tony van Verre
enige bekende
radio-persoonlijkheid
wiens
stem niemand kent
met
werkelijkheid
een
nieuwe
werkelijkheid
maken
is
benemend
Joris van der Berg zei ..Het is een
gruwelijk geluk, dat jij die banden
met Ko al hadHij heeft gelijk. Ik
heb wel eens gedacht: de NOS zou
toch eigenlijk vijf interviewers
moeten aantrekken die met allerlei
belangrijke mensen gesprekken
gaan maken. Dan heb je tenminste
dingen vastliggen. Later kun je
altijd nog zien wat je er mee doet"
..Mijn gesprekken zijn over het
algemeen met oudere mensen. Ze
hebben meer meegemaakt, veel te
vertellen wat voor anderen
interessant is. Ik vind dat als je op
zondagmorgen een programma
maakt, je juist heel goed rekening
moet houden met je publiek. De
zondagmorgen is een instituut. Dan
kun je niet alles doen. Ik heb geen
bezwaar tegen bekende
Nederlanders, zo lang ze authentiek
zijn. kunnen relativeren en zolang ze
tegen mij nog dingen zeggen, die ze
nooit eerder naar buiten hebben
gebracht. Het grote voordeel van
een man als Carmiggelt
bijvoorbeeld is. dat hij iedereen
aanspreekt. Hij is zeldzaam
intelligent, heeft een gevoel voor
understatement dat je in Nederland
nauwelijks tegenkomt en toch
vinden een heleboel mensen
herkenning bij die man. Dat is een
grote gave en dat maakt hem bij
uitstek geschikt voor mijn
programma."
Het handelsmerk van Tony van
Verre is inderdaad de volstrekte
openheid waarin zijn tegenpartij in
de uitzendingen aan het woord
komt. Zelfs mensen die vrijwel
wekelijks in krant of tijdschrift of
op radio of televisie te zien of te
horen zijn. vertellen bij Van Verre
..nieuws", lichten meer dan een tipje
van de sluier op van een tot dan toe
stevig vergrendeld privé-leven.
zonder dat dat gebeurt in een sfeer
van sensatie of vals sentiment. Hoe
Tony van Verre dat voor elkaar
krijgt is een geheim, dat hij deelt
met zijn ondervraagden en
waarnaar ook de luisteraar slechts
kan gissen. De vraag wordt op de
band altijd weggeknipt. Joop
Koopman verpindt de antwoorden
met teksten („Hij doet dat geweldig.
MIDDELBURG - ..Ze hebben me
gevraagd om bij hem de wacht te
houden. Later stelden ze voor dat
ik bij de begrafenis naast de kist
zou lopen. Ik heb het niet gedaan.
Ben geen mens voor begrafenissen.
Toen het zover was. was ik met
Louis van Dijk en Jules de Corte
een programma aan het opnemen.
Ik keek op mijn horloge en heb aan
hem gedacht. Jules speelde net een
stuk van Bach. Zo kan het toch
ook, Ko zou het begrepen hebben.
Die snapt dat soort dingen best".
Met zijn benen over elkaar,
rechterhand onder zijn hoofd, ogen
peinzend naar buiten gericht, zit
Tony van Verre weggezonken in zijn
fauteuil in zijn werkkamer en last
voor het eerst tijdens ons gesprek
die morgen zelf een pauze m. Kijkt
afwisselend naar zijn ondervrager,
naar een foto van Ko van Dijk uit
de serie Dagboek van een
herdershond", die naast een portret
van Simon Carmiggelt aan de wand
hangt, en naar buiten.
Onverwacht staat hij op. duikt uit
de stapel paperassen op zijn
werktafel een papier op en zegt:
..Dat moet je lezen, dan begrijp je
het allemaal".
We lezen: ..Tegen elven nemen we
afscheid. Twee weken later zou je
een paar dagen naar Zeeland
komen, voor het vervolg van de
opnamen. Nou Ko. tot dan. Je slaat
je armen om me heen. kust me op
de wangen en drukt je een paar
seconden tegen me aan. Of je me
tegenhoudt weg te gaan. Of ik
blijven moet. Ik realiseer me hoe
alleen je bent"
Het is een fragment uit het boek dat
Tony van Verre samenstelde uit zijn
gesprekken met de dit jaar
overleden acteur. Een boek waarvan
Ko zelf had gezegd: ..Dat moeten we
doen. Voor mijn jongens, opdat ze
later een beetje weten wie de vent
is. die hun vader was". Begin
volgende maand wordt het ten doop
gehouden tijdens een bijeenkomst in
het Theatermuseum in Amsterdam,
waar tegelijkertijd een expositie
gaat lopen, gewijd aan het leven
van Van Dijk.
Het is het eerste boek dat Tony van
Verre maakte en kondigt het begin
aan van een serie die een nog
onbekend aantal delen zal omvatten
In oktober volgt Simon Carmiggelt.
in november Godfried Bomans. De
titel van de reeks ..Tony van Verre
ontmoet....", is ontleend aan de
gelijknamige serie interviews die de
Vara-radio op zondagmorgen tussen
half twaalf en twaalf uur uitzond en
die ook het belangrijkste materiaal
voor de boeken hebben, geleverd.
Tony van Verre is niet alleen de
bedenker van het programma, maai
ook de samensteller, interviewer,
producent, regisseur, kortom de
man die in zijn eentje
verantwoordelijk is voor dat
wekelijkse, indringende en zeer goed
beluisterde halfuurtje radio. Een
dikke tien jaar geleden begon hij
zijn serie, waarmee hij nu een
mijlpaal in zijn loopbaan heeft
bereikt. Vorige week werd hem
telefonisch meegedeeld dat de
zilveren Reiszmicrofoon. de
belangrijkste onderscheiding voor
radiopresentatie, hem dit jaar is
toebedacht. Geen aan inflatie
onderhevige prijs, want in de
afgelopen vijftien jaar. is Van Verre
de vierde winnaar.
..Ik stond in de keuken de lamsbout
te snijden, toen de telefoon ging",
vertelt hij. ..Ik heb het mes laten
vallen en die dag geen hap meer
gegeten. Als je zolang bezig bent als
ik en je krijgt nooit slechte, maar
ook nooit echt goede reacties, dan
schrik je hier een beetje van. Het is
niet niks en iedereen die dat
ontkent, die liegt. Je moet er
natuurlijk niet te lang over blijven
doorzeuren en gewoon verder gaan
met je werk. maar het is toch leuk.
Ik heb in het verleden zo vaak
gedacht: ik zou ook best eens zo iets
willen winnen".
..Simon Carmiggelt. nou die man
heeft zo'n beetje alles gewonnen wat
er te winnen valt. maar toch hecht
hij er aan. Hij vertelde me eens een
verhaal over Godfried Bomans. die
nooit wat won. Adriaan Roland
Holst had zo met hem te doen. dat
hij speciaal voor hem een
protestprijs wilde instellen. Latei-
noemde hij een Kennemerlandpnjs.
Op een dag belde Bomans
Carmiggelt op en zei. dat hij nu ook
wat had gekregen. Een
onderscheiding van een
carnavalsvereniging en hij
vermeldde er trots bij dat het een
gouden was. Hij zei het allemaal zo
serieus dat je merkte hoe die man
er onder leed. dat,ie nooit eens wat
kreeg. Vertelde zelfs hoe zwaar het
ding woog. Ik begrijp dat heel
goed".
..Ik heb het er met Van Dijk wel
over gehad. Een acteur merkt elke
avond aan het applaus waar hij het
voor doet. Ik heb kennissen die me
ergens voor opbellen en dan zeggen:
.0 ja. ik had je zondag nog willen
bellen, want ik vond je programma
zo goed". Dan denk ik: had het
maar gedaan. Je weet wel dat het
niet slecht is en er zijn dagen dat ik
opsta en denk: ik ben de beste,
maar je onzekerheid raak je nooit
kwijt. Dat zal ook wel niet moeten.
denk ik"
Het bericht van de prijs heeft de
vaderlandse pers in beweging
gebracht, zo blijkt. Tijdens ons
gesprek regent het telefoontjes.
Sommige collega's maken een
afspraak, anderen proberen via de
telefoon een paar uitspraken los te
krijgen. Van Verre, na een kort
gesprek met een journalist uit de
laatste categorie, die hij met
nauwelijks onderdrukt ongenoegen
afwimpelde: ..Ik heb daar zo de pest
aan. Die jongens bellen je op. weten
absoluut niets van je af en daar ben
je dan aan overgeleverd. Ze
bekijken het maar. Komen mogen
ze allemaal, behalve de
boulevardbladen, maar door de
telefoon doe ik niks. Stel je voor dat
ik zo zou werken. Onbegrijpelijk".
Zijn humeur verbetert snel. Van
Verre vertelt minstens zo levendig
als zijn ..slachtoffers", probeert zo
zorgvuldig mogelijk te antwoorden
en omzeilt een vraag alleen als deze
emoties oproept. Later in het
gesprek is dok die reserve
verdwenen en vertelt hij met name.
afwisselend lachend, afwisselend
onder de indruk, van zijn
vriendschap met Ko van Dijk.
Ik zou niemand anders voor hem in
de plaats willen"). Het maakt van
Verre tot de enige bekende
radio-persoonlijkheid, wiens stem
niemand kent.
..Ik ben" zegt hij. alleen te horen in
Ster-spotjes voor Becel en Philips.
Maar dat weet niemand. Ik schaam
me er niet voor hoor. Het is een vak
apart en als free-lancer kun je niet
zeggen: ik maak eens per week een
programma en daar leef ik van. Ik
vind het niks minderwaardigs".
..Ik weet dat ik het best aardig doe
AJbert Mol rekent mij tot de drie
beste interviewers van de wereld.
Hij noemde Dick Cavett en Johnny
Carson. AJbert is veel in de VS
geweest, trouwens waarom zou hij
het tegen mij zeggen als hij het niet
zo vindt".
..Er lopen natuurlijk vreselijk veel
ijdeltuiten in dit vak rond. Negentig
procent weet niet wat ze moeten
vragen en hoort het liefst zichzelf
praten. Zo'n man als Duys zou het
toch ook het liefst zonder iemand
doen. Als hij alleen op de buis zou
kunnen komen, zou ie het niet laten.
Ik ben ook ijdel hoor. begrijp me
goed. maar ik probeer zoveel
mogelijk thuis te zijn en niet ergens
anders"
..Trouwens toch. de manier waarop
op de televisie mensen worden
ondervraagd. Zo'n Van Hilo. die met
een van bewondering overslaande
stem mensen vragen zit te stellen,
terwijl iedereen die goed kijkt weet.
dat hij het niet zo meent als ie het
zegt. Ik vind het gewoon gênant,
sorry hoor. Maar laten we het er
niet verder over hebben. Iedereen
moet maar doen. wat hij het beste
vindt. Als ik er maar niet naar hoef
te kijken".
„Ik zie ook weinig tv. Mijn vrouw
kijkt zeer geregeld. Ik kan me er te
weinig mee indentificeren. zou er
ook nooit voor willen werken. Radio
is veel directer, spannender ook. Je
raakt niet afgeleid doordat iemand
een pukkel op zijn wang heeft. Je
gaat niet zitten kijken: wat heeft ze
aanDat is nu ook het verschil met
vroeger. De tv staat bijna overal de
hele avond aan. Radio wordt
selectiever gebruikt, maar krijgt wel
veel meer aandacht
Tony van Verre identificeert zich
sterk met zijn gesprekspartners. Hij
gaat bij zijn keuze heel selectief te
werk en vindt venvantschap met de
persoon in kwestie van groot
belang. ..Dat is", zo zegt hij. „heel
belangrijk voor hoe zo'n programm;
er uiteindelijk uit komt te zien. Het
is nog nooit mislukt. Er is wel eens
iemand die niet wil meedoen.
Johnny Kraaykamp bijvoorbeeld. Ik
heb hem er nog steeds niet van
kunnen overtuigen dat het niet de
bedoeling is dat we aan de lopende
band grappen gaan zitten maken.
Vandaag of morgen haal ik hem
nog wel eens over".
..Ik heb me juist vannacht zitten
afvragen, waarom ik zelden
vrouwen interview. Er is een zekere
angst. De spanning tussen mij en
die ander is belangrijk. In een
contact tussen man en vrouw ligt
dat moeilijker, voor mij althans.
Een man is van jouw soort, voor
mij maakt het dat makkelijker. Ik
wil niet ongeëmancipeerd doen of
zo. maar. nou ja. weet je. het is ook
een beetje het ouwe verhaal van
vroeger hè. De man gaat op jacht,
de vrouw blijft thuis. Hij maakt het
avontuur mee. dus hij heeft ook het
meest te vertellen".
..Ik ben nu 41. de helft zit er op en
ik teken bij voor een volgende
veertig jaar. Toen ik twintig was lag
dat anders. Ik had nog geen enxel
succes om op terug te kijken. Ik
was op school mislukt, het huis
uitgegaan en in Amsterdam gaan
wonen. Heb daar van alles gedaan:
ballet. Solfège, toneel. Ik heb daar
rondgelopen, veel in de kroeg
gezeten, veel bier gedronken en
ontdekt dat mensen makkelijker
tegen me praten, me boven een
borrel van alles vertellen".
..Mijn ouders waren ook bezeten
van toneel. Net als Ko heb ik samen
met ze op toneel gestaan. Vader was
notaris in Middelburg..Dat
betekende wat. Ik kon op de fiets
zonder licht rijden. Als ik politie
zag. reed ik expres zonder handen"
Na een aanzienlijke erfenis koos
Tonv van Verre voor de
antiekhandel. Verstand had hij er
niet van (..ik ben regelmatig
belazerd"). Na een paar jaar was
het geld op en kwam hij bij de
VARA terecht, waar hij een
liedjesprogramma deed.
..Samen met Harry Bannink heb ik
zo'n 250 versjes geschreven. Niet
één hit gehad, terwijl Bannink
tegenwoordig toch veel succes
heeft".
Tony van Verre vindt het tijd voor
een glas wijn. Hij neemt ons mee
naar het souterrain van zijn
schitterend gerestaureerde huis.
kiest uit zijn kelder een goede fles
uit en laat me dan een
aangrenzende kamer zien. „In die
stoel hebben ze allemaal gezeten.
Hier heb ik mijn opnamen gemaakt.
Lekker rustig, geen straatgeluiden,
een ideale ruimte".
„Ik heb werkelijk nog geen benul
van wat ik nu ga doen. Voor het
eerst sinds jaren ben ik zeven
weken vrij. Het werken aan die
boeken is voor mij ook iets nieuws.
De banden waren uitgetikt en dan
moet ik gaan schrappen. Ik vond
het in het begin vreselijk moeilijk.
Het wordt eenvoudiger als je
ontdekt dat bepaalde uitspraken het
op de radio heel goed deden, maar
op papier niets oproepen".
De wijn en de begeleidende
boterhammen met lever zijn op. Van
Verre loopt mee naar de deur en
zegt: „In de kroeg kom ik niet meer.
Ik wil wel weer gaan. om te kijken
of het nog lukt. dat praten met
vreemden. Er komt zeker nog eens
een programma uit. Weet je. wat ik
doe is met werkelijkheid een nieuwe
werkelijkheid maken en dat is
eigenlijk adembenemend".
TON VAN BRUSSEL
