Amsterdamse
Tonny Hamaker:
puin ruimen
jt voor eigen hotel
Hollandse
gastvrijheid
zonovergoten
Sardinië
u "fen dag, dat de
in gewoontege-
weer van het
{f1d een grill
?n. fïte, duwde een
rat hj met zgg.
'rteeihx-t en een
?/i, ajj en shjrt jat
zijn om-
1S nj*ijke embon-
spande een
g wagentje
M°n het zand. Hij
roncrej süj yiah naast
^4ibella", het
dpaviljoen.
"°ide wagen haal-
in stukken
?e^^gde boora-
ncr/i^en, planken
irT^„jn grote hamer.
\D£1de zon het
elijk ook voor
i hield, had hij
ïlegsteigertje
(elkaar getim-
De volgende
overde hij uit
biets wat roei-
in het water
|lghero, de bad-
van Sardinië
jjer een attractie
Verderop lagen
(el waterfietsen
met een roei-
een paar
fen per uur over
neestal spiegel
de en helblau-
ater dobberen
tenmin te ver
fde zeemanspet
geen vergun-
nodig, hoefde
I documenten in
pvoud in te die-
deed waarin hij zin had.
|kan allemaal nog in Alghero
de Amsterdamse architecten-
jpter Tonny Hamaker met haar
echtgenoot doende is een
1 van de grond te krijgen,
zou het begin van een succes-
r kunnen zijn in de trant „van
enpoetser tot miljonair" maar
rer is het nog lang niet. Een
^Irvalste lijdensweg, die alleen
QNegd kon worden met een on-
telbare hoeveelheid energie en
"zettingsvermogen, is voorafge-
I aan het moment waarop de
ilie Casula de dikke eikenhou-
deur van het hotel „Internazio-
open kan zwaaien.
I tien jaar geleden ontmoette
ly Hamaker in Amsterdam Elio
ila, een Sardijn die zijn geluk
lederland kwam beproeven. Ze
Wden en trokken naar het Ita-
ise eiland waar haar schoonou-
een hotel bezaten, dat voor een
Ivol lire was verpacht aan een
erlandse reisorganisatie. Voor
jaar. Elio Casula dook in het
ende horecawezen van Alghero,
badplaats met een dikke dertig-
end inwoners, bracht het tot
rteur van een hotel maar
imde van een eigen bedoening,
n twee jaar geleden liep het
ract met de Nederlandse orga-
tie af en besloten Tonny en Elio
jxploitatie zelf in handen te ne-
i Vele duizenden Nederlanders
Den herinneringen aan hotel „In-
azionale" dat met zijn halve
mvormige ramen een beetje
|rse indruk maakt. Architect Ha
ler had er, toen de badplaats-in-
omst gaandeweg meer buiten-
Iers moest verwerken, een vleu-
aangebouwd. De Nederlandse
delsgeest was in de afgelopen
jaar evenwel meer gericht ge-
6t op een batig exploitatiesaldo
op onderhoud van het hotel dat
Lj-fitzag alsof alle loslopende hon-
Alghero - en dat is een
handelsmerk want er lopen er
- weken hadden mogen
jcenftten om van „Internazionale"
ns. bouwval te maken. De vuistdik-
koperen pannen uit de keuken
len gebutst en gescheurd, deuren
in-fen uit de sponningen, sanitair
bril gebroken, hier en daar was nog
letelen waar eens verf had gezeten
- in (intensieve bewoning gedurende
:iek. jaren had zijn sporen zichtbaar
optergelaten.
i dejt knappen we op", riep het echt-
want wat konden ze anders,
lenl bevordering van het toerisme
ed-(»m dat zo veel mogelijk in eigen
te houden, stopte de staat -
leeJjel, lenen natuurlijk - tientallen
•nen lire in het project. Elio
charterde een neef uit de
jurjfdstad Cagliari, die een zeer ver-
?dePstelijke doe-het-zelver is. Elio
en is eveneens vaardig met verf-
erfst, hamer, beitel en ander ge-
'ichap en er werd begonnen de
iusstal te hervormen in weer
hotel waarin zonder van
mte door de grond te zinken
Mil-
De Aga Khan moet het idee hebben gehad dit soort bouwwerken op te trekken in de buurt
van Alghero. Dat ging niet door en hij koos de Costa Smeralda om er een voor gewone mensen
onbetaalbaar vakantieoord te stichten.
gasten ontvangen zouden kunnen de Costa Smeralda voor de rijken
worden. der aarde, voor filmsterren en de
uit hun land verbannen vorsten een
droomwereld heeft geschapen van
blinkend witte, eenvormige villa's,
die in de haven de jachten ontvangt
van captains of industry, waarbij
Nederlanders niet ontbreken. Maar
eerst en vooral had de Aga Khan
een begerig oog laten vallen op
Alghero dat hij, stad en al, wel
wilde annexeren om er een super
de luxe oord van te maken. Dat
ging niet door en hij week uit naar
de Costa Smeralda, ergerde zich
aan de wel eens lakse verbindingen
met het vasteland en richtte een
eigen vliegtuigmaatschappij op die
fel concurreert met de dochteron
derneming van Alitalia die de bin
nenlandse vluchten onderhoudt.
Maar Alghero bleef zijn eigen boon
tjes doppen, als badplaats nummer
een van Sardinië. Aan de boulevard
verschenen luxe appartementen, ho
tels werden uit de grond gestampt
en de VW kon een steeds langere
lijst van attracties bieden.
De meeste hotels liggen in de stad,
veel minder, zoals dat van Tonny
en Elio Casula, erbuiten maar wel
pal aan het strand dat op weekda-
Nieuwe tafeltjes en stoelen, linnen
goed, sanitair, vloerbedekking
voorzover er geen tegels liggen, keu
keninventaris, fornuis, bar, receptie,
terras, waterinstallatie om in de
bloedhete dagen verzekerd te zijn
van een lopende douche en een
toilet dat kan worden doorgetrok
ken; kortom, er werd begonnen aan
een gigantisch karwei want alles
moest ook nog geschilderd worden.
Meer dan eens heeft Tonny Hama
ker, die ook nog de zorg voor twee
kinderen heeft, 's avonds doodmoe
haar hoofd in haar handen gelegd
en zich afgëvraagd waaraan ze in
hemelsnaam waren begonnen. De
lening moest steeds worden aange
vuld want lires vliegen door je han
den als een zonnestraal.
Toen alles na twee jaar zwoegen en
zweten, dag en nacht werken, ui
terst zuinig leven - maar toch altijd
een glas wijn, een stuk kaas of een
maaltijd voor de toevallige bezoeker
- rook naar verf, verrus en typisch
Hollandse huishoudelijke reinheid
stapten Elio en Tonny Casula naar
buiten om de crèmekleurige, ruw
gepleisterde gevel te bekijken en
konden .ze met voldoening tegen
elkaar zeggen: „Laat nu de gasten
maar komen"
Dat was halverwege het vorige sei
zoen, een ongunstig tijdstip, zelfs
voor een hotel dat het gehele jaar
- overwinteren dus! - geopend is,
een zeldzaamheid in Alghero met
vrijwel louter (zomer)seizoenhotels.
Toch kwamen er twee dames uit
Turijn, een onduidelijk paar van het
„vasteland" zoals de Sardijnen
„het" Italië noemen en nog wat van
her en der afkomstige lieden die in
de hotels in het stadje geen plaats
hadden kunnen krijgen of voor een
kort oponthoud boekten omdat ze
op doorreis waren. Maar nimmer
verzuimden ze tijd uit te trekken om
een duik te nemen in het zoele
water van de rimpelloze zee die eb
noch vloed kent of om „tint" te
vangen op het zandstrand.
Rivièra del Corallo
Het is maar een paar honderd me
ter van hotel „Internazionale" naar
het strand van Riviera del Corallo.
De weg die eens die naam niet
mocht dragen en waarlangs enorme
cactussen stonden, is geasfalteerd.
Het hotel ligt in de wijk Pietraia,
waar driftig nieuwbouw wordt ge
pleegd en de oude woningen met de
grond gelijk worden gemaakt.
Stadsvernieuwing in Alghero, dat
ooit, zo wil het verhaal op het eiland
waar traditie, overlevering en oude
zeden nog hoogtij vieren, het doel
wit was van de Aga Khan die aan
gen in de ogen van de autochtone
bevolking al „overvol" is als er hon
derd mensen genieten van het milde
klimaat dat zelfs in de winter nim
mer onder de vijf graden komt.
Er is eens, een paar Kerstmissen
geleden, sneeuw gevallen. Dat wil
zeggen, er daalden wat vlokjes neer.
Heel Alghero stormde naar buiten
om dat natuurwonder mee te bele
ven. De alleroudsten, en die zijn
daar al gauw dik in de negentig,
konden zich niet herinneren ooit die
witte vlokjes te hebben gezien en
het zal wel weer negentig jaar du
ren eer ooit iemand ze weer zal
ontwaren. Toen het kortstondige
wereldwonder ten einde was, trok
ken ze zich weer terug in de wonin
gen van het visserskwartier waar de
postbode luidkeels „Ballone" roept
als er voor de visser en zijn
post is want een brievenbus is er
niet Vrouw Ballone rept zich dan
naar benedén, zachtjes want haar
man slaapt. Hij is de vorige avond
laat naar zijn schip gegaan, heeft
de lantaarns ontstoken en is de zee
opgevaren. Tot hij genoeg had ge
vangen om van de opbrengst weer
een dag zonder zorg te kunnen le
ven. Hij heeft de vis rechtstreeks
de markt middenin de stad
gebracht waar de hoteliers en inwo
ners in de vroege ochtend het kakel
verse zeebanket inslaan. Niet meer
werken dan nodig is om gelukkig
te zijn, luidt het parool voor Ballo
ne. met een gezicht dat is weggelo
pen van een schilderij: de blik op
oneindig, een stoppelbaard, een pu
re visser. Overdag sjokt hij wat
- de keien van de smalle straat
jes, drinkt zijn koffie, pakt een
wijntje en kletst wat met bekenden.
Want wie in dit stadje kent niet
iedereen?
Vijf minuten vanaf het centrum met
de bus is het naar de Via Don
Minzoni, de hoofdweg die naar het
vliegveld leidt en waar Tonny en
Elio Casula de deuren van no. 126
wijd open hebben staan. „We heb
ben een familiehotel" zeggen ze.
Voorlopig bedienen ze zelf hun gas
ten, kookt de met een onvoorstelba
re energie uitgeruste Tonny in af
wachting van de komst van een
kok. „We willen dat onze gasten ook
werkelijk onze gasten zijn", zegt ze.
Maar hoe bereik je Sardinië en
Alghero. Met de trein vanuit Neder
land naar Genua, vervolgens met de
elke dag vertrekkende boot - even
ver als van Nederland naar Enge
land - naar Porto Torres en vandaar
met de bus die alles vervoert tot
manden met pluimvee toe, naar
Alghero Onderweg stopt de chauf
feur wel bij hotel „Internazionale"
want Sardijnen doen niet zo moei
lijk. Reis en hotel met volledige
verzorging vergen dan voor een
kleine drie weken de somma van
,hun" strand maar dan wordt ook periode waarin de vellen eraf moes-
en voeten in „Gambella" vrijwel
zeker gehonoreerd. Ze blijven nooit
lang. Sardijnen zijn niet van die
fervente zonaanbidders." De wedu-
met alle twee reismogelijkheden is wen blijven in de zwarte kleding die
de bestemming: zon, zee, rust. ze sedert de dood van hun man tot
Van „Internazionale" langs Cavalli- hun eigen verscheiden dragen. Va-
no Bianco: levensgrote pizza's voor der wil nog wel eens zijn badbroek
een schijntje plus een wijntje voor aantrekken, moeder niet zo snel de
wie Tonny's kok eens een rustiger
dag gunt. „Het witte paard" ligt
onder een gloednieuw appartemen-
bikini. Ze heeft het veel te druk om
haar kroost bijeen te houden en met
schrille stem terug te roepen als ze
tengebouw dat grotendeels wordt zich wat al te gewaagd in het helde-
bewoond door artsen van het na
bije, ook al nieuwe, ziekenhuis. Van
die weg af rechtstreeks naar „Gam
bella", het strandpaviljoen dat ge
rund wordt door twee broers. Een
van hen heeft aan een operatie een
stijve knie overgehouden zodat hij
met die „poot" - en hij weet dat hij
zo genoemd wordt - een cirkelende
beweging maakt als hij loopt.
Met milde zelfspot heeft hij zijn
etablissement „Gambella" - gamba
been - gedoopt
Concurrentie heeft hij niet of het
moet ver verderop zijn. Hij heeft
een bagnino die een strandstoel met
parasol aansleept voor een prikje
en tussen die weinig vermoeiende
bezigheden door kijkt hij met half
dichtgeknepen ogen naar rechts
waar de gasten van het hagelwitte
hotel San Marco in keurige rijen
komen aangemarcheerd om zich ij
lings onder de parasols - ook in
keurige rijen - neer te vlijen. Want
het zijn onveranderlijk Engelsen die
dit hotel frequenteren. Melkwitte
Engelsen, met zonnepetten op en
brillen, die soms in slaap vallen en
dan roodgeschroeid wakker worden
omdat de zon is gedraaid en onder
de parasol is gedoken. Want pas op
in die hardnekkig onvermoeibare
zon.
En voor de rest is het strand van
re water storten. Of de roeibootver
huurder met zijn zeemanspet tot
wanhoop brengen omdat de belha
mels, net toen hij een tukje deed,
een boot hebben losgemaakt en van
uit zee vriendelijk roepen dat ze
straks wel terug komen maar géén
geld hebben.
ten worden gehaald. De zon op Sar
dinië is niet die van Petten of Ber
gen aan Zee! Maar wel lekker, om
met de televisiespot te spreken.
Trouwens, Elio en Tonny Casula
verzachten het leed met de avond
maaltijd en een best betaalbaar
drankje daarna in de bar. En i
een zonloze dag, als die er mocht
zijn, weten ze even goed de weg
voor de onvermijdelijke excursie
naar de Nuraghe, die torenachtige
eeuwenoude bouwsels die van een
huis een fort maakten, of de Grot
van Neptunus die kleiner maar ten
minste zo mooi is als die van Han,
of de processies met de kleurrijke
klederdrachten in het binnenland.
Want die dappere twee zijn ook nog
eens uw eigen VW.
HERMAN VAN BERGEM
«Hg
v»;tui*.. -
