Kerstmis in
den Vreemde
Kokkin
zonder
fantasie
Kerstversjes
te moeilijk
Johnson
powder
Dreaming
of a
white
Christmas
J
Sprankelende
wijn
op de
Rode
Zee
Een zal if Kerstfeest wordt u dit jaar ook toegewenst
vanuit Zambia, de Philippijnen, Brazillië, de Nieuwe He-
briden en vanaf het m.s. Bovenkerk in de Bode Zee. Door
vijf daar werkzame landgenoten die —elk om een andere
redenhet huiselijke Holland verwisselden voor de
ongewisheid van een bestaan in den vreemde en nu hun
reisdrift moeten bekopen met een namaak—kerst Een
kerst zonder echte boom, zonder hulst en zonder klok
gebeier. In de snikhete zon, ver van ouders, broers en
zusters. Zo goed en zo kwaad als dat gaat proberen se
er natuurlijk toch iets van te maken. Op welke manier,
zetten ze op deze pagina uiteen. Inmiddels verblijven
Mieke Borst, zuster Betty Smit, kapitein G. Brouwer,
Marion van Egmond en Aarts Lamberty —terwijl se op
zijn minst één traan wegpinken— met een welgemeende
kerstgroet
Willem Scheer
Zuster Betty Smit voor de Stichting
Zending Amazonas werkzaam in de
oerwouden van NoordBrazilië eet
morgen wattapa, tacaca en pato in
tucupi. „Heerlijk", zegt ze. „Tacaca is
een soort soep met garnalen en rauwe
groente en pato in tucupi is eend in
vocht van de manioca. Wat wattapa'
is kan ik onmogelijk uitleggen".
De 34-jarige uit Zwolle afkomstige
zuster is net terug van een boottocht
langs de dorpjes Sur ara, Urucuri en
Rio Petro waar ze het kerstfeest met
de bevolking vierde. „Voor de mensen
in Surara en Urucuri was het de
eerste keer dat ze het kerstfeest vier
den en dat ze wat te horen kregen
over de geboorte van Jezus die net zo
arm op aarde is gekomen als zij zelf.
Je kon die bijeenkomsten naar Euro
pese maatstaven gemeten overigens
geen echte diensten noemen. De men
sen zaten in een kring om mij heen,
de meesten op de grond, sommigen op
een wankele bank. Ik heb ze de ge
schiedenis van de geboorte van Jezus
verteld en ze daarna gevraagd wat ze
ervan dachten. Zo hebben we een
poosje gediscusieërd. Op een heel een
voudige manier. In de ogen van Ne
derlanders gaat het er op zo'n samen
komst waarschijnlijk tamelijk kinder
lijk aan toe. Ook de versjes die we
gezongen hebben zijn heel simpel.
Geen kerstversjes want die zijn nog
veel te. moeilijk voor ze. Voor velen
is „zingen" trouwens een heel nieuw
fenomeen. Maar ze vinden het schitte
rend. Na afloop hebben alle kinderen
een stukje speelgoed gekregen. De ou
deren hebben we kleding gegeven. Tot
slot van ons samenzijn hebben we een
maaltijd gebruikt van bruine bonen,
rijst en - in deze streek heel zeld
zaam - vlees. Morgen vier ik het feest
dus met alle medewerkers van de
zendingspost in ons huis in Manaus.
Samen houden we een dienst en bid
den we dat iedereen een persoonlijke
ontmoeting mag hebben met onze
Heer en Heiland. God zegen U".
„Ik zal zien of ik aan wat kaarsen kan
komen", meldt de 30jarige Mieke
Borst vanuit een spookachtig stuk
bush in donker Zambia (Afrika),
„maar of dat nu nog lukt weet ik niet.
De Zambianen hier vieren nauwelijks
kerstmis. De mensen in de dorpjes
—nederzettingen die bestaan uit vier
a vijf rieten hutjes— hebben een extra
dag vrij en benutten die om een potje
maisbier te drinken. Maar voor de rest
gaat het feest aan hen voorbij. In het
ziekenhuis in Mongu, waar ik Zam-.
biaanse leerling—verpleegsters opleid
zetten we wel het een en ander op
touw. Vanmiddag zingen we samen
een paar liederen op de verschillende
afdelingen en vanavond voeren de
leerlingen een kerstspel op. Daarna
wordt er gedanst op de xylofoon—ach-
tige klanken van de siÜmba en het
gedreun van de drums. Morgen pro
beer ik een beetje feestelijke maaltijd
te bereiden voor mijzelf en een Neder
lands collegaatje dat hier ook werkt.
Geen eenvoudige zaak want over erg
veel fantasie beschik ik niet als het
om koken^gaat en de provisiekast is
ook maar matig gevuld. Als je dan
ook nog weet dat we in het huis waar
ik woon helemaal niets versierd heb
ben, begrijp je dat het voor mij een
paar sobere dagen worden. Een beetje
heimwee naar het goede Heerhugo-
waard, waar ik vandaan kom, heb ik
dan ook wel. Wat we trouwens wel te
pakken hebben kunnen krijgen is een
fles wijn. Helemaal uit het 600 kilome
ter verderop gelegen Lusaka moest
die komen! Maar voor één keertje mag
dat wel, vind ik. Samen met mijn
Nederlandse vriendin zal ik hem ge
bruiken om een toast uit te brengen
op het Zambiaanse humanisme, waar
van ik hoop dat het nog meer en nog
beter in praktijk zal worden gebracht
dan nu al het geval is".
„In Afrika, op Tahiti, in Austra
lië, in Indonesië, overal heb ik
kerstmis al eens gevierd", seint
ons de ex-Valkenburger Aarts
Lamberty vanaf het Zuidzee-ei-
landje Santo op de Nieuwe Hebri-
den (ten oosten van Australië).
„Zelfs op Christmas Island. Dat
was in 1950. Vanzelfsprekend
wellen elk jaar opnieuw de herin
neringen aan de witte kerst in
Holland naar boven die ik voor
het laatst in 1934 mocht meema
ken. Maar echt heimwee heb ik
niet meer. Ik ben 62 en met mijn
vrachtboot de Henry Bonneaud
drijf ik nu al zoveel jaren handel
op die tientallen eilanden hier dat
de Nieuwe Hebriden mijn tweede
Vaderland is geworden. Voor de
bemanning worden morgen een
paar varkens geslacht Bij wijze
van kerst-present. Daarnaast
krijgt ieder een paar blikjes bier.
Geen troep, maar echt Hollands
bier. Zelf vier ik de kerst thuis.
Bij mijn lieve Polynesische
vrouwtje Rebecca (26 lentes jong)
en mijn dochtertje Bertha dat nu
negen jaar is. Als kerstboom ge
bruiken we de takken van de
Casuarina, een naaldboom die
met een goede wil best wel wat
lijkt op een spar. Net als in Hol
land geven we elkaar cadeautjes
en maken we een feestelijke
maaltijd klaar. De inlanders zet
ten het feest bovendien extra luis
ter bij door op kerstmorgen luid
zingend en met begeleiding van
gitaarklanken de huizen af te
gaan en elkaar onderwijl met gro
te hoeveelheden Baby Johnson
powder te bestrooien. Rebecca en
ik doen daaraan niet mee, maar
leuk om naar te kijken is het
wel", aldus captain Aarts Lam
berty, die in zijn jonge jarén le
gionnaire was in het Franse
Vreemdelingen Legioen en daar
over een boekje schreef dat de
uitgeverij Meulenhof uitgaf onder
de titel „Legionnaire 61842".
„De voorbereidingen voor kerst zijn
hier al in de eerste week van novem
ber begonnen", laat de door de Stich
ting Nederlandse Vrijwilligers naar de
Philippijnen uitgezonden Marion van
Egmond (23) weten. „Tachtig procent
van de bevolking is katholiek, moet je
'rekenen, en iedereen is dol op feest.
Overal hangen dan ook lichtgevende
kerststerren en op tal van plaatsen
staan de meest schilderachtige kerst
stalletjes. Het „I'm dreaming of a whi
te Christmas" is hier niet van de lucht.
Nou droom ik daar ook wel eens van
-het is hier bloedje heet- maar het lied
begint me onderhand toch wel te ver-
De uit Alphen aan den Rijn afkomsti
ge Marion is als chemisch analyste
verbonden aan een middelbaar—tech
nische school in San Fernando, dezelf
de plaats waar haar echtgenoot Hein
(ook 23 en ook een Alphenaar) in
opdracht van de SNV irrigatiesyste
men ontwerpt voor de Philippijnse
overheid. „Zowel volwassenen als kin
deren gaan hier op kerstdag zingend
de huizen langs. De bewoners worden
geacht hen een kleinigheid te geven:
geld, fruit, rijstcake of iets dergelijks.
Wij zelf vieren kerstmis zoveel moge
lijk op de Nederlandse manier. Zon
der cadeautjes en met wat versiering
aan de wanden. Iets speciaals eten we
morgen niet en ook overigens houden
we het in het materiële vlak sobertje.
Als vrijwilliger in een land waar een
zeer groot deel van de bevolking on
der het bestaansminimum leeft, kan je
het niet maken om, zoals in Nederland
gebeurt, als een waanzinnige te gaan
schrokken. Van de gelegenheid ge
bruikmakend om een kerstwens uit te
spreken wil ik tenslotte graag de hoop
uitspreken dat de Westerse wereld
meer begrip krijgt voor de problemem
van de ontwikkelingslanden. Omdat
begrip, om dat inlevingsvermogen in
de problematiek van de derde wereld
gaat het in wezen. Het Westen kan zijn
geweten niet sussen door alleen maar
materiële en vrijwilligershulp te stu
ren".
Kapitein G. M. Brouwer legt op dit
moment in zijn air-conditioned hut
aan boord van het m.s. Bovenkerk de
laatste hand aan de speech die hij
morgen moet houden. Daarbij gehol
pen door zijn vrouw, want die vaart
deze reis mee. „Wat je hier op de Rode
Zee, waar wij ons nu bevinden toch
wel mist", zegt deze in zeevaartkrin
gen zeer populaire in het Gelderse
Putten woonachtige „Ouwe", „zijn de
feestelijk verlichte straten, de kerstbo
men, de kerstprogramma's op radio
en televisie en ga zo maar door. In
zo'n werkgemeenschap als de onze
gaat het leven van alledag gewoon
door tot je plotseling geconfronteerd
wordt met het feit dat het „morgen
kerstmis is" en dan zeg je als kapitein
tegen jezelf: „Jongens, we moetem
toch zien dat we daar met elkaar een
mooie zinvolle dag van maken".
Hoe verloopt zo'n dag nou? Morgen
ochtend om een uur of tien is het
all hands verzamelen in de rooksalon.
De Chef-Hofmeester zal koffie en cho
colade serveren, met een speculaaspop
en een enorm brok kerstkrans Eerst
zullen de meesten nog wat bedrem
meld rondkijken, want ondanks alle
democratisering gebeurt het natuur
lijk niet alle dagen dat manschappen
en officieren echt allemaal „samen"
zijn aan boord. Wanneer de kerstkist
van het onvolprezen comité, Kerst
feest op Zee" wordt uitgepakt begint
het ijs al te breken en tegen de tijd
dat we overgaan op een drankje met
een uitgebreide borrelhap zal van de
aanvankelijke bevangenheid ongetwij
feld niets meer over zijn. Morgen
avond bereidt de fenomenale Chef-
Kok waarover wij beschikken een on
vergetelijk kerstdiner daar kan je
staat op maken. Ik verheug me nu al
als ik aan de schitterend gedekte ta
fels van morgen denk, het flonkerend
kaarslicht en de feestelijke menukaar
ten. We zullen lang en uitgebreid tafe
len, te veel eten eigenlijk maar ja,
't is ook maar een maal per jaar
kerstfeest. Sprankelende wijn zal er
zijn in fonkelende glazen, er worden
speeches gehouden en af en toe flitsen
er camera's van mensen die het alle
maal op de gevoelige plaat willen vast
leggen. Kortom, een algemene gezellig
heid en saamhorigheid zal er heersen.
Letterlijk „in de mensen een welbeha
gen".
