Leidse Courant | 1978 | 20 februari 1978 | pagina 9

Rettich nu ook
in spiraalvorm

w

Israël verovert sterke
positie op bloemenmarkt

GRwEIMTE FRJHT

jEMEN B#LLEN

IND EN TUINBOUW

- FRANS BUREAU VOORSPELT:

Sierafor

samen

Agrexco

KOMKOMMERAANVOER KOMT OP GANG

KOUDE DRUKT STEMPEL OP HANDEL

AFVALRACE IN BOLLENVAK GAAT DOOR

LEIDSE COURANT

MAANDAG 20 FEBRUARI 1978 PAGINA 9

DEN HAAG - Ook al zijn er
nog wel wat problemen te
rirnmJ overwinnen, toch wordt ver-
wacht dat binnen tien jaar en
'K n,e' mogelijk binnen vijf jaar Is-
rassirty raël niet alleen in Europa,
russei maar ook in de Verenigde Sta
ten en Canada een zeer sterke
positie in de bloementeelt en
handel zal gaan innemen. Ook
in West-Duitsland en Neder
land zal een groot deel van de
markt worden veroverd.
Naast de strijd tegen klimaat
en ziekten is de houdbaarheid
van de bloemen daarbij een
belangrijk punt. Voor de gla
diolen heeft men reeds een
oplossing voor de problemen
gevonden.

Verwacht wordt dat in de toe
komst het voor de export niet
meer nodig zal zijn gebruik te
maken van het kostbare ver
voer per vliegtuig maar het
vervoer op andere wijze zal
plaatsvinden.

Wanneer het zover zou komen,
kunnen de Israëlische bloe
men in Europa worden aange
boden tegen prijzen, die alles
slaan.

met

Samen met de Isrëlische
afzetorganisatie Agrex
co wil Sierafor de Ame
rikaanse bloemenmarkt
openbreken. Zoals be
kend werken in Sierafor
de veilingen en een
groep handelaren samen
ten einde nieuwe afzet
kanalen te ontwikkelen.
Zo deed Sierafor inder
tijd baanbrekend werk
voor de afzet naar su
permarkten. Het succes
is niet uitgebleven. De
Israëli's leveren in de
wintermaanden anjers
en rozen. Samen met de
Nederlandse bloemen
kan de combinatie een
zeer breed pakket leve
ren. Met name de lage
chartertarieven zouden
zeer interessant zijn.
Voorlopig is een con
tract van een half jaar
afgesloten. De foto toont
het in laden met de
nacht in een vliegtuig
van Agrexco.

Spectaculair

Dit is de conclusie uit een
rapport dat onlangs is uitge
bracht door het Franse bureau
voor buitenlandse handel, dat
een speciale studie heeft ge
maakt over de teelt en afzet
van bloemen door Israël in de
nabije toekomst. In tien jaar
tijd is de Israëlische bloemen
teelt spectaculair gestegen.
Maar droogte en temperatuur
werken thans nog schadelijk
op de ontwikkelingen. Bij de
anjers heeft men te kampen
met fusarium en met baccara
zijn eveneens ziekteproble
men. Niettemin is de groei
■sterk toegenomen.

De huidige Israëlische produk-
tie beslaat een oppervlakte
van 130 ha warme kas voor
rozen, 110 ha koude kas an
jers, 360 ha gladiolen open
grond. Hiervan is ongeveer
tien procent onder gaas ge
plant ter bescherming van ha
gel. Gedurende het afgelopen
seizoen is de oppervlakte gla
diolen uitgebreid met 100 ha.
Verder is er 82 ha rozen, nar
cissen, anemonen en dergelij-
ken speciaal voor de export.

Kassen

Van de meer dan 3.000 kwe
kers is ongeveer 90 procent
aangesloten bij de „Flower
Board". Gemiddeld hebben de
Israëlische kwekers een halve
ha in cultuur en werken ver
der in zogeheten Moschavim,
dat is een vorm van kibboets.
Genoemde Board beslist wat
er zal worden gekweekt en
hoeveel krediet wordt ver

leend voor bouw van kassen.
Zij controleert ook de kwali
teit van de bloemen. De sorte
ring vindt plaats in eigen in
richtingen waar de bloemen
ook worden verpakt en gereed
gemaakt voor de export.

Er is een speciaal exportinsti
tuut „Agrexco" dat evenwel
geen monopolie daarvoor be
zit. Er zijn nog vier grote
exporteurs die hun werk
reeds deden voordat er wette
lijke bepalingen voor de ex
port werden ingevoerd zodat
hun aantal zich niet meer kan
uitbreiden.

In de kibboetsen zijn vaak 2
a 3 ha voor teelt van bloemen
in gebruik. Er is een centraal
sorteermagazijn met koelruim
te waar de bloemen ook wor
den gebost. In koelwagens
worden zij naar regionale sor-
teerinrichten van de Flower
Board gebracht. In een van
die stations werd tot dusver

ongeveer 60 miljoen bloemen
per jaar verwerkt doch men
hoopt dit aantal in dit jaar te
kunnen opvoeren tot 200 mil
joen.

Sinds 1966 is de met bloemen
beteelde oppervlakte in Israël
toegenomen van totaak 33 tot
123 ha en het aantal kwekers
van 170 tot 514.

De gemiddelde oppervlakte
per kweker is toegenomen in
die tijd van 1.940 m2 tot 2.400
m2 en de totale opbrengst
steeg van 15 miljoen gulen tot
93 miljoen. De opbrengst steeg
per duizend m2 van 45.0000
stuks tot 75.000 stuks, hetgeen
dus wel wijst op cultuurverbe
teringen. De grootbloemige ro
zen voeren de boventoon met
baccara en sonia, bij de klein-
bloemige zijn het de belinda
en mercedes. De Israëlische
kwekers zoeken momenteel
vooral naar nieuwe eigen ca-
riëteiten.

's-GRAVENZANDE Op zijn succesvolle kruistocht ter ver
breding van het assortiment glasgroenten, stuitte de heer G.
L. van Geest, veilingdirecteur „Westland Zuid" op de „Ret-
tichschneider". Een eenvoudig, maar zeer doordacht apparaatje
uit Duitsland waarmee de peenvormige rettich in een sierlijke
spiraal omgetoverd wordt. Het resultaat leent zich uitstekend
voor decoratie en uiteraard om smakelijk op de peuzelen. Een
waardig alternatief voor de vette snacks en borrelhappen.
De rettichspiraaldraaier zal re gewassen, verstrekte de

door het Centraal Bureau
Tuinbouwveilingen op West-
land 19nu gedemonstreerd
worden. Op deze bloemen-
groenteshow die medio maart
wordt gehouden, verwachten
de organisatoren zo'n 100.000
bezoekers. Een unieke gele
genheid om de rettich én de
spiraaldraaier onder de aan
dacht te brengen.

Gevraagd naar de verwachtin
gen omtrent de andere kleine-

De spiraaldraaier.

heer Van Geest de volgende
gegevens. De radijs was drie
jaar geleden nog onbelangrijk.
Vorig jaar boekten de West-
landse radijstelers evenwel
een omzet van 12 miljoen
gulden. In 1978 wordt een flin
ke uitbreiding verwacht tot
zo'n 250 hectare op jaarbasis.
In 1977 is gebleken dat er mo
gelijkheden zijn om een deel
van de ijsbergsla-markt opge
bouwd door de Amerikanen,
over te nemen. In het voorjaar
komt er een tien ha. van in het
Westland te staan. Koolrabi
zal pas echt een werkelijke
groei meemaken, wanneer
nieuwe hybride-rassen voor
een eenmalige oogst kunnen
zorgen. De courgette is even
als de paprika en aubergine
Europees gqzien een belang
rijk groeiend produkt. Bij een
goede promotie en meer teelt
kennis zal het mogelijk zijn
hier de kwalitatieve bovenlaag
van de Europese markt te ver
overen. De heer Schuring,
CBT-verpakkingsdeskundige.
deelde onlangs mee dat de
proeven voor een eenmalige
courgette-doos volop in gang
zijn. Het is nog een kwestie
van het vinden van de juiste
sorteringsindeling qua maat.

Fraai resultaat
Van de vleestomaten: staan er
in 1978 veertig hectare in het
Westland. Aan gele paprika

verwacht men in het voorjaar
een oppervlakte van twee hec
tare.

Er worden gedurende enkele weken weer
komkommers op de veilingen aangevoerd.
De aanvoer is wat schoorvoetend op gang
gekomen, deze was tot nu toe kleiner als
die van vorig jaar. Hier wordt wel spoedig
verandering in verwacht, gezien ook de
reeds gemelde areaaluitbreiding. De aange
voerde komkommers zijn over het algemeen
van een goede kwaliteit. De prijzen die de
afgelopen weken op de veiling tot stand
kwamen, gaven nu niet bepaald een reden
tot juichen. Zeker niet als men weet dat er
vorig jaar bij een groter aanbod hogere
prijzen betaald werden. De prijs is ook niet
zo rooskleurig als er rekening gehouden
wordt met de jaarlijks stijgende kosten. Er
moet namelijk nogal het een en ander gein-
vesteerd worden, de bedragen, die daarmee
gemoeid zijn, belopen tienduizenden gul
dens. Om hier een kleine indruk van te
krijgen volgen er hier slechts twee voorbeel
den.

Op een bedrijf van 1 ha. wordt er aan
plantmateriaal een bedrag van 22.500,- uit
gegeven. In de wintermaanden verstookt
men per dag voor ongeveer 1000,- aan gas.
hetgeen op 30.000 gulden per maand neer
komt. Behalve deze kosten zijn er nog vele
anderen, zoals arbeid, rente, afschrijving
enz. Als men met deze zaken op de hoogte
is, dan is het duidelijk dat er heel wat
komkommers van 1 gulden geveild moeten
worden om naar behoren te kunnen draaien.
Het ziet er naar uit dat de concurrentie op

de West-Duitse markt de komende maanden
groter zal zijn als vorig seizoen. De meest
aktieve concurrent is Griekenland, in de 2e
week van februari exporteerde dit land 800
ton meer als vorig jaar. Om deze redenen
wordt het komende komkommerseizoen met
zorg tegemoet gezien. Voor de sortering
36/41 kwam er de afgelopen week een ge
middelde prijs van 90 cent per stuk tot
stand. Er wordt voqr de komende week op
een flinke groei van de aanvoer gerekend,
hierdoor zullen de prijzen verder dalen.

Sla

De laatste 2 weken is er steeds met enkele
centen iets van de prijs afgeknabbeld. Al
leen de zwaarste sorteringen hebben een
flinke veer moeten laten (een kwartje per
krop). De aanvoer is de laatste weken wel
groter geweest als vorig seizoen (wekelijks
zo'n miljoen tot 1 1/2 miljoen króppen). Een
gunstig gegeven is de geringere concurrentie
op de West-Duitse markt, de Belgische en
Franse export valt kleiner uit als in 1977.
Op de Belgische markt wordt er voor de
komende weken een groei in het sla-aanbod
verwacht. In Frankrijk lijkt "de sla-aanvoer
zijn top bereikt te hebben, waardoor er op
minder concurrentie gerekend wordt. Het
Hollandse aanbod zal weinig verandering
ondergaan en het is niet uitgesloten dat de
prijs weer aantrekt.

De aanvoer van spruiten blijft dalen en het

huidige winterweer is een extra stimulans
voor vaste prijzen. De afgelopen week kwam
er een gemiddelde prijs van 1,80 per kilo
tot stand. Door de ingevallen vorst is er een
terugval in de witlofaanvoer ontstaan, deze
terugval miste zijn uitwerking op de prijs
niet. Voor de AI sortering hep de prijs op
naar 2,70 per kilo. Door het kwakkelende
winterweer in het westen van het land wordt
er niet gerekend op een verdere inkrimping
van de aanvoer. Als het weertype niet veran
dert. dan zal de prijs weinig veranderen. De
vorst is ook van invloed geweest op de
prei-aanvoer. Vast gevroren prei geeft nu
eenmaal meer problemen met oogsten. De
gemiddelde prijs liep op naar 1,40 per kg.
Naast de Hollandse prei is er import uit
België en Italië, de gemiddelde prijs voor
dit produkt bedraagt 1,50 per kilo. Bij
aanhoudende vorst kan de prijs verder oplo
pen, als het weer omslaat, dan zal dit ook
met de prijs het geval zijn. Het groter
wordende andijvie aanbod, is er de oorzaak
van dat de prijzen geleidelijk dalen. De
gemiddelde prijs lag de afgelopen week op
2 gulden per kg. Ook voor spinazie wordt
er een groter aanbod verwacht, waarbij de
prijs zal dalen. Dit zal niet tot gevolg hebben
dat spinazie ineens goedkoop zal worden. De
afgelopen week bleef de veilingklok nog op
3,12 per kilo stil staan. Voor gewasjes als
selderij en peterselie werden de afgelopen
week weer vorstelijke prijzen betaald, nl
1,- en 65 cent per bosje.

Het koude weer van de afgelopen weken
heeft toch wel een stempel gedrukt op de
bloemenhandel, die vergeleken bij het vorig
jaar een daling te zien gaf. De totale omzet
aan de CCWS beliep nu 8.588.065,15 tegen
9.536.443,72 in dezelfde week van het vorig
jaar en rond een miljoen bossen of stuks
minder bloemen. Niet onmogelijk dat de
carnavalsvreugde thans de bloemen wat ver
drong maar in elk geval kostte het een
miljoen grilden aan omzet. Produkten als
anjers, trosanjers en rozen waren beperkter
in aanbod.

Bij korter teelten zoals chrysanten en bol-
bloemen is van die tendens minder waar te
nemen. Hoewel de prijsvorming de afgelo
pen week toch niet slecht was is het opval
lend dat voor een produkt als trosanjers met
een relatief lage aanvoer, de prijs niet mee
viel. Bij de potplanten is afgelopen week een
voortzetting van toenemende aanvoer te zien
geweest, zij het procentueel wat minder dan
in januari.

Er kan toename in aanvoer spoedig worden
verwacht, indien het klimaat wat milder
wordt. De aanvoer van troschrysanten
neemt af doch de prijs is goed. In het

algemeen is er weinig peil te trekken op de
gang van zaken, voor sommige produkten
met meer aanvoer lag desondanks de gemid
delde prijs hoger, zoals bij cambidium het
geval was en bij minder aanbod ook wel
lager prijs zoals bij rozen.

De aanvoer van potplanten bedroeg 365.770
stuks tegen 311.966 in dezelfde week van het
vorig jaar. Buitenlandse bloemen bleven op
gelijk peil aan de CCWS hoewel aan sommi
ge andere bloemenveilingen in ons land die
aanvoer in betekenis toenam en mogelijk
ook de prijzen dwars zat.

Berkel

Het afgelopen jaar steeg de omzet van pot
planten aan de CCWS van 405.912 in 1976
tot 481.508 dus met ruim 18 procent met als
hoogste Berkel (24 procent) gevolgd door
Aalsmeer (20 procent).

Van jaarrond troschrysanten bleef het aan
bod vrijwel gelijk aan voorgaande week
doch wel veel minder dan in dezelfde week
van het vorig jaar. De gemiddelde prijs liep
dan ook terug van 79 naar 70 cent.
Een aantal gemiddelde prijzen met tussen-
haakjes die van het vorig jaar: Amerikaanse

anjers 38 (31) voorgaande week 46 dus een
forse daling met vrijwel gelijke aanvoer.Tro-
sanjers 27 (28) anthuriums 1,79 (1,90) snij-
groen 19 (21) jaarrond troschrysanten 70 (79)
idem geplozen 86 (87) normaal troschrysan
ten 3,03 (3,04) freesia 34 (38) met vrijwel
gelijke aanvoer van tegen de vijf miljoen
bos, gerbera 93 (59) irissen 20 (26) leliekelken
1.19 (1,05) lelietakken 83 (1,13) grote cam-
dium 74 (69) idem klein 22 (24) grote rozen
75 (72) idem klein 22 (24) soma 68 (64)
belinda 51 (51) tulpen (aanvoer bijna twee
miljoen) 21 (24).

Tocht

Zoals het er nu uitziet valt nog geen grote
toename in aanvoer van bloemen te ver
wachten. Wel stijgen de stookkosten. En
intussen gaan de werkzaamheden voor uit
breiding van de veilinggebouwen voort. De
nieuwe personeelskantine is al enige tijd in
gebruik, de nieuwe aanvoerhal eveneens. De
Crawford deuren van de in- en uitgang zijn
geautomatiseerd om tocht en kou zoveel
mogelijk te beperken hetgeen in deze tijd
van het jaar bijzonder gewaardeerd kan
worden.

De stoelendans in het bollenvak gaat voor-
t!.Met andere woorden: het aantal bedrij
ven in deze sector zal nog verder teruglopen.
De afvalrace is niet afgelopen, maar werd
door de economische opleving van de laatste
paar jaar alleen vertraagd. Ondanks dat is
het aantal bloembollenbedrijven dat de pijp
aan Maarten gaf, de laatste jaren bepaald
niet kinderachtig geweest. In de oude bloem
bollenstreek verdween in de jaren zeventig
tot nu toe 19% van de bedrijven, in Breezand
en omgeving zette 15% er een punt achter
en in West-Friesland, van oudsher een ge
bied waar veel kleine bollenkwekertjes wa
ren gevestigd, hield ruim 35% van de bedrij
ven op te bestaan.

Enquête

In de zuidelijke bloembollenstreek is door
het Landbouw Economisch Instituut een
enquête gehouden onder 230 kwekers. Deze
kwekers woonden in Hillegom, Lisse, Sas-
senheim, Noordwijk, Noordwijkerhout,
Voorhout en Warmond. Met opzet zijn ge
meenten als Rijnsburg, enz. buiten de enque-
te gehouden omdat men anders een verte
kend beeld kreeg. Het ging er om welke
ontwikkelingen op de bloembollenbedrijven
in de lijn der verwachtingen lagen.
De bedrijven in deze gemeenten vertonen
vaak grote verschillen. Men registreerde
kwekers die niets anders teelden dan bloem
bollen, anderen hadden naast bollen ook wat
bloementeelt, weer anderen hielden zich met
kwekerij èn export bezig en een steeds

groeiende groep spitste zich toe op bollen
èn bolbloemen.

Freewheelen

Het aantal marginale bedrijven is niet ge
ring. Het gaat hier om kwekers die tussen
de 55 en de 65 jaar zijn, geen opvolger
hebben en dan ook niet van plan zijn om
hun bedrijf te gaan omturnen tot een bol-
bloemenkwekerij. De investeringen zijn
groot en waarom zouden ze zich zorgen op
hun hals halen? Ze freewheelen door en
hopen, om het huiselijk te zeggen, hun tijd
wel uit te zingen.

Bolbloemen

De teelt van bolbloemen op de bloembollen
bedrijven neemt hand over hand toe. Op de
kleinere, maar óók op de grotere. Zal dit
de afvalrace stoppen? Dat is de vraag, zo Schaalvergroting
vertelde ir. L. F. Gijsbers van het Consulent
schap voor de tuinbouw in Lisse. Het kan
het tempo van de race wel verminderen. En
een deel van de bedrijven die zichzelf aan
vankelijk een plaats had gegeven op de
lijst-der-wijkers, kan zich door onverschake
ling op (bol)bloementeelt wellicht wel hand
haven. Zal er veel glas in de bloembollen
streek komen?

van een modern kassenbedrijf een volwas
sen kapitaal en bovendien zet het nieuwe
streekplan een rem op de bouw van kassen
in dit gebied. De heren planologen zijn er
als de dood voor dat hier een tweede glazen
stad zal gaan verrijzen. Daarom zal in een
deel van de bloembollenstreek helemaal
geen kassenbouw mogen plaatsvinden, in
?en ander deel is dat maar in beperkte mate
toegestaan. Daar zal men gebonden zijn aan
een maximum van 3000 m2 glas per bedrijf.
De uitbreiding van het glasareaal zal in de
komende jaren met 100 ha wel ophouden.
De oppervlakte glas zal dan niet meer be
dragen dan 2 tot hoogstens 4% van het totale
areaal cultuurgrond. Naar verwachting zal
straks het gemengde bloembollen/bolbloe-
menbedrijf driekwart van het totale aantal
bollenbedrijven vertegenwoordigen.

Rem op kassenbouw

Men moet zich van die groei van het glasa
reaal zeker geen al te optimistische voorstel
ling maken. Om te beginnen vraagt de bouw

Ook wanneer veel kleine bollenbedrijven
straks opgeheven worden, zal over plm. tien
jaar nog circa eenderde deel van de bloem
bollenbedrijven kleiner zijn dan twee hecta
re. Het merendeel van het bloembollena
reaal zal zich dan echter wel bevinden op
bedrijven groter dan vier hectare. En de
helft van het areaal vinden we dan op
bedrijven groter dan acht hectare.

In de genoemde gemeenten zijn thans nog
duizend bedrijven met bloembollen. Afhan
kelijk van de economische omstandigheden
kan de vermindering in de komende jaren
wel 30 tot 40% bedragen!

LTB-voorzitter: „Geef ons de ruimte"

NAALDWIJK Als een Vhar-
tekreet" verzocht voorzitter
G.C. Scholtes tijdens de jaar
vergadering van de L.T.B. af
deling Naaldwijk de gemeen
tebesturen en de provinciale
overheid "de glastuinbouw zo
veel mogelijk de ruimte te
geven, die het nodig heeft om
zich verder te ontplooien".

"Wij weten allemaal, dat er
behoefte is aan uitbreiding
van de dorpskernen en de in
dustrie. Dat er voorts in toene
mende mate ruimte nodig is
voor recreatie. Laten wij even
wel goed voor ogen houden,
dat de glastuinbouw in dit ge
bied de kurk is waar het West
land op drijft. Deze nu nog
gezonde bedrijfstak moet le
venskrachtig blijven en mag
niet verpauperen. Ook voor
onze toekomstige ondernemers
is het van belang, dat de glas
tuinbouw gezond blijft.

Er moet dan ook voldoende
ruimte zijn om de expansie
van de glastuinbouw in ons
gebied op te vangen", aldus de
L.T.B.-voorzitter die dan ook
benadrukte, dat vooral de bui
tengebieden van de gemeenten
in het Westland zoveel moge
lijk bestemd moeten worden
voor de vestiging van glastuin
bouw.

Personeelsvoorziening

De heer Scholtes ging voorts
uitvoerig in op de personeels
voorziening in het Westland.
Enerzijds wees hij op de gun
stige arbeidsmogelijkheden in
het Westland: "Wij kunnen er
trots op zijn, dat door onze
gezamenlijke inspanning er
een goed gezonde bedrijfstak
bestaat. Ons gebied wordt me
de daardoor gekenmerkt, als
een gebied met veel werkgele
genheid en de laagste werk

loosheid.

De gezamenlijke veilingen en
landbouworganisaties hebben
een hernieuwde stichting per
soneelsvoorziening ingesteld
onder leiding van de heer A.J.
Kouwenhoven uit Wateringen.
Deze Stichting zal onder meer
trachten werknemers te wer
ven onder meer door het ver
strekken van meer voorlich
ting over het werken in de
glastuinbouw. De heer Schol
tes wees voorts op de noodza
kelijkheid van een goed perso-
neelsvoorzieningsbeleid, spe
ciaal met betrekking tot de
werkzame buitenlandse werk
nemers.

De L.T.B.-voorzitter gaf in zijn
openingswoord ook een over
zicht van de resultaten in de
glastuinbouw van het afgelo
pen jaar. Vooral in de groente-
sektor waren deze resultaten

over het algemeen matig te
noemen. Met betrekking tot de
steeds sterkere kostenstijging
wees hij onder meer op het
behaalde resultaat over een
nieuw aardgaskontrakt.

Rentabiliteit

"Onze landbouworganisaties
zijn er in geslaagd overeen
stemming te bereiken over een
vierjarig aardgaskontrakt
voor de tuinbouw, waarbij
voor het eerst rekening wordt
gehouden met de rentabiliteit
op de bedrijven". Tenslotte
wees de heer Scholtes op de
nieuwe samenwerkingsvorm,
die er tussen de standsorgani
saties en de N.T.S. tot stand
is gekomen. "Wij zijn er in
geslaagd een goede basis te
leggen om voort te bouwen
aan de tuinbouwbelangen in
hechte samenwerking met el
kaar."

Het aantal bloembollenbedrijven zal de-komende jaren nog verder afslanken.