weekpuzzel door dr. Pluizer
illilllili
II
medische rubriek»
postzegels
oplossing vorige puzzel
©@©0®
DENKSPORTEN/HOBBY
L'EIDSE COURANT
ZATERDAG 7 JANUARI 1978 i
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Twaalf gulden vijftig:
Mevr. C. van Zuen, Woonboot Jacoba, Post Wetering Oud Ade.
Zeven gulden vijftig:
Mevr. v Haasteren. Jaagpad 123. Leiden.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 1' voor woensdagmiddag
12.00 uur opsturen naar
Leidse Courant, postbus 11. Leiden
NR. 1
DOORLOPER
Horizontaal:
1 vreemde taai - militair voertuig; 2
horentje ten behoeve van hardhorende
mensen - wiskundig getal - schijngestalte
van de maan (afk.) - ringvormig handvat
- familielid; 3 rivier - voorzetsel - knaag
dier - lijfspreuk; 4 geluid om aandacht
te trekken - zeegod - uitblinker - slaap
plaats; 5 staat in de V.S. - effen grond
- danspartij - en andere (afk.) - de
onbekende (afk. Latijn); 6 onprettig be
grip voor vliegtuigpassagiers - marsvaar
dig - 1000 gram (afk.) - stad in België;
7 likeursoort - plaatsbeschrijving; 8
plaats in Gelderland - Engelse munt (afk.)
- bijwoord - regiment infanterie (afk.) -
watergewas - gemalin van Aegir; 9 file
- motorvoertuig - schoorsteenzwart -
greep; 10 titel (afk.) - bouwkundig inge
nieur (afk.) - dier Europeaan - ter
herinnering (afk. Latijn); 11 ontkenning
deel v.e. auto onderdeel van de
taalkunde - bladgroente; 12 eerstvolgen
de (afk.) - beroep - eiland in de Indische
Oceaan; 13 dieregeluid - hardheid van
de grond door vorst - tuinvak - binnen
kort - trompetvogel; 14 bonnenpen - stof
- voornemen tot iets - per adres (afk.);
15 soort krokodil - priester van de Oos
terse Kerk - ijdele gedachte; 16 weg met
bomen - stof - mannelijk dier - bezield
heid; 17 in het water levend wezen -
soort kers - stok v.e. vogelaar.
Verticaal:
1 noodsein (afk.) - kleurstof in de mee
krapwortel - smet op iemands eer; 2 Ned.
staatsbedrijf (afk.) - boerenwoning - kant
v.h. schip - militair signaal; 3 lichaams
slagader - titel (afk.) - vertelling - stad
in België; 4 klaar - voorzetsel - voermans-
roep - wasstamper - en andere (afk.) -
opschik; 5 Europeaan kortgesteelde
hamer - dwarshout - telwoord - gemid
deld (afk.); 6 rekenkundige opgave -
aardrijkskundige afkorting - deel v.e. wa
terrad - telegramafkorting - schuifbak -
muzieknoot; 7 gewonden bundel - een
cellig diertje - plaats in Utrecht; 8 moes-
plant - boksterm (afk.) - kledingstuk -
insekt; 9 bolgewas - passagiersverblijf op
zeeschepen - kledingstuk - dus (Latijn);
10 schoollokaal vogelprodukt meet
kundig figuur - door (Latijn); 11 schijnge
stalte van de maan (afk.) - vizierlijn v.e.
verrekijker - praatgrage vogel - zware
golf - soort onderwijs (afk.) - muzieknoot;
12 heimwee - Europeaan - vrucht; 13
breibenodighdheid - oude lengteëenheid
- Grieks eiland - beroep; 14 100 m2 -
zeilfeest - Oosteuropese havenstad -
flauwhartig; 15 kleefstof - zangstem -
Europeaan - zwemvogel in noordelijke
zeeën; 16 plaats in Drenthe - grappenma
ker - onsierlijk - vaartuig; 17 voeg -
voorzetsel - boomloot - personificatie van
Frankrijk.
O
IK
w
mama
m
w
§5
W
IMXurs
In rubrieken als deze komt men
slechts zelden een „klein" spelletje
tegen. Meestal gaat het om mache-
of slemcontracten, die al dan niet
kunnen worden gemaakt door
goed af-resp. tegenspel.
Een van de redenen hiervoor is.
dat het aantal mogelijke varianten
in een deelscorecontract vaak te
groot is om uitputtend te worden
behandeld. Met het onderstaande
spel is dat niet het geval De
zuidspeler moet in een 1 SA con
tract een speelplan opmaken, tast
mis en gaat down Hoewel zijn
plan in eerste instantie redelijk
lijkt, kan het toch de toets der
kritiek niet doorstaan. Oordeelt u
zelf: (Zie diagram)
West was de gever met allen
kwetsbaar. Na tweemaal pas.
opende de oostspeler het bieden
met 1 schoppen, waarop zuid volg
de met 1 SA. Hierna werd rondge-
past en west kwam gehoorzaam
met schoppen 4 uit. De leider
probeerde oost te verleiden in de
B 6
v»9 4 2
V 9
H 8 7 6 5 3
♦43
N ♦A109872
'863
W O 'A V B
A 10 8
6 5 Z 7 3
4»V 9 2
*B4
H V 5
v H 10 7 5
H B 4 2
4. A 10
eerste slag schoppenaas te nemen,
door in noord de boer te leggen,
maar oost werkte niet mee en
dook de slag. Neemt hij schoppe
naas wel en speelt hij schoppen
na. dan heeft west. als hij aan slag
komt geen schoppen meer, waar
door zuid een belangrijk tempo
wint. Zuid besloot daarop zijn ge
luk in de klaveren te zoeken. Hij
vervolgde met klaveraas en -heer
en een derde klaveren, waardoor
west aan slag kwam. Zuid gooide
op de derde klaverslag een ruiten-
tje af. West speelde schoppen na.
oost nam en legde schoppen 10
op tafel. Dit was een duidelijk
Lavinthal signaal voor west. waar
mee oost aangaf dat zijn entree in
de hartenkleur zat. Het naspelen
van een (onnodig) hoge kaart
vraagt om het naspelen van de
hoogste overblijvende kleur, een
lage om de laagste.
Zuid kwam aan slag en speelde
een kleine ruiten naar noords
vrouw, maar west was op zijn qui
vive en nam onmiddellijk ruiten
aas. Toen west met harten ver
volgde, ging zuid een down omdat
de verdediging vier schoppensla
gen maakte en in elk van de
andere kleuren één slag.
Oost-west hebben zich uitstekend
verdedigd, maar de door zuid ge
kozen speelwijze is niet de beste.
Het is zeker dat hij een klaverslag
gaat verliezen (vrouw-boer sec bij
een van de tegenstanders helpt
niet omdat de 9 ontbreekt), zodat
hij volledig afhankelijk is van de
aanwezigheid van ruitenaas bij
west. Alleen in dat geval is noords
ruitenvrouw een entree voor de
vrije klaveren.
Maar als west ruitenaas heeft, is
het zeker dat oost. die kwetsbaar
opende, hartenaas bezit. Het afste
venen op de klaverkleur heeft
daarom geen enkele zin. sterker:
kost een extra verliesslag.
De beste speelwijze is daarom in
slag 1 schoppenheer te nemen en
met ruiten te vervolgen. Neemt
west direct met het aas. dan maakt
zuid drie ruitenslagen, twee schop
penslagen en twee klaverslagen.
.Neemt west niet. dat wordt ruiten
vrouw gemaakt (oost duikt natuur
lijk niet als hij het aas heeft) en
wordt een kleine harten nage
speeld. De leider maakt dan twee
schoppenslagen, een hartenslag.
twee ruitenslagen en twee klaver
slagen.
N iïrT» n?\^TFV7ïM§f-»N P I
door
-:-j I
B. J. Nuys
De wedstrijd subtop tegen Roxy
Dual werd door de subtop met
1412 gewonnen, de jeugd ver
sloeg Twente's Eerste met nog
ruimer verschil: 21—15. In een vo
rige aflevering besteedden we al
aan twee partijen aandacht, van
daag weer. en wel twee waarin wit
de doorstoot naar 23 neemt. In
beide gevallen loopt het slecht
voor hem af.
Eerst de partij John van der Bor
st— Douwe de Jong (NST—Roxy
Dual) 1. 32—28 17—21 2. 37—32
21—26 3. 41—37 11—17 4. 33—29
18-22 5. 39—33 13—18 6. 44—39
9—13 7. 58—44 7—11 8. 29-23
18x29 9. 34x23 1—7 10. 35—30
4—9 11. 47—41 20-25 12. 31-27
22x31 13. 36x27 25x34 14. 40x29
17—21 15. 41—36 1 5-20 16.
45—40 20-24 17. 29x20 14x25 18.
23x14 10x19 19. 39—34 12—18 20.
43—39 7—12 21. 34—29 2—7 22.
48—34 25—30. Het agressieve spel
van wit brengt zwart tot „afbraak-
voetbal" 23. 34x25 18—22 24.
27x18 12x43 25. 48x39 7-12 26.
36—31 12—18 27. 46-41 19-24
28. 31—27 5-10 29. 49-43 10-14
30. 39-34 14-19. De Jong speelt
DOUWE DE JONG
LEONÊ
i m 9 w m
m
m m a m
u i m9
i s i i it
JBL.H
1_S 2^ H
y 1 M 1
r m
i#
1 9
- -
V w
M W
,W .Q
I S jQ m I
VAN DER BORST
erg slim. Op 3429 volgt immers
26—31 37x17 11x31 29x20 31—36
41-37 19-23 28x19 13x15 en de
kansen zijn aan zwart31 4339
1823 precies op tijd. Intussen
krijgt wit het knap lastig zonder
schijf op 48 32. 28—22 zoekt ruim
te 32. 24—29 veel beter is
11—17x17 33. 33x24 19x30 34.
38—33? Mist het sterke 25—20
3035 20—15 en gaat ten onder
aan een geniepig zetje (zie dia
gram) 34. 23—281 35. 32—23
21x32 36. 37x28 13-19 37. 23x14
THEO SCHIPPERS
9x20 38. 25x14 16—211 39. 34x25
21-27 40. 22x31 26x46 en wit kan
verlies niet ontlopen 41. 3934
16x49 42. 14-10 49—38 43.
33-28 38x47 44. 10-6 en het
eindspel leverde De Jong geen
problemen op.
Spectaculair spel bij Theo Schip
pers (CJT)—Theo Leonê (Twente's
Eerste) 1.32-28 18-23, 2. 33—29
23—32 3. 37—28 28-25 4. 39-33
15-20 5. 44-39 19-24 6. 41—37
14-19 7. 37-32 10-14 8. 46—41
17—21 9. 41—37 21-26 10. 29-23
11—17 11. 31—27 5—10 12. 34—29
7—11 13. 48-34 1—7 14. 50—44
17-21 15. 27-22 12-17 (zie dia
gram) 16. 3430? Wit heeft beter:
36—31 kan. maar ook 23—18.
Zwart kan op twee manieren dam-
halen: 24—30 25-30 19-23 14x34
en 17x50 maar verliest dan door
30-24 43-39 en 25x5 of door
24—30 25—30 7-12 8-12 19-23
3x34 17x50 met gelijke stand door
37—31 43-39 38x29. Na 34-30?
wint zwart door een geweldige
afwikkeling. 16. 25x34 17. 39x30
21-27! 18. 32x1 8—12 19. 1x18
11-17 20. 22x11 13x22 21. 28x17
19x50 22. 30x19 14x34 23. 43-39!
34x41 24. 3530 16x7 25. 30-25
50x11 26. 25x5 41-46 27. 42-37
46x32 28. 5x46 Een afwikkeling
van twaalf zetten doet maar liefst
24 schijven van bord verdwijnen.
Onnauwkeurig spel van Leoné had
Schippers nog een puntje kunnen
opleveren, maar in de stand zwart:
3, 4, 12. 16 en wit: 35 en dam op
37 verzuimde wit 37—28 met remi-"
se. Na 35—30 12—17 was het snel
uit. omdat zwart wit van de lange
lijn haalde door de vangstand
16—27 in combinatie met de schij
ven op 4 en 9,
Immuun voor conceptie
Het natuurlijke afweersysteem, dat
de mans beschermt tegen infecties
zou ook wel eens bruikbaar kun
nen zijn om een vrouw (of man)
tijdelijk onvatbaar te maken voor
mannelijk zaad. Daartoe zou een
vaccin ontwikkeld kunnen worden.
Vaccineren, zoals men dat tegen
pokken of hondsdolheid doet, is
eigenlijk het imiteren van een in
fectie. zodat het lichaam antistof
fen gaat vormen, die in actie ko
men bij een werkelijke infectie. In
principe is het ontwikkelen van
een dergelijk antispermayaccin
mogelijk, maar Ijet zal nog heel
veel tijd kostem vooraleer er een
veilig en betrouwbaar alternatief
voor de huidige pil is gevonden,
zo meent de WHO die een onder
zoekproject op dit gebied ter hand
heeft genoemen.
In medische kringen is niet ieder
een even tevreden over de pil,
maar er zijn ook vele medici die
erop wijzen, dat de pil het best
onderzochte medicijn is en boven
dien uitstekend voldoet, zodat ver
der onderzoek tamelijk overbodig
is. Anderen wijzen op de weliswaar
kleine, maar niettemin bestaande
risico's die een geregeld pilgebruik
met zich brengen. De discussies
hierover zijn trouwens nog steeds
niet verstomd.
De Leidse vrouwenarts, prof. E.V.
van Hall vindt dat de pil in de
huidige medische ontwikkeling
een goed en zelfs noodzakelijk
anticonceptiemiddel is. maar an
derzijds juicht hij elke ontwikke
ling van een middel dat niet meer
op hormonale basis werkt, van
harte toe. De pilhormonen zijn
zeer ingrijpend voor heel belangrij
ke processen in het lichaam van
de vrouw, zoals het ritme van
eisprong en de menstruatiecyclus.
Immunisatie (onvatbaar maken)
door een vaccin zou al deze pro
cessen ongemoeid laten.
Het merkwaardige is. dat de stoot
voor het onderzoek naar een vao-
cin gegeven is door de wens om
wél kinderen te krijgen. Onderzoek
naar de onvruchtbaarheid van
echtparen door de Utrechtse prof.
drJ.Kremer. heeft aan het licht
gebracht, dat er vrouwen zijn die
reageren op de „binnenkomst"
van zaadcellen door antistoffen te
vormen. Deze antistoffen zetten
zich vast op de kleverige draden
van het baarmoederhalsslijm De
zaadcellen, die zich normaal door
dat slijm heen kunnen worstelen,
lopen nu vast door de kleefkracht
van de antistoffen. In zulke geval
len probeert mén. en niet altijd
zonder succes, het zaad kunstma
tig langs de baarmoederhalsberiie-
re te brengen.
Ook de sterilisatie van mannen
heeft veel informatie over de af
weerreacties opgeleverd. Bij sterili
satie worden de zaadleiders onder
broken. Dit heeft als gevolg dat de
natuurlijke doorvoer van zaadcel
len versperd wordt. Deze cellen
hopen zich op in de onderbuik,
waar het lichaam hen afbreekt.
Gebleken is dat zich bij het meren
deel van de gesteriliseerde man
nen antistoffen hadden gevormd
tegen eigen sperma Deze antistof
fen maken het dat de zaadcellen
gaan samenklonteren, zoals soms
ook het geval is bij mannen die
„van nature" onvruchtbaar zijn.
Blijkbaar kan onvruchtbaarheid be
rusten op afweerreacties van eigen
lichaam. Dan moet het ook moge
lijk zijn om door middel van vacct-
neren, die atoeerreacties bij vrou
wen en/of mannen tijdelijk op te
roepen.
In de praktijk schuilen er evenwel
een paar addertjes onder het gras.
Ten eerste moet het vaccin na
drukkelijk een zeer tijdelijke werk
ing hebben, anders is er geen
sprake meer van anticonceptie
maar van sterilisatie. Ten tweede
moeten de door een vaccin opge
wekte antistoffen „specifiek" zijn;
dat wil zeggem dat zij zich uitslui
tend richten tegen zaadcellen en
niet. bijvoorbeeld, ook tegen lever
cellen.
Om deze specifieke antistoffen te
ontwikkelen, die bovendien over
een instelbare termijn werkzaam
zijn. strekt het onderzoek zich uit
over alle schakels van het bevruch
tingsproces. zoals de verplaatsing
van de zaadcellen in de richting
van de baarmoeder, het rijpings
proces van de eicel en het tegen
gaan van het hormoon HCG, dat
onmisbaar is voor een bevruchte
eicel. Er zijn op dit punt al enige
opmerkelijke resultaten geboekt
IC°J.rde Feijter
Over het schaken der dames heb
ik al eens meer iets geschreven.
In de jaren dertig hadden we één
hele goede met name de Tsjechi
sche Vera Menchik. Deze speelde
regelmatig in grote toernooien.
Weliswaar won ze daar nooit de
hoogste eer. maar voor een „meis-
terdrittel" was ze altijd goed Ze
had werkelijk meestersterkte. Daar
naast hadden we in de jaren vlak
voor de grote wereldbrand Sonja
Graf. een pupil van dr. Tarrasch.
Ik herinner me nog dat Tarrasch.
die vanwege zijn grote verdiensten
voor het Duitse schaak en omdat
hij vijf zonen had verloren in de
eerste wereldoorlog, door de Duit
sers werd ontzien. Hij had zelfs de
gelegenheid een schaakblad uit te
geven. En daarin vroeg hij de
steun voor zijn pupil die in ons
land simultaanséances kwam ge
ven. Met de bedoeling de reiskos
ten voor de grote oversteek daar
mede te verdienen.
Ja. die simultaanséances tegen
Fraulein Graf en Miss Menchik! In
Apeldoorn en Deventer kregen bei
de dames geducht klop. want het
sterke geslacht vond het niet bene
den zich om er eens goed voor
te gaan zitten Beiden verloren een
zevental partijen - en ik heb nog
altijd het land dat ik daaraan heb
meegeholpen. Vooral tegen Miss
Menchik. want bij het afbreken
.stond ik weliswaar twee pionnen
voor en claimde daarom de winst
- maar toen ik de andere dag
ontdekte dat zij mij twee zetten
voor het afbreken mat had kunnen
zetten in twee zetten had ik spijt
van mijn claim. Goed. met hen
beiden liep het wel goed af. beiden
trouwden zij een Mr. Stevenson,
de een in Amerika, de ander in
Engeland. Na de wereldoorlog
kwamen de dames meer naar vo
ren. Wereldkampioene werd na
tuurlijk steeds een Russische.
Maar de enige daarvan die aan
meestertoernooien kwam deelne
men (en dat met goed resultaat)
was Nona Gaprindaschwili. die nu
in het kollege van redakteuren zit
van het gerenommeerde schaak
blad "64". een schaakkrant waarin
zowel dammen als schaken wordt
vermeld. En dat steeds up to date.
(Behalve van de wedstrijden tus
sen de schaakdissidenten die nu
in Belgrado bezig zijn. want dat
komt mondjesmaat en laat!)
Van het Kandidatentoernooi voor
dames te Vrnjacka Banja 1961 heb
ik een partij voor u die u ook kunt
vinden in Schakend Nederland
1961/1962, pagina 184. Het kom-
mentaar daarbij is gering en be
slist niet voldoende.
Wit: Lazarevic. Bird opening.
Zwart: Gaprindaschwili.
1. f4.c5 2.Pf3.g6 3.e3.Lg7 4.d3.e6
5.Le2,Pe7 6.0-0.Pbc6 7.e4.d6
8.c3,0-0 9.Le3 (eerst 9.d4 was no
dig.) 9Tb8 10.d4.f5! 11.e5,ed4:
12.cd4:,Pd5 13.Lcl (Het alternatief
13.Dd2,Pe3: 14.De3:.Db6
15.b3.de5: 16.fe5:. is beslist niet
prettiger) 13....,Lh6 14.g3,de5:
15.de5:,b5 16. Pc3.Db6t
17.Kg2.Td8 18.Pd5:.Td5:
19.Db3,Lf8! 20.Le3.Lc5
21.Lc5:.Dc5: 22.Tfdl.Pe7! 23. Ta-
cl.Db6 24.Td5:?.Pd5: 25.Db5: (Op
deze pionwinst heeft wit gespeeld;
ze wordt echter onzacht uit de
droom gewekt) Tot zover het (lich
te) kommentaar van Schakend Ne
derland).
Ik geef nu eerst het slot van deze
25.....De3! 26Db8:,De2:
27.Kh3.Kg7! 28Da7: .Kh6
29.Da3.Kh5! 30.Tel.Df2 31.Dd3.La6!
32.Ddl.Pe3 33.Te3:.Lfl+ en wit gaf
op.
Nona Gaprindaschwili won met
twee punten voorsprong dat kandi
datentoernooi en daarna de we
reldtitel.
En nu een beetje kommentaar bij
het diagram. Boleslavski toonde
als eerste aan dat wit vanuit de
diagramstelling (na: 25De3!) di-
rekt remise had kunnen maken
met: 26De8t. Kg7 27. Tc7f!.Pc7:
28.De7+.Kg8 29.De8+.Kg7
30.De7+.Kh6 31,Dg5+..._ met eeu
wig schaak. En daarmede komt ds
kommentaar in S.N. al op temei
voeten te staan. Maar er is noj
Na: 26.Tb8.De2t 27.Kh3.Kg7! word
dat uitroepingsteken gerechtvaar
digd door 27Pf4:f
28.Kh4,Pg2+ 29.Kg5l.De3
30.Kf6!.Dcl: 31.Da7:!„ en zwad
gaat mat. In deze variant zou dar
moeten volgen 28....Kg7 29.Db4!,
en wit staat gewonnen
We gaan dus verder zoals de part
werd gespeeld: 28.Da7:t,Kh(
29 Da3,Kh5! en nu niet Tel. ma»
30.Tglt.en nu is er ineens geer
verdediging meer voor ..zwart! Nil
31La6 32.g4f.fg4:+ 33.Tg4,|
34.Kg3blijkt weer eens te meer
welk een goede beschutting een
paard naast de koning vormt teger
schaakjes. Ook: 31Pe3 h
ineens uit voor zwart wegens <k
matdreiging 32.De7l.Kh6 33.Df8
t.Kh5 34.Dg7.h6 35.Df6.g5 36"
mat
Het komt me voor dat alli
30....g5 31.fg5:,Kg6 nog enig uitsl
geeft, maar bij sekuur spel is
materiële overwicht winnend
wit. Hoewel dus de zwartspeelst
de kous op de kop had kuni
krijgen wil ik toch hulde breni
aan de moedige winstpoging
hoeveel partijen hadden wij ni
behoren te verliezen als onze tl
genstander meer inzicht had gt
toond?
De prijsjes voor het pionnenspi
tegen meester Vonk zijn verzor
den. Het was tóch moeilijker da
gedacht, nietwaar?
Van de grote reeks Kerstzegels die
vorige maand door tientallen lan
den werd uitgegeven, hebben wij
er deze week weer enkele die wij
wat nader willen bespreken, te
beginnen met San Marino. De PTT
van dit 20.000 inwoners tellende
miniatuurstaatje heeft op 15 de
cember een Kerstserie bestaande
uit drie zegels in de roulatie met
als motto „Natale 1977".
Als ontwerp koos de kunstenaar
Emilio Greco als het ware een
triptiek met als basis de Geboorte
te Bethlehem. Zo ziet men achter
eenvolgens de Engel (L 170), de
palm en de olijfboom, waarboven
de ster vormen het middefste pa
neel (L 230). en tot slot de H.
Maagd (L 300). De neutrale kleuren
van de afbeeldingen worden verle
vendigd door een dunne zilveren
kaderlijn. De zegels werden ge
drukt in vellen van 45 stuks waar
door op ieder vel vijftien triptieken
voorkomen. Het drukken was in
handen van Helio Courvoisier S.A.
in Zwitserland.
Vervolgens naar de Filippijnen
waar de bijdrage aan het Kerstge
beuren bestond uit twee zegels.
Deze zegels kwamen op 1 decem
ber j.l. in de verkoop en hebben
als onderwerp de lantaarns die de
bevolking van de Filippijnen van
oudsher gedurende de Kerstdagen
vervaardigt. Deze lantaarns hebben
veelal de vorm en een ster. De
zegels werden in vijf kleuren ge
drukt door APO Production Unit,
Inc. Neda. Manilla en hebben een
waarde van 30 en 45 sentimo.
De kerstzegels van Brazilië be
staan uit een serie van drie stuks
in de waarden van Cr. 1,30, Cr. 2,-
en Cr. 5.-. Het moetief op alle drie
zegels bestaat uit de geboortësce-
Kerstgebeuren in vele landen
ne, uitgebeeld door figuren ver
vaardigd uit graan stro, terwijl een
uitgeholde kalebas de stal voor-
stélt. De kunstenares Evarista Fer-
raz Sal les is beroemd om haar
kunstwerken vervaardigd uit deze
materialen. Voor deze zegels wer
den de foto's vervaardigd door
Marcel G au the rot en het drukken
in offset was in handen van Casa
da Moeda do Brasil, in vellen van
35 stuks.
Op Gibraltar verscheen een Kerst
serie. bestaande uit vier zegels, die
tevens tesamen als velletje werden
uitgegeven. Met deze Kerstzegels
werd tevens de geboortedag van
P. P. Rubens herdacht. 400 jaar
geleden. Op een Zegel van 3 p. ziet
men de aankondiging door de en
gel aan Maria Vervolgens een ze
gel van 9 p. met daarop de aanbid
ding door de drie koningen. De
aanbidding door de drie koningen
is eveneens te zien op een zegel
in de waarde van 12 p. Tot slot
een zegel van 15 p. met daarop
de Heilige Familie onder de appel
boom. Deze schilderijen zijn te
zien in het Kunsthistorisch Mu
seum te Wenen, en de Museums
voor Schone Kunsten te Lyon en
Antwerpen. Het ontwerp werd ver
vaardigd door A. G. Ryman en als
bijzonderheid kan vermeld worden
dat het drukken werd verzorgd
door Joh. Enschedé en Zonen te
Haarlem.
Uit Spanje kunnen wij melding
maken van twee Kerstzegels in de
waarde van 5 en 12 pta De schil
deringen die op de zegels zijn
afgebeeld waren te zien i
parochiekerk van Navasa in da
provincie Huesca Momenteel be
vinden de afgebeelde schilderin
gen zich in het Museum van Ro
manesque Kunst te Jaca Men ziel
achtereenvolgens de aanbidding
door de drie koningen en de
vlucht naar Egypte.
Een kerstverhaal met een Cana
dees tintje is het thema van de
Canadese kerstpostzegels. De af
beeldingen zijn gebaseerd op het
eerste Canadese, indiaanse kerst
verhaal: „Jesous Ahatonhia". uit
ongeveer 1641. Afgebeeld zijn:
„Drie Indiaanse jagers volgen de
ster" (10 c). „Indianen luisteren
naar het koor van engelen" (12 c.)
en „Indianen aanbidden het Kind"
(25 c.) Het ontwerp werd vervaar
digd door de kunstenaar G. White
uit Stroud. Ontario en de zegels
werden gedrukt door de Canadian
Bank Note Company.
Ook Nieuw Zeeland kwam met een
serie van drie Kerstzegels. Op een
zegel van 7 c. ziet men de Heilige
Familie, getekend door Antonio Al-
legri Correggio (1494—1534), wel
ke tekening berust in het museum
van de Nationale Kunstgalerij te
Wellington. Een glas-in-lood-raam
uit de Anglicaanse Kerk te Dune-
din is afgebeeld op een zegel in
de waarde van 16 c. Tot slot een
zegel van 23 c. met daarop afge
beeld de „Partridge in a Pear,
Tree" (de patrijs in een pereboom).
Het ontwerp voor de zegels kwam
van Mrs. M. Chapman uit Christ-
.church en het drukken was jn
handen van Courvoisier SA in
Zwitserland.
