lx
uueekpuzzel door dr. Pluizer
medische rubrieki;
postzegels
oplossing vorige puzzei
ft
ft
ft
ft
ft
fl
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
5{
ft
ft
ft
fe
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
ft
DENKSPORTEN/HOBBY
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 21 JANUARI 1978 PAGIlj
k
L
1
k
k
t>
b
10
L
w
E
Nl
D
E
12
L.
A
Kl
A
R.
1
'k
■V
E
i
Kl
T
E
'8
O
J>
t
1
Kl
D
E
e
S
¥t
E
K
E
E
Kl
A
K
E
R
L
K
E
N
R.
O
s
U
A
e
1
T
L
1f
O
T
Nl
E
K
s
R
u
N
s
A
A
O
E
K
R
R
Kl
H-
E
E
1
L
1
G
R
u
A
G
E
Kl
1
E
só
K
1
R
e
R
E
r
O
ni
P
56
O
E
R
V
U
ka
A
R
O
X
E
j
3>
O
l
U
A
T
A
K
BI
A
'S
E
1
O
S
O
E
A
8
E
SI
L
e
A
L
O
p
E
G
E
Kl
n
O
m
A
E
N
E
87
E
T
E
Kl
A
i
ft)
E
s
E
G
E
L
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Twaalf gulden vijftig
W. A. Vreeswijk. Oostemde 8. Stompwijk.
Twaalf gulden vijftig:
D. Plaat. Vijf Meilaan 17. Leiden.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Oplossingen onder vermelding van ..puzzel 3" dienen woensdagmiddag
in het bezit te zijn van
Leidse Courant, postbus 11. Leiden
•43 ^UJU A
n
NR. 3
HONINGRAATPUZZEL
Rondom de genummerde vakjes dienen woorden van 6 letters van navolgende
betekenis te worden ingevuld. Alle antwoorden lezen in de richting van de
wijzers van de klok.
Het vakje voor de beginletter van elk antwoord dient door combinatie met
de letters van de omringende antwoorden te worden vastgesteld.
1 wijfje van zeker roofdier;
2 achteruitgang;
3 appelsoort;
4 vosachtig dier in de Noordafri-
kaanse woestijnen;
5 onderdeel van een arrondisse
ment;
6 schaar van een krab;
7 iets dat enig in zijn soort is;
8 autotoeter;
9 rubberdraad voor elastische weef
sels;
10 vreemde taal;
11 bouwstijl;
12 hechtpennetje;
13 Spaanse provincie;
14 deel van een breuk (rekenkunde);
15 afstand tussen twee rustpunten;
16 natuurlijke begaafdheid;
17 berouw;
18 gezelschapsspel;
19 verzinsel;
20 inspanning;
21 eigenzinnig;
22 zangvogel;
23 wol van de angorageit;
24 gezelschapsspel met stokjes.
Welk(e) antwoord(en) van deze puzzel begint/beginnen met de letter(s) K?
Spellen waarin lage kaarten een
doorslaggevende rol spelen zijn
vrij zeldzaam. Dat geldt natuurlijk
niet voor die spellen waarin de
lage kaarten van een lange kleur,
al dan niet door vrijtroeven. wor
den gemaakt maar het gaat in dit
geval om situaties waarbij de lei
der ver vooruit moet zien om de
beslissende eindfiguur te bereiken
en niet te zuinig met hogere kaar
ten moet omspringen. In onder
staand spel is het eindcontract niet
ideaal: met dertien topslagen is 7
SA natuurlijk veruit te prefereren,
maar in de praktijk lukt het nu
eenmaal niet altijd aan te leggen
in het optimale contract. Zuid
opende zijn spel met 1 ruiten (OW
pasten), noord gaf met 2 harten
een mancheforcing en toen zuid
vervolgens schoppen bood was
het erg moeilijk uit een schoppen
slem te blijven, omdat noord er
niet achter kan komen hoe „dicht"
de ruitenkleur is. maar er wel van
kan uitgaan dat deze kleur gemak-
mqfl7 N *9754 2
10 9 8 7 w o
l 3 Z 10 8 6 5
+B1098764 *v 3 2
*H B 10 6
yV 5
A V B 7 4 2
kelijk vrij te troeven zal zijn. Voeg
daarbij dat de troeven zeer slecht
verdeeld zitten (bij een 3-2 of 4-1
verdeling is er geen enkel pro
bleem) en het eindcontract van 7
schoppen wordt aanvaardbaar.
(Zie diagram nr. 1)
West kwam met klaverboer uit, die
door zuid werd genomen. Schop
penheer werd nagespeeld en toen
west niet bekende, rezen er voor
de zuidspeler grote problemen.
Waar komen de benodigde slagen
vandaan en hoe ontkomt zuid aan
het verlies van oosts vijfde schop
pen? In troef kunnen zes slagen
worden gemaakt (vier in de hand
en twee introevers in de dummy)
zodat er uit de bijkleuren zeven
slagen moeten komen. Harten
vrouw werd geïncasseerd, gevolg
door een ruitentje naar de heer.
Op klaveraas werd harten 5 afge
gooid en hartenaas werd nage
speeld. Als oost troeft zijn de pro
blemen voorbij, maar oost gooide,,
evenals zuid, een ruiten af en
hetzelfde geschiedde op harten
heer. De situatie was toen:
(Zie diagram nr. 2.)
Uit noord werd schoppen 8 ge
speeld. maar oost dekte terecht
niet en zuid moest overnemen om
zijn ruitenslag te kunnen maken.
Hierna kwam zijn schoppen 6 ech
ter niet meer aan de beurt en het
spel ging een down.
AV8
C6 4 3
o
- N *9 7 5 4
v :r0
V
*10 9 8 7
B 10 6
6—
OA V B
En daarmee treedt de „fout" van
de leider aan het licht: toen west
in de eerste schoppenslag niet
bekende, had in noord schoppen'
8 moeten worden afgegooid! De 3
wordt dan gespaard en als die in
het laatste diagram wordt voorge
speeld is oost verplicht een hoge
schoppen bij te spelen. Na rui
tenaas wordt het contract dan in
een cross-ruff gemaakt. Moeilijk!
In Rusland is om het landskam
pioenschap gespeeld. In het begin
leek Petrosian regelrecht op de
eerste plaats af te stevenen, later
zakte hij wat af. Eerste werd Goelj-
ko. De uitslagen van de laatste
ronde heb ik nog niet. Tweede
Dorfman. Verder Petrosian. Poloe-
gajevski. Talj. Enzovoort. Smyslov
haalde in de buurt van vijftig pro
cent - niet gek voor hem -. U ziet
dat naast enkele bekende namen
aan de top een paar jongere spe
lers prijken. Het is daar voor de
oudgedienden werkelijk vechten
voor het brood en van lieverlede
zullen zij naar het tweede plan
verschuiven.
Hier volgt een heel mooie partij
van Petrosian.
Wit: Tigran Petrosian. Zwart: L.
Aljboert.
1. d2-d4. Pg8-f6 2. c2-c4, c7-c5 3.
d4-d5. b7-b5. Een gevaarlijk gam
biet' 4. Pg1-f3, g7-g6 5. c4xb5,
a7-a6 6. e2-e3. Lf8-g7 7. Pb1-c3,
0-0 8. a2-a4, a6xb5 9. Lf1xb5, d7-
d6 10. 0-0. Pb8-a6 11. Ta1-a3.
Pa6-c7 12. Pf3-d2, Pf6-d7. Ten kos
te van zijn gambietpion kan zwart
hier op d5 slaan, maar dat impli-
li w
m slum a
"1*
diagram nr. 1
ceert, dat hij de kwaliteit moet
geven. 12Pd5 13. Pd5: Pd5:
14. Lc6, Le6 15. La8, en dat is te
duur. 13. Lb5xd7!, Lc8xd7 14.
e2-e4, Dd8-b8, 15. Pd2-c4, Ta8-a6
16 Ddl-c2, Db8-b4 17. Pc3-a2.
Db4-b7 18. Lc1-d2„„„ Aangewezen
voor zwart was nu het aantasten
van het witte centrum door e6 of
f5, om profijt te kunnen trekken
van zijn pionnenmeerderheid in
het centrum. 18. Tf8-a8, 19 a4-
a5. Pc7-b5 20. Ta3-b3. Db7-c7 21.
Ld2-c3. Pb5-d4 22. Lc3xd4. Lg7xd4
23. Pa2-c3, Ta8-b8 24. Tb3-b6, Ta6-
a8 25. Dc2-b3. Dc7-d8 26. Pc3-b5,
Ld4-g7.
(Zie diagram nr. 1).
Wit heeft de gambietpion in dank
aanvaard, deze behouden onder
het opbouwen van een sterke stel
ling en maakt nu de partij voor de
eerste tijdcontróle op fraaie wijze
uit: 27. Pb5-a7!. Dd^e8 28. Tfl-al.
Lg7-f8 29. Pa7-c6Tb8-c8 30. a5-a6.
Tc8-c7 31. Tb6-b7. Tc7xc6 32
d5xc6. Ld7xc6 33. a6-a7!, Lc6xe4
34 Tb7-b8. De6-d7 35. Tb8xa8.
Le4xa8 36. Pc4-b6. Dd7-b7 37
Db3-f3en zwart gaf op.
En om u weer te verzoenen met
het schaakspel één van die mooie
scheppingen van een van de vele
schaakminnaars die het schaken
zonder winstoogmerken bedrijven
en er het moois en leerzaams uit
peuren:
Studie van A. Herberg.
D.S.Z. 1935.
(Zie diagram nr. 2)
Wit. Kei, Lc8; pion: f5.
Zwart: Kf1, Lh8; pionnen: c2. d3.
Wit begint en houdt remise.
Zwart dreigt met 1Ke1 er zijn
d-pion door te halen en daar moet
diagram nr. 2
wit iets tegen doen. 1. Kd2, c1D+
2. Kc1: Ke1 helpt niet, maar: 1.
Lc8-a6ligt voor de hand. 1
Kf1-e2 2. #5-#6!, Ke2-e3. En wat nu?
Wanneer wit de pion doorschuift
komt: 3. f7, Lg7 en er dreigt Lf8
en La3 met mat: Op: 3. Lc4?, Kd4!
4. Lb5, Kc3 is er evenmin redding.
Rest nog slechts de tempozet: 3.
La6-b5!en wat u ook pro
beert. zwart kan hoogstens een
patstand bereiken, dus remise. Een
kleinigheid die u toch weer doet
glimlachen.
De studie van Skliarov, eind vorig
jaar, heeft talloze reacties opgele
verd. En terecht. Om twee rede
nen. Ten eerste was de diagram
stand niet correct. Terecht gaven
de inzenders aan dat in de stand
zwart: 16, 23, 36 en wit: 39 en dam
op 10 niet 23-29 enz. speelt, maar
16^21 10x16 en 36-41 met remise.
Maar zet in de diagramstand 16 op
1 en alles loopt wel op rolletjes.
Nu eerst de juiste stand: zwart: 1,
10. 13, 18. 20. 23. 24 en 26. wit:
27. 32. 33. 34. 36. 38. 39 en 41.
De oplossing is: 33-28 13-19 36-31
26x46 34-29 24x31 38-33 46x28
33x4 31-36 4-10 23-29 10-32 1-7
32-37 7-12 37-32 12-18 (dreigt 18-
23 29-33 en 36-41) 32-19! 18-22
19-14 22-27 14-10 27-31 10-32.
Maar nu een andere kritiek, van
mijn kant. Deze stand, op naam
van de Rus A. B. Tsjitskin uit Gorki
leverde in de jaarlijkse problemis-
tenwedstrijd van de Suikerstichting
een tweede prijs op. toegekend
door de jury bestaande uit F. Her-
melink, E. Holstvoogd en R. C.
B. P. FEDOROV
M s!
1 I I I I
USUI
H' S 1 li
S S S B
Keiler. Skliarov lanceerde zijn stu
die tijdens het KSH-toernooi dat
deze zomer in Hoogezand is ge
houden..,.
En dan zullen we het er maar op
houden dat de taalproblemen mij
parten hebben gespeeld, ik kan me
nauwelijks indenken dat de ex-we
reldkampioen bij de jeuqd zich een
produkt van een ander zou willen
toeëigenen. Het dialect dat Sklia
rov spreekt is zelfs voor landgeno
ten al moeilijk te begrijpen, laat
staan voor een buitenlander.
Het probleem dat de eerste prijs
opleverde wil ik u niet onthouden.
De Rus B. P. Fedorov scoorde de
meeste punten met de opgave die
hij Pion noemde (zie diagram). De
•oplossing luidt: 27-21 17x46 30-24
19x39 28x17 en nu kan zwart op
drie manieren slaan: 46x28 verliest
onmiddellijk; 46x19 door 48-43
39x37 38-32 37x28 22x24 11x22
24-19 14x23 35-30 24x34 en 40x27;
en 46x23 tenslotte door 48-43
39x37 38-32 37x28 22x13 11x22
35-30 25x34 en 40x27
De provinciale competities nade
ren de laatste ronden. Ook daar
komen leuke fragmenten voor.
zélfs op lager niveau. Zoals bij
Beilen-Hooghalen. eerste klasse
Drentse dambond. Het tweede dia
gram is uit de partij Zwiers-Kwint.
De Houdt Stand-speler Kwint vond
hier 13-18!, een fraaie lokzet. Na
R. ZWIERS
40-34 29x40 35x44 is de spanning
geweken, maar Zwiers kon de ver
leiding niet weerstaan en speelde
31-27. Nu dreigt maar liefst 28-22
28-23 en 39-34! Kwint had beter
gezien en via 18-22 27x18 29-34
39x19 9-13 19x8 3x32 38x27 25-30
35x24 20x49 werd de witte stand
opgerold
Onnodige discriminatie
epilepsiepatiënten
Er is in de laatste jaren aardig wat
vooruitgang geboekt op het gebied
van de bestrijding van de epilep
sie. in de volksmond „vallende
ziekte" genoemd. Over de oorzaak
van de aandoening is evenwel tot
nu toe nog maar weinig inzicht
gekregen
Er lijden in Nederland 60.000 tot
70.000 mensen aan epilepsie. Van
hen zijn er ongeveer 1500 opgeno
men in een van de drie grote
behandelingscentra, namelijk in
Breda. Heeze en Heemstede voor
een langduriger verblijf. Sommige
patiënten hebben de ziekte al van
af hun geboorte, maar bij veel
epilepsiepatiënten treedt de ziekte
pas op in hun jeugd. Ook verkeers
ongelukken kunnen de oorzaak
zijn van epilepsie.
De uitingsvormen van epilepsie lo
pen sterk uiteen. Zij variëren van
complete toevallen, waarbij patiënt
op de grond valt en buiten bewust
zijn raakt, tot kleine perioden van
afwezigheid, ook wel abcenses ge
noemd. In enkele gevallen kan een
geleidelijke achteruitgang van de
geestelijke vermogens voorkomen.
Soms komen aanvallen enige ma
len per dag voor. soms ook om
de paar jaar en het is ook mogelijk
dat zij voorgoed uitblijven.
Epilepsie is eigenlijk een verzamel
naam voor allerlei aandoeningen
die gemeen hebben dat er in de
hersenen een soort kortsluiting op
treedt in de overdracht van elektri
sche prikkels tussen de zenuwcel
len. De oorzaak van die storing in
de hersenen, die tot de aanvallen
leiden is nog vrijwel onbekend.
Bij de revalidatie van epilepsiepatiëntjes maakt men vaak
gebruik van aangepaste oefeningen, naar gelang de mate
van de ziekte.
Geneesmiddelen tegen epilepsie, hoeveelheid van zo'n medicijn in
de anti-epileptica, zijn vanouds be- het bloed. De hoeveelheid ingeno-
rucht om hun versuffende bijwerk- men geneesmiddelen is dan in het
ing. Maar tegenwoordig kan men bloed van de patiënt te meten en
van steeds meer anti-epileptica de ook hoe lang ,of het duurt voordat
bloedspiegel bepalen; dat is de die daaruit weer verdwenen is. Bij
de ene patiënt gaat dat sne
bij de andere en soms I
patiënt grote hoeveelhed
deze middelen in zijn bic
slaan. Aan de hand va
bloedspiegels kunnen de e
logen veel nauwkeuriger
nen voorschrijven en het
om mogelijk dat patiénU
minder medicijnen behoeve
nemen.
In het dagelijks leven fi
veel epilepsiepatiënten uits
Toch bestaan er nog vele v(
delen ten aanzien van de
Bij sollicitaties is de instellj
de bedrijfsgeneeskundige
doorslaggevende betekenis
gevers willen nog wel eens j
rig staan tegenover het in
nemen van epilepsiepat
men heeft een te overdrevj
van het ziekteverzuim va|
patiënten. Menigeen zwijc
ook bij sollicitaties over z;
lepsieverleden. Het geringe1
verzuim van hen. valt dus nr
Epilepsiedeskundigen hech(
ook veel waarde aan een'
voorlichting, ook van beq
neeskundigen. Wel kon eeni
siepatiënt, de atleet Alan B|
in 1968 Brits kampioen op:
kilometer hardlopen worden
een gymnastiekonderwijzen
al jarenlang tot volle tevred
les had gegeven op een mil
re school in de provincie U
werd. na haar verhuizinj
Zuid-Holland, bij sollicitatie
een identieke betrekking.
afgekeurd, hoewel zij al ij
drie jaar meer een aanvl
gehad.
De postadministratie van het ei
land Man zal op 28 februari a.s.
maar liefst zeventien nieuwe ze
gels in de verkoop brengen. Van
daar dat onze rubriek van deze
week geheel in het teken staat van
dit eiland, wat vooral ook door de
aldaar te houden motorraces en
het omstreden gebruik van de roe
de als strafwerktuig de nodige be
kendheid geniet. Een serie van
dertien zegels heeft als thema
„Oriènteringspunten" en een serie
van vier zegels wordt uitgegeven
naar aanleiding van het 6&-jarig
jubileum van de Royal Air Force,
waarbij de verzamelaars van vlieg
tuigen op postzegels aan hun trek
ken komen.
Wij beginnen nu met de serie van
dertien zegels, waarvan de laagste
waarde bestaat uit een zegel van
0.5 p. Hierop ziet men de uitkijkto
ren van Langness op het eiland
Man. opgericht ten gerieve van de
haringvissers van dit eiland. Wan
neer zij deze toren in zicht had
den, wisten zij dat ze zich ter
hoogte van „Het scheepskerkhof"
bevonden. De tweede zegel heeft
een waarde van 1 p. en toont een
afbeelding van de St. Patrick-kerk
te Jurby. Als derde een zegel van
6 p. met daarop de voorgevel van
het gouvernementsgebouw. Ver
volgens als vierde een zegel van
7 p. waarop een punt van het
eiland dat bekend staat onder de
naam Tynwald Hill. Dit is een cir-
celvormig amfitheater, waar vol
gens traditie elk jaar op 5 juli de
nieuwe wetten uitgevaardigd wor
den door het eilandbestuur. De
vijfde waarde (8 p.) draagt een
afbeelding van „Milner's Tower".
Dit bouwwerk vormt een huldebe
toon van de bevolking van Man
aan William Milner, een brandkas-
tenbouwer uit Liverpool. Deze ren
tenier heeft veel goeds gedaan
voor het volk op Man. Vandaar dat
de bevolking deze toren heeft ge-
.bopwd, die. als men goed kijkt
gelijkenis vertoont met de sleutel
van een veiligheidsslot. Als zesde
een zegel van 9 p. met daarop het
wiel dat bekend is als „Laxey
Wheel", een onderdeel van een
mijnbedrijf Dit wiel dient om water
Oriènteringspunten op Man en jubile
van de RAF
uit de mijn te pompen en werd
opgericht in 1854 en is meer dan
twintig meter in doorsnee. Een
zegel van 10 p. is de zevende zegel
in deze serie. Hierop ziet men een
afbeelding van „Castle Rushen",
een kasteel dat bijzonder gaaf is
gebleven. Vanaf de Noorse tijd tot
aan de negentiende eeuw diende
het als regeringsgebouw. Het ge
bouw op de voorgrond is bekend
als „De Peperbus" en dient thans
als politiebureau. De kerk van St.
Ninian komt voor op de achtste
waarde (11 p.). De bouw hiervan
werd bekostigd door Henry Bloom
Nonle en heeft een lengte van 42
meter. De hoogte van de toren is
26 meter. De „Tower of Refuge"
is te zien op de negende zegel,
die een waarde heeft van 12 p.
Deze toren werd in 1832 gebouwd,
op wens van Sir William Hillary, de
oprichter van de „Royal National
Lifeboat Institution" Nog heden
ten dage wappert de vlag van de
RNLI gedurende de zomermaan
den op de toren. Een zegel van
13 p. vormt de tiende waarde in
deze serie. Hierop ziet men een*
afbeelding van de kerk, gewijd aan
St. Germanus, een oomzegger van
St. Patrick. Reeds in de zestiende
eeuw stond deze kathedraal be
kend als het godsdienstig middel
punt van de eilandengroep waar
toe Man behoort. De vuurtoren van
Point of Ayre komt voor op de
elfde zegel, die een waarde heeft
van 14 p. Hoewel alle vuurtorens
van Engeland ressorteren onder
„Trinity House", de zetel van de
Britse marine, valt deze vuurtoren
onder de zorgen van de Noordelij
ke Vuurtorencommissie. Dit is een
Schotse overheidsinstelling, die
door een kronkel in de binnen
landse politiek met de zorg voor
deze toren belast werd. De twaalf
de zegel heeft een waarde van 15
p. en toont de „Corrin Mt
Tower". Dit 15 meter hoge.
werk dient om de bevolking!
te herinneren dat ThomasI
(1772-1845) het eiland hel
recht van zijn aanwé
schonk. Als laatste in deze
een zegel van 16 p. met I
een vuurtoren, en wel
Douglas Head. Deze toreiv
zijn huidige vorm in 1892
ongeveer 20 meter hoog. Hj
ervan is op ruim 30 kiloml
stand zichtbaar, met tussej
van 30 seconden.
Het ontwerp voor deze zege
vervaardigd door J. H. Ni(
en het drukken was in han<
„House of Questa".
Vervolgens de RAF-jubileu
bestaande uit vier zegels. I
zegel van 6 p. ziet men een
184" die juist opsteeg v
„Ben-my-Chree een moed
voor watervliegtuigen. Dit v
lanceerde in 1915, tijdens
ste wereldoorlog, een torpe
richt op een Turks vrachtsi
raakte het midscheeps. Aid
de Engelse piloot Edmoi
eeste die vanuit de lucht eei
torpedeerde. Een zegel va
draagt de afbeelding va
„Bristol Scout", het eerste
vliegtuig met landingswieli
opsteeg vanaf de voorlop
het tegenwoordige vliegtu
derschip. Dit schip, de „VirK
eveneens op de zegel te zie
nachtjager van het type „B
Paul Defiant" is te zien
zegel van 11 p. Dit type
gebruik bij het 307e (Poolse
dron, dat gelegerd was
eiland Man. De machine
zegel vliegt boven de D
Baai. op weg naar Liverpo
assistentie te verlenen gedi
een Duitse luchtaanval in
de wereldoorlog. Een hedö
gevechtsvliegtuig van het ty|
guar" is te zien op een ze<
13 p. Dit vliegtuig op oefer
vliegt juist boven de plaats R
op het eiland Man.
De door A. D. Theobald onW
zegels werden gedrukt dooi
Waddington Ltd
