Twaalf eisen voor een goede keus
ipeelgoed-
ifijzer
ipeelgoed moet de fantasie van het kind niet alleen voldoen-
uimte laten, maar ook prikkelen tot zelf-doen in de ruimste
van het woord.
Joe groter de speelmogelijkheden van een stuk speelgoed
p, des te interessanter is het voor 't kind.
elgoed moet voor het kind begrijpelijk zijn. Het moet in
stemming zijn met de omgeving, waarin het kind leeft,
[[bevattelijk voor zijn voorstellingsvermogen. Een kind dat
jit per trein reist, heeft niets aan een conducteurs-uitrusting,
pe grootte van het speelgoed moet in overeenstemming met
leeftijd van het kind zijn. Kleinere kinderen hebben bijvoor-
|id grotere blokken, bouwstenen en automodelletjes nodig
i de oudere.
j(- jDe hoeveelheid en verscheidenheid is bepalend voor de
clmogelijkheden. Voor het bouwen zijn veel onderdelen
nodig, voor het „moeder-en-kind-spel" van het meisje alleen
maar een pop, echter met zeer veel toebehoren.
6. Het materiaal, waarvan het speelgoed is vervaardigd, moet
in overeenstemming zijn met de leeftijd van het kind en
bovendien voor het speeldoel geëigend zijn.
7. De sterkte van het speelgoed moet zo groot zijn, dat het
bestand is tegen het „hardhandige" dagelijkse gebruik door
kinderen.
8. De kleur verhoogt de prikkel, die van het speelgoed uitgaat,
maar een al te bonte kleurschakering, bijvoorbeeld bij boetse
ren en bouwen, kan storend werken.
9. De vorm van het speelgoed moet eenvoudig zijn en vrij van
nodeloze tierelantijnen; Grappige en groteske vormen wekken
wel het enthousiasme van volwassenen op, maar het kind
beleeft zijn omgeving ernstig en ziet haar niet als karikatuur.
10. De constructie en mechanische uitvoering van het speelgoed
dienen niet te ingewikkeld te zijn. In elk geval moeten zij
aangepast zijn aan de leeftijd van het kind.
11. De veiligheid van het speelgoed moet zijn aangepast, zowel
aan de leeftijd van het kind, als aan het doel, waarvoor het
is bestemd. Wanneer kinderen van verschillende leeftijden in
een ruimte samen spelen, zijn dus wel bijzondere maatregelen
noodzakelijk.
12. Wat de prijs van het speelgoed betreft, speelt de leeftijd
een belangrijke rol. Speelgoed dat vele jaren meegaat, mag
gerust in aanschaf duurder zijn. Overigens geldt ook hier: een
duurder stuk speelgoed is veelal „prijshoudender" dan een
goedkoop stuk prullaria.
Y: Bijtring, rammelaar, wa-
etting, babyblokken, rammel
en, voel- en tastfiguren, piep-
;n, babyballen, duikelaars,
wbekers, poppen en dierfiguren
zacht plastic en pluche, bij
rkeur in felle kleuren.
ER: Piepfiguren, pluchen- en
fen figuren en poppen, ballen,
keiaars, bouwbekers, rijfiguren,
kfiguren, badfiguren, prenten-
iken van linnen of zwaar karton,
ïelgoed voor de zandbak, tuin en
and, blokstoven, vormboxen.
jEUTER: Rij- en trekfiguren,
kstoven, vormboxen, bouwblok-
en kisten, kubussen, houten
zzels, pyramiden, houten bouw-
i]k! zen, plastic bouwsystemen, bad-
uren, speelgoed voor zandbak,
n en strand, alle soorten ballen,
ppen, bromtollen, muziekdozen,
n-tam, xylofoon, gereedschap
astic/hout), kleuter-leermateriaal,
iewielers, houten stepjes, scoo-
•s, trapauto, fietsjes (steun), pren-
ïboeken, voorleesboeken, kleur-
ïken, sjablonen, spiro's, plak-
cht- en vormwerk, miniatuurau-
[s, dierfiguren voor dierentuin,
lerderij, etc.
VHOOLKIND: 6-8 jaar: Kegelspe-
R, hout en plastic constructiedoos
fêgo), boerderij figuren werk-
ligen, plak-vlecht- en vormwerk,
liishoudelijk speelgoed (veger,
toffer en blik, rolveger, stofzuiger,
tc.), kindermuziekinstrumenten;
•ompet, trommel, blokfluit, xylo-
>on, melodia, castagnetten, niet
lectrische autobaan.
■10 jaar: Kleurpotloten en -boeken,
jablonen, spiro's, etc., plak-vlecht-
n vormwerk, opwind- en batterij-
■einen, kastelen figuren, wild
rest met toebehoren, winkel met
jebehorén, fiets, skelter.
12 jaar: Poppen, poppenhuis,
ioppenkleding, poppenwagen,
jrieg, wandelwagen, poppen die lo-
len, dansen, duikelen, drinken,
dassen, poppenstoeltjes, poppen-
es, babypop die kan lachen, hui-
n, spartelen, drinken, plassen,
oppenreiswieg, keukentje met toe
ehoren, miniatuurauto's, kant en
aar auto's, boten, vliegtuigen,
ets, skelter, rolschaatsen, garage
et pompen en smeerbrug, lees-
oeken, puzzels, kaart- en kwartet-
pelen, gezelschapsspelen, denk
er- en sportspelen, rijg- en in-
teekkralen en -blokjes, knutselsets
et stof, raffia, stro, vilt, pluche,
feitennis, kindergrammofoon
laten, buitenspeelgoed: alle soor-
n speel- en sporthallen, vlieger,
pringtouw, springstok, springbal-
en, borduur- brei- en naaidozen,
reiringen, punniken, weefdozen,
iniatuurauto's Voor bouwkranen,
raglines, tractoren, kiepauto's van
out, plastic en metaal, vrachtauto
et toebehoren, metaalconstructie-
oos, race- en verkeersbanen,
port- en schietspelen, bouwplaten,
dieren en mascottes, scheep- lucht
en ruimtevaartmodellen, niet elec-
trische autobaan, electrische trein,
O, HO, muziekinstrumenten: cas
tagnetten, trompet, klarinet, blok
fluit, xylofoon, trommel, drumstel,
electronisch orgeltje, melodia, gi
taar.
Vanaf 8 jaar: Bouwdozen voor
vliegtuigen, auto's, motoren, etc.,
stoommachines, etc., figuurzaagset,
timmersets, soldeersets, brandfigu-
rensets, glasschilderen.
Vanaf 10 jaar: Barbie-poppen,
knutselsets met leer, papier, metaal
:en hout, knutselmateriaal met oven
(klei, keramiek), email, glas, stenen,
.kralen, experimenteerdozen, elec-
trotechniek, electronica, chemie,
biologie, platenspeler, walkie talkie,
telefoon en omroepinstallatie, hob
bysets, vliegtuig- en scheepsmodel
len, electrische trein, spoor N, kij
ker, telescoop, microscoop.
r - jaar en 0U(jer; Radi0be-
hobbymaterialen, sportarti-
gezelschapsspelen.
Een veel gehoorde vraag in een
speelgoedwinkel is: .Heeft u
ook iets voor een kind van
En vul dan de leeftijd
van het betreffende kind maar
in. De goede, vakbekwame,
verkoper speelt op zo'n vraag
in door verder te informeren
naar de belangstelling van het
kind; is het vóórop zijn leeftijd,
op welk gebied heeft het kind
al veel en aan wat voor soort
speelgoed denkt degene die iets
voor het kind wil kopen.
En dan worden ze door de
trotse ouders of grootouders
voor je afgeschilderd: de kleine
Mozartjes, de Einsteins en Edi-
sons in de dop. Want ieder
kind is een wonderkind. Alt
hans voor zijn ouders gaat dat
zeker op en slechts de buiten
staander zal tegen dat „won
derkind" anders aankijken. Zo
ook de verkoper in de speel
goedzaak* die van z'n „kleine
Mozart" gewoon een kind met
belangstelling voor zaken waar
geluid uitkomt maakt, en van
de kleine uitvindertjes gewoon
kinderen met belangstelling
voor speelgoed waar iets mee
geconstrueerd kan worden.
Maar danbegint het: de kleine
Mozart krijgt geen xylophoon,
want zo'n ding heeft hij al eens
gehad en dat had hij zo ge
sloopt. Een fluit of een trom
mel dan? Moeder moet niet
aan het lawaai denken. Een
constructiedoos van bijvoor
beeld Sio voor de kleine uitvin
der? Vergeet het maar. De ou
ders vinden hem of te duur of
zijn bang dat het kind het weg
maakt of ineens niet zo handig
blijkt als was verondersteld
Afwachten
Wat moet de verkoper dan?
Afwachten maar wat de ou
ders willen, daar draait het
meestal op uit En als ze niet
al te lastig zijn dan vertrekken
ze spoedig met een tafelvoet
balspel voor hun zoontje van
vijf, dat daar niets aan heeft,
omdat hij er niet bovenuit kan
kijken of met de zoveelste pop
voor een kind dat er volgens
de mededeling al veel had en
daar nooit naar omkeek.
Daar sta je dan als goede
speelgoedverkoper. Je hebt je
best gedaan een verantwoord
stuk speelgoed te leveren. Dat
is riiet gelukt en dus blijf je
niets anders over dan in stilte
medelijden te hebben met het
kind dat op zo'n onzorgvuldige
wijze van speelgoed wordt
voorzien. Juist nu, met de de
cembermaand voor de deur,
wordt de vraag weer actueel:
„Wat is goed speelgoed." Im
mers, in deze maand krijgen de
kinderen enorme hoeveelheden
en weinig daarvan is bewust
gekocht en is afgestemd op de
leeftijd van het jongetje of
meisje dat het krijgt
Stichting Goed Speelgoed, een
organisatie die een speelgoed-
wijzer verstrekt. Speelgoedza
ken kunnen die wijzer bij de
stichting verkrijgen om aan
hun klanten te verstrekken. De
stichting geeft aan speelgoed
zaken of zaken met een speel
goedafdeling stickers om op de
deur te plakken. Heeft een
zaak zo'n sticker, dan voldoet
hij aan de door de stichting
gestelde eisen. Die eisen zijn
onder andere het in voorraad
hebben van goed speelgoed,
het geven van service en de
mogelijkheid bieden om speel
goed te laten repareren. De
stichting kiest bovendien ieder
jaar het speelgoed van het
jaar.
Dan is er de Nationale Speel
Raad. Daarin zitten pedagogen
en andere deskundigen die iets
weten van het kind en zijn
belevingswereld. Daarin neemt
ook de Stichting Goed Speel
goed deel. De raad houdt regel
matige tentoonstellingen van
goed speelgoed en geeft daar
bij een catalogus uit, waarin
veel behartenswaardige dingen
over speelgoed staan. Tevens
staan er twaalf internationale
eisen voor goed speelgoed in
afgedrukt. Ook dit jaar heeft
de raad weer zo'n tentoonstel
ling georganiseerd. Dit keer
een reizende. De expositie is
gestart in de Technische Hoge
school van Eindhoven en gaat
onder meer nog naar Arnhem
en Amsterdam. In beide laatste
plaatsen wordt het speelgoed
niet alleen uitgestald, maar ook
zo neergelegd, dat kinderen er
mee kunnen spelen.
Informatie Andere kijk
Toch is er enorm veel informa
tie te krijgen over de eisen
waaraan speelgoed moet vol
doen en het doel waaraan het
moet beantwoorden. Er is de
Het is beslist de moeite waard
om eens op zo'n expositie van
speelgoed te kijken. Niet alles
wat je er ziet is nieuw, maar
het geeft wel een andere kijk
op speelgoed. Doordat het ten
toongestelde is onderverdeeld
naar de functie die het heeft
voor het kind, krijg je ook een
beeld hoe je voor je kind een
uitgebalanceerd pakket speel
goed kunt samenstellen waarin
alle functies aan bod komen.
De vier functies zijn: gevoel,
beweging,constructie en sa
menspel.
Om het gevoel van een kind te
ontwikkelen zijn zaken nodig
als een babygym voor het hele
kleine kind, puzzels voor de
wat ouderen, puzzels zijn er
met weinig grote stukken voor
de hele kleintjes en met meer
en kleinere stukken voor de
wat ouderen. Voor een kind
dat kan lezen een leesplank,
een doolhofspel met knikkers
van zo'n maat dat een paar
kinderen tegelijk er een hele
tijd zoet mee kunnen zijn. Ge
weldig vond ik ook de rijgdie-
ren: houten grof gevormde en
kleurig gelakte figuren van
beesten, vol met gaatjes waar
veters doorheen geregen moe
ten worden. Verder horen in de
groep „gevoel" zaken thuis als
blokken, stapelpyramides, de
zogenaamde brievenbus waar
bij een blokje van bepaalde
vorm door het juiste gaatje in
een box gegooid moet worden
en natuurlijk mozaiekspelle-
tjes.
Voor de ontwikkeling van „de
beweging": voor het boxkind
het „active center" van Fisher
Price, een geweldig ding waar
uit muziek komt, waaraan een
bel rinkelt en nog allerlei ande
re zaken bewegen; auto's in
alle soorten van blank hout tot
fraaie metalen exemplaren,
muziekinstrumenten, allerlei
dingen van Fisher Price, zoals
de reddingswagen en de red-
Een kind
wordt
spelend
de
maatschappij
de baas
dingshelikopter. Verder een ge
weldig stuk speelgoed als een
stuur op plateau voor de „auto-
maniakjes", een hobbelboot
van blank hout, blanke kistjes
die als stoeltje of krukje ge
bruikt kunnen worden. Ook
horen in deze groep poppen
thuis, ook Barbypoppen met
toebehoren, weeftoestellen, rol
schaatsen, insteekmozaiek, ha
mertje tik en knikkerspelen. In
die laatste categorie houd ik
het op de zogenaamde jodel-
baan. Een kind is echt tijden
zoet met gefascineerd kijken
naar de loop van de knikkers
bij dit spel.
In de groep „konstruktie" is
ook prachtig speelgoed te krij
gen. Bijvoorbeeld de mini ra
cers, plastic raceauto's die
door het losdraaien van een
paar grote plastic moeren zijn
te demonteren. Dan het Mata
dor, een systeem om mee te
bouwen. Bouw je stad, een
doos vol kleine huisjes, boomp
jes, beestjes en dergelijke. Het
kind kan zelf straten en ver
keersborden erbij tekenen op
een groot vel papier. En verder
Sio montage, kralen, weefge
touw, een klok, ministeck, spul
len van Playmobiel, treinen en
een autobaan, punniken en de
speelschoen van Matchbox, een
fraai stuk plastic speelgoed
waaraan van alles beweegt.
Tot slot: „samenspel". Een
groep waarin natuurlijk in de
eerste plaats gezelschapsspelle
tjes passen, maar ook poppen-
kastpoppen, garages, poppen
huizen en speelgoedtelefoon
tjes. Kijk voor poppenhuizen
en garages eens naar Fisher
Price; het is geen goedkoop
stuk speelgoed maar, voor een
ander poppenhuis met toebe
horen bent u ook zo een paar
honderd gulden kwijt. Niet on
vermeld mag het prachtige
houten poppenhuis blijven.
Blank gelakt met een rood dak
en heel veel kamers. Een stuk
speelgoed, dat de fantasie van
het kind wel móét prikkelen,
want ik zag er ook een pak
huis, een garage en een school
in. Helemaal weg was ik ook
van een blankhouten klimrek
met glijbaan. Juist voor het
binnenspel uitstekend te ge
bruiken, omdat het geheel
makkelijk kan worden inge
klapt
Met het kiezen en geven van
een goed stuk speelgoed bent
u er nog niet. Ook aan de
ouders worden eisen gesteld.
In de catalogus van de reizen
de speelgoedtentoonstelling
vond ik twaalf regels waaraan
ouders moeten voldoen. Hier
komen ze: Ouders met begrip
voor spel, zorgen voor speel
ruimte. Ouders met begrip
voor spel, onderbreken het spel
niet onnodig. Ouders met be
grip voor spel, geven niet te
veel speelgoed. Ouders met be
grip voor spel dringen niet op
en sporen aan. Ouders met be
grip voor spel, laten de kinde
ren zelf proberen en experi
menteren. Ze kritiseren en ver
beteren niet Ouders met be
grip voor spel, tonen wezenlij
ke belangstelling, maar prijzen
niet overdreven. Ouders met
begrip voor spel geven gelegen
heid tot alleen spelen. Ouders
met begrip voor spel moedigen
hun kinderen eveneens aan tot
samenspelen. Ouders met be
grip voor spel respecteren ei
gendom. Ouders met begrip
voor spel maken geen onder
scheid tussen jongens- en meis
jesspeelgoed. Ouders met be
grip voor spel laten ten slotte
het opruimen niet tot een dage
lijks terugkerende tragedie
worden. Ten aanzien van dat
laatste wil ik nog opmerken,
dat mijn zoon van vier erg
gestimuleerd is tot opruimen
sinds hij voor zijn Matchbo
xautootjes en voor zijn play
mobiel beschikt over verza-
melkoffers.
Over spel zijn door allerlei des
kundigen behartenswaardige
dingen gezegd. Bijvoorbeeld
door professor drs. Wilhelmina
J. Bladergroen: „Spel is de wij
ze, waarop het kind zich met
zichzelf en met de wereld ver
staat. Explorerend, experimen
terend, ontmoet het kind de
wereld waarin het leven zal,
die hij moet leren beheersen en
waarin het steeds meer een
eigen rol, zijn menselijke rol,
moet vervullen." Of door R. de
Groot, wetenschappelijk mede
werker aan de Universiteit in
Groningen: „Spel en speelgoed
zijn in alle ontwikkelingsstadia
van de mens van het aller
grootste belang. Meer en meer
is duidelijk geworden dat vol
wassenen zich moeten leren
verplaatsen in de fantastische
rol, die kinderen aan dingen in
het spel kunnen geven." Of
door Leo Schmidt, voprzitter
van de Stichting Goed Speel
goed bij de uitreiking van de
prijzen voor het „Speelgoed
van het jaar," waarbij dit jaar
voor het eerst geen onder
scheid tussen jongens- en meis-
jesspeelgoed werd gemaakt:
„Ook in de speelgoedwereld is
de vrouwen- en manneneman-
cipatie een niet te dwingen
zaak. Het zal nog lang duren
voordat pa voor zijn zoon een
poppenwagen koopt en moeder
voor haar dochter een electri
sche trein."
Tot slot nog even dit: Wist u
dat een gezond kind in de eer
ste zes jaren van zijn leven zo'n
vijftienduizend uren ,de tijd
heeft om te spelen? Om dÜe
uren te vullen is speelgoed no
dig, maar dan wel goed speel
goed, dat op de juiste manier
wordt gekozen, in de juiste ver
scheidenheid en op het juiste
moment wordt gegeven. Alleen
zulk speelgoed geeft een bij
drage aan de ontwikkeling van
het kind.
