HENK
LICHTEN
VELDT
VERDWIJNT
UIT BEELD
„De Nieuwe Gemeenschap" en het
fascisme in Beeldspraak
TERUGBLIK
TELEVISIE VANAVOND
TELEVISIE WOENSDAG
RADIO VANAVOND
RADIO WOENSDAG
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
DINSDAG 6 DECEMBER 1977 PAGINA 2 1
Met gulle hand komt Henk Lichten-
veldt me tegemoet in het Haagse Nieuwspoort,
Neerlands politieke wachtkamer, waar de
journalisten het formatiegebeuren op de voet
volgen. Henk Lichten veld t van de Haagse NOS
moet nog wat afhandelen met Frits Bom en
Jaap van der Ploeg aan een belendend tafeltje.
We moeten even met hem praten, omdat hij
uit het beeld verdwijnt Hij wordt directeur
van Radio Oost-Nederland.
„Ze kunnen het nog niet begrijpen. Toen ik het
ze vertelde, zeiden ze: „Joh, wat doe je nou?
Naar radio Oost-Nederland? Naar de rimboe?
Grote onzin natuurlijk. Het is een fantastisch
mooie streek, een prachtige levende streek, met
een hogeschool, een universiteit, noem maar op.
Er gebeurt van alles. Hier denken ze dat het
met kranten dichtgeplakt is. Dat merk ik aan
mijn collega's. Nou, het is eerder omgekeerd.
Je wordt hier een soort holbewoner. Ik ben met
opzet nooit verhuisd. Afstand moet je bewaren.
Je bent hier toeschouwer, geen deelnemer. Zo
gauw je dat wordt moet je opstappen".
Je bent het dus niet zat?
„Nee, niet zat, nee hoor, echt niet Ik vind het
nog steeds heerlijk hier. Het is natuurlijk wel
verschrikkelijk zwaar. Je hebt die gijzelingen
gehad, de tijd dat het kabinet-Den Uyl .op
wankelen stond en nu dan weer het posten tot
diep in de nacht Het waren hele zware jaren,
zonder meer. Weinig slaap, veel spanning, je
hebt zes, zeven jaar tv gemaakt. Nu wil ik het
ietsje minder doen Na twinti jaar journalis
tiek wordt het misschien wel eens tijd. Niet
iedere dag meer naar de brand. Vannacht was
het half vier toen ik mijn bed opzocht, vanmor
gen vroeg weer begonnen. Redactievergade
ring".
Kun je duidelijk maken wat je dan zo'n hele
dag uitvoert?
„Ja, daar hebben veel mensen geen notie van.
Het gaat toch maar om vijf minuten per dag
denken de mensen. Nou om, half tien 's mor
gens hou ik thuis in Huizen een telefonische
redactie-vergadering met Hilversum. Overleg
over het werk dat die dag gedaan moet worden.
Drink een half uur koffie met mijn vrouw. We
nemen zaken door, wie is er jarig, problemen,
de kinderen, telefoontjes. Tussen elf en twaalf
uur naar Den Haag, in de middag veel afspra
ken, interviews, enzovoort. Dan om zes uur
tekst schrijven, herschrijven en vanaf zeven
uur de journaals. Vijf keer elke avond. Rond
middernacht weer thuis".
Voor welke politici heb je bewondering?
„Je krijgt bewondering voor mensen als Scha
kel en Bakker dat zijn woordkunstenaars. En
Henk Lichtenveldt: „De Haagse politiek is eigenlijk een heel klein wereldje".
Schafer. Die kan moeilijke dingen heel goed
vertalen in eenvoudige bewoordingen, voor een
voudige mensen. Dat is net als in ons vak. Daar
let je op".
Wat vind je van de manier waarop in Den
Haag politiek bedreven wordt?
„Ohc, het is een onzettend klein wereldje, net
een huiskamer. Er zijn maar weinigen die er
uit stappen en proberen nuchter te denken. Ze
spelen de hele dag schaak. En ik kijk naar die
wedstrijd. Ik denk wel eens, mensen doe je
ogen toch open, er gebeurt meer buiten de
huiskamer. Kijk es buiten je wereldje. Ze zitten
de hele dag elkaar vliegen af te vangen, tacti
sche dingetjes te bedenken, alles uit te vogelen.
Het wordt op die manier zo moeilijk om onbe
vangen tegenover elkaar te staan. Van Agt dat
is een van de zeer weinigen die dat nog kan,
onbevangen iemand tegemoet treden".
Je verdwijnt straks uit beeld, je zult op straat
niet meer zo snel herkend worden, kortom je
mist een stuk glamour. Denk je daar tegen te
kunnen?
„Ik denk wel dat ik zonder kan. Ik heb er
trouwens nooit veel last van gehad dat mensen
je op straat herkennen. Mensen die dat bewe
ren die kijken zelf te veel naar anderen. Als
je er met op let, dan zie je het niet. Ik heb
ook altijd als opvatting gehad dat de mensen
me eigenlijk niet zouden moeten zien. Ze zou
den alleen moeten luisteren. Ik denk, dat het
beeld afleidend en zelfs verstorend werkt. Wat
ik doe is niets anders dan zo bevattelijk moge
lijk informatie overdragen. Gewoon handwerk.
Timmeren, meer is het niet".
Jaap van der Ploeg, die Van Agt zal intervie
wen, verdwijnt om de informateur in het res
taurant aan de overkant achter zijn bord soep
vandaan te halen. Kwart voor acht komt de
keiharde politicus binnen, klein en smalletjes.
„Dag Dries", zegt Henk, „Dag jongens", roept
Dries. Jaap stopt hem een tekst in handen.
„Hier Dries neem 'm nog effe door". Even later
zitten ze voor de drie electronisch gestuurde
camera's: Jaap, Dries en Henk. Een fraai ge
vormde redactie-assistente poeiert de gezichten
van de heren. Dries bekent „Ik ben afgepei
gerd". Jaap: „Maar je zou toch van zeven tot
twaalf gaan slapen. Ik heb het je nog zo
gezegd". Van Agt zegt er niet aan toe te zijn
gekomen. Het drietal praat over de teksten.
Jaap souffleert Dries hoe hij dit of dat het
beste zou kunnen zeggen. De smeekbede van
Van Thijn om toch nog een keertje met de
PVDA te gaan praten komt ter sprake. Dries
zegt er niet meer over te piekeren. „We hebben
toch al diep genoeg gebogen? Moeten we soms
nog dieper in het stof? Ik peins er niet over.
Hij heeft zijn beurt voorbijlaten gaan".
De uitzending verloopt gladjes. Henk leest het
nieuws en Jaap doet het vraaggesprek. Geheel
volgens programma. Van Agt is na afloop in
zijn sas. Hij prijst de tekst van Henk. „Ja, die
is van Hans Hillen, een nieuwe collega", zegt
Henk grootmoedig. Hij stelt Hans aan Dries
voor. We praten nog wat na. Henk nodigt Dries
uit voor een intiem etentje op zaterdagavond.
Hij weet nog een prima tent in Wormerveer.
„Of zullen we richting Nijmegen komen?". Nee,
als het het neusje van de zalm is zoals Henk
zegt, komt Dries wel naar Wormerveer. Vervoer
is voor hem geen probleem.
Als ik Heuk later vraag of hij ook zo eigen
is met Elans Wiegel, zegt hij: „Oh ja hoor, daar
kan ik ook prima mee opschieten. Met Wiegel
zou ik ook rustig eten. Ik geef toe, je moet
er wel mee oppassen met dat soort dingen.
Misschien ga je met zo'n etentje te ver, gelet
op de journalistieke onafhankelijkheid. Mis
schien is het daarom ook beter dat ik opstap".
Homme Krol
In een antiquariaat kom je het werp vormt van „Beeldspraak". Ie» A. den Doolaard, Henk Kui- „De Gemeenschap" (1925-1941).
maar een enkele keer tegen: het De naam „De Nieuwe Gemeen- tenbrouwer, Ad Sassen en Ga- Met het woord „nieuwe" zette
tijdschrift „De Nieuwe Ge- schap" kan op twee manieren briël Smit, een groep schrijvers men zich af tegen de koers van
meenschap", dat van 1934 tot worden begrepen. De eerste re- die zich had afgescheiden van vroegere medestanders, die te
1937 verscheen en nu het onder- daktie bestond uit Albert Euy- het bekende katholieke blad esthetisch en te weinig maat-
Astrid Nijgh, Rob de Nijs, Ramses Shaffy, Boudewijn de Groot, Liesbeth List en Willeke Alberti treden allen op
in het programma „Hitboulevard" dat door de laatste gepresenteerd wordt.
schappelijk betrokken zouden
zijn. De vijf nieuwe redakteu-
ren streefden ook naar een wer
kelijk nieuwe gemeenschap,
omdat naar hun idee de demo-
kratie als politiek systeen ge
faald had om het kapitalisme
in de crisis van de jaren dertig
te bestrijden. Ze sympatiseer-
den met het fascisme naar Ita
liaans model waarvan ook in de
oude „Gemeenschap" al sporen
van te vinden waren. Begin
1934 treden A. den Doolaard en
Gabriël Smit uit de redactie. Er
wordt heil verwacht van het
opkomende Duitse nationaal-
socialisme. In Arnold Meijer,
de man die in zijn „Zwarte
Front" de Nederlandse fascisti
sche splinterpartijtjes wist te
verenigen, ziet men de nieuwe
leider van het Nederlandse
volk. Het blad stopt in 1936. Je
kunt „De Nieuwe Gemeen
schap" een onbelangrijk blad
noemen. Er waren meer fascis
tische blaadjes, zoals „Aristo"
en „De Bezem". Maar je kunt
dit blad ook als voorbeeld zien
van een mentaliteit: hoe som
mige katholieke schrijvers al
ver voor de Tweede Wereldoor
log gevaarlijk riepen om tucht
meester, konsentratiekampen
en boekverbranding. In deze af
levering van Beeldspraak is ge
probeerd dit tijdschrift zo let
terlijk mogelijk gefilmd.
Ned. I, 22.10 uur.
Op basis van de spelregels van
het kaartspel „21" is het pro
gramma, dat gepresenteerd
wordt door Chiel Montagne, ge
baseerd. Twee kandidaten-echt
paren: de heer en mevrouw
Wunnink uit Capelle aan de LJs-
sel en het echtpaar Taffijn uit
Leiden spelen het
Ned. JI, 19.17 uur.
De verpleegsters
Shirley en Ruth werken allebei
op de vrouwenafdeling waar
een hogere plaats vrij komt.
Nelleke Burg de presentatri
ce van „Zolder" woensdag
Ned. 1,15.40 uur.
Beiden willen ze de baan heb
ben en proberen een wit voetje
te halen bij de hoofdzuster. De
ze heeft echter wel wat anders
aan haar hoofd. Maureen geniet
van haar werk, maar haar
vriendin Patricia vindt de werk
jes die ze moet doen op de zaal
nogal vies.
Ned. II, 21.30 uur.
Voor de kinderen
Woensdagmiddag begint de uit
zending van de NCRV met een
nieuwe aflevering van Bolke de
beer en sluit met de vierde afle
vering van „Zo vrij als een vo
gel". Terwijl Nina en Mattis op
het verjaardagspartijtje bij
Kristina zijn, zien ze Svenne
over het dak sluipen met de
sleutel van de garage waar het
vliegtuig staat. Ze proppen hun
taartjes naar binnen en probe
ren dan Svenne tegen te hou
den.
Woensdagmiddag Ned. I, 15.30
Liverpool-HSV
op
Belgische tv
(Van onze radio- en tv-redactie)
BRUSSEL - De Vlaamse BRT
zendt vanavond de supercup
voetbalwedstrijd Liverpool-
Hamburg SV uit, te beginnen
om 20.30 uur.
Nachtconcerten op VPRO-radio
(HILVERSUM In het VPRO-muzlekprogramma „Amlgos de
I Musica" - elke vrijdag van 23.00 tot 01.00 uur via Hilversum 3
j - zullen vanaf 9 december a.s. tot en met 17 februari 1978 concerten
I van de volgende groepen worden uitgezonden:
i 9 december: The Darts/Burlesque/Fabulous Poodles/Alberto y los
trios Paranoias, 16 december: Mink de Ville, 23 december: Jerry
Lee Lewis, 30 december: Ike and Tina Turner, 6 januari: Ben
Sidran, 13 januari: Randy Newman, 20 januari: Vitesse/Cake/Her-
man Brood, 27 januari: Janis Joplin, 3 februari: Captain Beefheart,
10 februari: Blondie, en 17 februari: Jim Croce. „Amigos de
Musica" is een programma van: Jan Donkers, Dave van Dijk, Rik
Zaal, Marylou Busch.
Herhaling van cursus natuurkunde
(Van onze radio- en tv-redactie)
Hilversum Op 7 decembei 1977 start Teleac
met de heruitzending van de cursus „natuurkunde
is overal". De uitzendingen vinden plaats op
woensdag om 18.15 uur via Ned. II en op zondag
om 18.15 uur via Ned. I. Deze cursus werd eerder
uitgezonden in het najaar 1974.
In het dagelijks leven hebben wij dikwijls te
maken met natuurkunde. Zaken als elektriciteit,
beweging, licht en energie zien wij voortdurend
om ons heen. De cursus is dan ook bestemd voor
iedereen die zich op één of andere manier tot dit
onderwerp voelt aangetrokken. In de cursus wordt
ingegaan op de zaken uit de moderne natuurkun
de, waarmee wij dagelijks te maken hebben. Het
hoe en waarom van de verschijnselen die men
kent, worden uitgelegd. In elke televisieles krijgt
de kijker een opgave die hij zelf kan oplossen en
in de volgende uitzending wordt telkens verteld,
wal de natuurkundige verklaring hiervan is.
NEDERLAND 1
NOS
18.45 Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
EO
19.04 Henlde's droomboom, te
kenfilmserie
19.10 Kinderkrant
19.30 Het kleine huls, tv-serle
20.20 Urker koren zingen
20.30 Eén weg, tv-serle, afl. 4 (de
reformatie)
21.00 Wandeling In het bos, do
cumentaire
21.24 Ten slotte
NOS
21.35 Journaal
21.50 Den Haag Vandaag
22.05 Kortweg
22.10 Beeldspraak
22.55 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Informatie voor Italianen
18.55 Journaal
TROS
19.04 Callmero, tekenfilmserie
19.17 21, quiz
NOS
20.00 Journaal
TROS
20.25 Hitboulevard
21.30 De verpleegsters, tv-serle
22.20 Aktua tv
NOS
23.10 Journaal
DUITSLAND 1
WDR: 18 Nieuws uit Noordrijn-
land-Westfalen. 18.05 Die Unter-
nehmungen des Herrn Hans, tv-
serie. 18.40 Mr. Carlis und seine
abenteuerliche Geschichten, tv-
serie. 19.15 Hier und Heute. 19.45
Tip um 4tel vor 8.
20.00 Journaal
20.15 Plattenküche, muziekpro
gramma
21.00 Der Helllgenscheln
tv-apel van Curt Slodmak
en Heinz Schlrk over een
ambtenaartje dat met va
kantie In Rome plotseling
als een heilige van een
stralenkrans voorzien
blijkt
22.00 Irrenhausprotokolle, afl. 2
tv-fllm van Michael Mlra-
kitsch over de ervaringen
van patiënten In Westduit-
se psychiatrische Minle
ken.
22.55 Journaal
23.15 Auf den ersten Bliek
Gesprek met een onver
wachte gast
24.00 Journaal
DUITSLAND 2
18.20 Iwans Geschichten, tv-serie.
18.45 Die Wombels, poppenfilm-
serie. 19. Journaal.
19.30 lm Schatten des Galgens
„Run for Cover", Ameri
kaanse speelfilm van Ni
cholas Ray (1954) met Ja
mes Cagney als slachtof
fer van een gerechtelijke
dwaling
21.00 Journaal
21.15 Bllckpunkt, actualiteiten
22.00 Apropos Film, fllmnieuws
22.45 Journaal
DUITSLAND 3
WDR: 18 Sesamstrasse. 18.30 Ma-
thematik, cursus. 19 Sand'mann-
chen. 19.05 Ihre Heimat - unsere
Heimat. 19.15 Wo Tiere noch un-
ter uns sind. 19.45 Tele-Gramme.
20.00 Journaal
20.15 Tagesthema
20.30 Ratgeber-TIps
21.00 Zur Ansicht
21.45 Documents
Documentaire over kind
met hartafwijking.
22.30 Strassen der Grossstadt
„City Streets", Amerikaan
se speelfilm van Rouben
Mamoulian (1931) met Ga
ry Cooper en Silvia Sidney.
23.50 Journaal
BELGIË
NEDERLANDS 1
18.00 Bereboot. 18.05 Sesam
straat. 18.30 Open school. 19 Tie
nerklanken. 19.45 Journaal.
20.15 Music Hall, afl. 2
20.50 Verover de aarde
21.40 De nood van Slnt-Nlklaaa
22.25 Journaal, Wetstraat
BELGIË
NEDERLANDS 2
20.15 De macht van de wapenin
dustrie, documentaire
21.05 Tage aus einem Leben
Oostduitse Beethoven-film
van Horst Seemann met
Donatas Banionis als de
componist.
BELGIÉ FRANS 1
18.00 Luno. 18.04 Wickie de Vi
king. 18.30 Zig-zag, quiz 18.45 TV
F, vrouwenmagazir\e, 19.15 Anten-
ne-soir. 19.30 Journaal. 19.50
Postbodes.
20.45 Muslque mosalque
21.45 Journaal
22.00 Festival du Jeune Thóitre
In Luik
22.50 Journaal
BELGIË FRANS 2
18.45 Sans faute, taalles. 19.50
Savoirvivre, recepten.
20.20 Au plalslr de Dleu, tv-serle
21.15 Francolse, Martine, Clalre
et les autres, vrouwenma
gazine
NEDERLAND 1
10.00 Schooltelevisie
11.30 Schooltelevisie
NCRV
15.30 Bolke de Beer, poppenfilm-
serie
15.40 Zolder, kindermagazine
17.00 Zo vrij als een vogel, jeugd
serie, afl. 4
HILVERSUM I
PP: 18.19 Uitz. van de VVD. AVRO:
18.30 Nws 18.41 Per Saldo: zakelijke
bespiegelingen. 19.00 Trefpunt docum.
NOS: 19.15 (S) Accoord muziek door
amateurs. AVRO: 20.00 (S) AVRO Totaal
Theater: gevar progr. (22.30 Nws. 22.40
Radiojourn.) 22.55 Nws.
HILVERSUM II
18.00 Nws. KRO: 18.11 Echo 18.30 (S)
Op vleugels- piano-improvisaties 18.50
Verkenning: inform, progr 19.00 Kerk
in meervoud, reportage 19.30 (S) Zin in
muziek. 20.00 Nws. 20.05 Overweging
20.15 (S) Concert Klass. en moderne
muziek. 21.30 Spektakel 1977-1978,
cult, progr. NOS: 23.00 (S) Met het oog
op morgen. (23.05 Aktual. overz. Radio-
TV. 23.10 De krant van morgen. 23.20
Den Haag vandaag 23.52 Yoga) 23.55
Nws
HILVERSUM III
NOS: 18.03 De vacaturebank. 18.10 (S)
NOS-maal. VARA: 19 02 (S) Poprecon
structie. 20.02 (S) Nashville. 21.02 (S)
Popdonder ca. 23.02 (S) wachten op
middernacht. 0.02 (S) Nacht-drie-draai.
2.02 (S) Peter Holland 5.02 (S) Truck.
HILVERSUM I
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Rustig bijko
men. 7 30 Nws. 7.41 Aktua-ochtendedi-
tie: 8.30 Nws. 8.36 Gym voor de huis
vrouw. 8.45 (S) Kom er maar eens bij:
gesprek. 10.00 (S) Wat zeg je me
nou....! gesprekken en muziek. 10.30
Nws. 10.33 (S) Tourja-Toernee. 11.45 (S)
Cafè-chantant. 12.26 Meded. voor lend
en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.41 Aktua
II 13 00 Hoogtepunten uit musicals.
13.30 (S) Sport na sport, jeugdprogr.
14.00 (S) Specialiteiten a la carle, klass.
verzoeken 15.00 (S) Als dat zou kun
nen, verzoekpl. progr. 15.30 Nws. 16.30
(S) Kernpunt: gesprekken 17.20 Overh.-
voorl.: Mens en samenleving, uitz. van
het Min. van CRM. 17.30 Nws. 17.32
Aktua-magazine.
HILVERSUM II
VARA: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgym. 7.20
In de Roode Cirkel, nieuwsprogr. (8.00
Nws.) 8.50 Ombudsman. 8.00 Jan Goris-
sen met zijn elektronisch accordeonor
gel. NOS 9 20 Wat heeft dat kind?
pedagogische rubriek. 9.35 Waterst. VA
RA: 9.40 Schoolradio. 10.00 Radioweek-
blad. 11.00 Nws. 11.03 Radioweekblad
(vervolg). 11.30 De Franse opera (10).
12.00 Hasselt-Centraal, gesprekken.
13.00 Nws. 13.11 Dingen van de dag.
13.30 Stoomradio *16.00 Nws. 16.03 De
reis, hoorspel van Peter Romer (1). De
weg heen. 16.30 Lichte gramm.muz.
17.00 (S) Promenade Orkest. RVU:
17.35 Alternatieve geneeswijzen. VARA:
17.55 Meded., SOS- en politieber.
HILVERSUM III
KRO 7 02 (S) Drie op je boterham. 9.03
(S) Pepopdrie 11.03 (S) Drie draait op
verzoek. 12 03 (S) Drie tussen de mid
dag 14.03 (S) De Theo Stokkink show.
16.03 (S) Hitmeesters.
HILVERSUM IV
NCRV: 7.00 Nws. 7.02 Het levende
woord. 7.00 (S) Te Deum Laudamus,
gewijde muziek. 7.30 (S) Preludiem:
klass. muziek en cult, nieuws. 9.00 Nws.
9.02 (S) Onder schooltijd. 10.00 (S)
Orkestpalet. Het Amsterdams Phil. Or
kest en solist 11.30 (S) Platennieuws.
12.00 (S) Pianowerken uit de Roman
tiek. 12 30 (S) Thema-programma. 13.30
(S) Middagsymfonie. 14 00 Nws. 14.02
Verhalen uit de wereldliteratuur. 14.30
(S) Orgelconcert 15.00 (S) In de scha
duw van de meesters. 16.00 (S) Liede
ren van Brahms, Faure en Chausson.
.16.37 (S) Muziek van eigen tijd.
De NCRV kondigde zich zelf
gisteren aan met boterletters.
.En dat is U wellicht ontgaan,
omdat U er op dat moment juist
zelf in verward zat Om die
reden heeft U misschien ook
van de rest niet veel gezien. In
dat geval heeft U toch wel, alt
hans een aardig programma ge
mist. En dat was dan van Jan
van Hillo, die de tijd even liet
stil staan bij wintig jaar Neder
lands cabaret, ook aJ omdat hij
op een avond als deze, „geen
ramp uit het archief' wilde ha
len. Van Hillo - die met zijn
tijdstollende serie dit seizoen
werkelijk uitstekend op dreef is
- had uiteraard Wim lbo als
adviseur voor zijn programma
aangezocht. En die had dan
weer op zijn beurt vier schrij
vers uitgezocht, die voor de af
gelopen twintig jaar zo het een
en ander aan teksten hebben
opgeleverd. In volgorde van op
komst: Guus Vleugel, Jaap van
der Merwe, Alexander Pola en
Michel van der Plas. Zij werden
door van Hillo geïnterviewd. En
met die keuze kon men het uite
raard best eens zijn, evenals
trouwens met de stelling dat die
tekstschrijvers over het alge
meen aanzienlijk minder aan
dacht krijgen dan althans de
performers met hun chansons
verdienen. Een goed idee was
het ook om de vier auteurs on
derling te laten uitmaken welk
liedje van de ander zou worden
uitgevoerd. Zodat men inder
daad een aantal cabaretteske
meesterwerkjes kreeg te zien en
te horen: onder meer zag men
Wim Sonneveld het voortreffe
lijke „tearoom-tango" van Van
der Plas nog eens een keer
brengen. Hoe dan ook, wie de
pakjesavond even stil had gezet,
hoefde daar zeker geen spijt
van te hebben.
HERMAN HOFHUIZEN
