Het
blok
van
de
getrouwen
waakt
over
Samaria
iscbi
slag
t be
n le,
Vastbesloten om te blijven: de pioniers van Elon Moreh temidden van hun
a-caravans.
IADDOEM Ze zitten op een heuveltop -in
mar ia, de 42 gezinnen van de nederzetting
on Noreh: idealisten, pioniers, dwaralig-
rs, fanaten. Ze zijn aangesloten bij Goesh
noenim, het Blok van de Getrouwen, en zij
loven vurig in het recht, het doel en het
tlang van hun aanwezigheid; voor Israël dit
jnd bezetten, wortelen in de Samaritaanse
rde. Aan de voet van de heuvel is een
litair kamp, genoemd naar het nabijgele-
i Arabisch dorp Kafr Kaddoem. We zijn
kilometer westelijk van Nabloes, het
igere Joodse Shechem, vernederlandst be-
r als Sicbem bekend, waar aartsvader Ja-
ooit voor honderd geldstukken land
ht en zijn tenten opsloeg. Op de strategi-
i plaats van het door een aardbeving
woeste Shechem in de kloof tussen de
jen van Goed en Kwaad, de Gerizim en
Ebal, bouwden de Romeinen een nieuwe
Neapolis, sedertdien tot Nabloes verha-
tbloes is met 80.000 inwoners onder wie
.000 Palestijnse vluchtelingen de voor-
iste stad van Palestina's actueel meest
itreden gebied: Samaria en Judea op de
lijke Jordaanoever, de West Bank.
het verdelingsplan van de Verenigde Naties
it op 29 november 1947 in de algemene
rgadering met 33 tegen 13 stemmen, bij tien
Ithoudingen, werd aangenomen (de Ameri-
:n met o.a. alle leden van het Oostblok,
idinavië, de Benelux, Frankrijk en Aus-
lië voor, de Arabische wereld tegen, Enge-
id blanco, omdat het in de goede afloop
•n vertrouwen had) werden heel Judea en
iria de Arabieren toegewezen, zijnde het
itste deel van bewoond Palestina, van
:r Sheba in het zuiden tot Afula in het
lorden. Maar zij verwierpen het plan, waarin
iruzalem en omgeving een enclave zou zijn
ider internationale contróle.
ij de wapenstilstand van 1949 was het gebied
ink gereduceerd en behield Israël een corri-
>r naar westelijk Jeruzalem. De rest werd
s Cis-Jordanië, de West Bank, door het
koninkrijk van Transjordanië
t weiannexeerd en ingelijfd. Het werd in 1967
ken >or Israël veroverd en bezet, maar door
niet losgelaten: Hoessein betaalt er
terug altijd salarissen uit, en de Jordaanse
haJemar en het Israëlische pond zijn er gelijke-
aar k wettig betaalmiddel.
"v'\j ALLENBY
elk
erin#ze merkwaardige schemertoestand, een
Ipersfbaar luchtledig tussen geen vrede en geen
Krarlog, is het vreemdst te zien bij de Allenby-
•ug, een paar kilometer buiten Jericho. De
ikt >rdaan is hier een modderige beek en de
wehig met de beroemde naam, een bailey-con-
fanrructie van twintig meter, met rammelende
er iianken. Daarover rijdt voor onze ogen de ene
et sinaasappelen hoogbeladen vrachtauto na
ove andere naar de Jordaanse kant. Een paar
0 zeidaten kijken vanuit een primitieve lemen
t vainker toe. Geen Jordaanse vlag te zien, want
ui»or Hoessein is dit geen grenspost. Aan onze
essiènt wappert wel het wit en blauw van Israël,
op aar de militaire post oogt even simpel. Een
ndeiedig tafereel, al liggen er links en rechts
1 gedenkplaten voor soldaten die hier in
'68 van de overkant beschoten zijn en ges-
Weer een vrachtauto: de Israëlische
mommerplaat wordt neergeklapt, de Jordaan-
m wordt zichtbaar. De appelsienen komen uit
Jordaanvallei, eigen teelt dus voor de
Drdtrerkant.
arieer landinwaarts wordt het. nog gekker. Er
je su een enorm vrachtwagenstation waar ieder
ïhikel zorgvuldig op wapens en ander con-
abb&bande wordt onderzocht En een paar hon-
eisjerd meter verder is kortgeleden een groot
denauanecomplex geopend, een ruime wachtzaal
in sar de bagage van honderden Arabische
die lizigers wordt onderzocht. Dagelijks passe-
n hier nu achthonderd tot duizend mensen,
gest de zomer oplopend tot het dubbele. Sinds
erg ni 1967 zijn hier vijf miljoen passanten
Meld, vorig jaar waren het er bijna een
oa/siljoen, in meerderheid twee op de drie
bewoners van de West Bank, onderweg
paar en terug van Jordanië en verder. Maar
passeerden ook ruim 130.000 bewoners van
Kraburige' Arabische staten heen en terug,
is )orts wat internationale toeristen (34.000 Is-
in, 19.000 Israël uit) en ruim duizend
enleplomaten. Er staken ook 30.000 vrachtauto's
denter, overwegend export van Israël (535 mil-
eresen pond) en vrijwel altijd leeg terug (een
iport van 36 miljoen). We plukken een paar
chreizigers uit de menigte; een moeder met twee
i denderen, die van Alnman onderweg is naar
dein bruiloft in Hebron en een tour-operator
rd bt de Gaza-strook, die trots*vertelt dat hij
A ven kinderen heeft Buiten staat een grote
fkjeoot prima taxi's geparkeerd voor verder
in fcrvoer landinwaarts, en er zijn busverbindin-
uncèn in alle richtingen: Haifa, Hebron, Nazare-
sesg, Jeruzalem, Tel Aviv: Geen oorlog, geen
rede, het leven marcheert.
?olON MOREH
denj) de heuvel van Elon Moreh legt David
fine met grote vurigheid uit, waarom Israël
West Bank moet houden, voor altijd. Hij
Bal een jonge Amerikaan uit de Joodse gemeen-
:hap van Stamford, Connecticut. Zijn gegra-
aboueerde professie is opvoedkunde, maar hier
maakt hij even bijzondere als kostbare siera
den, archeologische munten, in goud gezet, die
via het internationale huis Stern hun dure
weg vinden over de hele wereld. Anderen
werken in emaille, er is een metaalfabriekje,
een atelier voor kinderkleding, en E.M. Elec
tronics is zojuist de export naar de V.S.
begonnen van insectendoders. De 42 gezinnen
wonen nog in sta-caravans en houten keten
trapsgewijs tegen de helling op, maar over de
fonkelnieuwe asfaltweg is zojuist een truck
naar boven gezeuld met het achtste pre-fab
geel-cementen huis, dat door het Joods Agent-'
schap is geleverd en wordt verhuurd.
Er zijn 150 kinderen in de nederzetting, ze
spelen buiten hun onbezorgde spelletjes in zon
en wind, er is een kleine speeltuin met felge
kleurde objecten, er is een school met acht
lokalen. Een jongen meldt zich bij David met
een zojuist gevonden munt Die blijkt uit de
3. De befaamde mars van het Blok van de Getrouwen, Goesh Emoenim, in de
heuvels van Samaria op de westelijke Jordaanoever, een gebied waarvan zij vinden,
dat het ten eeuwigen dage bij Israël moet blijven.
1. De Allenbybrug op de weg van Jericho naar Amman, bekende naam voor een simpele oversteek van de Jordaan,
met vorig jaar een miljoen passanten en tienduizenden vrachtauto's. In beeld de Jordaanse grenspost.
Israël moet hier blijven, betoogt Levine, maar
daar gebeurde na 1967 niets aan. Dat kon zo
niet duren. De Palestijnen mogen niet denken
dat dit gebied ten eeuwigen dage voor hen
gereserveerd is als een soort vuistpand, zodat
zij niet over vrede behoeven te onderhande
len. Als Israël hier niet blijft, komt er onher
roepelijk een bezetting door de PLO en dan
gaan we er onder door. Wij blijven hier zitten,
wat er ook gebeurt. Rabin wilde ons weg
hebben, maar waar is de wet die ons verbiedt
om hier te zijn? Laat ze dat maar aantonen.
Hij windt zich op, begint dan te lachen. Ze
noemen hem hier een van de duiven, zegt hij.
Kun je nagaan.
GEEN PLO-STAAT
Is zijn vrees voor PLO-overheersing terecht?
Yassir Arafat is allerminst populair in de
Arabische wereld, en de militante Palestijnen
zijn dat evenmin. Ze liggen dwars, maken
heibel, een bron van moeilijkheden en bloed
vergieten. Iedereen is ze liever kwijt dan rijk,
en dat weten zij. Hoessein joeg hen in Jorda
nië over de kling, Libanon hield hen lang
buiten de deur, maar ligt nu half in puin,
Syrië stak geen vinger uit om hen bij de
Israëlische inval in Zuid-Libanon te hulp te
komen, Egypte zal de moord op Cyprus niet
vergeten. Er zal nooit een PLO-staat komen,
daar is niet alleen geheel Israël tegen, maar
ook de Verenigde Staten, en Sadat en Hoes
sein evenzeer.
Wat de massa van de Palestijnen er zelf van
denkt, is niet voldoende bekend, verspreid als
zij zijn, met groot verschil in levensomstandig
heden. De driekwart miljoen van de West
Bank leven ten dele nog als in de tijd van
de aartsvaders in nederige lemen hutten, een
ezeltje voor het transport, in him vrije uren
filosofisch kijkend naar niets, een schaaps
kudde grazend op de heuvels, hier en daar
een verdwaalde koe, en overal kinderen darte
lend op het erf. Veel anderen delen in de
welvaartsexplosie door werk voor Israël (het
zijn Arabische bouwvakkers die op alle heu
vels rond Jeruzalem de nieuwe stadswijken
hebben helpen bouwen, die het silhouet volko
men hebben gewijzigd en volgens velen het
historisch beeld bedorven).
Er zijn ook grootgrondbezitters onder hen,
zoals de paar families die al eeuwenlang de
economie in en om Nabloes in handen heb
ben: Abed-El Hadi, Tuk an, Shaka, Knan, en
in de Gaza-kuststrook zijn de Palestijnse to-
matenkwekers niet minder welvarend dan de
Israëlische. Maar ook zijn er tienduizenden al
drie decennia niet anders meer gewend dan
in kampen te leven en de hand op te houden
bij de internationale bedeling van de UNRWA,
de hulporganisatie van de Verenigde Naties.
Mag men nu niet veronderstellen dat de mees
te Palestijnen hetzelfde willen wat de meeste
mensen willen: in vrede leven naar eigen aard
als gelijkwaardige burgers, delend in de wel
vaart en niet langer op de schopstoel van
andere Arabieren, van Israël of van de PLO?
WAT LABOUR WIL
Als oplossing kan misschien het alternatief
dienen, dat oppositieleider Shimon Peres in
Salzburg met Sadat heeft besproken. Gad
Yaacobi, minister van Vervoer in de vorige
Labourregering, vertelt me in Tel Aviv wat I
de oppositie voor ogen staat
De grootste moeilijkheden zitten niet in de
Sinai en Golan, zegt hij. Daarover zijn over
eenkomsten mogelijk met Egypte en Syrië, die
voldoende veiligheid waarborgen. Wat het
zwaarst telt is het compromis dat met Jorda
nië moet worden gevonden over de West
Bank. Van de 1,8 miljoen Palestijnen zijn er
1,2 miljoen Jordaniër, en omgekeerd zijn de
meeste Jordaniërs Palestijn. Een Jordaans-Pa-
lestijnse staat ligt voor de hand. We moeten
met Sadat overeenstemming zien te bereiken
over een beginselverklaring inzake de West
Bank Onze veiligheid eist, dat daarin wordt
opgenomen dat geen vreemde troepen de Jor
daan mogen oversteken van oost naar west.
Het grensgebied moet worden gedemilitari
seerd. Het Israëlische leger moet drie of vier
strategische punten op de West Bank bezet
houden en zich voor het overige terugtrekken.
De Palestijnen moeten stemrecht krijgen voor
het Jordaans-Palestijnse parlement. De toe
komst van de Gaza-strook moet in de samen
hang met Jordanië worden bekeken.
Op deze basis is overeenstemming met Sadat
mogelijk, en is hij bereid tot een afzonderlijke
vredesovereenkomst met Israël, ook als Jorda
nië dan nog niet onmiddellijk mede plaats wil
nemen aan de conferentietafel.
Het klinkt goed. Waarom heeft Labour dit niet
geprobeerd toen het zelf nog in de regering
zat, vraag ik Omdat we toen nog geen ge
sprekspartner hadden, zegt Yaacobi. „Hoes
sein was bang om de eerste te zijn. Maar
misschien is hij nu bereid om de tweede te
worden".
Misschien. Misschien toch vrede voor dit land,
open grenzen, een gemeenschappelijke econo
mische markt voor Israël en zijn buurlanden,
gezamenlijke ontwikkelingsprojecten. Elias
Freij, de magistraat van Betlehem, ziet het al
helemaal voor zich: als we de Israëlische
technologische know-how kunnen verbinden
met Arabische handvaardigheid, dan maken
we van dit gebied een paradijs.
Ik wens hem toe, dat hij dit nog mag beleven.
JAN ONSTENK
Byzantijnse tijd en is de tweede, ter plaatse
gedolven. De meeste kostwinners zijn foren
sen die elders een baan hebben, tot in Tel
Aviv toe, veertig kilometer westwaarts door
de bergen. De nederzetting krijgt haar stroom
van een generator, het water komt nog drie
maal per dag met een tankwagen, maar er
wordt weldra een put geboord, er is een
telefoon (053-98809). Er staan tachtig (jonge)
gezinnen op de wachtlijst om ook naar Elon
Moreh te komen. En te blijven.
VAN ONDER OP
Goesh Emoenim is een beweging van onder
op, nog geen drie jaar oud en aanvankelijk
officieel sterk tegengewerkt. De eerste settlers
zijn tenminste zevenmaal met militaire macht
van hun plaats verdreven, totdat de grote
demonstratie op gang kwam van tienduizend
sympathisanten, die acht dagen lang in regen
en storm bivakkeerden op de heuveltoppen bij
Sebastiya (het oude Sebaste van Herodes de
Grote en eertijds hoofdstad van het noordelijk
koninkrijk Israël van hier maar een paar
kilometer naar het noorden). Tenslotte werd
Elon Moreh een compromis, een tijdelijke
vestiging bij een kampement van het bezet
tingsleger. Het verhoogt de veiligheid, maar
er wordt des nachts wel wacht gelopen. Tot
nog toe geen moeilijkheden. Thank God, zegt
David.
Er zijn nu tien nederzettingen van Goesh
Emoenim op de West Bank. Ze zitten op de
heuveltoppen, want die waren leeg. De dalen
zijn bij de Arabische bevolking in gebruik.
Grond hebben de settlers verder niet, geen
agrarisch bedrijf. Ze zouden graag anders
willen.
door de bouw van duizenden flats op de heuvels die de stad omringen.
