CIA-gelederen worden met „botte bijl" uitgedund Anatomische tekeningen van Leonardo da Vinei r y Geen boxen voor Duindigts grootste eigenaar Eenheid van AANTJES VOORZITTER geboden" VAN C.D.A.-FRACTIE ÜA "BINNENLAND/BUITENLAND/ KUNST LEIDSE COURANT. (Van onze correspondent Jonathan Steele) Washington De chef van het CIA-kan- toor in Ottawa is nog niet zo heel lang geleden naar het hoofdkwartier in Langley (Virginia) gevlogen om deel uit te maken van een commissie die een lijst moest sa menstellen van CIA-collega's die ontslagen moesten worden. Toen hij dit onplezierige karwei achter de rug had, reisde hij terug naar zijn post in Canada. Een paar dagen later kreeg hij te horen dat ook hij ontsla- gen was. Het geval van deze „ontslagen ontslager" was niet meer dan één van de bizarre voorvallen in wat in CIA-kringen genoemd wordt de „Halloween Massacre", de „Slach- ting van Allerheiligen". Admiraal Stansfield Turner, de opgewekte marine-officier die nu hoofd is van de CIA, is bezig 210 hogere CIA-functionarissen te ontslaan en in de komende twee jaar zullen er nog eens 606 volgen. Vooral de hogere stafleden zijn erg ge schrokken van deze plotselinge ontslagen. De eerste aanwijzing van deze dreigende ontslagen werd door admiraal Turner gege ven in augustus tijdens een toespraak. Op 31 oktober, de dag voor Allerheiligen, be zorgden speciale koeriers bij ieder van de uitgezochte slachtoffers een kort memoran dum, dat maar uit twee zinnetjes bestond: „Onderwerp: kennisgeving van voornemen aanbevolen „scheiding". De mannen die een groot deel van hun loopbaan hadden besteed aan het maken van plannen voor politieke moorden of van omverwerping van on vriendschappelijke regeringen zagen de hu mor van het memorandum niet in. Admiraal Turner gooide vervolgens nog eens wat olie op het vuur door in een vraaggesprek dege nen die zich uitgesproken hadden tegen zijn manier van optreden een „stelletje huilebal ken" te r In feite is de admiraal van plan minder bloed te laten vloeien dan zijn voorganger James Schlesinger, toen die nog directeur van de CIA was in 1973. Het is nooit een geheim geweest dat na het einde van de oorlog in Vietnam minder behoefte was aan de diensten van de CIA. Op het hoogtepunt van de oorlog werkten er bij de CIA 8500 medewerkers voor geheime diensten, van wie 1870 in Vietnam en Laos. Onder Schle singer moesten 2000 CIA-werknemers af vloeien door middel van overplaatsing, pen sionering en ontslagen. Turners ontslagen deden echter meer stof opwaaien, omdat in dit geval niet de laatst aangenomen werknemers het eerst werden ontslagen. Volgens een agent werd dit ont slaan uitgevoerd „met de botte bijl". Zeven districtschefs kregen een „kennisgeving van voornemen aanbevolen „scheiding" onder wie de chefs in Londen, Wenen, Bonn, drie Zuidamerikaanse posten en Canada. Ook andere hoge functionarissen met een uitste kende staat van dienst moesten opstappen. Ironisch genoeg werd Turner aangespoord door een lek, veroorzaakt door een ontevre den insider. In april van dit jaar nam John Stockwell, die aan het Angolese avontuur had meegewerkt, zijn ontslag en schreef in een open brief aan het dagblad de Washing ton Post, dat de CIA geleid werd door een „uitgeblust kliekje hoge officieren" die pro moties blokkeerden." Admiraal Turner riep een vergadering bijeen van jonge officieren en kwam tot de „vrij sterke overtuiging dat we overbezet zijn en dat dit nadelig werkt op de motivatie van onze mensen." In het vooruitzicht van ontslag denken som mige agenten erover het onmogelijke te doen en proberen in het openbaar terug te vechten. Niet alleen wordt er gemopperd in de pers, er is ook sprake van een gezamen lijk proces tegen de CIA, een zogenaamde groepsactie wegens ongerechtvaardigd ont slag. Er wordt zelfs door boze tongen ge fluisterd, dat sommige agenten het voor beeld van Philip Agee zullen volgen en ook hun memoires zullen publiceren. Het meest recente voorbeeld van deze plan nen is best-seller van Frank Shepp, hoofd strateeg voor Noord-Vietnam. Tot grote ont steltenis van admiraal Turner publiceerde Snepp „The Decent Interval" (De fatsoenlij ke tussentijd), waarin hij de CIA beschuldig de van falen bij de plannen voor de evacua tie van Saigon in april 1975. Uitgever Ran dom House ging met de publicatie van dit boek te werk op een manier waarop de CIA zelf trots zou kunnen zijn. Er werden geen zetselproeven gemaakt en de tekst werd in gedeelten naar verschillende drukkers ge stuurd. De CIA wist zelfs niet dat het boek uitgegeven zou worden vóór het al in han den was van honderden recensenten en het in verschillende boekwinkels te koop was. Toen was het natuurlijk al te laat om publi catie te verbieden. Hoewel de gebeurtenissen, beschreven in het boek, van voor zijn tijd dateren, is admiraal Turner woedend omdat hij de persoonlijke verzekering van Snepp zou hebben gekre gen, dat de CIA het manuscript te zien zou krijgen vóór de publicatie. Admiraal Turner rekent zeer optimistisch op bepaalde onuitgesproken gedragsregels. Ondanks de onenigheid over de ontslagen, vertelde hij verslaggevers, hadden alleen agenten die vrijwillig ontslag genomen had den zich tegen de geheime dienst uitgespro ken. Hij maakte zich geen zorgen-over lek ken, omdat hij „diep vertrouwde op de loyaliteit en de vaderlandsliefde van de per sonen die voor ons gewerkt hebben". Ver slaggevers hoorden wel dat de onverstoorba re admiraal de verleden tijd gebruikte. Copyright: The Guardian. Volgens ANWB levensgevaarlijk Aantal reddingsvlotten terug naar fabrikant DEN HAAG (ANP) - De ANWB heeft alarm geslagen, omdat een aantal zelfopblazen- de reddingvlotten van het merk Besto niet naar behoren werkt Dit is aan het licht gekomen bij een vergelijkend onderxoek van de afdeling Konsumentenbelan- gen van de ANWB naar een aantal van dergelijke vlotten. Vooruitlopend op de resultaten van dit onderzoek heeft de ANWB besloten om de met de bepaalde reddingvlotten opge dane ervaring reeds nu te pu bliceren. Bij het vlot van Besto kwam aan het licht, dat ondanks her haaldelijk rukken aan het koord de container niet opensprong. Een dergelijke weigering noemt de ANWB een zeer ernstige en levensgevaarlijke zaak. Het gaat om de vlotten met de serienummers: 4-persoons vlot ten nr. 401 t/m 496, 5-persoons nr. 501 t/m 599, 6-persoons nr. 601 t/m 680 en 8-persoons nr. 801 t/m 828 en 5100 t/m 5527." Bezitters van vlotten met deze nummers kunnen contact opne men met de firma Van de Beid en Van der Stouwe, Zomerdijk 4, Zwartsluis, tel. 05208-1721. Het serienummer is vermeld op het valies of container en even eens op het bij het vlot beho rend groene certificaat. Vlotten voorzien van een certificaat van de scheepvaartinspectie en van het type bombard bip behoeven niet te worden aangepast. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De nieuwe fractievoorzitter, daarmee tevens politiek leider, van het CDA mr. W. Aantjes hoopt, dat het kabinet-Van Agt de volle parlementai re periode van vier jaren kan uitzitten. Hij zal in ieder geval niet de man zijn, die zal helpen het CDA-WD-kabinet ten val te brengen. Hij ziet het, zo zei hij gisteren na zijn benoeming tot voorzitter van de CDA-fractie, als zijn opdracht „onder alle omstandigheden proberen met elkaar in de fractie op één lijn te komen". Het CDA zal volgens hem alles moeten doen om zich als eigen politieke stro ming te manifesteren. „Daartoe is eenheid van beleid geboden". De benoeming van mr. W. Aantjes gisteren als voor zitter van de CDA-Tweede Kamerfractie kwam tot stand zonder dat voorwaarden aan het voorzitter schap verbonden werden. De fractie heeft zich ak koord verklaard met de lijn, zoals Aantjes die op het jongste CDA-congres had uitgestippeld. Van de 47 aanwezige fractieleden stemden er 37 op hem. Zes onthielden zich van stemmen, drie stemmen gingen naar Schakel en één naar oudminister Lubbers, die thans Tweede Kamerlid geworden is. Lubbers werd gekozen tot eerste vice-voorzitter en drs. Van der MEei tot weede vice-voorzitter. De verkiezing van Aantjes tot fractievoorzitter, daar mee tevens tot politiek leider van het CDA is een opmerkelijk gebeuren. Hij heeft aanvankelijk in de AR-partij bij herhaling blijk gegeven van zijn weer standen tegen het samengaan van KVP, AR en CHU in het CDA. Hij was verder de man, die met oor spronkelijk zes andere fractieleden liever geen rege ringssamenwerking van het CDA en de VVD wilde. Toen het er echter naar uitzag, dat het kabinet CDA-WD er toch zou komen heeft hij overigens volledig meegewerkt door het zoeken van kandidaten voor, ministersposten en staatssecretariaten. De paarden van Jan van den Berg zijn voorlopig nog onder dak. Waar hij in I nieuwe seizoen onder andere met Zilverster naar toe moet, is nog niet bekei). Misschien wel naar Belgie. Wassenaar Daar sta je dan met eenentwintig paarden als de grootste re- neigenaar van Duindigt. Ze hebben niet eens ge noeg boxen voor me. Mijn trainer Herman de Graaf weet niet waar hij straks de paarden moet laten. Ik krijg er namelijk geen bo xen bij. Onbegrijpelijk, dat ze je hier op Duindigt zo behandelen. Daar bouw je de Nederlandse rensport immers niet mee op", al dus Jan van der Berg van de Haagse stal Monique. Wat is het geval? Twee jaar geleden maakte Jan van der Berg zijn opwach ting als reneigenaar op Duindigt. Daarvoor was hij al succesvol bezitter van enkele dravers. Van der Berg wilde het eigenaren- rencorps bij de volbloeds versterken en dat kwam natuurlijk prachtig uit, om dat de rensport nog steeds een erg klein onderdeel is van de Nederlandse paar- desport. Jan van der Berg kreeg de smaak te pakken van de ren sport, mede door het feit dat hij het afgelopen seizoen met Zilverster de Derby won en in deze zelfde „klassieker der klassiekers" met Fleur de Royal een derde plaats innam. Jan van der Berg had zich, met nog enkele successen ge vestigd in de Nederlandse ren sport. Ger de Kroes, de superslager uit Wassenaar, wilde een serie volbloeds verkopen omdat het hem allemaal wat te veel werd. Jan van der Berg kocht negen paarden van Ger de Kroes en stuurde zijn trainer naar het buitenland om ook daar versterking voor zijn stal aan te trekken. Hij was de gedachte toegedaan dat hij een leuke stal kon opbouwen. Maar het pakte allemaal an ders uit. Jan van der Berg: „Ik had gedacht de stallen van Cees van der Harst te krijgen, die naar Zwolle gaat verhui zen. Op eigen kosten zou ik de hele boel - het is immers maar oude rommel - laten verbou wen. Dat zou dan gelijk het eigendom van de baanvereni- ging worden. Daarover had ik al gesprekken met Go Govers van de NDR en de heer Mil- ders, directeur van Duindigt Dat komt wel goed, zeiden ze tegen me. Ze hielden mij ech ter aan het lijntje. Ook wilde ik de stal van Ger de Kroes kopen, maar dat ging niet door omdat de NDR deze zelf kocht. Toestemming om een nieuwe stal te bouwen Duindigt krijg ik ook_ Trainer Herman de heeft zeventien boxen. Str komen ook de paarden van andere eigenaren weer in t rung. Dan moeten mijn den er weer uit De rest de paarden staat over hfj Duindigt verspreid. Bij trainers moet ik, als hun eigen paarden weer i training komen, de boxen d| Moet ik dan mijn velbloe* aan een boom vastzetten". Bouwen Rob Milders, weet van lil ongenoegen van eigenar Van der Berg af. „De vertI ling van de boxen vin plaats onder de trainers. M eigenaren heb ik niets te i ken. Wij hebben ook nooit toezegging gedaan aan V| der Berg dat hij boxen krijgen. Voordat hij links rechts paarden kocht, had eerst eens moeten kijken of mogelijkheid er was om paarden ook te stallen Duindigt. Ik begrijp Van Berg niet. Waarom gaat niet buiten de stad wat bouwen". Over opbouwen gesprok Op het stal terrein van Du digt treft men veel stallen a die meer dan bouwvallig z en zeker geen paard waard Jan van der Berg heeft o aangeboden om nieuwe stall te bouwen. Ook dat is af ges gen. Milders: „We hebben va de man nooit iets op papie gehad". Duidelijk is wel, di Duindigt zijn grootste reneia naar in de kou laat staan, u dat terwijl de rensprot b<' nog wat paarden kan gebi ken. i Het is te hopen dat er snel ej olossing gevonden wordt a ders kan het wel eens gebe ren dat Van der Berg met zL paarden naar Belgie gaat. F zal dan niet de eerste eigenaf zijn die het in de Nederland) rensport niet meer ziet zittó ARTHUR VAN RLISWIJ Veilingen KATWIJK. Groenten. 20 dec. Boerenkool 33-53; Waspeen p. kst Al 350-650. All 320-550. BI 340-770. Cl 270. Cll 170-370. 8reekpeen p. kst I 180-360, II 120; Prei p. kg. A 25-38; Knolserlderij p.b 48; Uien 12-35; Sla 14; Schorsene- kool 13 RIJNSBURG, 20 dec., bloemen (resp. gevr. prijs, aanvoer) Allium 0,029. 6480; Alstroemeria 1.182, 660; Amaryllis 0.771. 6810; Anjer Gr. bl. 0.588, 24340; Anjer tros 0.313, 20440; Anthurium 2.533, 13568: Anthurium 2.138. 120. Asparagus 1.488. 640; Bella donna 0.410. 37; Goudsbloem 0.325. 60. Chrysant Tros jr. 0,566, 73030; Chrysant tros jr 1.622. 2534; Chrysant gepl. jr 0.198, 6490; Chrys tr. nc. kas 1.954. 19654; Chrys gep. nc kas 0,360, 3500; Eucharis 3,804, 366, Euphorbia 0,741, 18560; Forsythia 0,126, 1100; Freesia dubbel 0,426, 5680; Freesia enkel 0,246, 108840; Gerbera 0.661, 8750; Gypsophi- la 4,548. 385; Hyacinth gesn 1.798. 2413; Hyacinth met bol 0.477. 253329; Ilex 1,897. 520. Iris 0.578, 24910; Lelie tak 1.033. 40371; Liatris 0.387, 900; Blauwe druifjes 1.801, 480; Aflame 0.154, 4200; Narcis kas 0,151, 548005; Narcis kas 0,375, 2850; Nerine 0,886, 2240; Cymbidium aan tk 1,902, 14748; Cymbidium Is blm 1.317. 4350; M-cym- bidium tak 0,395, 34185; Cypripedium 3.431. 1546; Phalenopsis 1.306. 2154; Orchideeen blm 0.286. 937; Imp-alstroe- meria 0.359, 5450; Imp-Anemoon 1,066, 5936; Imp-anjer gr bl 0,524, 19050; Imp. anjer tros 0,465, 39140; Imp-eucalyptus 3.002. 1050; imp-gladiolen 0,387, 2630; Imp-goudsbloem 0,654, 832; Imp-mimo- sa 1.784, 3020; Imp-narcis 0.220 100; Imp-orchidee tak 0,629. 6380; lmp-or- chideel 5.900, 7; Imp-ruscus 1,749, 1216; Imp-statice 5.680. 114; Imp-sny- bloemen 0,301. 3400; Imp-snybloemen 6,350. 40; Imp-diversen 2,498. 1097; Imp-diversen 1.696, 29323; Pepers per tak 4.100. 32; Pepers per bos 5,287, 348; Pepers per zak 1,200, 48; Prunus 0,569, 2100; Rozen gr bl 0.825. 43325; Rozen kl. bl 0,495, 25440; Sering 1,299, 830; Strelitzia 4.789. 298; Tulpen 0.320. 1259078; Snijbloemen 0,143. 47403; De- coratiegroen 0.170, 10; Diversen 2.845, 20392; Diversen 1.614. 3976; Potplanten 1,702. 5538; Heesters 8.754. 24 Katwijk Het programma voor het kerstweekend in 't Mallegat ziet er als volgt uit: zaterdag 24 december om 21 uur een optreden van Full Moon, een groep van zes men sen, die viool, sitar, piano, fluit, drum, bas, konga en sa xofoon spelen, terwijl er ook een zangeres bij is. Entree 2,-. Eerste kerstdag is er vanaf 15.00 uur de gebruikelij ke zondagse theemiddag en om 20 uur begint het „film huis", dat 2,- toegankelijk is. Tweede kerstdag is er een wijn- en kaasmiddag vanaf 15 uur met zang en gitaarspel van André Schaap en Jos Be- loo. Vanaf 20.15 uur is er een disco; entree 1,-. -"•-tr 1 v («vïw k"*'"'«Fr (Van onze correspondent Roger Simons) Londen Koningin Elizabeth II van Groot-Brittannië is een de rijkste vrouwen van de wereld. Ze bezit een weergaloze kunstverzameling. In de Konin klijke Bibliotheek van Windsor bevinden zich ondermeer 600 tekeningen van Leonardo da Vinei (1452-1519), die vermoede lijk al sedert de regering van Charles I (1625-1649) tot de Brit se koninklijke eigendommen behoren. De beste en merkwaardigste 'an deze tekeningen zijn onge- eer 200 anatomische studies, die onlangs verwijderd werden uit de gebonden boeken waarin zij vroeger bevestigd waren. Nu kunnen zij voor het eerst indivi dueel tentoongesteld worden. Vijftig van Leonardo da Vinci's anatomische schetsen, waarvan 30 tweezijdig zijn, trekken mo menteel grote aandacht in de zogeheten privékamers van de Royal Academy of Arts aan Londens Piccadilly. Deze merk waardige tentoonstelling blijft toegankelijk tot 19 februari 1978. Leonardo da Vinci was niet al leen een bijzonder veelzijdige en geniale kunstenaar, maar ook een zeer wijze man, een geleer de die ver boven zijn tijdgeno ten stond. Dat bewijzen onder meer zijn met pijnlijke zorg ge tekende anatomische studies, die getuigen van een brede ken nis van het menselijk lichaam. Leonardo heeft op het einde van zijn leven verklapt, dat hij meer dan 30 secties gedaan had om dergelijke tekeningen te kunnen maken. Het is niet helemaal duidelijk, hoe de Britse koninklijke fami lie zulk enorm groot aantal kost bare schetsen van Leonardo da Vinci in haar bezig heeft gekre gen. Oorspronkelijk werden zij door deze Italiaanse artiest overgelaten aan diens meest ge liefde leerling Francesco Melzi, die ook Da Vinci's andere papie ren, tekeningen en manuscrip ten erfde. Melzi stierf zelf circa 1570 en liet alles over aan zijn zoon. Deze verkocht het meren deel van Leonardo's verzame ling aan de beeldhouwer Pom- peo Leoni, die ermee naar Span je trok. Na Leoni's dood in 1609 werd de nalatenschap van Leonardo da Vinei verspreid, maar ten minste twee volumes met noti ties en schetsen van de kunste naar bleven in Spanje. Daar werden zij pas onlangs ontdekt in de Nationale Bibliotheek van Madrid. In het begin van de jaren 1600 schafte een grote Engelse kunst verzamelaar. lord Arundel, zich evenwel een ander boekwerk vol notities en schetsen van da Vinei aan. Ajrundel was artistie ke adviseur van koning Charles I. De Engelse burgeroorlog dwong lord Arundel in 1645 naai- Nederland te vluchten.Hij nam de da Da mee en vestigde zich in Amsterdam. In 1690 doken die tekeningen echter weer op in Engeland. Ko ningin Mary II, gehuwd met Wil lem III van Nederland, toonde ze in het Kensington Palace van Londen aan de Nederlandse staatsman, dichter en kunstver zamelaar Constantijn Huygens, die daar op bezoek was. Ner gens staat precies opgetekend hoe de Da Vincitekeningen in de Engelse koninklijke verzameling zijn gekomen. De eerste studies van het ge raamte en andere experimentel ontledingen dateren van 1487-89 en zijn vaak vergezeld van Leo nardo da Vinci's eigen notities. Hij beschrijft zijn anatomische methoden, zegt wat hij gedaan heeft en wat hij nog moet doen. Sommige van deze met een stift getekende afbeeldingen werden onlangs bestudeerd onder ultra violet licht dat veel méér zicht baar maakte dan normaal te zien was. Op de tentoonstelling in Londen zijn bij dergelijke oorspronkelijke schetsen foto's aangebracht, gemaakt bij ultra violet licht, die de voor het blote oog onzichtbaar geworden teke ningen toont. In ongeveer 1489 tekende Leo nardo da Vinei zijn eerste volle dig uitgewerkte anatomische studies van het hoofd en de hersenen. Enkele jaren later kwam hij op de gedachte de opeenvolgende lagen van de schedel te vergelijken met die van een ui. Zijn onderzoekingen hadden hoofdzakelijk tot doel de plaats te ontdekken waar alle zintuigen samenkomen, wat dan volgens zijn Middeleeuwse rede nering de zetel van de ziel moest zijn. In 1500 vluchtte Leonardo da Vinei weg uit Florence dat toen bestormd werd door de Fran sen. Zes jaar later keerde hij er terug en hervatte meteen zijn anatomische studies, die door de oorlog onderbroken waren. Da Vinei legde zich dan vooral toe op de ingewanden, het ge raamte en de spieren. Zijn teke ningen van het menselijke ske let, gemaakt tussen 1509-12 zijn de mooiste en indrukwekkend ste van allemaal. Bedoelde afbeeldingen vormen het hoogtepunt van deze Leo- Detail van Da Vinci's studie van het schoudergewricht. nardo da Vinei-tentoonstelling in Londen. Zij illustreren niet alleen het adembenemende ta lent van een van de grootste genieën van de Italiaanse Re naissance, maar ook de merk waardige graad van nauwkeu righeid, die hij wist te bereiken, ondanks het feit dat de weten schap toen nog zeer achterlijk was. Da Vinci's notities naast of on der de tekeningen onderstrepen de praktische kant van zijn stu dies. Hij wijst op de waarde van anatomische kennis voor de cor recte behandeling van vleeswon den. Andere artiesten bezorgt hij precieze afbeeldingen van het menselijke lichaam in bewe ging. Leonardo da Vinei over brugde de kloof tussen weten schap en kunst met studies van het schoudergewricht terwijl de arm een draai van 90 graden maakt. Hij bracht de relatieve verschillen tussen de spieren en beenderen in de handen van een oude man, een jonge man en een kind in beeld en maakte prachtige studies van de spie ren, die het gelaat van de mens expressie geven. In zijn levensavond werkte Leo nardo da Vinei aan een gedetail leerde studie van het hart en de embryologie. Uit die periode da teert zijn meest bekende anato mische onderwerp: „Het onge boren kind in de baarmoeder". Deze en andere studies bevatten yn» i ft i jiW- y* f IjT yWSTv- lig «Elff V r /f "V ^JT1! w?A; ww/')" i- „«.•r1'L, 1 zeer begrijpelijke fouten. In de 15de en de 16de eeuw was sectie van het mensèijke lichaam na melijk nog lang geen erkende methode voor anatomische stu die. Dode dieren waren veel ge makkelijker beschikbaar. Na de dood van Leonardo da Vinei duurde het echter bijna 300 jaar eer zijn uitzonderlijk helder beeld van de anatomie overtroffen werd. De artistieke schoonheid van zijn tekeningen is door de eeuwen heen onover trefbaar gebleven. De afbeeldin gen, die momenteel tentoonge steld worden in Londen, weer spiegelen zowel de artistieke als de wetenschappelijke kwalitei- ten van deze geniale Italiaanse ,en hacJ m c,e uterus van een k kunstenaar, dichter en geleerde. Zij leggen getuigenis af van zijn grote moed, vakkundigheid, het betwijfelen? - onuitputt* kennis, doorzicht en - wie kan geduld. Da Vinci's beroemde tekening „het grote mysterie" van de I moeder onthult. De geniale liaanse kunstenaar en w< schapsmens beging een begi lijke vergissing: in de vaatwa van de menselijke baarmc plaatste hij ook de cotyledc die hij vijf jaar tevoren aangf

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1977 | | pagina 14