de Nederlandse politie
deze demonstranten in bescherming
neemt en verder hebben opgemerkt dat
de verhouding met de politie in andere
landen gemakkelijker ligt. De ambassa
deur zou hebben voorgesteld met ge
schenken (zoals Perzische tapijten) aan
de politie te gaan werken.
(SSABON (AP) De door de
urtugese president Eanes be-
temde premier Alfredo No
lo da Costa is er gisteren in
slaagd een nieuwe regering
taen te stellen. Daarmee is
m eind gekomen aan een ka-
inetscrisis die een maand
eeft geduurd.
Ie samenstelling van het nieu-
kabinet zal maandag wor-
q bekend gemaakt. Da Costa
55 jaar, industrieel en inge-
eur en oud-minister van in-
istrie in een vorige regering
an de socialist Mario Soares.
RAFENWOHR (AP) - Drie
nerikaanse militairen zijn
isteren omgekomen toen hun
tlicopter in de lucht ontplof-
et ongeluk gebeurde in de
iiurt van de gemeente Grafen-
öhr in het Westduitse Beie-
zich een opleidings-
rntrum van het Amerikaanse
ger bevindt. Volgens oogge-
ligen explodeerde het achter-
de helicopter. Hij
lortte neer en viel te pletter
bos.
*ïog geen schot
n benoeming
mrgemeesters
fan onze parlementaire re
actie)
IEN HAAG Door vakantie
an minister Wiegel van Bin-
enlandse Zaken, zijn de voor-
rachten voor de op handen
ijnde burgemeestersbenoe-
lingen gisteren in de minis-
erraad weer niet aan de orde
eweest.
)p z'n vroegst volgende week
irijdag zal het kabinet zich
iver enige voordrachten kun-
len buigen. Het wachten is op
Ie benoemingen voor onder-
nee- Rijswijk, Zoetermeer,
Amstelveen, Den Bosch en
file. Bovendien moeten voor
zitters van de gewesten Rijn-
:hond en Twente worden be-
'usie NVV-NKV
roor 1981
inderzoeken
)en Haag Up het oriedaag-
congres van de Federatie
Nederlandse Vakbeweging in
lecember zal worden voorge
steld te onderzoeken of een
rolledige fusie van NVV en
S'KV mogelijk is.
)p een volgend congres in 1981
noeten dan voorstellen daartoe
irordën gedaan. Het FNV-con-
gres in december is het eerste
nadat in 1976 met de federatie-
samenwerking van NW en
IKV werd gestart.
Simca 1000 en
Audi 50 uit
productie
Parijs (ANP) De Simca 1000
ran Chrysler en de Audi 50
ran Volkswagen worden met
ingang van het bouwjaar 1979
uit de produktie genomen.
De Simco 1000 werd 17 jaar
geleden geintroduceerd en be
reikte een produktie van twee
miljoen stuks. Van de Audi 50
nrerden 125.000 exemplaren
rervaardigd. Deze markt wordt
ïu geheel bestreken door de
VW-Polo.
BESTEK 81 komt nu de vakanties voorbij zijn
steeds meer in de belangstelling te staan. Niet zo zeer
vanwege het tijdstip waarop dit plan in onze volksverte
genwoordiging behandeld gaat worden, als wel om de
schoten voor de boeg, die aan alle kanten worden gelost.
Men heeft wel eens de neiging om te denken: als iedereen
bezwaren en op sommige punten zelfs onoverkomelijke
bezwaren tegen de regeringsvoorstellen heeft, dan moet
de pijn wel aardig zijn verdeeld.
Maar in de harde werkelijkheid van de dagelijkse politiek
gaat zo'n redenering niet op. Iedereen is er van overtuigd,
dat met welk plan ook pijn doen nu eenmaal
onvermijdelijk is. Maar wie moet pijn lijden? „Na u",
hoort men van alle kanten. Voor vrijwel elke sector zijn
bijzonder goede motieven aan te voeren om juist die
sector buiten beschouwing te laten. Als men evenwel aan
dat gezelschapsspelletje gaat meedoen kan de hele opera
tie beter worden vergeten. Maar dan zal de wal het schip
vanzelf keren.
INTUSSEN staan natuurlijk wel enkele uitgangspunten
vast. Met name het ontzien van de zwakste groepen in
de samenleving is een doelstelling, die kabinet én politieke
partijen met elkaar gemeen hebben. De strijd gaat er
straks echter om of die doelstelling ook wordt bereikt.
CDA-vice-voorzitter Lubbers heeft al heel duidelijk laten
blijken daarover twijfels te hebben. Hij pakt de zaak
echter van een andere kant aan door de zeer beperkte
ontwikkeling, die in de komende jaren de inkomens nog
zullen kunnen hebben in gelijke mate voor de zwakkeren
op te eisen. Zodat daar in ieder geval geen dubbel effect
gaat ontstaan.
En buiten de politiek zijn het alle loten aan de stam van
ons rijk georganiseerde leven, die hun standpunt hebben
bepaald of daarmee bijna gereed zijn. Waarbij tot nu toe
vooral het standpunt van de ABVA dat de overheid zo'n
10.000 nieuwe ambtenaren in dienst moet nemen, het
meest uit de toon valt. Want zo'n uitbreiding van het
ambtenarenkorps zou de kosten van de collectieve voor
zieningen weer met vele miljoenen omhoog jagen, terwijl
nu juist de overheid zelf, met veel pijn en moeite,
matigingen in de eigen uitgaven aanbrengt om ruimte te
scheppen voor het particuliere bedrijfsleven. En om de
belastingschroef wat losser, althans niet zwaarder aan te
draaien.
Het is voor de Tweede Kamer en alle organisaties uit
het bedrijfsleven en de particuliere sector maar goed, dat
premier Van Agt nog wat wisselgeld in het achterzakje
heeft. Hij en zijn kabinet zullen dat hard nodig hebben.
Maar het gaan toch spannende weken worden. De Kamer
zal aan een keuze niet kunnen ontkomen. En de keuze,
die uiteindelijk gemaakt gaat worden zal evenmin tot
applaus uit de samenleving leiden als „Bestek '81" heeft
kunnen verwerven.
ZAGREB (Reuter)
Roemenië en Joe
goslavië hebben
zich gisteren
keerd tegen
stroom van kritiek
die Moskon o
hen heenstort
verband met het be
zoek van de Chinese
partijleider Hwa
Kwo Feng.
„Roemenië streeft
naar goede betrek
kingen met alle
communistische lan
den en de relaties
met sommige lan
den hoeven die met
andere niet in de
weg te staan", schrijft het officiële partijorgaan Scinteia.
Het artikel lijkt bedoeld te zijn de gemoederen in het Kremlin
wat te kalmeren, madr het kondigt tevens aan dat de Chinees-
Roemeense contacten nog verder zullen worden uitgebreid.
Het officiële Joegoslavische persbureau sloeg terug met het
verwijt dat het Russische persbureau zich bij zijn kritiek laat
leiden door berichtgeving uit de westerse pers en niet door de
verklaringen van de Joegoslavische autoriteiten.
De Chinese partijleider bracht gisteren korte bezoeken aan
Zagreb, de hoofdstad van de Joegoslavische republiek Kroatië
en aan Skopje, hoofdstad van Macedonië.
Ame- Amerikaan krijgt
derale J O
ar schadevergoeding
vliegramp Tenerife
NEW YORK
(UPI) Een
rikaanse federale
jury heeft een scha
declaim toegewezen
van 375.000 dollar
(bijna 800.000 gul
den) aan de Ameri
kaan Donald John
son die zijn vrouw
heeft verloren bij
de vliegramp op Te
nerife in maart vorig jaar.
Een Boeing 747 van de KLM botste toen op een Boeing 747 van
Pan Am. Het was de eerste zaak die tegen Pan Am en KLM
was aangespannen in verband met de ramp, waarbij 576 mensen
omkwamen: 114 zaken worden nog behandeld.
Johnson had 1 miljoen dollar vergoeding geëist.
r
KARDINAAL WILLEBRANDS:
Een deel van het college van kardinalen tijdens de Eucharistieviering die gisteren
werd gehouden in de basiliek van Sint-Pieter.
Kardinaal Camerlengo Villot sluit de deur nadat hij als
laatste de Sixtijnse Kapel is binnengegaan.
ROME Met een plechti
ge Heilige Mis in de Sint
Pieter, waarin Gods zegen
werd gevraagd, heeft het
college van kardinalen gis
teren een begin gemaakt
met het conclaaf ter ver
kiezing van een opvolger
van paus Paulus VI. Ach
ter de zware deuren van
de Sixtijnse Kapel verblij
ven de kardinalen nu in
volstrekte afzondering tot
dat de nieuwe kerkvorst is
gekozen.
Kardinaal Willebrands
heeft gisteren, voordat hij
het conclaaf binnenging,
de verwachting uitgespro
ken dat de keuze van de
nieuwe paus niet eerder
dan woensdag of donder
dag haar beslag zal hebben
gekregen.
In Rome wordt aangeno
men dat de stemmingen
van vandaag (de eerste
was vanochtend om half
tien) en morgen een ver
snipperd beeld zullen ge
ven. Mogelijk begint zich
maandag enige lijn af te
tekenen. Behaalt ook dan
echter niemand tenminste
75 stemmen (tweederde
plus één) dan wordt dins
dag gepauzeerd om de kar
dinalen de gelegenheid te
geven onderling van ge
dachten te wisselen.
Woensdag worden dan de
stemmingen hervat.
Er zijn twee zittingen per.
dag en per zitting is er een
dubbele stemronde. Elke
dubbele stemronde zal
naar verwachting drie uur
in beslag, nemen. Dat bete
kent dat de wachtenden op
het Sint-Pietersplein voor
de eerste maal even na
twaalf uur zwarte of witte
rook uit het schoorsteen-
pijpje boven de Sixtijnse
kapel kunnen zien komen:
Hetzelfde ritueel herhaalt
zich 's avonds rond half
acht. Wanneer echter in de
eerste stemronde van een
zitting al een voldoende
meerderheid wordt be
reikt, dan kan de rook ook
tussentijds worden ver
wacht.
De eerste stemronde is het
Een beeld van de Sint Pieter waar gisteren duizenden mensen probeerden een
plaatsje te veroveren voor de plechtige H. Mis.
meest tijdrovend. De kar
dinalen moeten zich niet
alleen één voor een naaf
het altaar begeven om hun
stembriefje in te leveren,
maar ze moeten ook elke
keer opnieuw de eed afleg
gen. Als een nieuwe paus
gekozen is kan het nog wel
enige tijd duren voor hij
op het balkon verschijnt en
zijn naam bekend wordt
gemaakt. De gekozene
moet eerst zijn keuze aan
vaarden, zijn naam kiezen,
zich kleden in een witte
toog en bovendien moeten
alle kardinalen hem om
beurten hun gehoorzaam
heid betuigen.
Op het allerlaatste ogen
blik hebben zich nog twee
kardinalen voor het con
claaf aangemeld: de Ita
liaanse kardinaal Pellegri-
no en de Samoaanse kardi
naal Taofinu'u. De laatste
heeft zich in Rome nog
even aan zijn voet laten
opereren. Hij had die bij
het zwemmen opengehaald
aan een koraalrif.
