Wolter
Huisman
heeft al
zijn hoop
gevestigd
op de zee
acrobaten
Nazi-archief
in
vol explosief
materiaal
HET
KOST
WEL EO
PAAR
CENTEN
MAAR....
Elk
zeilschip
moet een
reis om
de werelc
kunnen
maken
Scheepsbouwer Wolter Huisman: „Elk behoor- De „Traités de Rome" was volgens Wolter Huisman wel wat te licht voor het zware werk. Naar zijn oordeel werden er te grote risico's genomen
lijk zeilschip moet de wereld rond kunnen".
Vollenhove Een jaar na zijn tewaterla
ting is het nu reeds beroemde Nederland
se jacht „Flyer", waarmee Dick van Riet
schoten de zeilrace om de wereld won,
teruggekeerd naar de mannen, die het
schip bouwden. In een van de hallen van
de Overijsselse jachtwerf Huisman in Vol
lenhove schuren twee Britten de 21,5 me
ter lange gestroomlijnde romp spiegel
glad. Als voorbereiding op een nieuw
hoofdstuk in de nog maar zo korte ge
schiedenis van de „Flyer" die naar alle
waarschijnlijkheid binnenkort van eige
naar zal verwisselen.
Jachtbouwer Wolter Huisman (46) slaat de
Britten met hun jankende schuurmachines
glimlachend gade. Weliswaar heeft de
roem, die via de zege van de „Flyer" ook
f over zijn werf is uitgestort, nog niet tot
echte bouwopdrachten geleid („dat kun je
pas over een jaar of zo bekijken"), het
neemt allemaal niet weg dat de jachtbou
wers in Vollenhove hun reputatie van een
nieuwe glans hebben voorzien. Een reputa
tie die een klein deukje opliep toen destijds
solo-zeiler Gerard Dijkstra de mast van
zijn „Bestevaer" overboord zeilde. Die
mast was evenals het jacht zelf gebouwd
op de werf van Huisman! Een man, die
van vele (zeil)markten thuis blijkt te zijn.
„Het uitgangspunt van mijn filosofie waar
mee ik jachten bouw, is dat het schip rond
de wereld moet kunnen varen. We richten
ons dan ook op die acrobaten, die dat hoe
dan ook een keer willen proberen. Dat
betekent dat we een goed en duurzaam
schip moeten bouwen".
Zo ook de „Flyer", die op een gegeven
ogenblik tijdens de wereldzeilrace in een
dal tussen twee hoge zeeën viel, dat zeker
tien meter lager lag. Met een geweldige
smak dreunde het schip op de watermassa
onder zich, waarbij de diepblauwe alumi
nium romp slechts een kleine deuk kreeg.
„Afgezien van normale, als gevolg van
slijtage opgelopen schade aan vallen en
schoten, was dat de enige averij, die het
schip tijdens deze race om de wereld
opliep", vertelt Huisman. En dan: „Ze heb
ben hem niet gespaard tijdens die 40.000
mijl dat hij onderweg is geweest Op som
mige stukken hebben ze gevaren als bloed
honden. Met de schoten in de hand in-
plaats van vastgezet in klemmen. Welover
wogen heeft de bemanning alles uit het
schip gehaald wat er in zat. Of ik gedacht
heb dat de „Flyer" zou winnen? Eerlijk
gezegd: Nee! Voor mezelf had ik de „Trai
tés de Rome", die ook bij ons gebouwd
is, hoger aangeslagen. Maar de „Flyer"
heeft heel goed gevaren. De bemanning
heeft het nodige geluk gehad en de zaak
goed bekeken. En alles is heel gebleven".
Het „heel houden" van het materiaal tij
dens een slijtageslag zoals zeilraces om de
wereld, is een van de belangrijkste, zo niet
de allerbelangrijkste voorwaarde, om der
gelijke wedstrijden te winnen. Dat het op
„safe" varen geen sinecure is, bewijzen de
waagstukken, die de laatste jaren in de
internationale zeezeilerij uitgehaald zijn.
Schepen werden zo licht mogelijk ge
bouwd, terwijl aan de andere kant de
tuigage zo groot mogelijk werd genomen.
„Een niet zo heel mooie ontwikkeling",
meent Huisman, die wat dit aspect betreft
wel eens zijn hart heeft vastgehouden voor
de „Traités de Rome". „Met al die lage
gewichten werden naar mijn smaak veel
te grote risico's genomen, waarbij de zee
vaardigheid van de jachten soms uit het
oog werd verloren. Tot dusver zijn er
weinig brokken gemaakt, maar het is al
wel een paar keer voorgekomen dat de
De succesvolle "Flyer" in volle glorie
bemanning als gevolg van opgelopen ave
rij, aan het schip in de reddingsvlotten
moest. Daarom ben ik ook blij met de op
stapel staande nieuwe internationale regle
menten, die er ruw gezegd op neerkomen
dat de schepen voortaan moeten voldoen
aan Lloyd's eisen. Dat heeft dan betrek
king op de veiligheid op zee, waardoor het
risico minder groot wordt. Ik heb het al
gezegd: zo'n schip als de „Traités de Ro
me" was eigenlijk te licht voor dit werk.
Daar hebben we toch wel een beetje over
in gezeten".
Jachteigenaren proberen de snelheid van
hun schip tot het uiterste op te voeren,
waarbij het gaat om snelheidsverschillen
WEST BERLIJN (DPA) De gele steekkaart, die
de Amerikaanse legermajoor Daniel Simon uit de
kluis haalde, was ingevuld met blauwe inkt. Geboor
tedatum: 20-4-89. Lidmaatschapnummer: 1, naam:
Hitler, Adolf. De partijkaart van de Fiihrer is een
van de 10,7 miljoen kaarten die toebehoorden aan
de leden van de Nationaal-Socialistische Duitse Ar
beiderspartij (NDSAP), de beruchte nazi-partij, die
in Duitsland aan de macht was van 1933 tot 1945.
Sinds Amerikaanse troepen op het einde van de
Tweede Wereldoorlog in München de hand legden op
deze kaarten, hebben ze berust in de kelders van het
Amerikaanse documentatiecentrum in West-Berlijn.
Hun rustplaats is zeer toepasselijk een voormalig
hoofdkwartier van de SS, in de deftige buitenwijk
Zehlendorf.
Hier tapte de geheime politie van de nazi's destijds
telefoons af. Het gebouw, dat slechts een verdieping
telt, is nog steeds omgeven door prikkeldraad. De
inhoud van de onschuldig uitziende archiefkasten
vormt politiek zeer explosief materiaal voor heel wat
en nauwkeurig op in hun archief. Veel Duitsers in
allerlei delen van de wereld zouden niet graag zien,
dat dit archief zou worden geopend.
De 30 miljoen onthullende documenten, die letterlijk
op het laatste ogenblik voor vernietiging werden
behoed, worden nu, 33 jaar later, nog steeds zorgvul
dig bewaard door een staf van Duitse archivarissen,
onder Amerikaans toezicht.
Hier liggen de huiveringwekkende verslagen van de
volkstribunalen van de nazi's, die mensen naar het
schavot stuurden omdat ze geluisterd hadden naar
buitenlandse radiozenders. Het archief bevat, aldus
majoor Simon, de persoonlijke dossiers van alle nazi
leden en een massa correspondentie tussen vooraan
staande figuren.
Het centrum was bijna in de vergetelheid verzonken,
totdat een opmerking op de Britse televisie er onlangs
weer de aandacht op vestigde. Het sociaaldemocrati
sche parlementslid Karl-Heinz Jansen zei, dat de
Westduitse regering had geweigerd het centrum van
de Amerikanen over te nemen, omdat ze invloedrijke
ex-nazi's de hand boven het hoofd hield en ze in
verlegenheid gebracht kon worden door gegevens over
hun politieke verleden.
Jansen werd scherp terechtgewezen door de leiding
van de partij, die prat gaat op haar vlekkeloze
anti-nazi-verleden. Het ministerie van buitenlandse
zaken in Bonn bevestigde later.dat besprekingen aan'
de gang waren met de Amerikanen over het centrum,
maar een woordvoerder zei dat hij daarover geen
inlichtingen kon verstrekken.
Zo lang de documenten onder Amerikaans beheer
staan, zijn ze niet toegankelijk voor het Duitse pu
bliek. Regeringsfunctionarissen, die de VS goed gezind
zijn, mogen het archief inkijken. Voor de rest worden
alleen mensen met een echte professionele of ge
schiedkundige belangstelling toegelaten, op voorwaar
de dat de regering van West-Berlijn geen bezwaar
maakt.
De geallieerde geheime diensten hebben natuurlijk
wel toegang tot het centrum. De kaartsystemen zijn
nog prima in orde. Het archief bevat volledige gege
vens over heel wat nazi-wolven, die zich na de oorlog
zowel in het oosten als in het westen in schaapskleren
voordeden.
Tijdens de Koude Oorlog, toen de Amerikanen West-
Duitsland nodig hadden als bondgenoot, vonden zij
het raadzaam te zwijgen over het verleden van bepaal
de mensen, en het documentatiecentrum werd even
ontoegankelijk als Fort Knox.
De voormalige Amerikaanse hoge commissaris voor
bezet Duitsland, John McCloy, heeft toegegeven, dat
hij destijds gedwongen werd Duitse oorlogsmisdadi
gers hun gerechte straf te laten ontlopen. Later ve
schafte het centrum bewijsmateriaal voor processe
tegen SS-mensen, die de dodenkampen hadden geleid
Een vluchtige blik in de dossiers van sommige vooi
malige nazi-prominenten geeft de bezoeker er een ide
van hoeveel explosief materiaal in deze kelder lij
opgeslagen.
Bij het doorbladeren van de dossiers van Hitlei
gewezen plaatsvervanger Rudolf Hess of zijn zwag(
Otto-Hermann Fegerlein of de commandant van he
kamp Buchenwald Karl-Orro Koch toont aan, hoi
grondig en gewetensvol de Gestapo zijn werk dee<
zelfs als het trouwe partijleden betrof.
Majoor Simon legde het dossier voor van filmregii
seur Leni Riefenstahl, die thans in München woon
Tussen de brieven en aantekeningen zit het volgend
telegram, dat zij in 1940 aan Hitier stuurde: „Die|
ontroerd en vervuld van diep gemeende dank sluitei
wij ons aan bij U, mijn Führer, in het vieren vai
Uw en Duitslands grootste overwinning, de intred
van Duitse troepen in Parijs. De daden, die U verrichi
gaan elk voorstellingsvermogen en menselijke fantasi
te boven; ze zijn zonder weerga in de menselijk
gMchiedenii".
mogelijk in de wat minder vj
zijnde wedstrijden.
Op de vraag waarom hij zich zo intere
seert voor de internationale zeezeilerij,
woordt Wolter Huisman dat hij zijn conta
ten in deze (kleine) wereld in eerste inst
tie te danken heeft aan de zestien
den, die hij tijdens zijn diensttijd doo
bracht op de marinejachtclub. „Daard
kregen we 'ook wat relaties met
scheepsontwerpers. We bouwden
leuke jachten en na 1965 zijn
overgegaan van polyester naar
Juist daardoor kwamen we in aai
met diverse internationale scheepsarchit
tenbureaus, zoals dat van Sparkman
Stevens in New York. Je weet hoe het
gaat. Op een gegeven ogenblik liet baro
De Rothschildt hier een schip bouwen
dan krijg je al gauw mondreclame. Bove...
dien vaar ik zelf ook als bemanningslii
mee in verschillende internationale wed
.strijden, waardoor je ook weer mensei
leert kennen. Overigens is de lage stam
van zowel de dollar als het Engelse poni
van invloed geweest op de werf hier i
Vollenhove. Vooral de Britse markt v,
erg moeilijk, hoewel we toch weer c
schip naar Engeland hebben verkocht".
„Ons uitgangspunt is dat elk zeilschip c
reis om de wereld moet kunnen maken
Want er komen steeds meer mensen, di
het jachtige gedoe van alledag willen ont
vluchten, 't Is ook een kwestie
wend zijn of worden. Men raakt wat uitgt
keken op de dingen van elke dag. En da
dromen steeds meer mensen weg f
wens ooit eens een zeiltocht rond de aard
bol te maken. Of ik zelf ooit om de wereli
ben gevaren of plannen heb daarvoor? Ne
hoor. Ik kan de tijd gewoon niet missen!"
KLAAS GOING)
Een zeewaardig
jacht in wording op
de werf van Huis
man in Vollenhove
(links)
Veel geld
Dat het vinden van een goede bemanning
voor een wedstrijd als een race om de
wereld belangrijk is, blijft buiten kijf. Bo
vendien moet die bemanning gedurende de
voorbereiding op de wedstrijd omgesmeed
worden tot een hecht team, terwijl aan
boord een goede mentaliteit moet heersen.
Zaak is dat die bemanningsleden geduren
de de tijd van voorbereiding en de race
De „Bestevaer".
waarmee zeezeiler
Gerard Dijkstra
roem trachtte te
oogsten, kort voor
de aflevering.
zelf verstoken zijn van elke vorm van
inkomsten, waardoor tal van potentiële
kandidaten afvallen. Ook Van Rietschoten
onderkende dit probleem. Hij voorzag er
in door na afloop van het zeil jaar met de
„Flyer" ieder van de 12-koppige beman
ning 6.000 gulden mee te geven, waarbij
Gerard Dijkstra dan nog als betaalde navi
gator meevoer. Alles bij elkaar genomen,
had de Nederlandse zeezeiler dus een flink
aantal ijzers in het vuur om verzekerd te
zijn van een plaats in de voorste gelederen.
En de basis daarvoor was voor een niet
onaanzienlijk deel gelegen in het feit dat
Van Rietschoten er een flinke cent tegen
aan kon gooien. Met name de omstandig
heid dat successen in de grote internatio
nale zeeraces hoe langer hoe meer een
kwestie van geld aan het worden zijn, is
voor een man als Dirk Nauta aanleiding
geweest kritiek te uiten in de trant van:
„Als ik ook maar over meer middelen had
kunnen beschikken
Het is een voor Huisman nauwelijks rele
vante opmerking. „Het is in de zeezeilerij
net als in de andere takken van sport, je
weet waar je aan begint En je weet ook
dat er veel geld mee is gemoeid. Als je
dat niet hebt, en via sponsors ook
niet kunt krijgen, moet je genoegen nemen
met een wat bescheidener klassering".
Hoe het ook zij, op de Vollenhoofse werf
lopen niet alleen jachten als de „Flyer"
van stapel. Huisman heeft via zijn relaties
met internationaal erkende scheepsarchi-
tecten meer ijzers in het vuur. Het zijn
jachten, in prijs variërend van 1,5 tot 4
ton, waarmee de eigenaar gerust aan inter
nationale wedstrijden op zee kan deelne
men. Echter zonder ooit de hoop te
kunnen koesteren een keer nummer één
te worden, al is dat laatste heel goed
van één- tot tweetiende mijl per uur. Niet
alleen heeft deze ontwikkeling tot gevolg
dat de opdrachtgevers steeds lichtere sche
pen willen hebben, zij kijken met dezelfde
argusogen naar bijvoorbeeld het scheeps-
beslag dat eveneens lichter dan licht moet
zijn. Om dan nog maar te zwijgen van de
zeiloppervlakte de „Flyer" bijvoorbeeld
voerde aan de wind 360 m2 doek en zette
in de ruim- en voor de windse rakken een
spinnaker van 320 m2 bij die voortdu
rend groter uitvalt. Weliswaar heeft Huis
man nooit angst gehad dat de „Flyer" als
gevolg van zijn bouwwijze ooit in de gol
ven zou verdwijnen, hij zet wel vraagte
kens bij een ontwikkeling die louter en
alleen gericht is op het steeds sneller zei
len. Daarbij worden kosten noch moeiten
gespaard. Want wie aan de top van de
internationale zeezeilerij wil meedoen,
moet over een zeer ruime beurs beschik
ken en bereid zijn alle nieuwe snufjes uit
te proberen. Daarom blijft een wedstrijd-
jacht doorgaans ook niet langer dan twee
jaar bij dezelfde eigenaar, omdat na die
periode het schip alweer min of meer
„verouderd" is. Het komt dan niet meer
in aanmerking voor een toppositie in de
belangrijke races. Niet voor niets kost een
winnend schip als de „Flyer" daarom 1,6
miljoen gulden
