De smerige dood door een 'schone' bo
ONTWAPENINGSOVERLEG
UTRQNE
NU
Musical
„Evita" nog
zonder sterren
al kasstuk
Aantrekkelijk wap(
voor militairen
Neutronenbom van
een tot twee kiloton
ledereen dood Zeer vele doden
LONDEN De kaartverkoop voor de
nieuwe Britse musical „Evita", die pas
op 21 juni in wereldpremière gaat,
heeft in nauwelijks veertien dagen al
50.000 pond (230.000 gld) opgebracht.
Het Londense theaterpubliek loopt
storm voor een show, die momenteel
nog niet eens een vaste rolbezetting
heeft.
Het succesrijke Engelse duo Tim Rice -
Andrew Lloyd - Webber schijnt dus een
nieuwe goudmijn aangeboord te hebben.
Rice (33 jaar, tekstschrijver) en
Lloyd-Webber (28 jaar, componist), zijn
de scheppers van de roemruchte rock
musical „Jesus Christ Superstar", die in
de Britse hoofdstad nog altijd volle
zalen trekt".
„Evita" wordt voor het voetlicht
gebracht in het Casino Theatre van
Londens Old Compton Street, een
voormalige bioscoop die tegen volgende
zomer de nieuwe naam Prince Edward
Theatre krijgt Rice, Lloyd-Webber en
hun medewerkers hebben het terrein
grondig voorbereid. Zij gebruiken nu
dezelfde taktiek als indertijd voor hun
fenomenale „Jezus Christus Superster".
Die eerste rock musical is zijn
fantastische carrière begonnen als
platenalbum. Er werden meer dan 10
miljoen platen van verkocht. Pas daarna
hebben Rice en Lloyd-Webber er een
theatershow van gemaakt. Vervolgens
werd het een film.
„Evita", in grote trekken gewijd aan het
leven van Eva Peron, de invloedrijke in
1952 overleden echtgenote van de
gewezen Argentijnse dictator, werd in
het najaar van 1976 gelanceerd als
lp-album. Een broodmager maar
steengoed Brits zangeresje, Julie
Covington, maakte vrij snel een
wereldhit van „Huil niet voor mij,
Argentinië", de belangrijkste en beste
song uit dit album. Van die single
Julie Covington
werden in Engeland meer dan 700.000
exemplaren verkocht in nauwelijks vier
maanden.
De eigen platenfirma van Rice en
Lloyd-Webber had bijna 100.000 pond
uitgegeven om het Evita-album te
maken. In Engeland werd de verkoop
ervan gestimuleerd met een
advertentiecampagne van bijna 17.000
pond. Later gooide men er in de
Verenigde Staten nog driemaal dat
bedrag tegen aan, omdat de
Amerikaanse verkoop uiteindelijk de
doorslag zou geven.
Tim Rice en Andrew Lloyd-Webber
willen van „Evita" een grootse
rock-musical maken, met 40 muzikanten
en een rolbezetting van nagenoeg 30
man. De kosten van een dergelijke
productie komen op niet minder dan
400.000 pond (ruim 1,7 min gulden). Er
worden nog steeds geldschieters gezocht
om dit fabelachtige bedrag volledig bij
elkaar te krijgen. Dergelijke
investeerders zijn de „engelen" van de
Londense theaterwereld.
Hoewel de schouwburgen van de Britse
hoofdstad talrijke vaste „engelen"
hebben, komen er vandaag de dag
steeds meer nieuwe geldschieters bij.
Grote firma's, die vroeger uitsluitend
investeerden in belangrijke concerten,
opera en balletten, steken nu ook geld
in beloftevolle theaterstukken en shows.
In Londen kan een goed toneelstuk
namelijk nog altijd dertig maal (en soms
nog meer) zijn kosten opbrengen.
„Jesus Christ Superstar" werd voor het
eerst opgevoerd in 1972. De rekening
bedroeg toen 120.000 pond. Sedertdien
heeft de kaartverkoop al meer dan 5,16
miljoen pond opgebracht. De nettowinst
bedraagt momenteel 700.000 pond (3
miljoen gulden).
De geldschieters van „Evita" hopen
uiteraard, dat een nieuwe rockmusical
eveneens een fabelachtig succes wordt.
Maar het zal minstens 26 weken duren
eer de kosten van „Evita" gedekt zijn.
Daarna krijgen de „Engelsen" niet
alleen al hun geld terug, maar delen ze
bovendien 60 percent van de nettowinst.
Gedurende al de jaren dat een
succesrijke show in het West End van
Londen op de planken blijft, genieten
z'n „engelen" een gegarandeerd vast
inkomen.
Maar het kan ook mis lopen en dat
gebeurt vaak. Als een toneelstuk of een
show een flop is, hetgeen meestal blijkt
na enkele dagen of weken, zijn de
„engelen" al hun geld kwijt. In het
onwaarschijnlijke geval dat „Evita" een
flop wordt, zullen de geldschieters
vermoedelijk niet huilen om Argentinië,
maar wel om hun centen.
In afwachting worstelen de producers
van „Evita" nog met het zware
probleem van de rolverdeling, die het
succes van de nieuwe show sterk zal
beïnvloeden. Julie Covington weigert
Eva Peron te spelen. Ze houdt van
afwisseling en vermoedt dat „Evita"
jaren zal lopen in Londen, met wellicht
nadien nog een film. Julie vreest, dat zij
in dergelijke omstandigheden niets
anders zal kunnen beginnen. Naast
zangeres is ze tenslotte ook een
veelbelovende jonge actrice. „Ik wil niet
voor altijd bekend zijn als Evita", zegt
ze beslist.
ROGER SIMONS
Wat maakt de neutronenbom zo aantrel
militairen. Dat is de omstandigheid dat „he
de stralingswapen", zoals de neutronenbou
heet, minder hitte, minder drukgolven, n
straling (harde neutronen en gammadeeltji
ceert dan gewone atoomwapens. De neut
doodt mensen, maar laat gebouwen heel. i f
de tankbemanning, maar vernielt de tani
straling is zeer heving, maar ook snel vi
zodat het getroffen gebied snel en zonder ris
kan worden. In militair opzicht dus een
kelijk wapen. Want is niet in iedere
militaire streven de aangevallen of aan'
and zo snel mogelijk uit te schakelen
mogelijk schade aan het land?
Maar wat gebeurt er bijvoorbeeld met de
ning, die de volle mep van de straling heeft
En met al die anderen die slechts aan eei
de straling onderhevig zijn geweest. De
wetenschappen van The Guardian, Anthoi
geeft hierbij een antwoord op deze vragei
actuele discussie ook in Nederland wordt
Zoals bekend hebben politieke partijen in
ondermeer het CDA en de PvdA, en ook del
Kerken alsmede de bisschoppen en de Syno(
Nederlandse Hervormde Kerk zich tegen d
nenbom uitgesproken.
500 metres
LONDEN Als een „schone" neutronenbom boven
de gevechtslinies tot ontploffing komt, zijn zij, die
snel sterven het beste af. Binnen een straal van 400
meter bedraagt de stralingsdosis van neutronen en
gammadeeltjes meer dan 18.000 eenheden of „rads".
Even zal er tijd zijn om de lichtflits te zien en om
een verschrikkelijke verdovende misselijkheid te voe
len, dan verzinkt men in een diepe bewusteloosheid;
twee dagen later volgt de dood.
Slechts weinigen zullen op zo'n betrekkelijk eenvoudige
manier sterven. De meestén zullen langzaam stervah
en dit weten ook. Want zij, die blootgesteld zijn geweest
aan hoge stralinesdoses. zullen te maken krijgen met
(enige verwante, maar wel verschillende reeksen symp
tomen, om nog maar te zwijgen over de door de
straling veroorzaakte verbrandingsverschijnseleri.
De eerste reeks wordt „prodroom" of „voorstadium"
genoemd In dit stadium is er sprake van een acute
aantasting van maag, darmen en het zenuw- en spier
stelsel. De symptomen zijn: misselijkheid, braken,
diarrhee, darmkrampen, speekselafscheiding, uitdro
ging en zuurstofgebrek. Bij hoge stralingsdoses komen
daar nog bij: gedragsstoornissen, plotselinge verlam
mingen en in het algemeen verschijnselen die in ver
band kunnen worden gebracht met hersenbloedingen.
Deze verschijnselen manifesteren zich vijf tot vijftien
minuten na de ontploffing en bereiken na dertig
minuten een hoogtepunt. Dan gaan zij over in andere
symptomen, die het gevolg zijn van een omvangrijke
aantasting van het centrale zenuwstelsel en het been
merg. Bij een besmetting van meer dan 1000 rads, kan
men nog vijf tot tien dagen leven, maar de meesten
zullen toch binnen die tijd dood gaan door de bloedin
gen als gevolg van de vernietigde weefsels in maag
en darmen Bij deze hoge stralingsdoses zijn ook
hersencellen en zenuwcellen betrokken en er is dan
ook geen voorspelling te maken over het gedrag, en
de gevoelens van de slachtoffers in deze sterffase.
Bij deze hoge doses zal de dood doorgaans intreden
vóór de aantasting van het beenmerg zich openbaart.
Het beenmerg is een wonderlijke fabriek, waar, nie
mand weet precies hoe, al de verschillende, zeer gespe
cialiseerde bloedlichaampjes gemaakt worden. Wan
neer deze beenmergfunktie verzwakt of verloren gaat,
dan is het leven zelf verzwakt of verloren.
Na een periode van een paar dagen kunnen de ver
schijnselen van het voorstadium min of meer verdwij
nen, zodat het lijkt, alsof het slachtoffer geneest, maar
dan (dienen zich de gevolgen van de beenmergaantas-
ting aan met bloedarmoede, met bloedingen, omdat het
bloed niet meer stolt, en met een aantasting van het
immuniteitssysteem, dat ons tegen ziekten beschermt.
Het slachtoffer loopt gemakkelijk infecties op, krijgt
zweren en koortsen die niet te bedwingen zijn en die
binnen enkele dagen of weken de dood ten gevolge
kunnen hebben.
Na ongeveer zestig dagen heeft het beenmerg zich weer
mm of meer hersteld en wie al het voorgaande over
leefd heeft, kan dan nog wel jaren leven Maar hij
is waarschijnlijk wel steriel en impotent geworden en
verder kan hij bevattelijk zijn voor bloedarmoede,
verschillende soorten van kanker, grauwe staar en hij
is gevoelig voor infecties van allerlei soort.
Er zijn nog veel onzekerheden over de biologische
gevolgen van de lagere stralingsdoses van neutronen,
die op een zeer hoog energiepeil staan. Dit betreft de
rand van het stralingsgebied. Het is bekend, dat, bij
lagere doses, neutronen veel meer schade aanrichten
dan gammadeeltjes. En het is bekend, dat de aanwezig
heid van neutronen wel een minder dodelijke uitwerk
ing heeft, maar dat de kans op lichamelijke beschadi
ging groter is.
Soldaten worden geacht door te vechten tot zij sneuve
len. De reputatie van de „schoonheid" van de neutro
nenbom is gelegen in de omstandigheid, dat hij de
vijand in zijn tanks kan uitschakelen en een mogelijke
doorbraak binnen een tijdsbestek van weinige minuten
kan verhinderen. Zeven procent van de vijandelijke
soldaten sterft vrijwel onmiddellijk en negen procent
valt neer om niet meer op te staan. Maar wat gebeurt
er met de veertig procent, die óf neervalt, óf weer
opstaat en, omdat de bom gedragsstoornissen heeft
veroorzaakt, zich ongecontroleerd gedraagt en dus
onvoorspelbaar functioneert en nauwelijks in staat is
om bevelen op te volgen voordat zij, na dagen, sterven?
En wat gebeurt er met diegenen aan de rand van het
stralingsgebied, van wie de meesten zullen lijden aan
stralingsziekten en aan sluipende schade die zich pas
later openbaart? Kan een wapen, dat niet direct doodt,
maar blindheid, kanker, impotentie en een vroege dood
veroorzaakt wel een „schoon" wapen genoemd wor
den? Is het een „schoon" wapen, omdat door de
militairen alles, dat niet onmiddellijk met het verloop
van een veldslag te maken heèft, niet van belang wordt
geacht?
Er is maar heel weinig informatie beschikbaar over
de gevolgen van de verschillende sterkte van dodelijke
straling op mensen. De meeste cijfers, die direkt óp
mensen betrekking hebben, komen van Hirosjima en
Nagasaki, van ongelukken en van bestrali
patiënten met dodelijke kankervormen. Verd<
zijn afkomstig van proeven op honden en i
verricht zijn in militaire centra, vooral in de VS
Uit deze onderzoeken blijkt dat de stralingsl
in 50 procent van de gevallen de dood binnen I
ten gevolge heeft, voor honden 220 rads en vj
630 rads bedraagt. Men heeft berekend dat
mensen 280 rads zou zijn, maar dat cijfer is1
gebaseerd op de reactie van patiënten in een b(
de medische omgeving.
In een oorlog, waarin medische voorzieninge
of zelfs geheel afwezig kunnen zijn, zou het cij
mensen wellicht dicht in de buurt van datl
honden zijn.
Van zeer groot belóng voor het taktische gebi
de neutronenbom is de informatie over de
van sterke stralingsdoses. Deze informatie
geheel afkomstig van experimenten met ho
apen. Ook de verwachtingen omtrent het ef
zeer grote doses op het menselijke gedr
gefundeerd op waarnemingen die men geda
bij getrainde apen, die blootgesteld zijn aai
straling.
Inmiddels is het onderzoek naar stralingsgevoj
nog op een andere manier in het nieuws gekort
Amerikaanse ministerie van defensie heeft ontj
zich relatief opmerkelijk veel leukemiegevalle
doen bij militairen, en burgers die ooit betrok)
geweest bij atoomoefeningen of -proeven tijl
jaren veertig en vijftig. Daarbij zijn ongeveei
man betrokken geweest. Men is nu een
begonnen naar deze mensen, om na te gaan
van hen leukemie hebben opgelopen.
