lEJoeder van Jan Cremer achtervolgd door rampspoed
Ook met APO's zullen ontslagen
soms onvermijdelijk zijn
Hulpmiddelen
gehandicapten
erg slecht"
Onhoudbare" situatie
beslecht met doodklap
.micales
erliest
Heding
Uitlevering RAF-leden betwist op politieke gronden
Peuterspeelzaal in
primair onderwijs
Ontsnavelen
alleen nog
tijdelijk
artNNENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 13 JANUARI 1978 PAGINA 9
Van een onzer verslaggevers
SCHEDE „Ik begrijp niet, dat één
ds zoveel ellende in zijn leven kan
emaken. Ik dacht dat ik mijn portie zo
g van pamerhand wel gekregen had, dat nu
ingen.is de rest van mijn leven zonder moei-
aandefteden zou verlopen. En dan komt dit.
kon het haast niet geloven",
vrouw Cremer-Wendl, de moeder van
geruchtmakende schrijver Jan Cremer,.
jst in tranen uit, volkomen overstuur
ir het ongeluk dat haar overkomen is.
ir woninkje, het enige dat haar nog
ip in de toekomst gaf, volledig leegge-
fd. En dat terwijl zijzelf in een rolstoel
niet in staat om zich te bewegen en
igewezen op de hulp van anderen. „Ik
gehoopt dit verpleegtehuis nog eens
te verlaten en de rest van mijn leven
tussen mijn eigen spulletjes door te bren
gen. Maar dat kan ik wel vergeten. Ik kan
toch niet in een leeg huis gaan zitten".
Mevrouw Cremer heeft het in haar leven zeker niet
gemakkelijk gehad. Een groot deel van de Nederlan
ders weet dat. Immers, in de bestseller die haar zoon,
de schrijver Jan Cremer, naar nationale en internatio
nale roem leidde, staat een groot deel van haar leven
al beschreven. Zoals: de ellende die zij meemaakte
toen ze als statenloze in 1939 vanuit Hongarije naar
Nederland kwam. Naar Nederland dat zich voorbe
reidde op de oorlog en de vreemdelingen bepaald niet
met open armen ontving. De moeilijkheden die de
oorlog met zich meebracht, de bittere armoe die een
in Enschede meemaakte en tot overmaat van ramp
- in 1942 het overlijden van haar echtgenoot, waarna
ze het zelf verder moest rooien.
Rijkdom heeft mevrouw Cremer nooit gekend, ooh
niet toen haar zoon schatten verdiende met zijn
destijds opschudding veroorzakende autobiografie.
Een paar jaartjes van betrekkelijke voorspoed, dat
was alles wat haar was beschoren. „De mooiste jaren
van mijn leven," zegt ze terugkijkend. „Ik kreeg de
kinderen van Jan, mijn kleinkinderen dus, toen hij
en zijn vrouw uit elkaar gingen. Een paar flinke
jongens. Ze zitten nu op het atheneum, en leren
uitstekend.
Maar de kinderen ziet ze helaas vrijwel nooit meer.
Want in 1977, ze had net officieel de voogdij over
Inbrekers
namen laatste
bezittingen weg
de twee jongen gekregen, sloeg het noodlot opnieuw
toe. Tijdens het boodschappen doen werd ze midden
in Enschede, getroffen door een hersenbloeding, die
haar voor het verdere leven invalide zou maken.
„Aanvankelijk was ik helemaal verlamd en blind en
kon ik niet meer praten. Gelukkig hebben de opera
ties zoveel geholpen, dat ik nu weer kan spreken,
en al blijven mijn ogen slecht, ik kan weer wat zien.
Maar deze rolstoel zal ik wel nooit uitkomen".
Twee jaar geleden werd de tot nu toe zo onfortuinlij
ke vrouw opgenomen in een verpleegtehuis in En
schede. Zonder verzorging kon ze niet blijven en er
was niemand die de verzorging op zich zou kunnen
nemen. Maar haar eigen huisje in de stad hield ze
aan. In de hoop dat haar zuster, die nog in Hongarije
woont, op een goede dag het door hen beiden zo
felbegeerde visum zou krijgen van de autoriteiten in
haar vaderland en zij zo samen hun oude dag in
Enschede zouden kunnen doorbrengen. ,Jn december
is mijn zusje nog geweest. Ze had toestemming
gekregen haar vakantie hier door te brengen." Toen
verzorgd. Maar in januari moest ze terug, t
ik weer terug naar de Cromhoff."
Dinsdag kwam voor mevrouw Cremer de laatste klap.
Een opzichter van de woningbouwvereniging, die op
haar verzoek het leegstaande huisje ging controleren,
ontdekte dat inbrekers er hun slag hadden geslagen.
Bijna alles was weg, ook de nieuwe televisie die ze
van Jan had gekregen, een antiek theeservies waar
ze altijd zo voorzichtig mee was geweest en - tot
overmaat van ramp - het schilderij van Jan, dat een
van de wanden sierde.
„Dat laatste vond ik nog het ergste. Niet alleen is
de waarde ervan met geen mogelijkheid in geld uit
te drukken, bovendien was het een stukje van mijn
zoon dat zich in huis bevond. Ik zie hem bijna nooit,
krijg alleen prentbriefkaarten uit alle delen van de
wereld. Maar dat schilderij dat daar hing, dat was
iets tastbaars. Iets dat me steeds weer aan Jan
herinnerde. Geen verzekering kan dat ooit vergoe
den!"
Wie niet
horen wil
moet voelen"
ROTTERDAM (ANP)
De politie in Rotterdam
lieeft de 40-jarige A.V.P.
zijn woning aan de
(Vest-Varkenoordse weg
in de Maasstad aangehou-
Üen. Hij wordt ervan ver
lacht zijn 26-jarige
/rou w met een stok zoda-
lig geslagen te hebben,
lat deze brak.
pe vrouw liep dusdanige
rerwondingen op, dat zij
liiet meer kon lopen. Zij
terliet het huis kruipend
in liet zich per taxi naar
tennissen buiten de stad
/ervoeren. Zij ligt nu in
let ziekenhuis. Op de
itok, waarmee de man
iad geslagen, stond ge
schreven: „Wie niet horen
ril moet voelen."
i FNV-BESTUURDERS:
(Van onze sociaal economische redactie)
AMSTERDAM - Hoewel de Federatie Ne
derlandse Vakbeweging thans een begin
maakt met pogingen arbeidsplaatsenover
eenkomsten (apo's) af te sluiten in de diver
se bedrijfstakken, dus in een periode van
ernstige werkloosheid, moeten dergelijke
apo's net als cao's een permanent karakter
krijgen. „Apo's moeten niet slechts defen
sief zijn, ze moeten zo worden opgezet dat
ze zowel bij een overspannen arbeidsmarkt
ajs bij werkloosheid kunnen functioneren",
zo zeiden gisteren de FN.V-bestuurders Bo
de en Drabbe in een uiteenzetting over de
bedoelingen van de apo's.
Het doel is, dat werkgevers en vakbonden
samen een plan opstellen terzake van de
verwachte ontwikkeling van het aantal ar-'
beidsplaatsen, zowel in kwantitatief als in
kwalitatief opzicht. In de apo moet ook
worden aangegeven hoe zo'n plan moet wor
den uitgevoerd. „Zo'n apo is geen statische
zaak, die we een jaar of langer op haar
De F.N.V. ziet wel in, dat het merendeel van
de in een apo neer te leggen afspraken geld
zullen kosten. In beginsel zal de financiering
ervan voor rekening van de betrokken on
dernemingen moeten komen. Maar een bij
drage van de overheid is niet uitgesloten.
Er wordt zelfs op gerekend, dat het kabinet
maandag daarover aankondigingen zal doen-
in de regeringsverklaring. Het kabinet-Den
Uyl had al toezeggingen in die richting
gedaan. Er ligt nog anderhalf miljard op de
plank ten behoeve van de werkgelegenheid,
en de F.N.V wil er enkele honderden miljoe
nen van ten behoeve van de effecten van
de apo's. „Maar als de regering het zou laten
afweten, gaan we toch door met het eisen
van apo's, dan moeten de ondernemingen
maar over de brug komen".
Overigens sluit men niet uit, dat ook de
werknemers een financiële bijdrage leveren
in voorkomende gevallen. „In feite gebeurt
dit trouwens al doordat de huidige looneisen
zeer beperkt zijn.
beloop laten, de overeenkomst moet voort
durend de aandacht krijgen, ook tijdens de
looptijd". De in een apo overeengekomen
regeling kan, wat het kwantitatieve aspect
betreft, zowel gaan om uitbreiding en hand
having als om inkrimping van het aantal
arbeidsplaatsen. Thans gaat het er uiteraard
in de eerste plaats om het aantal arbeids
plaatsen zoveel mogelijk te behouden, maar
dan wel met de erkenning dat het soms
onvermijdelijk kan zijn mensen te laten
afvloeien. In het laatste geval moet dan de
pijn zoveel mogelijk worden beperkt, doch
het is ook mogelijk dat in onderling overleg
andere voorzieningen worden getroffen:
Werktijdsverkorting, vervroegde pensione
ring en dergelijke. „Nergens, in geen enkele
bedrijfstak, is de keiharde eis gesteld dat
er geen ontslagen meer mogen vallen, dat
moet echter wel het principiële uitgangspunt
zijn, maar dan daaraan gekoppeld een ont
snappingsmogelijkheid als het principe niet
houdbaar is", aldus de FNV-bestuurders
FNV-bestuurders Frans Drabbe en Herman Bode gisteren
bij de presentatie van het arbeidsvoorwaardenbeleid van
de FNV.
tterdam (ANP) De hulpmiddelen die aan licha-
lijk gehandicapten worden verstrekt, zijn over het
emeen kwalitatief erg slecht. Dit is de mening
i dr. ir. H. L. Jonkers die verbonden is aan de
eling luchtvaart- en ruimtevaarttechniek van de
Ihnische Hogeschool in Delft.
Igens Jonkers, die gisteren sprak op een studiedag
1 het revalidatie-instituut van de Erasmus Universi-'
Rotterdam, wordt er op het gebied van met name
technische hulpmiddelen (rolstoelen en dergelijke)
Itzettend veel gebeunhaasd door quasi-deskundi-
die het weliswaar goed bedoelen, maar erg
pteuristisch te werk gaan." Jonkers is zelf blind
doet veel technisch onderzoek voor blinden. Hij
jstreerde zijn stelling aan de hand van voorbeelden,
j daarvan had betrekking op rolstoelen waarvan
een onderzoek aan de Erasmusuniversiteit is geble-
dat de zithoogte, de zitdiepte en de materiaalkeu-
freel te wensen overlaten.
Drie of vier mensen kunnen in deze onderwaterballon
zitten die op de Parijse Boot Show de toepasselijke
naam van Waterbubbel meekreeg. De ballon van
kunststof kan gebruikt worden bij onderzoekingen
onder water.
n Haag (ANP) De
leratie van Marok-
anse Amicales in Ne-
Hdand heeft een kort
ing tegen het haar be
idende Marokko Ko-
ee verloren.
president van de Haagse
ltbank, mr. J. H. Blaauw,
gisteren uitspraak deed,
d dat een door het Komitee
pgeven brochure niet als
ladschrift kan worden aan-
ïerkt. Amicales had geëist
het geschrift onmiddellijk
de roulatie moest worden
omen.
icales en het Komitee zijn
anisaties van en voor Marok-
en die elkaar voortdurend in
haren zitten. Groot punt van
lingsverschil is dat Amicales
eens is met het regime in
rokko en dat het Komitee
fjt dat het regime moet ver-
jnen. In de brochure be-
uldigt het Komitee Amicales
spionage. „Met deze uit-
kking wordt kennelijk be
id dat Amicales van haar
os afwijkende ideeën, signa-
f en doorgeeft aan de Ma-
kaanse autoriteiten", aldus
President die er aan toevoeg
dat dit niet onaannemelijk is.
'der staan in het geschrift
n uitlatingen die in een
otsstaat als Nederland ontoe-
tbaar zouden zijn, op grond
irvan mr. Blaauw de eis van
(icales van de hand wees.
AMSTERDAM „Vroeger was hij gewoon
gek, maar de laatste maanden was hij echt
gevaarlijk geworden. Toen hebben we het
plan opgevat hem een doodklap te geven,
we zagen geen andere uitweg meer". Deze
verklaring legde de 34-jarige Dora S. giste
ren af voor de Amsterdamse rechtbank,
waar zij zich samen met drie anderen moest
verantwoorden voor de moord op haar 38-ja
rige echtgenoot, de Italiaan Luigi Radico.
De man werd op 6 september opgedregd uit
het Amsterdam-Rijnkanaal, ter hoogte van
Muiden. Het lijk, dat zes dagen in het water
had gelegen, was verzwaard met een beton
nen paal. Om het zwaar geschonden hoofd
was een vuilniszak gewikkeld, die met elek-
triciteitssnoer was dichtgebonden.
De officier van justitie, mr. B. Broers, eiste tegen
Dora S. vier jaar plus onvoorwaardelijke terbe
schikkingstelling, en tegen haar 19-jarige vriendin
Hennie S. drie jaar gevangenisstraf. Willem S.,
Dora's 17-jarige minnaar en de eveneens 17-jarige
Diana P. werden in verband met hun strafrechte
lijke minderjarigheid achter gesloten deuren be
recht
Dora, die door haar medeverdachte Hennie werd
beschreven als „een schat van een vrouw", is
moeder van zes kinderen. Haar huwelijk met de
onvevenwichtige Luigi, die regelmatig in inrichtin
gen vertoefde, was slecht, maar ze bleef bij hem,
„omdat hij zo zielig was". Bovendien vreesde ze
bij een scheiding haar kinderen kwijt te zullen
raken. In 1977 nam ze Diana P. in het huisgezin
op, hoewel het meisje met Luigi een verhouding
had en een kind van hem verwachtte, zelf begon
ze een relatie met haar buurjongen Willem S.
De situatie werd pas goed onhoudbaar toen Dora
haar man had verlaten en bij Hennie S. was
ingetrokken. Luigi kwam met de regelmaat van
de klok de deur intrappen en probeerde zelfs met
behulp van ladders via de ramen naar binnen te
komen. Tenslotte waren Dora, Diana, Hennie en
Willem het erover eens dat de Italiaan uit de weg
moest worden geruimd.
„Bij tientallen instanties heb ik om hulp aange
klopt in de loop der jaren", aldus Dora tot recht
bankpresident Slagter in haar laatste woord,
„maar niemand wilde luisteren. Nu pas willen ze
luisteren, de psychiaters, de psychologen en de
welzijnswerkers".
Uitspraak 26 januari.
(Van één onzer verslaggevers)
DEN HAAG De Haagse rechtbank doet 26
januari uitspraak over het verzoek van de Duitse
regering tot uitlevering van de RAF-leden Chris-
toph Wackeraagel en Gert Schneider, precies één
dag na de uitspraak van de rechtbank in Maa
stricht die in verband met Knut Folkerts over
de rechtmatigheid van uitlevering zal moeten
oordelen.
Tegelijkertijd krijgt minister van justitie De Ruiter
een geheim advies van beide rechtbanken. In het
geval de rechter beslist, dat de RAF-leden moeten
worden uitgewezen, dan staat het de minister vrij
hiervan af te wijken. Beslist de rechter, dat uitwij
zing niet mag plaatsvinden, dan heeft de minister
zich hieraan te houden.
Officier Van Steenderen van de Haagse rechtbank
concludeerde gisteren net als zijn Maastrichtse
collega woensdag dat niets de uitlevering van de
twee leden in de weg staat. Hij stelde dat de door
de Duitse justitie voorgedragen feiten - lidmaat
schap van een terroristische vereniging, vervalsing
van reisdokumenten en poging tot doodslag van
Nederlandse agenten ook in Nederland met meer
dan één jaar gevangenisstraf worden bestraft.
Daarmee was aan één van de voorwaarden om
tot uitlevering krachtens het Europese uitlever
ingsverdrag te mogen overgaan, dat in feite in
beide landen strafbaar moeten zijn, voldaan.
De advocaten Stam en Duynstee meenden echter
dat uitlevering niet kon plaatsvinden wegens het
politieke karakter van de daden van de RAF-le
den. Officier Van Steenderen had geprobeerd het
politieke karakter van Wackemagels' en Schnei
ders' optreden te ontzenuwen door er onder meer
op te wijzen dat er geen direct verband bestond
tussen de gepleegde strafbare feiten en een poli
tiek doel. Volgens de advocaten was verband
tussen het lidmaatschap van een terroristische
vereniging en hun politieke opvattingen echter wel
degelijk aanwezig. In hun eigen betogen lieten
Wackernagel en Schneider uitkomen dat zij zich
in staat van oorlog achtten met de Duitse Bondsre
publiek en dat onder meer ook in dat licht de
poging tot doodslag op drie Amsterdamse agenten
moet worden verklaard. Toen namelijk de agenten
hen in Amsterdam wilden aanhouden riepen zij
in het Duits uit „Handen omhoog, politie" waarna
de RAF-leden meenden met Duitse rechercheurs
te maken te hebben en terugschoten. Om het
politieke karakter van hun handelen te onderstre
pen vroegen Wackernagel en Schneider vorig jaar
al politiek asiel in Nederland aan. Zij vrezen dat
bij uitlevering hen hetzelfde lot te wachten staat
als Baader, Raspe en Ennslin, die vorig jaar dood
in hun cellen werden aangetroffen.
VOORSTEL ORGANISATIES:
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Verlaging van de leerplicht tot vijf jaar, terugbren
gen van de klassen tot 24 kinderen en het betrekken van de
peuterspeelzalen binnen het primair onderwijs: dat zijn enkele
punten uit de beleidsnota, die de sectie kleuteronderwijs van de
Algemene Bond van Onderwijzend Personeel (Abop) thans voorbe
reidt.
Over deze belangrijke beleidspunten is in het nabije verleden een
diepgaande discussie gaande geweest binnen de Abop. Deze heeft
vooral tot doel gehad aan te tonen hoe het kleuteronderwijs
verbeterd moet worden.
De verlaging van de leerlingenschaal ook binnen het kleuteronder
wijs is niet alleen, maar wel mede dringend geweest om de sterk
toenemende werkloosheid te kunnen intomen. Daarbij spelen echter
onderwijskundige ontwikkelingen, die de verlaging van de leerlin
genschaal noodzakelijk maken echter de belangrijkste rol.
ANNE FRANKHUIS
Gistermiddag heeft de heer
Otto Frank in gezelschap
van zijn echtgenote een
bezoek gebracht aan het
Anne Frankhuis. Tijdens de
rondgang werd onder meer
een maquette van het
pand met het „Achterhuis"
bekeken, bet huis dat
Anne Frank beschreef in
haar gelijknamige dagboek
Het echtpaar Frank werd
vergezeld door
burgemeester Polak van
Amsterdam en zijn vrouw
(links). Rechts staat het
echtpaar Ftaok
Dierenbescherming:
DEN HAAG (ANP) Drie die
renbeschermingsorganisaties
vinden dat het ontsnavelen van
pluimvee nog maar tijdelijk
mag worden toegestaan.
De Nederlandse Vereniging tot
bescherming van Dieren, de
„Aktiegroep Lekker Dier" en de
„Belangengroep voor al wat
leeft" schrijven dat in drie af
zonderlijke brieven aan de
Tweede kamer.
Voorwaarde moet volgens de or
ganisaties zijn dat slechts een
derde van de (boven)snavel mag
worden weggehaald. De ingreep
zal moeten worden verricht
door speciaal opgeleide perso
nen. Het ontsnavelen is volgens
pluimveehouders nodig om het
kanibalisme onder de dieren te
gen te gaan.
De ingreep mag alleen als ui
terst middel worden gebruikt,
maar beter nog zou het zijn als
werd gezocht naar mogelijkhe
den om pluimvee te houden,
zodanig dat de oorzaken van
kanibalisme zijn weggenomen,
zonder dat het welzijn van de
dieren op een andere manier
slechter wordt, aldus de organi
saties.
Dr. Herrema in
gemeentepolitiek
ARNHEM (ANP) De vroegere
directeur van het Ierse bedrijf
Ferenka (AKZO), dr. Tiede Her
rema, heeft zich voor de WD
kandidaat gesteld bij de ko^
mende gemeenteraadsverkiezin
gen in Arnhem. Dr. Herrema,
thans werkzaam op het hoofd
kantoor van AKZO in Arnhem,
stond in oktober 1975 in het
wereldnieuws toen hij in het
Ierse plaatsje Monasterevin we
ken lang werd gegijzeld.
De in de Arnhemse politiek cir
culerende geruchten dat dr.
Herrema ook wethouder zou
worden, wilde men gisteravond
ontkennen noch bevestigen.
Kamerlid wil
nieuwe opzet
rijexamen
DEN HAAG (ANP) Kortere
wachttijden en snellere herkan
sing alsmede een nieuwe opzet
van het rijexamen, zodanig dat
de rijschoolhouder zelf het exa
men afneemt in het bijzijn van
een rijksgecommitteerde.
Met deze schriftelijke eis heeft
het PvdA-kamerlid Wöltgens
zich tot de minister van Verkeer
en Waterstaat gericht Hij wil
dat bij een nieuwe opzet ge
bruik wordt gemaakt van de
ervaringen in West-Duitsland
waar volgens de vorige minister
van Verkeer en Waterstaat, drs.
T. Westerterp, 90 procent van de
kandidaten de eerste maal
slaagt. De aspirant-leerling
dient bovendien inzage te heb
ben in het geslaagdencijfer per
rijschool, aldus dit kamerlid.
Caransa-duizendjes
in Amerika en Iran
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Caransa-dui
zendjes zijn nu ook in omloop
gebracht in New York en in
Teheran (Iran). Al eerder rijn
zoals bekend Caransa-duizend
jes in Nederland, Zwitserland
en Italië te voorschijn geko
men/
Commissaris Toorenaar van de
Amsterdamse politie bevindt
zich thans in Amerika mede in
verband met de ontvoerings-
zaak-Caransa.
In Nederland ook
baby's voor
homofiele vrouwen
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG - Ook in Neder
land hebben reeds vrouwenart
sen bij een aantal lesbische pa
ren op hun verzoek kunstmati
ge inseminatie toegepast. Het
blijkt ook te gebeuren bij niet
getrouwde vrouwen.
Een Haarlemse vrouwenarts
heeft verklaard, dat hem een
geval bekend is, waarbij een
vrouw na de geboorte van haar
„donor"-baby de homofiele rela
tie heeft verbroken en een man
nelijke partner gevonden heeft
