/weekpuzzel door dr. Pluizer
dierenportret
postzegels
oplossing uorige puzzel
a a o
DENKSPORTEN/HOBBY
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 22 APRIL 19Ü/
De letter ,,C" komt voor in de vakjes: 17-59-63-
113 en 210
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
NR.16
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1 vis met brede snuit; S enigszins;
10 deel v.e. fietswiel; 12 appelsoort;
14 opwelling (fig 15 tweede zit
plaats op een motorfiets; 17 corpu
lent; 19 vreesachtig; 20 kind dat met
vleitaal het doel tracht te bereiken;
23 soort café; 25 beeld van vluchtig
heid; 27 Europese organisatie (afk.);
28 korte kous; 29 aanwijzend vnw.;
30 stad in België; 32 exploitant van
schepen; 34 bouwmateriaal; en der
gelijke (afk.); 36 in grove trekken; 38
telwoord; 39 niet mager (b.v. van
vlees); 40 bijbeldeel (afk.); 41 stuk
bouwland; 43 losgeraakte draad v.e.
weefsel; 45 insekt; 46 telwoord; 47
kikvorsachtig dier; 48 klein vertrek;
50 smal vaanwater tussen eilanden;
53 letter v.h. Griekse alfabet; 56
etage (afk.); 58 kreet; 59 proper; 61
bloeimaand; 62 bevestigende uit
drukking; 63 vlug en levendig; 65 vis;
67 kostbare stof; 69 hals v.e. vuurpijl;
70 speelgoed; 71 alstublieft (afk.); 73
na het genoemde; 74 plechtige ver
klaring; 75 verzamelplaats voor afval
stoffen; 78 huisbedekking; 79 be
spreking v.h. voor en tegen; 81 ver
gelijkend voegwoord; 82 sierheester;
84 verhaal van aanzienlijke omvang;
86 beroemde bezienswaardigheid in
Londen; 87 werpkoord met strik; 88
stichter van de Sovjetstaat.
Verticaal:
1 soort schop; 2 middendeel v.e.
fietswiel; 3 vreemde munt; 4 eerstko
mende (afk.); 6 ondernemingsraad
(afk.); 7 voorspoed; 8 schermbloemi-
ge plant; 9 Bulgaarse munt; 10 kus-
senovertreksel; 11 drank; 13 deel van
Azië; 14 grote menigte (fig.); 15
schermwapen; 16 armholte; 18 fraai
grasperk; 19 zachte, maar frisse
wind; 21 hulde; 22 gehoororgaan; 24
interest; 26 muziekinstrument; 29 op-
spoorder van misdadigers; 31 wind-
laag; 33 tegenstelling van dik; 34
etiket om en fleshals; 37 roofdiertje;
39 lengtemaat; 41 zwemvogel; 42
veerkracht; 43 wagenwiel; 44 bijbelse
naam; 49 lange stok v.e. vogelaar;
51 boorin; 52 soort papagaai; 54
gesteente; 55 grote houten loods; 57
stof; 59 leersoort; 60 omgang v.e.
toren; 62 bijbelse naam; 64 onbe
paald vnw.; 65 oorlogsprojectiel; 66
onder (Latijn); 68 bevel; 70 oude
naam voor kaliumcarbonaat; 72 ade-
lijke titel; 75 schaapkamel; 76 tel
woord; 77 struisachtige vogel op
Nieuw-Zeeland; 80 rond en dik (b.v
van de wangen); 83 tenen mand; 85
Ned. Spoorwegen (afk.); 86 voorzet
sel.
Oplossingen onder vermelding van puzzel 16 dienen uiterlijk woens
dagmiddag in bezit te zijn van: Leidse Courant, Postbus 11. Leiden.
I
Er zijn voor de aanpak van een
bepaalde kleurcombinatie in de
handen van de leider en de dum
my talloze „aanbevolen speelwij
zen" Sommige daarvan zijn safe
ty plays, waarbij zodanig wordt
gespeeld dat maximaal het aantal
slagen verloren gaat dat de leider
zich kan permitteren, andere ko
men rekenkundig tot stand en
geven de beste kans om er met
zo weinig mogelijk verliezers van
af te komen
Deze laatste categorie heeft het
nadeel dat er geen garantie is.
dat de kansrijkste methode ook
altijd succes oplevert en het ver
dient dan ook altijd aanbeveling
om in een dergelijk geval uit te
zien naar een methode die de
kansen vergroot, zoal niet het
contract veilig stelt.
Het onderstaande spel laat duide
lijk zien op welke manier dat zou
kunnen gebeuren.
Zuid opende zijn enorme spel met
2 klaveren en met passende te
genstanders ging het verder 2
♦B86 N *9754
1098743 W O B 6 5 2
H 10 7 Z B 9
*10 V 5 4
H 10
i'A H V
A V 4
*A H B 9 7
ruiten - 3 klaveren - 4 klaveren
- vier ruiten - vier schoppen - 6
klaveren, waarbij de twee voor
laatste biedingen controles aan-
West kwam uit met harten 10,
waarop in de dummy een ruiten
verdween. Hierna werden klaver
aas en -heer geïncasseerd, waar
op west de tweede maal een
hartentje bijspeelde. Zuid vervolg
de met twee hoge hartens (noord
ruitens weg) en drie hoge schop
pens, eindigend in noord. De rui
tensnit moest nu worden gepro
beerd. maar de heer zat mis en
zuid verloor nog een troefslag
voor een down.
De behandeling van de troefkleur
is op zichzelf theoretisch juist.
Met negen kaarten zonder de
vrouw is het slaan van aas en
heer kansrijker dan het snijden
op de vrouw. Maar in dit spel
heeft zuid een duidelijke extra
kans door middel van een eind
spel.
Na de eerste slag te hebben ge
nomen. incasseert hij klaveraas
en hartenheer. Vervolgens wordt
een harten in noord getroefd (het
afgooien van een ruitentje heeft
geen nut) en troef voorgespeeld.
Als oost nu een kleine klaveren
bijspeelt moet zuid wèl snijden op
de vrouw omdat hij daarmee zijn
contract veilig stelt.
Immers, als de snit lukt, kan de
laatste troef worden getrokken en
verdwijnt zuids derde ruiten op
de derde schoppen van noord,
waarna er nog een kans op een
overslag is als ruitenheer alsnog
goed mocht blijken te zitten,
maar gaat er hoogstens een rui
tenslag verloren en als west kla
vervrouw mocht hebben maakt hij
deze slag maar moet dan of in
de schoppen- of ruitenvork van
zuid spelen of in de dubbele
renonce in harten, die in noord
wordt getroefd waarop zuid een
ruiten kwijt kan en nog drie
schoppenslagen worden gemaakt,
waarop ruitenvrouw kan worden
afgegooid. De leider komt op de
ze manier tot (tenminste) vier kla
verslagen. twee hartenslagen en
een ingetroefde harten alsmede
twee ruiten- en drie schoppensla
gen of een ruiten en vier schop
penslagen.
De schoppen 10 in de zuidhand
is een belangrijke factor. Zonder
deze kaart moet zuid eerst drie
maal schoppen spelen in de hoop
dat west, als hij met klavervrouw
aan slag komt, geen schoppen
meer heeft of dat ruitenheer goed
zit.
Van de weinige studiekomponis-
i ten die Duitsland ooit heeft ge
had, is F. Sackmann wel een van
de oudste te noemen, want hij
heeft al in 1898 een van zijn
eerste studies uitgebracht. Eén
van zijn meest roemruchte stu
dies was de volgende:
F. Sackmann
Akademische Monatshefte für
Schach 1910.
(Zie diagram nr. 1.)
Wit: Kd3. Pe4; pion een: c6, e6.
Zwart: Kh8,Th6, Tb6. Wit begint
en maakt remise.
De materiaalverhouding is in pun
ten uitgerekend vijf voor wit en
liefst tien voor zwart. Zo op het
eerste gezicht is het dus wel heel
onwaarschijnlijk dat wit dit remise
kan houden.
De oplossing van Sackmann was
als volgt: 1.c6-c7,Tb6-c6 2. e6-e7,
Th6-e6 3. Pd4-d6MEn nu geeft
wit ook nog zijn paard en nog
wel met schaak. 3.... Td6:+ 4.
Kd3-e4 (c4), Te6+ (c6+), 5.
Kd5!met remise.
3. „Kg7 4. e8P+, Te8: 5. Pe8:+,
Kg6 6. Kd4(e4),... met remise.
Tijdens de rondgang door de
schaakbladen werd ontdekt dat
zwart tóch kon winnen en wel
door op de derde zet van de
eerste variant te spelen: 3Tc6-
d6+ 4 Kd3-c4, Kh8-g7! 5. Kc4-b5,
Td6-b6+ 6. Kb5-c5, Tb6-c6+ 7.
Tc5-d5en zwart heeft het win
nende tempo gewonnen.
Het schijnt dat Sackmann zelf
naderhand de studie heeft gewij
zigd, hoewel de bron daarvan mij
niet bekend is. Sackmann gaf
aan, dat de studie te redden was
door alle figuren (behalve die op
de h-lijn) één veld naar links te
verschuiven.
Ik herinner mij goed dat ik voor
de oorlog de oorspronkelijke op
gave van Sackmann tegenkwam
in dé schaakrubriek van een van
de grootste bladen. Korte tijd
daarna vermeldde de redakteur
dat een van zijn lezers had ge
meld dat die studie inkorrekt was
en dat deze te redden was op
bovengemelde wijze a la Sack
mann.
In deel I van Chéron's Lehr- und
Handbuch der Endspiele lees ik,
dat hij de studie heeft weerlegd
en verbeterd, zoalsSackmann
dat heeft gedaan. En dan ver
meldt hij in de vierde band van
datzelfde werk dat die visie even
min wint!
In de stand: Wit: Kc3, Pd3; pion
nen: b6,d6 Zwart: Kh8,Ta6,Th6.
geeft hij de volgende winst voor
zwart: 1. b7. Tb6 2.d6, Th6 3.Pc6,
Kh7M 4.Kc4, Tb 6:+ 5. Kb5. Tc2ü
6. b8D, Td1ü en wit kan de mat-
dreiging niet ongedaan maken.
Met verwisselde kleuren zou dat
al een hele goede studie worden!
Chéron heeft, nadat hij die inkor-
rektie heeft ontdekt zelf een goe
de verbetering aangegeven. Hij
plaatste daartoe in de oorspron
kelijke stelling er heel eenvoudig
een witte pion op h7 bij.
Deze gegevens komen uit nagela
ten papieren van onze vriend
John Selman, waarbij hij ook uit
voerig aandacht schenkt aan een
eersteprijswinnaar van T. B. Gor-
giew, die echter op twee verschil
lende manieren inkorrekt bleek te
zijn. Een verbetering van Selman
en Zumker had eveneens een ver
borgen verdediging voor zwart,
die door J. H. Marwitz werd aan
getoond.
Maar dit alles houdt u nog te
goed, want het zou teveel ruimte
vragen dit ineens te plaatsen. Wél
geef ik u nog de slotakte van dit
spel der vergissingen en wel door
u een studie van Marwitz voor te
zetten:
Studie van J. H. Marwitz, Dalfsen.
Tidskrift för Schack 1962.
(Zie diagram nr. 2.)
Wit: Kc7, Pa4; pionnen: a6, d6.
f5. h5. Zwart: Khè, Ta8, Tb5; pion:
Wit begint en houdt remise.
Het paard wordt hier niet tussen
de beide torens en met een mo
gelijk schaak geofferd, maar de
beide torens komen wel achter
twee tot de voorlaatste rij gevor
derde pionnnen te staan, waar de
witte koning ze dan nog helpt bij
de verdediging. Maar wit moet
wél heel goed spelen om de remi
se veilig te stellen:
1. Pa4-b6, Tb5xb6! 2. a6xc7, Ta8-
a6 3. d6-d7, Tb6-c6+ 4. Kc7-b8.
Tc6^J6 5. Kb8-c8ü, Ta6-b6 6. Kc8-
c7!„Zou wit hier aan zet zijn,
dan zou hij verliezen! Vandaar de
beide uitroeptekens bij de vijfde
zet! 6Kh6xh5 7. d7-d8P!. Kh4-
g4 8. f5-f6,„. met remise.
Zo ziet u wat er kan ontstaan uit
een inkorrekte studie van 1910.
Maar Marwitz is niet zo maar de
eerste de beste! Ik heb al eens
gezegd, de beste, tenminste in
ons land.
Jandaag de stand na twaalf ron
den. Emmenaar W. D van der
Kley blijft aan de leiding, hij ver
zamelde tot nu toe 52 punten en
wordt 'gevolgd door 2/4. G. Mis-
«er cmmen, K. Postema Beilen en
G. J. Vosmeijer Beilen 50. pt, 5/6.
C. van Norel Oostendorp en Theo
Tesselaar Schagen 49 pt, 7/8. A.
Pruijs Nieuwegeinzuid en J. Zijp
Zuidscharwoude 47 pt, 9/12. J. v.
d. Brink Heerde. J..Buisman Olde-
broek, A. Lohuis Hardenberg en
Tj Vriend Hardenberg 45 pt.
13/15 B H W v d Beek Wijhe.
esselaar St. Maarten en P.
visscher Genemuiden 44 pt,
1t>/1J. Th. van Velzen Voorburq
en D Vuurboom Lutjebroek 43 pt,
18. C. Barends Lelystad 42 pt. 19.
R Bolleboom Zoetermeer 41 pt,
20/22. A. J. Kappelhof Wervers-
hoof. N. J. Kloosterman Schiplui
den en W. Schouten Waarland 40
pt, 23/24 R. K. de Kievit Wasse
naar en F. A. van der Ploeg Den
Haag 37 pt. 25. W. Deters Deven
ter 35 pt. 26. F. Kunst Sint Pan-
cras 33 pt, 27. H. Grotenhuis ten
MJÊ M J
M
U m m m
m m m
m -■ m
H 8 S B
O O .O O O
mm
v
ï§L
n m m a
3
is si o
"1 1 S 8 I
HAUSCHILD (29)
Harkei Vorden 32 pt. 28/30. J. H.
ten Kate «.wolle. W. i_ueks Laren
Gld. en Jac. Wittenberg Lutje
broek 31 pt, 31. B. Schonewille
Emmen 30 pt. 32. Chr v.d. Schaaf
Laren Gld. 26 pt. 33. K. Boer
Hoogeveen 25 pt, 34. F. C. Hof
man Hengelo Gld. 24 pt, 35/36.
Johan van Dijk Westerhaar en A.
I van Oorschot Heiloo 23 pt, 37.
F. R. Winda Deventer 22 pt, 38.
H Sloot Hoogeveen 21 pt, 39. J.
HAUSCHILD (30)
P de Boer Enkhuizen 15 pt,40
L. Strijk Westerbork 13 pt, en
daarna nog dertien deelnemers
met 12 punten of minder.
Oplossingen veertiende ronde:
nr.27: (Hauschild): 44-40 26x37
32x41 36x47 28-23 17x30 27-21
47x24 40-34 18x40 45x3 16x27 en
3x6. nr. 28 (De Rooij: 50-44 28x26
44x35 21x32 42-38 33x42 48x19
39x48 49-43 48x39 35-30 34x25
19-13 18x9 14x3 25x14 3x4*3
(nieuw motief?) met eindspel (10)
32(15)38(21 A)16(31 B)
32(20)38(37)15,A(31)38-
42(20)15,B(20)38(31 )37,10. Prach
tig. Nummer 26 van Huaschild
bleek helaas op twee manieren
bijoplosbaar. De meeste deelne
mers hadden dit in de gaten, A:
29-23 18x29 34x23 45x34 25-20
15x24 23-18 12x32 38x40 en B
29-23 18x29 34x23 45x34 .33-29
22x24 25-20 19x28 20x18 12x23
37-31 26x39 44x13 en gewonnen
stelling voor wit. Jammer van het
knappe vraagstuk, zoals ook op-
lossr Vuurboom (zelf een proble
mist van naam) constateert: „Het
pad van een problemist gaat niet
over rozen, ik moet het zelf nog
regelmatig ondervinden. Toch:
Hauschild is een kundig proble
mist".
en dan nu de vijftiende ronde
met andermaal twee eerste publi-
katies van Hauschild. Pittig werk,
dat zal blijken. En zoals gebruike
lijk: oplossingen binnen twee we
ken naar B. J. Nuys, Laan van het
Kwekebos 471,7823 KL Emmen.
Filmen en fotograferen op school
Dat je met fotografie en film op
school ook nog iets anders kunt
doen dan het vertonen van dia's
en onderwijsfilms bij de aardrijks
kundeles is te zien in een drietal
televisieuitzendingen van Teleac.
In deze programma's, die uitge
zonden worden in het kader van
de kursus „Media in de School"
worden kinderen gevolgd terwijl
ze bezig zijn op school hun eigen
speelfilms en documentaires te
maken.
Leerlingen van de Christelijke Na
tionale School „Hadewijch" in
Eindhoven maken met simpele
fotocameraatjes en cassetterecor
ders een „spannende" geluidsdia
serie. Verhaal, enscenering, af
spraken met instanties, opnames,
afwerking met geluid: alles ge
beurt door de kinderen zelfr Iets
soortgelijks doen leerlingen van
de 2e Montessorischool in Am
stelveen, maar dan in de vorm
van een speelfilm op 8 mm, die
ze ook zelf monteren en van
muziek voorzien.
Al werkend ontdekken ze niet
alleen dat ze best in staat zijn met
beeld en geluid een eigen verhaal
hei
ge
o Monteren en afdraaien van hun film is geen „kinder
werk", maar overigens best aan te leren.
te vertellen, maar krijgen ze ook vorming van eèn televisiepubliek
inzicht in de manier waarop de dat kritischer en bewuster kan
grote media (film en televisie) dat kijken en dóór heeft wat het ziet.
doen. Dat inzicht draagt bij tot de En dat is iets waar de school best
eens iets meer aan zou kunn
doen. als men bedenkt hoevi
tijd kinderen per week voor I
scherm doorbrengen.
Het maken van eigen prografc f
ma's met beeld en geluid door
kinderen kan ook een duidelijk
rol spelen bij het verkennen
allerlei onderwerpen die in I
„gewone" lesprogramma van
school aan de orde komen. K
deren gaan er dan zelf op uit c
met behulp van een fotocamf
en een bandrecorder in de werf
buiten de school hun informa
te halen en in de klas terug
brengen. Dat is te zien in e
uitzending waarin leerlingen v
een 4e klas documentaire p
gramma's maken over verschill
de kanten van het onderw i
„voedsel" en deze in de vorm
diaseries met geluid en fotover
len aan hun klasgenoten la
zien.
Volgende uitzenddata (via Nedt
land 1):
26/4 15.00-15.30 uur; herhalir
29/4 10.30-11.00 uur
10/5 15.00-15.30 uur; herhalii
13/5 10.30-11.00 uur
Voor 23 april, dus morgen, heeft
de Israëlische PTT verschillende
nieuwe uitgiften op de agenda
staan. Als eerste is daar een serie
van vijf zegels met als onderwerp
„Prominente figuren uit de recen
te historie van Israël". De zegels
hebben elk een waarde van IL
2.00 en werden ontworpen door
Z. Narkiss. Afgebeeld zijn: Eliyahu
Golomb (1893-1945), Dr. Moshe
Sneh (1909-1972), David Raziel
(1911-1941). Yitzhak Saden (1890-
1952) en Abraham Stern (Yair)
(1907-1942). De zegels werden ge
drukt door de Government Prin
ters in vellen van 15 zegels waar
bij 5 tabs.
Ter gelegenheid van de Nationale
Postzegeltentoonstelling „Tabir
78" te Jeruzalem verschijnt een
blokje van vier zegels. De vier
zegels vormen tesamen de afbeel
ding van Jeruzalem zoals die
voorkomt op de Madaba-kaart.
Deze zegels hebben een frankeer-
waarde van II 1.00, IL 2.00, IL 3.00
en IL 4.00, de verkoopwaarde be
draagt echter IL 15.00. Tot slot
een serie met als motto „Herden
kingsdag 1978". Deze zegels heb
ben elk een waarde van IL 1.50
en worden uitgegeven in velletjes
van 15 zegels. Iedere zegel in dit
velletje vertoont een verschillend
motief, wat een gedeelte vormt
van het totaal: een gedeelte van
de herdenkingsmuur met door
kinderen ontworpen tekeningen.
Deze zegels werden gedrukt door
E. Lewin-Epstein Ltd.
Dit jaar wordt in Luxemburg het
25-jarig huwelijksjubileum van
Groothertog Jan en Grootherto
gin Josephine Charlotte gevierd.
Ter gelegenheid van dit jubileum
werd op 3 april een blokje be
staande uit twee zegels uitgege
ven. Als afbeelding op de zegels
ziet men het portret van het jubi
lerende echtpaar, naar een foto
Israëlische figuren en jubileum in
Luxemburg
juphilux 78
5e exposition philatélique internationale
de jeunes philatélistes
van Norbert Ketter uit Esch-Alzet-
te. Als randschrift de tekst: „No-
ces d'Argent" 1953-1978 en
„Grand-Duc Jean et Grande-Du-
chesse Josephine-Charlotte de
Luxembourg". De zegels hebben
een waarde van 6 f. en 12 f. en
het blokje werd in verschillende
kleuren gedrukt door de Oosten
rijkse Staatsdrukkerij in Wenen.
Eveneens op 3 april verscheen in
Luxemburg nog een tweede blok
je, nu bestaande uit drie zegels.
Dit naar aanleiding van de vijfde
internationale tentoonstelling
voor jeugdige filatelisten ge
naamd „Juphilux 78". Deze ten
toonstelling werd van 6 tot en
met 10 april gehouden in de
feestzaal' van het Atheneum in
Luxemburg. Het motief op de eer
ste zegel in de waarde van 5 f
is een gestileerde jeugdige figuur
met op de achtergrond een sprin
gende fontein. Hiermee wil men
de kracht van de jeugd tot uit
drukking brengen. De tekening
voor dit ontwerp was van de hand
van Jean Henzig uit Luxemburg.
Vervolgens een zegel in de waar
de van 6 f. Hierop ziet men een
papieren slinger als symbool v
de feestvreugde. Dit ontwf
werd vervaardigd door M. Jut
blut uit Luxemburg. Als derde
dit blokje een zegel in de waai
van 20 f. Hierop werd de grci
en de schoonheid van de jeu
uitgebeeld in houding en bev
ging. Het denkbeeld van Mai
Claude Vermeulen uit Monsn
Baroeul in Frankrijk werd tot e
ontwerp omgezet door de fin
Courvoisier te La-Chaux-de-For
in Zwitserland, waar ook
drukken werd verzorgd.
De frankeerwaarde van het blol
bedraagt 31 f. maar is gekoppf
aan de entreekaart voor de t(
toonstelling t.w. 29 f. waardoor
prijs van het blokje 60 f. bedraa
Nu naar Papoea Nieuw Guim
waar een aanvulling verscheen
de in omloop zijnde serie met i
thema „Inheemse hoofdtooiei.
De aanvulling bestaat uit zes mC
gels in de waarde van 1 t.,- 5
15 t.. 25 t., 30 t.. en 40 t. Af»
beeld zijn maskers en hoo
tooien zoals die gedragen word
door mannen en vrouwen in I D J
centrale hoogland en Sepik-g
bied. De ontwerpen werden v !(d
vaardigd door R. J. Bates, waar
achtergrond-informatie werd v "j™
strekt door het Papua New G jjj®
nea Public Museum and Art G
lery. Het drukken was in hand ne^
van Helio Courvoisier S. A. jg0,
Zwitserland. De derde aanvulliiA-M
op deze serie, bestaande uit 2 >M i
gels in de waarde van 10 t., A
t„ 35 t., en 50 t. verschijnt op O
iuni a s' ilM
Op 17 april kwam op Groenlai^j
een nieuwe serie gebruikszegf |jpS
bestaande uit drie zegels in lips
verkoop. Als motief op deze 2 bec<
gels het portret van koningin Mi lino
gretha van Denemarken, naar ordent
werp van Cseslaw Slania. De 2 'l®v«
gels hebben een waarde van
óre (wijnrood). 120 óre (rood)' me
180 óre (groen). Vermelden.
waard is dat evenals op de
zegel, alle zegels van Groenlai
in de toekomst in de aldaar f L4.
sproken taal zullen verschijne^
Voor deze zegel betreft dat
tekst „Kalaallit Nunaat" 0
)id
