legen de doodstraf
«Amnesty in verzet
CDA-congres steunt formatiebeleid
Van Agt
„Voor mensen zoveel mogelijk
proberen te bereiken"
Labour lijdt zware
nederlaag in Australië
Drie doden bij frontale botsing
Sovjet-ruimtelab
opnieuw bemand
Moezorewa dreigt
met stakingsactie
IINNENLAND/BUITENLAND leidse courant maandag 12 december 1977 pagina 5
als b< |(j
een onzer verslaggevers)
HAAG Amnesty Inter-
lional, de internationale or-
inisatie die zich inzet voor
slitieke gevangenen, moet het
ind vorige week verschenen
arverslag ,een uiterst dik,
iest boekwerk', waaruit blijkt
het aantal politieke moor-
tn in de wereld sterk toe-
eemt, evenals het aantal exe-
ities op politieke gevangenen
de mate waarin de vrijheid
ji meningsuiting wordt be-
d'rrkt.
't^nnesty hield zaterdag in Den
studie- en demonstra-
lag, op de internationale dag
mensenrechten. Ongeveer
DO leden en sympathisanten
n <i
a in
maakten een tocht langs de am
bassades van Argentinië, de
Sovjet-Unie, Zuid-Korea, Uru
guay, Indonesië en Tsjechoslo-
wakije. De Zuidafrikaanse am
bassade was van de lijst ge
schrapt in verband met de eer
der op de dag voorgedane moei
lijkheden. Zuid-Afrika blijft
evenwel ook voorwerp van kri
tiek bij de komende acties van
Amnesty, omdat het land de
doodstraf erg vaak uitvoert, al
dus Amnesty. Alleen op de am
bassade van Indonesië bleek
men bereid een petitie aan te
Amnesty International wil de
komende jaren meer nadruk
leggen op verzet tegen de dood
straf. .Deze straf is strijdig met
het recht op leven, kan onschul-
digen treffen, is onherroepelijk
en is onmenselijk door de gees
telijke foltering die eraan voor
afgaat', aldus Amnesty. Er is
een campagne gestart ie moet
uitmonden in een resolutie in de
Verenigde Naties tegen de dood
straf.
De actie is dit weekeinde in
Stockholm ingezet door Amnes-
ty-voorzitter Hammarberg, die
zaterdag in de Noorse hoofdstad
Oslo de Nobelprijs voor de vre
de in ontvangst nam. .Tegen
woordig schamen de meeste lan
den zich ervoor martelingen toe
te passen, maar veel landen
schijnen trots over het feit dat
zij de doodstraf toepassen.
Slechts in een twaalftal landen
is de doodstraf volledig afge
schaft, in ongeveer 130 landen
wordt de doodstraf dikwijls uit
gevoerd. Amnesty deelde de No
belprijs met de Noordierse vre-
desvrouwen Betty Williams en
Mairead Corrigan.
In Moskou heeft de voorgeno
men demonstratie ter gelegen
heid van de internationale dag
voor de mensenrechten geleid
tot het onder huisarrest plaat
sen van 20 ijveraars voor men
senrechten. Twintig mensen na
men in Moskou deel aan een
korte demonstratie bij het beeld
van Poesjkin.
OPPOSITIELEIDER DEN UYL:
(Van een onzer verslaggevers)
Den Haag Oud-premier en oud-kabinets
formateur Den Uyl heeft gisteren in een
vraaggesprek voor de KRO gezegd, er geen
enkele behoefte aan te hebben de oppositie
die hij nu gaat voeren bij voorbaat van eep
term te voorzien: „hard" of „boterzacht",
„genadeloos" of „bijzonder meedogend".
Volgens Den Uyl zal de oppositie erop ge
richt zijn zoveel mogelijk voor de mensen
te bereiken. „Dat is mijn enige norm en de
manier waarop dat gaat zal afhankelijk zijn
van de ruimte die ik krijg en van de mate
waarin het kabinet dat noodzakelijk maakt".
De oppositie zal „vanzelfsprekend redelijk"
zijn en hard waar het nodig is. „Wij laten
de mensen niet in de hoek trappen; wij
zullen uitgaan van de feiten zoals ze door
het kabinet gepresenteerd worden".
Volgens Den Uyl is er alle reden om onge
rust te zijn nu het kabinet CDA-WD aan
het roer komt.
D'66-leider Jan Terlouw zei zaterdag in Den
Bosch, te hopen dat de PvdA een rustige
en redelijke oppositie zal voeren. Een harde
oppositie zou er naar zijn mening toe leiden
dat de PvdA zich voor de toekomst uitscha
kelt voor regeringsverantwoordelijkheid.
Dat is niet in het landsbelang, aldus Ter-
louw.
Voor D'66 zal het eigen partijprogramma de
basis zijn waarop de fractie oppositie zal
voeren. D'66 zal dan ook niet meedoen aan
pogingen om een schaduwkabinet te vor
men. Terlouw liet verder weten, dat zijn
fractie geen besluit heeft genomen over het
al of niet steunen van een motie van wan
trouwen tegen het nieuwe kabinet Zo'n
motie zal op zijn inhoud worden beoordeeld
aldus Terlouw.
Indonesië vlucht
sportvliegers
geslaagd
(Van een onzer verslaggevers)
TEUGE De sportvliegers
Rob Kok uit Barneveld en
Henk Oude Elfrink uit Emme-
loord zijn gistermiddag onder
grote belangstelling op het
vliegveld Teuge (bij Apeldoorn)
geland en hebben daarmee hun
poging met hun éénmotorig
vliegtuigje, de Cessna, naar
Djakarta heen en terug te vlie
gen tot een goed einde ge
bracht
Zondagmorgen vertrokken zij
van het Franse vliegveld Troyes
bij Lyon. Rob Kok deed vorig
jaar ook een poging maar moest
op de terugweg in Turkije opge
ven toen zijn toestel bij een
mislukte landing geheel werd
vernield. De tocht met Oude
Elfrink begon op 26 oktober. Op
21 november werd vanuit Dja
karta de terugtocht aanvaard.
De sportvliegers liepen onder
meer vertraging in hun tijds-
schema op omdat ze in Birma
vier dagen lang op benzine
moesten wachten. Rob Kok wil
nog eenmaal een grote solo
vlucht naar Zuid-Amerika on
dernemen en dan definitief
stoppen met de sportvliegerij.
Een beeld van de ravage na het verkeersongeval waarbij drie mensen om het leven kwamen.
BLOKKER (ANP) - Bij een
frontale botsing tussen twee
personenauto's in de gemeente
Blokker zijn gisteravond drie
mensen om het leven gekomen.
Van de ene auto dwamen beide
inzittenden om het leven, van de
andere auto verloor de bestuur
der het leven. Bij een ernstig
ongeluk in Amsterdam kwam
een 18-jarige scholier ofn. Het
slachtoffer zat met nog vier in
zittenden in een auto die ge
ramd werd door een andere au
to. Deze vier inzittenden werden
zwaar gewond. In totaal eiste
het verkeer in Nederland bij
andere ongelukken zeker acht
slachtoffers. Een 71-jarige man
uit Haarlem die als passagier
meereed in een door zijn
schoonzoon bestuurde auto
kwam om het leven toen de
bestuurder in de auto een siga
renaansteker wilde oprapen, de
macht over het stuur verloor en
vervolgens tegen een boom bot
ste.
CANBERRA (RTR) - De Aus
tralische kiezers hebben de con
servatieve premier Malcolm
Fraser en diens coalitiegenoten
van de plattelandspartij het af
gelopen weekeinde in een voor
de na oorlogsjaren unieke
machtspositie gebracht Terwijl
de definitieve uitslag nog werd
afgewacht, stond gisteren al
vast dat Frasers regering in het
nieuwe Lagerhuis (127 zetels)
een meerderheid van minimaal
42 zetels zal hebben.
Frasers vervroegde oproep aan
het als „stembusmoe" afgeschil
derde electoraat - dat eigenlijk
pas over een jaar had hoeven
te kiezen - blijkt een onverwacht
goede gok te zijn geweest De
47-jarige premier, miljonair en
exponent van de „upper class"
stelde een comfortabele meer
derheid van 27 zetels in de
waagschaal.
De sociaal-democratische La
bo urparty had gehoopt soelaas
te vinden voor 1975, het jaar
waarin haar regering door een
nog steeds omstreden beslissing
van de kroon (formeel in Lon
den zetelend) uit het pluche
werd gewipt. Labour, dat alleen
van 1972-1975 in de regering zat,
is een klap toegebracht waarvan
de partij zich in geen jaren zal
herstellen. Partijleider Gouch
Whitlam heeft daaraan zijn per
soonlijke conclusie verbonden
en is. hoogstwaarschijnlijk voor
goed. van het politieke toneel
verdwenen.
Door zijn tweede monsterzege
in twee jaar tijd is Fraser in een
machtspositie gekomen die al
leen kan worden vergeleken met
die van sir Robert Menzies, de
oprichter van de liberale (is:
conservatieve) partij, en bijna
20 jaar lang premier, tot hij in
1966 afscheid nam Whitlam (en
vele waarnemers met hem) had
den gedacht dat Labour profijt
zou kunnen trekken van de ho
ge werkloosheid, de voortgaan
de inflatie en de conflicten op
het arbeidsfront - verschijnselen
waarop Frasers coalitie tot dus
ver geen afdoend antwoord
heeft kunnen formuleren. Het
Australische electoraat heeft de
schuld voor deze echter gelegd
bij Whitlams korte regeerperio
de en niet bij Fraser.
Bas de Gaay Fortman (PPR)
„MEER AANDACHT NODIG
VOOR ONTWIKKELINGSHULP"
UTRECHT (ANP) De ontwikkelingssamenwerking neemt tegen
woordig een minder belangrijke plaats in de Nederlandse publieke
opinie in dan enkele jaren geleden. De Nederlandse organisatie
voor internationale samenwerking Novib zal haar aandacht hier
voor nog verder moeten vergroten.
Het PPR-Eerste Kamerlid Bas de Gaay Fortman heeft dit zaterdag
gezegd in de jaarvergadering van de Novib in Utrecht, waar hij
tot voorzitter werd gekozen. Hij volgt de heer H. M. de Lange
op, die zich niet verkiesbaar had gesteld, omdat zijn eigenlijke
werkkring hem de komende tijd geheel gaat opeisen. De heer De
Gaay Fortman vond, dat de voorlichting over ontwikkelingssamen
werking aan het Nederlandse publiek onvoldoende is. Hij was ook
niet te spreken over de manier, waarop de NCO, de organisatie
die voor de bewustwording van het Nederlandse publiek op het
gebied van de ontwikkelingssamenwerking moet zorgen, werkt.
Naar zijn mening is de ontwikkelingssamenwerking een te abstract
onderwerp voor het publiek geworden. De Novib maakt met haar
voorlichting hierop een gunstige uitzondering en de nieuwe voorzit
ter vond, dat de organisatie nog meer tijd en geld hieraan zal
moeten gaan besteden.
Nederland naar jamboree in Iran
AMERSFOORT (ANP) - De
landelijke Raad, het hoogste be
slissingsorgaan binnen Scou
ting Nederland, heeft zaterdag
in Utrecht het sein op groen
gezet voor een Nederlandse af
vaardiging naar de wereldjam
boree 1979 in Iran. Wel is daar
aan de voorwaarde verbonden
dat de deelnemers zich van te
voren uitgebreid op de hoogte
dienen te stellen van de situatie
in Iran.
Hiermede is binnen Scouting
Nederland voorlopig een einde
gekomen aan een lange en vaak
emotionele discussie. Deze
speelde zich vooral af rond de
vraag of men kan deelnemen
aan een zo grote internationale
activiteit in een land waar de
mensenrechten met voeten wor
den getreden. Nederland die de
ze discussie ook op wereldni
veau op gang bracht, stelt zich
met deze beslissing op het
standpunt van de overgrote
meerderheid van de ruim hon
derd landen welke aan dit even
ement deelnemen.
Onbekende
dode vrouw
uit Damrak
opgehaald
AMSTERDAM (ANP) - Uit
het water van het Amsterdam
se Damrak heeft de politie za
terdag het lichaam opgehaald
van een naar schatting 55-jarige
vrouw. De politie heeft de iden
titeit van de vrouw nog niet
kunnen vaststellen.
Het lichaam moet enige dagen
in het Damrak hebben gelegen.
De politie heeft nog geen aan
wijzingen dat de vrouw door
een misdrijf om het leven is
gekomen. Het signalement van
de vrouw lengte 1.55 meter,
zwart halflang haar, bruine
tweed-jas, groen-zwarte schoe
nen, een bruine ribfluwelen
broek, blauw-zwarte hoofddoek,
gouden oorringen.
Werkgelegenheid
Shell Nederland
blijft stabiel
DEN HAAG (ANP) De perso
neelsbezetting van de Neder
landse Shell-bedrijven, die nu
ongeveer 16.000 man omvat, zal
in de komende twee jaar waar
schijnlijk niet veranderen. De
directeur van Shell-Nederland,
ir. J. Montijn, heeft dit meege
deeld in een bijeenkomst van
de centrale ondernemingsraad,
waarvan verslag is uitgebracht
in het personeelsblad „Onder
de Vlam". Er zullen zich wel
verschuivingen binnen de per
soneelsbezetting voordoen. Zo
is bij de oliebedrijven een klei
ne personeelsvermindering te
verwachten, doordat de export
functie van de Shell-raffinade-
rij in Pernis afneemt Naar. ver
wachting zal het verlies aan
arbeidsplaatsen in deze sector
worden gecompenseerd door
een geringe groei bij de chemi
sche bedrijven van Shell in
Moerdijk. Het Amsterdamse re
search-centrum van Shell zal
een zekere stabilisatie te zien
geven, maar bij het Rijswijkse
research-centrum is nog een ze
kere groei te verwachten.
Populariteit
van Carter is
dalend
NEW YORK (AFP) De popu
lariteit van president Carter,
sinds de maand maart constant
afnemend, is verder teruggelo
pen zo blijkt uit een opiniepei
ling van Gallup waarvan het
resultaat gisteren stond in de
New York Times.
Zesenvijftig procent der onder
vraagden is tevreden over hem,
29 procent niet en 15 procent
behoudt zich zijn mening voor.
Blijkens de vorige peiling, in
oktober, waren de verhoudingen
59, 24 en 17.
dus mr. Aantjes, die er op aandrong,
de zwaksten in de Nederlandse samen
leving niet in de steek te laten.
Aantjes wees het congres er verder
op, dat in het CDA ruimte moet zijn
voor mensen, die het met de VVD
gesloten regeerakkoord geen goede
basis vinden voor een kabinet „Wie
nu ondanks de verschillende opstel
ling de gezamenlijke verantwoorde
lijkheid aanvaardt bouwt aan een echt
en hecht CDA. Dan kan een kabinet-
Van Agt er niet alleen komen, maar
ook slagen. Dank zij de kamerleden
die er binding mee hebben en ande
ren, die er hun verbondenheid aan
hebben, zoals de zeven CDA-kamerle-
den, die het kabinet met de VVD niet
willen bevorderen, maar het ook niet
willen tegenwerken," aldus de vice-
voorzitter van het CDA mr. W. Aan
tjes, die evenals dat bij formateur Van
Agt het geval was door het congres
werd toegejuicht
Om met de op het congres aanwezige
CDA'er en voetbalscheidsrechter
Dubbele koppeling mogelijk
MOSKOU (AP) Ongeveer vierentwintig uur na hun lancering
lijn de Russische kosmonauten Joeri Romanenko en Georgy
Sretsjko er in geslaagd hun Sojoez- 26-ruimteschip te koppelen
tan het om de aarde draaiende ruimtelaboratorium Saljoet 6.
)aarbij hebben zij gebruik gemaakt van een tweede nieuwe
koppeleenheid, die in het ruimtelaboratorium was gebouwd.
•eze geslaagde koppeling staat in tegenstelling tot de mislukking
ran het vorige bemande Russische ruimteavontuur, namelijk met
ie Sojoez-25, toen men er niet in is geslaagd de koppeling tot stand
e brengen.
beide kosmonauten zijn overgestapt naar het ruimtelab, dat
daarmee weer „operationeel" is geworden.
Dit de bekendmaking over de koppelingsactie blijkt, dat de Saljoet-
over twee koppelingssystemen beschikt namelijk een bij het
nstrumentengedeelte en een bij het overgangscompartiment. Door
at dubbele systeem kunnen eventueel twee ruimteschepen koppe-
j er °°k mderdaad nog een ruimteschipgelanceerd zal
Horden om gekoppeld te worden aan het ruimtelab, is niet bekend
[emaakt.
Blanken moeten op knieën"
SALISBURY (UPI-DPA) De standpunt gesteld, dat de blan-
twarte Rhodesische nationalis- ken 66,1 derde van de zetels in
tische leider Abel Moezorewa ^et parlement krijgen en de
heeft gisteren gedreigd met een zwarten tweederde van het zete-
ilgemene stakingsactie „om de j?3"}3'-.
blanken op de knieën te bren- Reeds in november had Smith
fen", indien de lopende bespre- ingestemd met het beginsel van
hingen over een meerderheids- algemeen kiesrecht. Hiermee ge-
bewind niet tot een regeling lukte het hem de als gematigd
leiden. De besprekingen zouden geldende Moezorewa, Sithole en
vandaag verdergaan. Chireau voor een „interne" po-
n ging om tot een regeling te ko-
De Rhodesische premier lan men te winnen. Smith hoopt
Smith heeft vrijdag, op de eer- met zijn concessies aan de zwar-
ste dag van de onderhandelin- te nationalisten de overgang tot
gen, met bisschop Moezorewa, een zwart meerderheidsbewind
Sithole en het stamhoofd Chi- mogelijk te maken,
reau de eis van zijn gesprekge- Aan het interne overleg wordt
noten ingewilligd, om de leef- tot dusver niet deelgenomen
tijdsgrens voor kiesgerechtigden door de guerilla-organisatie pa-
op 18 jaar te stellen. triottische front van Nkome en
Smith heeft zich ook op het Moegabe.
laagse politie
(ïoet ingrijpen
>ij demonstratie
(Van een onzer verslaggevers)
EN HAAG De Haagse politie heeft
iterdagmiddag met de wapenstok een
nd moeten maken aan een demonstratie
an het Rotterdamse „Namibiëcomité"
por de Zuidafrikaanse ambassade. Het
ami té had vergunning voor de betoging-
t het middaguur, waarna gedemon-
reerd zou worden door leden van het
lomité Voortrekker", een pro-Zuid-Afri-
1 groepering. De tegenstanders van het
me in Zuid-Afrika weigerden echter
na herhaalde verzoeken van de politie,
te gaan, waarna de politie ingreep.
»n agent raakte gewond door een steen.
;n 26-jarige monteur werd later aahge-
ibuden op verdenking de steen te hebben
egooid.
)e betogers van het Namibië-comité volg-
fen later de demonstranten van het Voor-
trekker-comité, toen deze vanaf de Zuida
frikaanse ambassade naar het Binnenhof
(rokken. Opnieuw moest de politie, ditmaal
geassisteerd door de Mobiele Eenheid, tus-
Isenbeide komen op de hoek van Parkweg
en Lange Voorhout
Argentijnen
zoeken hun
gevangen
verwanten
BUENOS AIRES (Reuter) -
Achthonderd Argentijnen, voor
het merendeel vrouwen, hebben
zaterdag een beroep op de mili
taire regering van Argentinië
gedaan om inlichtingen te ver
strekken over de verblijfplaats
van hun verwanten die in de
laatste jaren van politiek ge
weld zonder meer verdwenen
zijn.
Bij de vermisten is een groep
vrouwen van 15 tot 25 jaar die
naar men aanneemt betrokken
zijn geweest bij de voorbreiding
van het verzoekschrift. Volgens
ooggetuigen zijn de vrouwen
donderdagavond na een verga
dering opgepakt door mannen
in burger die zeiden dat ze van
de politie waren.
I 'Vin onze parlementaire redactie)
MfStERDAM/DEN HAAG Kabi-
fleis/bnnateur Van Agt is vandaag
fMtfer gegaan met het gereedmaken
ran zijn kabinet CDA-WD. Hij weet
rich daarbij gesteund door de uit
spraak van het CDA-congres, dat za
terdag in Amsterdam goedkeuring
{af aan de door Van Agt gevolgde
lijn. Hij oogstte namelijk op het con-
jres veel waardering voor de wijze
waarop hij namens het CDA de for
matie-onderhandelingen gevoerd
heeft. Het CDA-congres toonde zich
wel teleurgesteld dat door wat ge
noemd werd de starre houding van
de PvdA een regeringscoalitie tussen
CDA en PvdA onmogelijk gebleken
was. De smalle basis van het CDA-
WD-kabinet vervulde het congres
met zorg.
Vice-fractievoorzitter mr. W. Aantjes
wees het congres er" nogmaals op, dat
de PvdA niet bereid gebleken was met
het CDA tot een echte coalitie te
komen. ,De PvdA heeft ons niet als
bondgenoot willen zien, maar zette ons
de duimschroeven aan. Maar wanneer
nu een kabinet van CDA en WD
komt zal het worden beoordeeld op de
vraag of dit kabinet de zaken goed
aan kan. De opportunistische wijze,
waarop de WD vaak oppositie ge
voerd heeft moet ons waakzaam ma
ken. Als echter de PvdA terugkeert tot
een genadeloze oppositie moet het
CDA zich niet tot een contra-polarisa
tie laten verleiden. De grote politieke
tegenstelling in ons land mag niet de
tegenstelling PvdA-CDA worden," al-
Frans Derks te spreken: „We moeten
ons niet meer verdiepen in wat ge
weest is, we moeten onze koers recht
houden."
In een resolutie sprak het congres
tenslotte de verwachting uit, dat het
met de WD gesloten regeerakkoord
de mogelijkheid biedt „om ook onder
de huidige en toekomstige moeilijke
omstandigheden een vernieuwingsge
zind beleid te voeren in de geest van
het CDA-verkiezingsprogram: niet bij
brood alleen."
BREDA (ANP) Na een ver
blijf onder de allerarmsten van
Hongkong heeft frère Roger
Schutz, de prior van de oecume
nische kloostergemeenschap
van het Franse Taizé, een dub
bele operatie „samen delen"
voorgesteld: het vormen van
groepen en het steunen van ont- I
heemden en armen.
De bijeenkomst in de Bredase
veilinghal, waar ongeveer 7500
personen op kartonnen stroken
of op groentekistjes zaten, was
zaterdagavond het hoogtepunt
van een internationaal ontmoe
tingsweekend, waaraan van bui
ten Breda zo'n vierduizend jon
geren deelnamen. Onder de aan
wezigen in de veiling waren bis
schop H. Ernst van Breda, vice-
voorzitter van de Raad van Ker
ken, de oud-katholieke aartsbis
schop M. Kok, secretaris-gene
raal dr. A. van den Heuvel van
de hervormde kerk en voorzitter
C. Mak van de gereformeerde
synode.
Taizé-weekeinde in
Breda trok 7500
jongeren
BRAND BIJ FIAT
Voor de vijfde maal dit jaar is in de grote Fialfabrieken in Turijn zaterdag,
brand uitgebroken. De brand die na twee uur kon worden geblust, heeft
naar schatting twee miljard lire (5,7 miljoen gulden) schade aangericht.
Volgens de directie is er sprake van sabotage en dagelijkse intimidatie.
De politie meent dat ook deze brand werd aangestoken.
