.umoer rond Eedegeest:
wrange vruchten van
jarenlange verwaarlozing
Informatiemarkt voor vrouwen
trok grote belangstelling
Graf uit 1978 ten
doop gehouden
Open middag
Grofsmederij
druk bezocht
l
Verkeerslichten
Het kruispunt Hooigracht/Nieuwe Rijn heeft verkeerslich
ten met een zelfregelende besturingsautomaat. Een zelfde
installatie wordt aangebracht op het kruispunt St. Joris-
steeg/Hoge Woerd. Het zal ongeveer twee maanden duren
voordat de automaten op zijn gunstigst zijn afgesteld. Een
zelfregelend besturingsautomaat wordt ook geïnstalleerd
bij de stoplichten op het kruispunt Churchillaan/5 Mei
laan. Op het kruispunt Churchillaan/Telderskade- Corn.
Schuytlaan zullen de lichten op de Telderskade en de Corn.
Schuytlaan tegelijkertijd groen zijn. Met deze maatregelen
wil de gemeente het verkeer op de Churchillaan wat
sneller doen doorstromen.
Bekentenis
ND AG 10 APRIL 1070
LEIDSE COURANT
Toneelgroep Centrum komt maandag 10 maart naar Leiden
met „Een bekentenis". De toneelvoorstelling, die in de
Leidse Schouwburg wordt gegeven, begint om kwart over
acht. „Een bekentenis" is een bewerking van Ton Vorsten-
bosch van het boek „Een nagelaten bekentenis" van Marcel
lus Emants. Het beschrijft in de vorm van een autobiografie
het leven van de ongeveer 35-jarige Willem Termeer. Een
van de eerste dingen die Termeer vertelt is, dat hij zijn
vrouw heeft vermoord. Uit psychische onrust voelt hij zich
gedreven tot het opschrijven van wat hij deed, of beter
van hoe hij tot zijn daad kwam.
LEIDEN De Literaire Work
shop van Het Lak heeft afgelo
pen zaterdagavond in het Lak-
theater alweer zijn derde jaar
boekje vol dichterlijke en pro-
zaïstische werkstukken ten
doop gehouden. Na Graffiti
(periodiek 1974-'75), Gravuit en
Grafuit (1977), nu Grafuit 1978.
De Literaire Workshop zou de
Literaire Workshop niet zijn
als ze zo'n gebeurtenis niet
gepaard liet gaan met enig
vermaak van het letterkundig
soort.
De avond, bezocht door ruim
honderd bezoekers, openende
met een humoristische diaserie,
waarin de „doop" van de eerste
grafuit (1977) te zien was en
vervolgens het produktieproces
van de tweede. Daarna volgde
„Weemoed met een hoofdlet
ter", een toneelspel van Robert
Jan van Strien, die samen met
Joost van Battum en Gerd
Spenkelink de redactie voerde
voor Grafuit. Zes scènes, waar
in de schrijver zelf als verteller
optrad, spelers M 1 t/m 4 en
V 1 t/m V 3 heetten, en een rei
doorgaans de scènes afsloopt,
zoals het een goede rei be
taamt.
Na de pauze droegen Grafuit-
medewerkers voor uit eigen
werk. Sommige deden dat so
ber, andere begeleidden zich
zelf op gitaar of hadden an
derszij ds iets eigens verzonnen.
Optredenen waren: Guus Wa-
kelkamp, Arie Salie, M. Surtel,
Rik Hasselbach, Joke Leget
(voor Els Speet), Jan Willem
Malta, Rik van Boeckel, Willem
Vitteveen, Marianne Vijge
boom, Birgitte Jonkers, Julius
Marlenstein en Maarten van
Groessem.
PAGINA 3
Jacques Commandeurs als Willem Termeer.
LEIDEN/OEGSTGEEST - Na twee
;jaar betrekkelijke rust is het in Oegst-
geest gelegen psychiatrisch ziekenhuis
van de gemeente Leiden Endegeest
iweer eens in opspraak. Vorige week
is aan de beschuldigingen over vermo
gensdelicten, de vermeende slechte
behandeling van patiënten en de rela
tie tussen leerling-verpleegkundigen
en gevestigde verplegende staf in deze
krant ruime aandacht besteed. De ko
mende dagen zal Endegeest nog wel
in het nieuws blijven, al was het
alleen al door de diverse onderzoeken
die achtereenvolgens de politie, de
'werkgroep Endegeest van de actie
groep Pet met de Zwakzinnigenzorg,
en nu ook de gemeente Leiden als
verantwoordelijk ziekenhuisbestuur
'instellen naar de juistheid van de
"diverse aantijgingen.
Het zal niet meevallen onder de huidi
ge'omstandigheden snel tot een ge
nuanceerd en met feiten onderbouwd
oordeel te komen. Zo langzaam aan
lijkt het wel duidelijk dat er iets niet
"helemaal in orde is op Endegeest,
maar de vraag is en blijft vooralsnog
wat, waar en in welke mate. Dat de
situatie bij het gemeentelijk psychia
trisch ziekenhuis met zijn zwakzinnige
nafdelingen Voorgeest voor grondige
verbetering in aanmerking komt wordt
door niemand bestreden. Ook genees
heer-directeur dr. G. Mojet onder
streepte dat in zijn reactie in deze
krant, vorige week donderdag. Histori
sche feiten over de erbarmelijke toe
stand van de gebouwen van wat eens
een model-psychiatrische inrichting
was met een zeer goede naam spreken
boekdelen: Sinds de bouw van Ende
geest aan het eind van de vorige eeuw
werd er nauwelijks een spijker aan de
gebouwen vertimmerd. Directeur Mo
jet trof bij zijn komst in 1976 voor
miljoenen in het bouwfonds aan, ter
wijl, een ingrijpend verbeteringsplan
van de Dienst Gemeentewerken al 25
jaar onuitgevoerd in een bureaula lag
en de naam Endegeest bij de bouwaf-
deling van het ministerie niet eens
bekend was. Dergelijke zaken zijn te
kenend voor de aandacht die het ge
meentebestuur van Leiden al die jaren
aan zijn eigen ziekenhuis heeft ge
schonken: erbarmelijk weinig.
Vicieuze cirkel
Het is ongetwijfeld waar dat als werk
en leefomstandigheden veel te wensen
overlaten, zoals op Endegeest het geval
is, ook de werksfeer verre van opti
maal kan zijn. Toch mag de slechte
bouwkundige staat niet als enige oor
zaak van de vicieuze cirkel die zo in
gang wordt gezet worden aangeduid.
Natuurlijk zorgen slechte werkomstan
digheden voor een groot ziekteverzuim
en personeélsverloop, waardoor de
druk op het personeel nog zwaarder
wordt met alle gevolgen voor de ver
pleging van dien. Naast die bouwkun
dige staat kan echter ook het interne
beleid van staf en directie een grote
invloed hebben op de werksfeer. En
gezien de steeds terugkerende klach
ten over de relatie tussen met name
leerling-verpleegkundigen en de lei
ding, waarbij woorden als intimidatie
en repressailles niet worden geschuwd,
lijkt wat dat betreft ook alles niet koek
en ei. De gebleken onvrede bij de
leerlingen mag niet afgedaan worden
met de betiteling dat hier sprake is
van een actie van enkele oproer
kraaiers, ook al heeft de werkwijze
van de groep Pet met de Z daarvoor
alle aanleiding gegeven. Zij wekt nog
steeds de schijn eerst met beschuldi
gingen te zijn gekomen, waar nu in
alle haast bewijzen voor moeten wor
den gezocht, doch dit mag geen reden
zijn om dan maar niets te doen, zeker
niet nu er ook beschuldigingen komen
van binnenuit Endegeest.
Verwaarlozing
Blijft de vraag naar de zwarte piet:
wie is nu de boosdoener, de oorzaak
van dit „Ellendegeest" zoals de toe
stand door de schrijvers van de muur
krant op nogal ophitserige toon wordt
uitgebuit. Hoewel de staf en de directie
zeker niet zonder zonde zullen zijn is
het laf en goedkoop om louter naar
hen de beschuldigende vinger te wij
zen. Net als de actievoerders op hun
manier door de zorg voor de Ende-
geestbewoners zijn bewogen, werkt
ook de ziekenhuisleiding zich voor dit
doel uit de naad. En dat het vernieu
wingsbeleid, dat dr. Mojët sinds zijn
komst met voortvarendheid in gang
heeft gezet vruchten afwerpt, kunnen
ook de actievoerders niet ontkennen.
daarvoor moet men niet bij de Ende-
geestleiding zelf zijn, maar komt "men
op het stadhuis terecht. De door de
gemeenteraad gekozen en gecontro
leerde wethouder B. Oosterman is de
afgelopen vier jaar net als zijn voor
gangers in eerste instantie verantwoor
delijk voor wat er allemaal op Ende
geest niet is gedaan. De bestuurlijke
verwaarlozing van Endegeest kwam
ook deze vier jaar niet ten einde. Wat
er bereikt is moet op conto van direc
teur Mojet geschreven worden, die te
gen alle verdrukking in dezer dagen
juist de goedkeuring voor de eerste
renovatiefase binnen wist te halen.
Verder wordt Endegeest ook vandaag
nog gehinderd door een politiek geko
zen bestuur dat niet nagelaten heeft
besluiten voorzover zij genomen wer
den te verpolitiseren, vanaf de benoe
mingsperikelen bij de komst van dr.
Mojet aan, die twee jaar geleden Ende
geest in opspraak brachten.
Een voorstel voor een nieuw bestuur
ligt intussen bij het college van burge
meester en wethouders van Leiden op
tafel. Na twee jaar vergaderen wordt
nu voorgesteld het bestuur van Ende
geest in handen te geven van een uit
negen man bestaande commissie. Be
halve drie raadsleden zouden hierin
onder anderen drie burgerdeskundi
gen (topmensen uit de geestelijke ge
zondheidszorg) benoemd moeten wor
den. Aan hen is dan de dankbare taak
Endegeest nieuwe stijl in de toekomst
te vrijwaren van de wrange vruchten
van tientallen jaren bestuurlijke ver
waarlozing.
ARJEN BROEKHUIZEN
rmat
Pi
do
[herh
17.3
'i
If
i.(
Z
s
LEIDEN Ruim vierhonderd
bewoners van Leiden en omge
ving hebben zaterdag gebruik
gemaakt van de gelegenheid
de Grofsmederij te bezichti
gen. Zoals bekend wordt het
bedrijf, dat onder meer ankers
vervaardigt, sinds donderda
gochtend door het personeel
bezet gehouden.
De openmiddag werd opgeluis
terd met het optreden van een
muziekkorps en een zangkoor.
Vanuit Leiden vertrok zater
dagmiddag een bus met vijfen
zeventig belangstellenden op
uitnoding van het comité „Be
houd werkgelegenheid Grof
smederij". Zij werden door de
voorzitter van het actiecomité,
dat tijdelijk de leiding heeft
overgenomen, de heer F. Ment-
zij, rondgeleid door de bedrijfs
hallen. Tijdens een bijeen
komst in de kantine van de
Grofsmederij gaven vertegen
woordigers van de vakbonden
een toelichting op de aan de
raad van commisarissen van
het bedrijf gestelde eisen. Deze
zijn: 1. het onslag van de huidi
ge directeur ir. H. P. Schut, 2.
Geen gedwongen ontslagen tot
Rond twee uur stroomden c
vol.
1 juli 1979, 3. Bij eventuele
onderhandelingen over ver
koop van het bedrijf dient de
werkgelegenheid voorop te
staan.
Zaterdagmiddag hebben verte
genwoordigers van de vakbon
den een gesprek gehad met de
raad van commissarissen,
waarin beide partijen hun ei
sen hebben toegelicht. Het ge
sprek krijgt woensdag een ver
volg. Vanmorgen hebben
hoofdbestuurders van de vak
bonden het bezette bedrijf be
zocht. Morgenavond is er een
bijeenkomst waarop de toneel-
bedrijfshallen van de KNG
groep Proloog zal optreden.
Over de inhoud van het ge
sprek met de raad van commis
sarissen wilde de heer D. ter
Wisscha gisteren nog geen me
dedelingen doen. „Het is een
open gesprek geweest, waarbij
de standpunten nog lijnrecht
tegenover elkaar stonden".
1001-Nacht:
Onhollands
spektakel
Kindertoneel
met betekenis
bElDEN Het LAK heeft
angzamerhand een traditie ge
vestigd op het gebied van kin
ertoneel. Ieder voorjaar komt
r en kindertoneelproductie
lit, die na de prémière in het
;AK-theater langs scholen en
indere plaatsen waar kindere
'erblijven, gaat circuleren.
Van jaar tot jaar pakt zo'n
productie verschillend uit.
listermiddag bleek „Jonge,'
onge wat een meid" een voor-
reffelijk resultaat voor het
tëar"1978. In het stuk Worden
jje rolpatronen van meisjes en
ongens eind lagere school in
jtorte scènes blootgelegd. Indi
rect heeft „Jonge, jonge., na-
luurlijk ook iets te zeggen over
3e rollen die volwassenen op
?ich nemen.
De voorstelling zelf is voorbeel
dig sober. Een klas heeft een
Jiscussie over het meisjes zijn
?n hóe jongens. Om hun bewe-
'ingen kracht bij te zetten, spe-
;en de kinderen gebeurtenissen
Jit hun kinderleven na. Met
;cn beperkt aantal attributen
«ordt'de scène aangeduid.
Öe spelers springen enthou-
"ast en vaardig in de te spelen
rollen. Daarbij valt op dat de
longens iets geprononceerder
War voren komen dan de
Reisjes. Jongens zijn stoer,
loen dingen om te imponeren,
zijn erg gevoelig voor presta
ties bewonderd door de groep;
tederheid is een taboe voor
hen. De meisjes in het stuk
worden nog het meest geken
merkt door hun verlangen om
jongensdingen te doen. Een
verwijt dat men aan bepaalde
feministisch doelstellingen ook
zou kunnen maken, ware de
verklaring niet dat de verlan
gen afgedwongen wordt door
de zeer door mannen beheerste
maatschappij,
Maar zo ernstig ligt het nog
niet in het kinderwereldje. Het
meest opvallende was, dat hoe
wel „Jonge, jonge" over kinde
ren gaat, het stuk nergens kin
derachtig wordt. Dat is een
verdienste van de spelers waar
voor ze alle lof verdienen.
PAUL VAN DER PLANK
LEIDEN Jéröme Savary
heeft met „1001-Nacht", zater
dagavond in een afgeladen
Schouwburg, de oude revue in
een nieuwe jas gestoken en het
genre opnieuw verteerbaar ge
maakt. Het principe en de ef
fecten zijn niet veranderd, en
het mechanisme dat aan de
voorstelling ten grondslag ligt,
lijkt niet te wijzigen, maar in
de handen van deze Argentijn
se Fransman worden glitter en
goud, snelheid, verbazing, ef
fectbejag, positieve kenmerken
van een meer dan twee uur
durend theaterspectakel.
Een sympathiek aspect van
„1001-Nacht" is het ontbreken
van de gladde, Amerikaanse
perfectie, ondanks al de gla
mour. Daarvoor in de plaats
heeft Savary zuidelijk tempera
ment, spirtualiteit en speels
heid ingebracht, die de Neder
landse cast naar een speeltem-
po, spelplezier en energie voe
ren, ongekend voor dit koude
kikkerland.
„1001-Nacht" is een show met
een grap of verrassing per hal
ve minuut. Die onverwachte
momenten komen uit een re
servoir heterogeen van samen
stelling. De ene keer is het een
technische décorvondst, daar
na een supersnelle écene-wisse-
ling, maar een derde keer gooit
Savary er een beeld uit de
maatschappij tegenaan (Pierre
van Ostade deelt de prijzen
uit). Tenslotte heeft de Argen
tijn goed de bestaande traditie
bekeken en het en der stijl
bloempjes geplukt, die hij
moeiteloos door „1001-Nacht"
heen heeft gevlochten de plaats
van de orkestbak waarin alles
en iedereen verdween leek erg
veel op Jarry's Grote Gat uit
Ubu Roi).
Door regelmatig gebruik te ma
ken van beelden uit onze we
reld of door stijlcitaten en het
doorbreken van de toneel wer
kelijkheid kritiek te leveren
(ook positief) op de theatertra
ditie krijgt „1001-Nacht" op
zeer speelse wijze toch iets ac
tueels, zonder nu direct politiek
of diepgravend te zijn. Het wat
al te moraliserende einde lijkt
dan ook een te grote breuk met
de voorafgaande twee uur.
Want in hoofdzaak blijft „1001-
Nacht" vermakelijk, voortref
felijk maar grotendeels leeg
vormtheater. Vormtheater van
een aanstekelijk soort.
PAUL VAN DER PLANK
Veel belangstelling had het pu
bliek zaterdagmiddag voor de
informatiemarkt voor vrou
wen, die door het Progressief
Vrouwen Overleg op het
Leidse Stadhuisplein werd ge
houden. Van 's morgens 11 tot
's middags half 5 viel er te
genieten van het LAK-straat-
theater, het Leids Vrolijk Vrou
wenkoor en de vrouwen-rock
groep. Het was dan ook niet
verwonderlijk, dat de vrouwen-
markt vooral waar het de artis
ticiteit betrof een redelijk ent
housiasme bij de mannelijke
aanwezigen opriep. Puur vrou
welijke interesse ging echter
uit naar de informatiestands,
waar inlichtingen werden gege
ven over verschillende thema's
die specifiek op het vrouw-zijn
betrekking hebben. Zo waren
er kraampjes ingericht met de
omvangrijke literatuur die de
laatste jaren is ontstaan op het ming, vrouw en werkgelegen- en kinderopvang. Tenslotte besloten met een groot feest in we Rijn, dat uitsluitend door
gebied van onderwijs en vor- ^eid, abortus en anti-conceptie werd de manifestatie 's avonds het Vrouwenhuis aan de Nieu- vrouwen werd gevierd.
