Horecaman onderzocht
prijsverschillen reizen
Wenen
herdenkt
de
grote
Franz
Schubert
Reizen
op maat
naar
en
Corsica
Prima reisboek
Franz Schubert
Omdat de Cóte d'Azur in
Frankrijk sinds mensen
heugenis de handwarme
&ndbak voor wereldbur
gers met voldoende pegu-
Isa ten duidelijk het
'liefkind is van de Neder
landse touroperators (sla
er de reisgidsen van 1978
maar op na en u zult deze
vakantiebestemming ui
terst schaars vertegen
noordigd vinden), heeft
Air France zelf de rol van
vakantie-verkoper op zich
genomen.
•Na een bescheiden start in
De prijsverschillen tussen
identieke charter-vliegreizen,
die de Nederlandse touropera
tors dit jaar in hun vuistdikke
programma's aanprijzen, kun
nen oplopen tot bijna 500 gul
den per persoon per reis. Tot
deze verbijsterende ontdek
king kwam de Overveense ho-
reca-ondernemer Edward van
Liemt, die louter uit nieuws
gierigheid de reisgidsen van de
dertien grootste touroperators
in Nederland aan een grondig
onderzoek onderwierp en
22.000 prijzen met elkaar ver
geleek. „Dit uit de hand gelo
pen particulier initiatief", ont
hult hij, „heeft hele opmerke
lijke zaken opgeleverd. Iede
reen roept van tijd tot tijd, dat
de touroperators bij het bepa
len van hun prijzen hooguit
een vinger in de lucht steken
en op goed geluk een paar
cijfers achter elkaar zetten. En
na bestudering van al die gid
sen begin ik waarachtig te ge
loven, dat het nog waar is ook.
In negentig procent van de
door mij vergeleken prijzen be
droeg het verschil per reis hon
derd gulden en meer, in 50
procent zat er een gat tussen
van meer dan 200 gulden, oplo
pend tot bijna 500 gulden. Het
is onvoorstelbaar, want je zou
toch denken, dat reisorganisa
toren met argusogen naar de
concurrenten kijken en hun ei
gen prijzen aanpassen aan die
van de andere broeders, die
met hem de grote koek verde
len. In de praktijk blijkt daar
echter niets van. Integendeel,
zou ik willen zeggen. Wie de
moeite neemt om alle verge
lijkbare aanbiedingen voor de
zomer van 1978 met elkaar te
vergelijken, kan met dit taaie
monnikenwerk vele honderden
guldens besparen".
Overigens heeft Van Liemt dit
huiswerk voor prijsbewuste
vaderlanders al gedaan (het
kostte hem drie maanden dag
en nachtwerk, waarbij hij ten
slotte geholpen werd door eni
ge vrijwilligers uit zijn vrien
denkring). Het resultaat is een
gids geworden, waarin charter-
vliegreizen naar de meest po
pulaire vakantielanden (die
ruim 85 procent van alle vlie
greizen voor hun rekening ne
men) in tabellen met elkaar
vergeleken worden. „Ik heb
onder meer gemerkt", zegt
hobbyist Van Liempt, die
35.000 gulden in zijn prïve-on-
derneming heeft gestoken, „dat
die kreet „D-Tours is altijd de
goedkoopste" nergens op slaat.
Dirk van der Broek kan mij
nog meer vertellen, want bij
het uitvlooien van zijn gids
werd duidelijk, dat deze super-
grutter in de praktijk prijzen
vraagt, die in 60 procent van
de aanbiedingen hoger liggen
dan die van concurrenten".
De gids „Reis Gerust-Prijsbe-
wust" (oplage 15.000) kost ne
gen gulden vijftig; een gepe
perd bedrag voor veertig pagi
na's onversierd drukwerk.
Maar een vlijtige spitter haalt
die investering er op zijn slof
fen dubbel en dwars uit. Een
paar voorbeelden: Aan de Cos
ta del Sol wordt het object
Castilla Santa Clara in dezelf
de periode (vertrek 24 juni 2
weken) door Christoffel aange
boden voor 1219 gulden per
persoon, door D-Tours voor
1044 gulden: Las Palmeras in
het Spaanse Fuengerola (ook
vertrek op 24 juni) kost bij
Evenementsreizen 785 gulden
per persoon, bij Gulliver 1022.
Voor een half pension-arrange
ment in Hotel Candia in Athe
ne vraagt NRV-Holiday (met
vertrek op 6 augustus) 1334
gulden per persoon en Necker-
mann (met vertrek op 8 augus
tus) 1020 gulden. Dan de appar
tementen Praia deOuro in het
Portugese Albufeira: Relax
vraagt daarvoor een bedrag
van 1223 gulden (met vertrek
op vrijdag 9 juni), Primair ver
trekt twee dagen later (op zon
dag dus) naar dezelfde bunga
lows en vraagt 733 gulden per
persoon. Omdat het logisch is,
dat je van dergelijke aanbie
dingen altijd met meer perso
nen gebruik maakt, kan een
gezin met 2 kinderen bijna 2
mille besparen, als het zijn zor
gen toevertrouwd aan Primair.
„Als je die prijsverschillen zo
zwart op wit vóór je ziet", zegt
Van Liemt, „lijkt het, alsof ik
in eigen beheer maar een eind
weg heb zitten verzinnen.
Maar niets is minder waar. Het
gaat hier om aanbiedingen die
precies hetzelfde zijn en die
zonder meer met elkaar verge
leken kunnen worden. Als ik
met deze gids een beetje uit de
kosten kom ben ik dan ook
vast van plan door te gaan.
Voor de winter van 1978r79
kan men dan weer een aparte
gids met prijsverschillen ver
wachten die zo ongeveer in
september op de markt zal ko
men".
„Reis Gerust Prijsbewust" (de
enige in zijn soort, sinds het
professionele onderzoek van
Toeristiek op verzoek van AN-
VR-leden is beëindigd) is ver
krijgbaar in kiosken, tijd
schriftenwinkels en bij de sa
mensteller, Postbus 88 in O ver
veen door overmaking van ne
gen gulden vijftig op postgiro
1168292.
In de 14e editie van de Holland Camping 1978 vindt men 2000
Nederlandse adressen van tent- en caravanterreinen, bungalow
parken, appartementscomplexen, watersportlokaties, kampeer
boerderijen en jeugdherbergen. Duidelijke tekens geven aan,
welke voorzieningen worden geboden en in vele gevallen verdui
delijken foto's en een aanvullende tekst de code-informatie. Een
letter- en cijfercode helpen de caravanners om de terreinen snel
te lokaliseren op de gele kaart-pagina's. Aanbevolen wordt toch
om de terreinen vooraf te inspecteren en tijdens deze inspectierit
een serie bedrijven te bezoeken.
(Holland Camping 1978, prijs elf gulden, uitgave Holland Post,
Arnhem)
De 13e editie van de Internationale Campinggids voor kampeer
ders en caravanners is verbeterd door toevoeging van een
plaatsnamenregister. Een cijfercode informeert over de facilitei
ten ter plaatse. Overzichtskaarten per land worden aangevuld
met situatieschetsen van individuele terreinen. Elk terrein in
de 460 bladzijden van deze gids is individueel gekeurd door
medewerkers, wier namen en adressen voor eventuele nadere
informatie in de gids zijn afgedrukt
(Internationale Campinggids 1978, prijs 17.50, een uitgave van
In ter dijk BV te Amstelveen. Beide gidsen zijn verkrijgbaar bij
de boekhandel, de warenhuizen, de reisbureau's en de WV-kan
toren)
Dat ook bejaarde dames zo nu
en dan met een aardig initia
tief uit de bus komen, bewijst
onze eigen Tante Pos, die tus
sen haar overstelpende bezig
heden door kans heeft gezien
een toeristische gids van 366
dichtbedrukte pagina's in el
kaar te timmeren. En nog een
voortreffelijke gids ook, die
het glansrijk kan opnemen te
gen de werkjes van professio
nele globetrotters als dr. Do-
minicus en dr. Van Egeraat.
En dat alles voor de weggooi-
prijs van drie gulden vijftig, te
koop op alle Nederlandse post
kantoren. Met deze kundig uit
gekookte klantenbinder probe
ren de Posterijen met name
jonge Nederlanders te interes
seren voor het pakket aanbie
dingen van de girodienst en de
rijkspostspaarbank (girobe
taalkaarten, eigen rekening,
sparen etc) Maar als je dit
commercieel motief even weg
denkt blijft er een prima Reis-
Het befaamde „Theater an der Wien"
1977 biedt de nationale
luchtvaartmaa tschappij
van Frankrijk voor dit jaar
in samenwerking met Fran
krijk-specialist F.T.S. een
flink pakket uiterst aan
trekkelijk geprijsde vakan
tie-reizen naar de door
Toon Hermans zo uitbun
dig bezongen Mediterranée
(zo blauw, zo blauw) en
naar Corsica (niet minder
kleurecht) aan. Ondanks de
grote voordelen (men reist
individueel per lijndienst
en bepaalt zelf de vertrek
en terugreisdatum) maakt
een prijsvergelijking duide
lijk, dat men met name in
de topmaanden stukken
minder betaalt voor een op
maat gesneden vakantie
van Air France dan voor
bijvoorbeeld een charter-
reis van touroperator Chri
stoffel. Deze verschillen
kunnen voor precies dezelf
de objecten zelfs oplopen
tot enkele honderden gul
dens per persoon. In sa
menwerking met de F.T.S.
verzorgt Air France overi
gens ook een aantal groeps
reizen, waarbij men wel
aan vaste data gebonden-is.
En ook in dat geval zijn de
aanbiedingen duidelijk
prijsbewust samengesteld.
Méditerranée '78" heeft
aantrekkelijke vakantiepot-
ten op het vuur gezet in
Nice (17-daagse groepsreis
per trein vanaf 555 gulden,
individueel arrangement
van acht dagen vanaf 661
gulden), Juan les Pins (in
het luxe appartementen
complex Les Eucalyptus,
dat schitterend gesitueerd
is op een weelderig land
goed: 17-daagse groepsreis
per trein vanaf ,510 gilden,
individueel vliegreis acht
dagen vanaf 687 gulden),
Golfe Juan, Boulouris sur
Mer, Menton en op het go
deneiland Corsica, waar
men de keuze heeft uit de
bestemmingen Ajaccio (8-
daagse groepsvliegreis van
af 630 gulden, individuele
vliegreis, acht dagen vanaf
736 gulden), Porticio (acht
daagse individuele vliegreis
naar het luxe viersterren-
hotel Sofitel vanaf 1322 gul
den), Propriano (zelfde ar
rangement naar hotel Roe
e Mare vanaf 979 gulden),
Olmeto(zelfde arrange
ment naar hotel Mar in ca
vanaf 943 gulden) en het
internationale bungalow
park Marina Viva op een
terrein van 7 hectaren bui
ten Porticcio (8-daagse
groepsreis-vliegen vanaf
540 gulden, individueel vlie-
garrangement, acht dagen
vanaf 720 gulden). Voor de
meeste bestemmingen gel
den forse kinderkortingen.
Ook worden 15-daagse ar
rangementen aangeboden.
Een apart vakantiehoofd
stuk vormt het uitgekiende
fly-drive-programma, dat
Air France in samenwerk
ing met Europcar heeft sa
mengesteld. U vliegt per
lijndienst naar uw bestem
ming en vindt daar een
nieuwe huurauto, waarmee
u een onberperkt aantal ki
lometers kunt rijden zon
der meerprijs.
Als u van te
voren reserveert kunt u de
auto ook op een andere
luchthaven inleveren. Prij
zen, 2 personen, één week
vanaf 590 gulden, vier per
sonen voor dezelfde perio
de vanaf 493 gulden. (In-
lichtingen, Air France,
Dam 25 in Amsterdam).
gelezen herdenkingsjaar is.
Wie immers met vooruit
ziende blik de moeite heeft
genomen om in 1828 voor
goed de ogen te sluiten, (na
overigens eerst de wereld
verrijkt te hebben met eni
ge onsterfelijke muziekwer
ken) kan er op rekenen, dat
hij 150 jaar later vanuit het
zwerk kan neerkijken op
een vaderland, dat bol staat
van de herdenkingen.
Oostenrijk viert dus het
Schubert-jaar. En met na
me de, hoofdstad Wenen,
waar de beroemdste van de
"Wiener Sangerknaben" in
zijn praalgraf naast andere
onsterfelijken Beetho
ven, Mozart, Strauss nu
bezig is aan de voorge
schreven maten rust, die
voorafgaan aan de grote
opstanding.
In Wenen ook zonder
muzikale Franz als aanlei
ding een verrukkelijk reis
doel leeft de geest van
Schubert nog steeds voort.
Met name in het 9e district,
waar hij op 31 januari 1797
in de Nussdorferstrasse 54
als zoon van een onderwij
zer aan zijn kortstondige
levensreis begon. Dit huis,
nu ingericht als Schubert-
museum, deelde de familie
met zestien andere huur
ders. Dit krappe samenzijn
duurde, totdat vader Schu
bert met school en gezin in
1803 verkaste naar een rui
mer huis aan deSaulengas-
se 3, waar Franz niet alleen
kost en inwoning genoot,
maar en passant ook viool
lessen van zijn vader en
pianolessen van zijn oudere
broer Ignaz kreeg. Na zijn
verplichte stage als "Wie
ner Sangerknabe" werkte
hij in dit huis tot 1818 tegen
een vorstelijke jaarwedde
van veertig gulden als hulp
van het vaderlijk school
hoofd. In diezelfde tijd
componeerde hij als een
bezetene, onder meer de
Erlkönig, twee zangerige
symfonieën en de Mis in
F-grooL De eerste uitvoe
ring van deze mis vond
plaats in de kerk, waar
Schubert gedoopt was. Hij
dirigeerde zelf en de sop
raanpartij werd gezongen
door de frêle Thêrese Grob,
die in zijn leven de enige
stille liefde was. Ze trouw
de bij nader inzien toch
maar met een ander, omdat
de zeverige Franz geen duit
te verteren had en slechts
armoe in het vooruitzicht
kon stellen.
Historisch
De meeste historische plek
ken uit Schuberts korte le
ven zijn inmiddels verdwe
nen. Slechts enkele vindt
men nu nog terug: het
Theater an der Wien, waar
"Die Zauberharfe" en "Ro-
samunde" in première gin
gen, de Redoutezalen in de
Hofburg, de huidige verga
derzaal in het Landhaus
van Niederösterreich en de
kerk in de Alserstrasse 17,
waar enige weken vóór zijn
dood het koorwerk "Ge
loof, Liefde, Hoop" voor
het eerst ten gehore werd
gebracht. Tegenover deze
kerk staat het stokoude, on
der Keizer Jozef de Tweede
gebouwde Algemene Zie
kenhuis, waar Schubert in
1823 verpleegd werd en
waar hij het grootste deel
van zijn liederencyclus
"Die Schone Müllerin"
schreef.
Ook de plaats, waar Schu
bert één van zijn beroemd
ste werken schreef "Die
Unvollendete"L achtste
symfonie bleef bewaard:
de Göttweigerhof in de
Spiegelgasse 9 op korte af
stand van de Gottweiger-
gasse 1, waar Schubert in
zijn jeugd muziekles had
gekregen van de toenmali
ge "notenpaus" hofkapel-
meester Antonio Salieri,
die ook de chef was van de
Wiener Sangerknaben.
Schubert, die van 1808 tot
1813 deel uitmaakte van dit
beroemde koor kreeg prlve-
lessen van deze dirigent
Dit overigens zeer tegen
zijn eigen zin, want het
strenge internaat, waar de
knabcn in de zangkunst ge
drild werden, bleef hij be
schouwen als een „afschu
welijke gevangenis".
Schubert, die een zwakke,
wankelmoedige sterveling
was, kon niet buiten zijn
omvangrijke vrienden
kring. Zijn vrienden gaven
hem de noodzakelijke ma
teriële en geestelijke steun
en zonder die hulp voelde
hij zich nauwelijks tegen de
samenleving opgewassen.
Vaak zei hij zuchtend: "Ei-
genlijk zou de staat mij
moeten onderhouden, want
ik ben alleen maar op deze
wereld gekomen om te
componeren".
En componeren deed hij
dag en nacht "Als ik een
stuk af heb, begin ik gelijk
weer aan een ander", was
zijn dagelijks credo en op
alle adressen, waar de
vriendenkring samenkwam
trof men de melancholieke
Franz dan ook bijna altijd
achter de piano aan.
Uit deze bijeenkomsten
ontwikkelden zich de
"Schubertiaden", onge
dwongen instuiven in parti
culiere woningen, waar tot
diep in de nacht werd ge
praat en gemusiceerd. Zul
ke "Schubertiaden" werden
onder meer gehouden in
het huis van de gezusters
Fröhlich aan de Singer-
strasse 18 en in het paleis
van de bankier Geymüller,
het tegenwoordige consu
laat van Engeland aan de
Wallnerstrasse 8.
Monument
In 1828 ging het duidelijk
bergafwaarts met de ge
zondheid van de onfortuin
lijke componist. Hij leed
aan hoge bloeddruk en he
vige hoofdpijnen en ver
huisde op aanraden van
zijn artsen naar een voor
stad van Wenen, waar hij
zijn intrek nam in het huis
van zijn broer Ferdinand.
Daar kreeg hij prompt ty
fus, aan welke ziekte hij op
19 november van dat jaar
overleed. Drie dagen later
werd hij begraven op de
Waharinger Ortsfiedhof,
drie plaatsen naast het graf
van Van Beethoven. Zijn
grafsteen bleef bewaard,
toen dit kerkhof de naam
Schubertpark kreeg. De
stoffelijke resten van beide
grootmeesters waren al eer
der overgebracht naar ere-
graven op het Zentralfried-
hof, waar in een apart ge
deelte alle groten van de
Weense kunst een laatste
rustplaats kregen.
Ofschoon de dichter Grill-
parzer, een boezemvriend
van Franz, onmiddellijk na
de dood van Schubert de
oprichting van een Schu
bert-monument bij de ste
delijke overheid bepleitte
duurde het daarna tot 1872,
voordat op instigatie van
de Wiener Maimergesang-
verein een monument in
het Stadspark werd ge
plaatst, dat de herinnering
aan één van de grootste
zonen van Wenen levend
houdt De mooiste herinne
ringen aan de componist
zijn evenwel zijn hand
schriften en eerste drukken
van zijn composities, die
zich nu bevinden in de mu
ziekcollecties van de Natio
nale Bibliotheek, de Stads
bibliotheek van Wenen en
in de archieven van de Ge-
sellschaft der Musikfreun-
de. In de verzameling oude
muziekinstrumenten in in
de Hofburg bevindt zich
ook nog de Weense Ham-
merflügel, die Schubert
eens bespeelde.
Om deze hemelse compo
nist te eren worden er dit
jaar in Oostenrijk vele
Schubert-manifestaties ge
houden, die men als mu-
ziekminnende toerist mooi
kan meenemen. Als u toch
in de komende maanden
naar Wenen afreist loont
het daarom de moeite om
de evenementen-agenda
goed in de gaten te houden.
Er zijn concerten in Schu
bertsgeboortehuis en de be
faamde Wiener Festwo-
chen, die dit jaar van 20
mei tot en met 25 juni wor
den gehouden, zijn ditmaal
geheel gewijd aan Schu
bert In juü en augustus
worden tevens elke woens
dag Schubert-concerten ge
geven in het Slot Schon-
brunn. Ook staat een in
drukwekkende reeks ten
toonstellingen, gewijd aan
het leven en de tijd van
Schubert, op het program
ma van de culturele smaak
makers van Wenen.
Wilt u er bij voorbaat meer
van weten: Het Oostenrijks
Verkeersbureau, Singel 464
in Amsterdam, telefoon
020-255933, wijst u graag de
weg.
boek over, dat boordevol infor
matie zit over de bekende va
kantielanden in Europa-
Sinds gebleken is, dat be
roemde stervelingen na
hun dood het toerisme naar
hun vaderland op krachtige
wijze kunnen bevorderen,
wordt hun sterfdag als een
melkkoe gekoesterd. En zo
dra weer een jaar bereikt
is, waarin het een kwart
eeuw, een eeuw of een an
dere fraai afgeronde tijd
geleden is, dat de grote
landgenoot zijn laatste
adem uitblies, haast men
zich om all-in reizen naar
zijn geboortegrond te orga
niseren.
Nu is de beurt aan de fijn
besnaarde "Wiener Sanger
knabe" Franz Schubert, die
na een kort, uiterst tobbe-
rig leven van amper 31 jaar
op 19 november 1828 in een
achterkamer twee hoog aan
tyfus bezweek. Zelfs zonder
pocketcalculator kan de
doorsnee Oostenrijker der
halve uitrekenen, dat 1978
voor Schubert-fans een uit-
'ONDER REOMGlEVwl
.LEO THUR1N& I
