r
De straat
een portret
Meldingsplicht voor
bevolkings onderzoek
gaat ver genoeg
£eidóe Soiwcmt
Minister bevestigt verkiezingsgeknoei
Vertragingen Schiphol
blijven binnen de perken
Het leven vastgelegd
in veertig huisjes
In 19802.000 open hartoperaties
Koppelbazen:
een kwaadaardig
gezwel
Omstreden centrum
tandheelkunde
weer aan het werk
MET STEMMEN BIJ VOLMACHT
Staatssecretaris mag zelf
beslissen over Marokkanen
Ziekteverzuim in
1978 toegenomen
BINNENLAND
LEIDSE COURANT'
„Zo maar een straat: ergens in Nederland. Er zijn zoveel
van die straten, erg smal, kleine huisjes en tegen de
honderd jaar oud. Er werden er eind vorige eeuw in elke
stad ritsen van gebouwd, want de economie was in volle
ontwikkeling en de arbeiders, die de nieuwe fabrieken en
werkplaatsen bemanden, moesten een dak boven het hoofd
hebben. Het waren heel eenvoudige huidjes: een portaaltje,
twee kamertjes, een trap met een luik naar de zolder. En
dat alles op vier bij acht meter. O ja, achter het huis was
een plaats met, vijf stappen van de acherdeur, een droog
closet met een tonnetje, dat van gemeentewege een paar
keer per week werd opgehaald eh vervangen.
Zo verzinkt dr. Gerrit Herman Jansen, docent aan het
sociologisch instituut van de Utrechtse universiteit in wee
moed, wanneer hij rijdend met de trein ineens een oud
straatje ondekt: „je zit in de trein. die vaart mindert
om zonder ongelukken het station binnen te lopen. Plotse
ling is er in die dichte massa huizen, straten en gebouwen
en begraafplaatsen, waar je langs glijdt iets bijzonders: een
feestende straat, prachtig verlicht, vol kleur, vlaggen, men
sen en muziek. En voor je van je verbazing bent bekomen
ben je er al voorbij. Maar het is, een beeld dat blijft
hangen.
Dr. G. H. Jansen deed al eerder van zich spreken met een
eigentijds werk, dat naar het verleden lonkt en dat een
beroep doet op de fantasie van de lezer, maar tegelijk op
de mentaliteit van de Nederlanders, om niet alles uit het
verleden zo maar met één veeg opzij te schuiven. Hij
promoveerde in 1976 in Utrecht namelijk op het proef
schrift: „De eeuwige kroeg", dat een boeiende beschrijving
geeft van de plaats van de echte kroeg in de samenleving.
De bruine kroeg derhalve, die de laatste jaren zijn plaats
heroverd in de Nederlandse samenleving.
•Maar goed: dat straatje ergens in Nederland is een Ut
rechtse straat, waaraan G. H. Jansen zich verslingerde. „Het
is maar een klein straatje amper veertig huizen en het loopt
dood. Je loopt er langs en je bent het al bijna vergeten.
En ineens op een mooie zomeravond in augustus, kom je
ogen tekort om alles te zien".
De schrijver gaat er terecht van uit, dat er in de Nederland
se steden honderden van deze straten zijn, „en dat er
nochthans met één straat is, die gelijk is aan een andere
straat. Natuurlijk is elke straat uniek. en ik had twintig
andere straten uit kunnen kiezen (elders in Nederland)"
Hij heeft gelijk: Nederland kent nog steeds vele honderden
straatjes, die lijken op de Kovelaarstraat in Utrecht, waar
over het vandaag verschenen boekje van Gerrit H. Jansen
gaat. iedereen kent het wel, het straatje met de kleine
huizen, waarover royaal behuisden hun wenkbrauwen fron
sen met de vraag of in deze huisjes nog wel geleefd kan
worden. Men kent ze nog steeds in het Nederland van 1978
vol flatgebouwen, bijna wolkenkrabbers, bungalows, twee
de huizen en dergelijke. In ditzelfde Nederland van de
hoogbouw, die de horizon helaas verkleinen en waar de
buren elkaar nog maar nauwelijks kennen. Men kan er
weken verdwijnen, zonder dat er „een haan naar kraait".
Eigenlijk is dit de achtergrond van het waarom van dit
boekje van Gerrit H. Jansen. Niet dat er in die meer dan
honderd jaar oude straatjes het leven vol rozengeur en
maneschijn was. Integendeel zelfs, want opgepakt met tien
tot veertien mensen in een huis(je) van amper vier bij acht
meter is niet bepaald een paradijs op aarde. Maar hét leven
werd en wordt er nog steeds geleefd. In plezier en in
narigheid, in hartstocht en in woede. Dat wel.
Misschien is dat ook de reden, dat steeds meer mensen
teruggrijpen naar deze „eenvoudige" bewoning. Want in
iedere Nederlandse stad, die nog steeds dergelijke straatjes
kent, worden de kleine huizen zeer gewilde objecten voor
jongeren en ouderen. Zij knappen ze op, verbouwen ze van
binnen dikwijls en maken er een paleisje van, naar eigen
smaak en eigen inzicht. Tegelijk hiermee vormen zij lang
zaam maar zeker een staatgemeenschap, die steeds meer
gaat lijken op „De straat, een portret" van Gerrit H. Jansen.
Zij leren er opnieuw lief en leed met elkaar te delen, vieren
uibundig feest bij iedere gelegenheid, die maar te bedenken
valt en treuren even luidruchtig met de buren mee, wanneer
het lot iemand in de straat treft.
Daarom is dit boekje opnieuw aktueel geworden, zij het
dat de aktualteit in verschillende opzichten wel anders
geworden is: aangepast aan de eisen, die men thans aan
het wonen stelt. Maar voor het overige bloeit het leven er
opnieuw, zoals toen. In alle hevigheid soms.
T. v.d. Houten
Dr. Gerrit H. Jansen „De straat, een portret" uitg. Dick
Coutinho, Muiderberg 19,50).
Den Haag (ANP) - Uiterlijk in 1980
zullen de gezamenlijke academische
centra in Nederland tenminste 2.000
open hartoperaties verrichten. Dat
blijkt uit het interim-advies van de
begeleidingscommissie hartchirurgie
academische ziekenhuizen, dat de
Tweede Kamer ter kennisneming is
aangeboden. Het eindadvies van deze
commissie is het komend najaar te
verwachten en zal dan zo spoedig
mogelijk naar de Kamer gaan.
Minister Gardeniers van CRM beant
woordt hiermee schriftelijke vragen
van het WD Tweede-Kamerlid me
vrouw E.G. Verkerk-Terpstra over
open hartchirurgie naar aanleiding
van het vertrek van de hartchirurg dr.
Kolff naar Amerika. Mevrouw Ver
kerk vroeg zich af of door zijn vertrek
bij het Academisch Ziekenhuis in Lei
den (AZL) de 400 open hartoperaties
daar per jaar nog wel worden ge
haald.
DEN HAAG (ANP) De Centrale Raad voor de
Volksgezondheid vindt dat oud-staatssecretaris
van Volksgezondheid Hendriks in zijn wetsont
werp te ver gaat als hij stelt dat voor elk
bevolkingsonderzoek een vergunning moet wor
den aangevraagd Een meldingsplicht is voorlo-.
pig voldoende.
Dat is de strekking van een concept-advies
waarmee de Raad gisteren in grote meerderheid
akkoord ging. In dat advies wordt gesteld dat
de overheid met het nu voorliggende wetsont
werp te veel hooi op de vork neemt en veel te
gedetailleerd voorschrijft wat wel en wat niet
zou mogen. Het wetsontwerp verbiedt in feite
elk bevolkingsonderzoek tenzij de overheid er
toestemming voor geeft. De Centrale Raad vindt
dat dat veel te ver gaat. Wel is er een wettelijke
regeling nodig om de bevolking te beschermen
tegen onoordeelkundig opgezete onderzoeken en
de daaraan verbonden risico's. Maar door het
bewuste wetsontwerp zou alles aan banden wor
den gelegd, zodat ook goede onderzoek-initiatie-
ven zouden kunnen worden afgeremd, aldus dè
Centrale Raad voor de Volksgezondheid.
Wel acht men een meldingsplicht, in afwachting
van de wet op het bevolkingsonderzoek, noodza
kelijk. „Een meldingsplicht is nodig om de zaak
niet lek te maken. De overheid moet weten wat
er speelt op het gebied van het bevolkingsonder
zoek en zonodig stringente maatregelen kunnen
nemen. Temeer daar op het gebied van bevol
kingsonderzoeken de commercie om de hoek
dreigt te komen, aldus gisteren tijdens de verga
dering geneeskundig hoofdinspecteur van de
volksgezondheid, R. Drion.
Programakkoord
Amsterdam
Amsterdam (ANP) - Delegaties
van PvdA, CPN, CDA, D'66 en
PPR hebben gisteravond na
weken onderhandelen overeen
stemming bereikt over een
programma voor het nieuwe
college van burgemeester en
wethouders in Amsterdam. De
vijf partijen moeten het alleen
nog eens worden over de sa
menstelling van het college en
de portefeuilleverdeling. Hier
over zullen zij vanavond weer
rond de tafel gaan zitten.
Vorige week donderdagavond
dreigden de onderhandelingen
vast te lopen als gevolg van een
ruzie tussen de delegaties van
PvdA en CDA. De PvdA stelde
toen namelijk voor in de inlei
ding van het akkoord op te
nemen dat het deelnemen van
het CDA aan het college moge
lijk wordt omdat de Christen-
Democraten geen binding er
kennen met het kabinet-Van
Agt. Hiertegen kantte de CDA-
delegatie zich fel.
Met het lot van de illegaal in Nederland verblijvende
Marokkanen is dat van de koppelbazen zeer nauw verbon
den. De omgekeerde volgorde zou de samenhang wellicht
nog duidelijker doen uitkomen. Want waren er geen
koppelbazen, dan zouden illegaal in Nederland verblijven
de buitenlanders op totaal andere gronden met de vreem
delingenwet in conflict komen. Het probleem van de
Marokkanen is er echter niet minder schrijnend om. Zoals
gisteren opnieuw is gebleken, toen de Haagse politie een
bus met illegaal in het Westland werkende Marokkanen
aanhield.
Sinds jaar en dag hebben verschillende bewindslieden
aangekondigd dat er een eind moest komen aan de
activiteiten van de malafide koppelbazen. Maar sinds jaar
en dag gaan deze illegaal optredende bemiddelaars ge
woon door met hun activiteiten, alsof er niets aan de hand
zou zijn. Intussen worden sociale wetten steeds maar weer
overtreden en komen gastarbeiders, die nauwelijks van
de bepalingen van het Nederlands vreemdelingenbeleid
op de hoogte zijn, in moeilijkheden.
BlJ alles wat thans gaande is rond de hongerstakende
Marokkanen heeft nog geen enkele autoriteit iets gezegd
over nu te nemen maatregelen tegen koppelbazen en
tegen hen, die met deze illegaal optredende arbeidsbemid
delaars samenwerken. In een kwestie die met zoveel
menselijk leed gepaard gaat, is dat een afschuwelijke en
bittere constatering.
Uitstel nieuwe nederzettingen
JERUZALEM (UPI, DPA) -
De Israëlische regering heeft
gisteren officieel besloten de
vestiging van vijf nieuwe ne
derzettingen op de bezette
westelijke Jordaanoever uit te
stellen. Zj zal deze kwestie pas
bespreken na de topconferen-
i Camp David, die volgen
de maand gehouden wordt, zo
heeft de Israëlische radio gis
teren gemeld. Het kabinetsbe
sluit volgt op het bekend wor
den van de plannen om vijf
nieuwe nederzettingen op de
westelijke Jordaanoever te
bouwen.
Rotterdam (ANP) - Het in mei van dit jaar op last van de
officier van justitie gesloten tandheelkundig centrum van A.J.
van Wijk op de Vlasmarkt in Rotterdam is gisteren weer open
gegaan.
Drie maanden geleden liet de officier, mr. H.R.G. Feber, het
instrumentarium van het centrum in beslag nemen, omdat Van
Wijk buitenlandse tandartsen had aangetrokken, die niet de in
Nederland benodigde papieren hadden.
In het heropende centrum zijn de buitenlandse tandheelkundigen
vervangen door twee Nederlandse artsen. Een afgestudeerde
medicijnenstudent mag in ons land ook tandheelkundige ingre
pen verrichten. „De huidige situatie geeft dan ook geen aanlei
ding om opnieuw in te grijpen", aldus mr. Feber. Wel wordt
er een geregelde politiecontrole uitgevoerd om na te gaan of
er niet alsnog buitenlandse tandartsen worden ingezet, zo voegde
de officier er aan toe.
Ook in de huidge opzet zal het centrum van Van Wijk niet
worden erkend door de Rotterdamse ziekenfondsen en de Maat
schappij tot bevordering der Tandheelkunde. „Het centrum is
voor ons onaanvaardbaar, omdat het op commerciële leest
geschoeid is", aldus voorzitter L. 't Hart van de afdeling Rotter
dam van de Maatschappij tot Bevordering der Tandheelkunde.
Leven in zwart-wit
De internationale pony-jaarmarkt gisteren in het
Betuwse Bemmel was deze keer soms een belevenis
in zwart-wit tussen moeder en kind-pony Een
vertederend gezicht overigens Trouwens ook voor
een 15-jarige jongen, uit het Drentse Zuidwolde
Deze werd door het gemeentebestuur van Bemmel
verrast met een levensechte pony en nog een pony
als beeltenis verguld. Omdat hij met gevaar voor
eignen leven op 6 juni een ree uit het water gered
heeft. Hij werd daarmee tevens „Dierenvriend van
het jaar"
Dr. G. H.Scholten
secretaris-generaal
ministerie
O. en W.
DEN HAAG (ANP) Tot se-
cretaris-generaal van het mi
nisterie van onderwijs en we
tenschappen is benoemd dr. G.
H. Scholten, op dit moment
nog hoogleraar aan de Eras
mus-universiteit in Rotterdam.
Dr. Scholten doceert in Rotter
dam bestuurssociologie, be
stuurskunde, politieke sociolo
gie en politicologie.
Gerard Herman Scholten is ge
boren op 20 oktober 1928 in
Haarlem. In 1947 ging hij poli
tieke en sociale wetenschappen
studeren aan de universiteit
van Amsterdam en de Mogill
University in Montreal (Cana
da). In 1968 promoveerde hij
aan de universiteit van Amster
dam op het proefschrift „De
Sociaal Economische Raad en
de ministeriële verantwoorde
lijkheid". De nieuwe secretaris
generaal is lid van de redactie
raad van Acta Politica en re
dactielid van Liberaal Reveil.
DEN HAAG (ANP) Minister Wiegel van binnen- bij volmacht te kunnen uitbrengen op hun naam.
landse zaken heeft bevestigd, dat tijdens de ge- Er is volgens de minister echter niets gebleken van
raeenteraadsverkiezingen op 31 mei geknoeid is bij het kopen of verkopen van stemmen. Wel zijn in
het stemmen met volmacht. Op de dag van de de gemeente Sittara valselijk verzoekschriften ge-
verkiezingen zelf en ook kort daarna nog gingen maakt voor het stemmen bij volmacht Twee men-
Seruchten dat enkele kandidaten voor gemeentera- sen worden in deze gemeente verdacht van valsheid
en aan het ronselen geweest waren om stemmen in geschrifte
Kort nadat deze geruchten de ronde deden had het
Eerste Kamerlid mevrouw van Someren-Downer.
partijgenoot van minister Wiegel, vragen erover
gesteld. Deze beloofde toen een onderzoek.
Hij heeft thans in antwoord op haar vragen toege
zegd dat in de toekomst de nodige aandacht besteed
zal worden aan het stemmen bij volmacht
DEN HAAG (ANP) „Staatssecretaris Haars
van justitie heeft staatsrechtelijk de vrijheid
om andere beslissingen te nemen dan haar
voorganger Zeevalking. Ook al zou een toetsing
van de beslissing over de Marokkanen door de
afdeling rechtspraak van de Raad van State op
juridische gronden negatief uitvallen, dan blijft
de staatssecretaris de vrijheid houden om een
andere beslissing te nemen ten gunste van de
Marokkanen."
Dat heeft staatsraad Van Rijckevorsel, voorzit
ter van de afdeling rechtspraak gisterochtend
gezegd tijdens de behandeling van de zaken van
vier Haagse Marokkanen die bij de Raad van
State in beroep zijn gegaan tegen de beslissing
van Zeevalking om 182 Marokkanen uit te wij
zen. Een uitspraak van de Raad van State is
over deze zaken te verwachten binnen de ge
bruikelijke termijn van zes weken. In de tussen
tijd kunnen de Marokkanen in de Amsterdamse
kerk De Duif gerust naar buiten komen, aldus
mr. Van Rijckevorsel. Staatssecretaris Haars
van justitie heeft immers duidelijk toegezegd
vóór de uitspraak van de Raad van State geen
maatregelen te zullen nemen.
Ook zal de Raad van State op zeer korte termijn
„maar niet vandaag" beslissen of de nieuwe
aspecten die door Amnesty International zijn
aangedragen (de Marokkanen zouden in hun
land de kans lopen te worden gearresteerd) in
de overwegingen worden opgenomen, aldus mr.
Van Rijkckevorsel. De Marokkanen in De Duif
en de solidaire organisaties hebben gisteravond
laten weten teleurgesteld te zijn dat de Raad
van State gisteren nog geen uitspraak heeft
gedaan waardoor „de ondraaglijke onzekerheid
blijft bestaan".
Vaarbelasting
in discussie
(Van een onzer verslaggevers)
ARNHEM Het interprovin
ciaal overlegorgaan (IPO) zal
begin september met het mi
nisterie van cultuur, recreatie
en maatschappelijk werk over
leg plegen over de eventuele
instelling van een vaarbelas
ting door de provincies. Hier
bij zou aan gebruikers van ple
zierboten een heffing opgelegd
kunnen worden. Door de pro
vincies worden nogal wat kos
ten gemaakt op het gebied van
milieuhygiëne en het onder
houd van vaarwegen, wat ook
ten goede komt aan de water
sporters. De provincies willen
daarom graag dat de waterre
creanten een bijdrage betalen.
SCHIPHOL (ANP) - Ook gis
teren hebben KLM, Martinair
en Transavia geen ernstige
Kinder ondervonden van de
stiptheidsacties van de Franse
verkeersleiders. Gistermorgen
en -middag beliep de grootste
vertraging anderhalf uur. Een
DC 9 van Martinair werd door
dit oponthoud getroffen. Het
vliegtuig had als bestemiping
het Portugese Faro.
Zoals gemeld viel ook de chaos
die het afgelopen weekeinde
werd verwacht uiteindelijk erg
mee. In de nacht van zondag
op maandag zijn zes vliegtui
gen binnengekomen met een
gemiddelde vertraging van
twee uur en twintig minuten.
Hierbij ging het in alle gevallen
om retourvluchten vanuit
Spaanse bestemmingen naar
Schiphol. De grootste vertra
ging beliep de afgelopen nacht
ruim vier uur. Transavia meld
de middag dat alle elf retour
vluchten die voor 16.00 uur
moesten zijn uitgevoerd, nage
noeg geen vertraging hadden
ondervonden. Behalve de ene
vlucht naar Faro hoefde ook
Martinair gisteren niet in be
langrijke mate van zijn schema
af te wijken De KLM sprak
ronduit van "een goede dag"
Slechts twee lijnvluchten lie
pen een vertraging op van een
uur. waarvan een als gevolg
van een technische storing
DEN HAAG De werkende
bevolking in ons land heeft in
de eerste helft van 1978 met
een hoger ziekteverzuim te
kampen gehad dan in de over
eenkomstige periode van het
vorig jaar.
In de eerste zes maanden van
dit jaar lag het verzuimpereen-
nnen op 10,2 en
12,7. Ten opzich
te helft van 1977
betekent dit eer
0.6 procent voo:
van 1,0 procent
stijging van
mannen en
3or vrouwen.
i gevolg
De toename
het veelvuldig verzuim
eerste kwartaal van dit jaar.
waarin zich een griepepidemie
voordeed. In het tweede kwar
taal van dit jaar lag het ver
zuim op hetzelfde niveau als in
'net tweede kwartaal van 1977
Een depressie boven het zeege
bied tussen IJsland en Schot
land blijft het komend etmaal
het belangrijkste druksysteem
voor het weer in onze omge
ving. Dit lagedrukgebied dringt
langzaam op in de richting van
Scandinavië. Het bijbehorende
koufront bevond zich vanmor
gen bóven Groot-Brittannië en
trekt langzaam, in betekenis af
nemend, naar het oosten en zal
ons land tegen middernacht be
reiken. Een onweerstoring, die
gistermiddag ten gevolge van
tropische temperaturen boven
Noord-Spanje tot ontwikkeling
kwam, is de Pyreneeën overge
trokken en trekt naar het
noorden. Voor deze storing uit
voerde een zuidoostelijke wind
warme en droge lucht aan
waarin de temperatuur tot een
zomerse waarde opliep. Na het
voorbijtrekken van de storing
met enkele regen- of onweers
buien zal weer koele lucht bin
nenstromen.
Arrestaties na moord administrateur
HAARLEM (ANP) Sinds
gistermiddag zitten in Haar
lem twee jongemannen in ar
rest, die verdacht worden van
moord op de 60-jarige admini
strateur P.J. Ruis van een
Haarlemse inrichting voor
zwakbegaafden. De admini
strateur werd op 28 juli 's
avonds gedood door drie pis
toolschoten.
Die avond
rectrice van de inrichting
di-
de bewoners uit. De verdach
ten moeten daarvan op de
hoogte geweest zijn. De twee
gearresteerden, een 28-jarige
bouwvakker en een 20-jange
uitzendkracht ontkennen iets
met de moord te maken te
hebben. Zij blijven echter in
arrest
