Giscard schiet op alles wat
Anglicaanse synode solidair met
Christelijk Instituut Zuid-Afrika
Opvolger van Makarios wil
ook politieke rol vervullen
kerk
wereld
Nederlanders
in Rhodesië
zijn onmogelijk
Lievehëlp,
wat n groei zit er m
de ^vaarbewijzen
ran despaarJbanK
LEIDSE SPAARBANI
Bedrijfsapostolaat
vraagt kerk om
meer betrokkenhei
KORTE
METTEN
BUITENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 15 NOVEMBER 1977
De familie Trouw: driemaal alles verloren.
MARANDELLAS - Niets is -
zozeer ten prooi aan de tand
des tijds als de moraal Wat
twintig jaar geleden „goed"
was, is nu verwerpelijk. Emi
gratie naar Rhodesië bijvoor
beeld. Tot 1964 zag Den Haag
het maar wat graag, dat jonge
boeren en andere werkers, die
het hier allemaal te kleinscha
lig vonden, in een land als
Rhodesië een nieuw bestaan
opbouwden. Was er toen dan
geen zwarte meerderheid, die
door een paar honderdduizend
blanken werd gekoeioneerd?
Zeker, maar dat mocht toen.
De enige consessie, die het
eerbiedwaardige instituut van
de Nederlandse Emigratie-
dienst deed was, dat alle aspi
rant-landverhuizers voor Rho
desië psychologisch getest
werden. Kijken of ze wel met
de negers overweg konden.
Een Leidse professor zou dat
eventjes uitzoeken.
Dimpfna van Weesenbeck
(Bergen op Zoom), al 12 jaar
sociaal werkster in Rhodesië:
„Die Nederlanders hier zijn
onmogelijk. Ze proberen in
hun verhouding tot de Afrika
nen nog Rodesischer te zijn
dan de Rhodesiërs zelf. Een
psychologische test? Zou je
niet zeggen. In ieder geval
moet ik de Nederlander nog
zien, die de Afrikaan als zijn
gelijke behandelt".
Er zijn ongeveer 3000 (ex-)Ne-
derlanders in Rhodesië, de
meesten zijn Nederlander ge
bleven, of hebben tenminste
nog steeds een Nederlands
paspoort in hun kast liggen.
Voor de rest voelen ze zich
Rhodesiër.
In Wankie ontmoette ik zo'n
Nederlandse Rhodesiër langs
de weg. Hij maakte zich juist
gereed, „in camouflage-uni
form en met FN-geweer, de
nationale klederdracht," een
konvooi auto's te begeleiden,
op zijn 58ste een vrijwillig-
heidsdienst. Ook hij was psy-
cholisch getest op zijn vermo
gen Afrika Afrikabeb te kun
nen omgaan.
„Toen ik hier pas kwam in '53,
zag ik het allemaal veel te
idealistisch. Met de kaffers
eten aan dezelfde tafel eten en
zo. Maar dat heb ik wel heel
snel afgeleerd. De Afrikanen
zijn nog geen mensen".
Toch heeft hij het naar zijn zin
in Rhodesië en naar Neder
land wil hij voorlopig niet te
rug. „Ja dat Nederlandse pas
poort heb ik iedere keer laten
verlengen. Je moet toch ergens
heen als het hier fout gaat?"
Voor de Nederlanders, die
Rhodesiër zijn geworden, is
dat een groot probleem. Voor
Annie en Piet Trouw bijvoor
beeld, gerepatrieerd uit Indo
nesië en met steun van de
Nederlandse regering naar
zuidelijk Rhodesië g'èemi-
greerd in 1957.
„Als wij, Rhodesische Neder
landers, in Nederland terugke
ren worden we slechter behan
deld dan de Surinamers. Alsof
je niet de nationaliteit mag
aannemen van het land waar
heen je emigreert?"
Zij, zoals zo vele blanke Rho
desiërs, kunnen gewoon niet
begrijpen, waarom ons land
de „terroristen" financiële
steun geeft „Nederland finan
ciert de moord op weerloze
vrouwen en kinderen", zeggen
ze verbitterd.
In de heuvels ten zuiden van
Marandellas, waar de Trouw's
een landhuis hebben, stikt het
van die „terroristen". Het Rho-
Dimpfna van Weesenbeck, 12 jaar lang soxiaal werkster in Rhodesië.
desische leger komt geregeld
over met helikopters en vlieg
tuigen om de vrijheidsstrijders
met granaten te bestoken.
„Gelukkig hebben ze er hier al
heel wat gedood", zegt Annie
Trouw. Twee zoons vechten in
het leger, in de buurt van de
grens met Mozambique, een
derde is tot zijn ergenis vrijge
steld van dienstplicht.
Piet Trouw (58) is landbouw-
consulent en werkt in de stam
landen. Hij schudt de voor
beelden van Afrikaanse onwe
tendheid dus zo uit de mouw.
„Een kraalhoofd had 24 stuks
vee in de wei lopen, aan het
eind van het regenseizoen. Hij
verkoopt er geen één. Het vol
gend seizoen is slecht en er
lopen dus veel te veel koeien
in de wei. De grond is kaalge
vreten, zodat acht koeien om
komen. Ik zei toen tegen hem:
Sufferd, waarom heb je geen
koeien verkocht aan het eind
van het goeie seizoen? Toen
had je er nog heel wat voor
kunnen krijgen. Nu zijn ze
dood. Toen zei hij: Maar baas,
hoe kon ik nou weten welke
acht koeien dood zouden
gaan"
De Trouw's zijn ervan over
tuigd, dat alleen de blanken
een land als Rhodesië kunnen
runnen, „ook al vindt de hele
wereld en Nederland, dat de
zwarte meerderheid dat kan
en moet doen. Als jullie ons
onze eigen boontjes maar eens
lieten doppen". Ian Douglas
Smith heeft bij de Trouw's de
plaats ingenomen waar vroe
ger leden van het Oranjehuis
prijkten. „Een fantastische
man. Een vent, die in de Twee
de Wereldoorlog als een leeuw
heeft gevochten en nu wordt
hij uitgemaakt voor fas
cist
Drie keer hebben de Trouw's
alles verloren. In de bezetting
stijd, later in Indonesië onder
Soekarno, 12 jaar geleden toen
de wereld besloot geen tabak
meer te kopen van de blanke
rebellen in Rhodesië (onder
wie Piet Trouw). „En nu zal
ik dan wéér een keer alles
verliezen als jullie je zin krij
gen".
De onzekerheid overheerst
Zal de Nederlandse regering
de hand over haar hart strij
ken en de Nederlanders, die
de Rhodesische nationaliteit
hebben aangenomen hun vroe
gere paspoort teruggeven, „als
er iets gebeurt"?
De Nederlandse regering mag
het blanke bewind van Ian
Smith dan helemaal met de
nek aankijken, de Nederland
se vertegenwoordiging in Rho
desië is er nog altijd, op een
laag pitje weliswaar en zonder
vlag en wimpel, maar nog al
tijd de immer vertrouwenwek
kende aanwezigheid van een
Nederlands ambtenaar. Albert
Willem van der Rest, een geir-
riteerd mens, die zich duide
lijk een aantrekkelijker stand
plaats had gewenst
Je zult ambtenaar in de bui
tenlandse dienst zijn, en er
niet voor uit mógen komen.
Den Haag ontkende me tot
twee keer toe, aat het iemand
in Rhodesië had. Toch biedt
de kapitale villa in de blanke
wijk van Salisbury nog steeds
uitkomst voor vele (ex-)Neder-
landers.
„Ik doe hier niets", zegt Van
der Rest humeurig als ik hem
in zijn middagslaapje stoor.
„Nederland is niet vertegen
woordigd."
Maar waarom dan al die ge
heimzinnigheid en die po&
kast van kantooruren, afr_
ken maken en een secretaire,,
die ijverig zit te typen
het portret van de voif®
Van der Rest, nog sjagrijif
„Dat zeg ik u niet. Werr
zich maar tot het minister
Den Haag. Waarom hebt F
komst niet aangekondigd?*® ov
Van der Rest, gezagsdie^®
over de ambassade-die-nir®
staat, verbiedt me uitdnf
lijk een foto te maken vai
stukje Nederland in RhodJ
Maar ik heb er ook
vertrouwen in, dat ik allF1
één kiek zou hebben kul
vastleggen: die protserige
la-met-oprijlaan, zwenf1
tennisbaan, paardentoesfroo
en die paar kleine „noolgegi
ningen" waarin het z\te tc
personeel huist, weggedoj v
achter de parkeerplaats islar
de bezoekerst II
(De heer Van der Rest i$n v
gens de Gids van het Depiaie
ment van Buitenlandse Z(im I
als attaché verbonden aas Fr
consulaat-generaal in Jtfoon
nesburg).
CEES MANDfode
(Van onze correspondent Paul Webster)
PARIJS Een al geruime tijd sluime
rende controverse over President Gis-
cards grote voorllelde voor de jacht is
in Frankrijk tot een hoogtepunt geko
men met een dierenbeschermingscam
pagne die uitgaat van een boek getiteld
„Een jager genaamd Giscard". De
schrijvers van het boek, Jean-Jacques
Barloy en Fran;oise Gaujoir zijn uitge
nodigd om een aantal spreekbeurten te
houden voor Franse milieu- en natuur
beschermingsorganisaties.
President Giscard heeft er nooit een geheim van
gemaakt dat jagen een van zijn meest geliefde
vrijetijdsbestedingen is; dat jagen van hem is nu
een belangrijke factor geworden in de binnen- en
buitenlandse politiek. Tegenstanders van Giscard
vinden dat zijn liefhebberij niet te stroken is met
de steun die hij in het openbaar toegezegd heeft
aan het Wereld Natuurfonds en zijn inspanningen
op het gebied van de milieubescherming. De
schrijvers van het boek stellen dat natuurbescher-
mingsregels steeds zo omgebogen worden dat Gis
card toch met nieuwe trofeeën kan terugkeren,
vooral uit Afrika en Oost-Europa.
De eerste reactie op het jagen van Giscard kwam
in Frankrijk zelf. Hij maakt gebruik van twee
geliefde koninklijke jachtdorpen, Rambouillet en
Twee jachtliefhebbers: Tito en Giscard, tijdens het
recente bezoek van Tito aan Frankrijk.
Marly-le-Roi. In die laatste plaats had de Zonneko
ning ook zijn jachthutten en de stad wordt nu wel
Marly-les-Présidents genoemd; grote stukken van
het openbare bos zijn afgezet als jachtgebied voor
de president, zeer tot het ongenoegen van de
socialistische gemeenteraad. Het record zou daar
500 neergeschoten fazanten op een dag zijn, maar
toen de Britse premier Callaghan met de Franse
president afgelopen december in Rambouillet ging
jagen zouden er in totaal 1200 dieren gedood zijn.
De president wordt vaak gefotografeerd met een
coltrui en jagersjasje, met een geweer in de hand.
Maar de weekend-uitstapjes met zijn ministers en
hun families blijken ook belangrijke staatsbijeen-
komsten te zijn geworden.
Het Franse beleid ten opzichte van het Spanje na
Franco werd voornamelijk vastgesteld tijdens een
wildezwijnejacht met de toen nog toekomstige
koning Juan Carlos. De president reisde ook naar
Polen om in een weekend op berejacht te gaan
met Gierek. Die ontmoeting maakte deel uit van
het Franse aandeel aan détente, een woord dat
overigens in het Frans zowel „ontspanning" als
„trekker" kan betekenen. Tito heeft in Joegoslavië
ook met de Franse president gejaagd en ook toen
werd over politiek gepraat
De belangrijkste beslissingen op het gebied van
buitenlandse politiek werden genomen tussen
jachtpartijen op groot wild in'Afrika. President
Bongo van Gabon, voorzitter van de Organisatie
voor Afrikaanse Eenheid en president Moboetoe
waren Giscard's gastheren toen de Franse beleids
punten werden opgesteld ten aanzien van zwart
Afrika.
Giscard heeft ook in Centraal Afrika, in Kenya
en Mozambique gejaagd. Dergelijke safari's dien
den als onderwen) voor een populair liedje, waar
in een moeder-olifant aan haar baby probeert uit
te leggen waarom de president hem wil doden.
Maar naar aanleiding van de jachtpartijen van de
president stegen ook de geruchten over „verloren"
weekends en over de moeilijkheden die men zou
ondervinden om contact met hem op te nemen.
Het meest opzienbarende geval van de „verdwe
nen" president volgde op het ontslag van de
Gaullistische premier Chirac vorig jaar augustus.
De president wilde een jachtsafari in Afrika niet
onderbreken en Frankrijk moest bijna vier weken
lang met spanning afwachten hoe de nieuwe rege
ring er uit zou zien. Chirac sloeg uit dit voorval
politieke munt, door een basis op te bouwen die
hem in een blijvende dominerende positie in de
Gaullistische partij plaatste.
Niemand spreekt deze feiten tegen, maar het
Elysée, dat drie jaar geleden ook al geplaagd werd
door kritiek op het persoonlijke leven van de
president, zou wel geïrriteerd geraakt zijn door de
toon van het boek, en door de satirische besprekin
gen daarvan. Le Canard Enchainé bijvoorbeeld
liet uitvoerig een psychiater aan het woord die de
jacht vergeleek met „een bepaalde vorm van
sexueel gedrag".
De schrijvers citeren ook jachtopzieners die bewe
ren dat tamme zwijnen in de bossen werden
losgelaten voor de president, „die op alles schiet
wat beweegt". Ze melden ook dat in het buitenland
de president buiten het seizoen mag schieten op
beschermde diersoorten, hoewel hij in Maleisië en
India niet op tijgers mocht jagen. Drie jaar gele
den werd er gezegd dat in Roemenië een beer uit
de dierentuin was losgelaten, zodat de president
er op kon jagen.
(Copyright The Guardian)
llllllllll
lllllllllll
Groeispaarbewijzen aan toonder
uw geld groeit in b.v. 5 jaar van Hn
f 1.000 naar f 1.450 (groei 45%) tlM
gezond groeiklimaat bij de
De algemene synode van de
anglikaanse kerk heeft zich
solidair verklaard met het
Christelijk Instituut in Zuid-
Afrika, dat onlangs door een
ban van de regering-Vorster
is getroffen. De synode nam
unaniem een resolutie aan,
waarin men zich schaarde
achter het protesttelegram
aan Vors ter, dat de aartsbis
schop van Canterbury vorige
maand verstuurde.
In dit telegram werden de an-
g lik an en opgeroepen niet al
leen te bidden voor de onder
drukten in Zuid-Afrika maar
ook financieel bij te dragen
aan het fonds voor het Chris
telijk Instituut, dat is ingesteld
door de Britse raad van ker
ken.
Aan het einde van het debat
nam de synode enkele minu
ten stilte in acht ter herden
king van diegenen, die zijn
omgekomen tijdens hun ver
blijf in een politiebureau of
gevangenis.
Tijdens de synodezitting heb
ben de anglikaanse bisschop
pen zich ook beziggehouden
met ontwikkelingshulp. De an-
glikanen werden opgeroepen
hun vertegenwoordigers in het
parlement te schrijven en hen
aan te sporen er bij de Britse
regering op aan te dringen het
Britse aandeel in projecten
van de Verenigde Naties te
verhogen naar het streef-ni-
veau, dat de Verenigde Naties
hebben gesteld: 0,7 procent
van het bruto nationaal pro
dukt.
De anglikanen werd tevens ge
vraagd zich nadrukkelijk be
reid te tonen om hun aandeel
te betalen bij eventuele belas
tingverhogingen ten behoeve
hiervan. Mevrouw Jill Dann,
die namens het bisdom Bristol
dit voorstel indiende, wees
erop, dat Zweden, Noorwegen
en Nederland dit niveau al
hadden bereikt, en dat terwijl
Nederland tien jaar geleden
minder ontwikkelingshulp gaf
dan Groot-Brittannië, aldus
mevrouw Dann.
De synode heeft zich tijdens
de algemene vergadering ook
met het Ierse probleem bezig
gehouden. Men besprak het
rapport „Het Ierse probleem
en wijzelf' van de anglikaanse
raad voor sociale verantwoor
delijkheid. Het rapport vroeg
onder meer om een nieuw po
litiek initiatief van de kant van
de Britse regering.
Het idee van een gedragscode
als hulp voor bisschoppen
wanneer zij te maken krijgen
met illegale eucharistievierin
gen door vrouwelijke pries-
ters, gewijd in alle provincies
van de anglikaanse gemeen
schap, werd afgewezen door
de aartsbisschop van Canter
bury. Dr. Coggan vond, dat hij
op dit punt al eerder duidelijk
genoeg is geweest, naar aanlei
ding van een eucharistievie
ring in Engeland door de gees
telijke Alison Palmer van de
Amerikaanse episcopale kerk.
De geestelijkheid werd opge
roepen zich aan de kerkelijke
wetten te houden.
Met als thema „werken aan de
arbeid, arbeiden aan de kerk"
heeft de Stichting Bedrijfsa
postolaat Nederland (SBN/-
DISK) zich op haar algemene
jaarvergadering beziggehou
den met het arbeldsaposto
iaat.
Geconstateerd werd dat de
plaatselijke kerk nog te weinig
betrokken is bij de problemen
Aartsbisschop Chrysostomos,
die zoals gemeld zondag gein-
troniseerd werd als hoofd van
de onafhankelijke Cyprisch-
Orthodoxe kerk, is van plan
een belangrijke politieke rol
te blijven spelen binnen de
Grieks-Cyprische gemeen
schap.
Totdat er eindelijk een oplos
sing is voor het Cyprische con-
flikt zal de kerk haar rol blij
ven vervullen als „ethnarchie",
aldus de aartsbisschop in een
rede van een uur tijdens zijn
intronisatie in de kathedraal
van St. Johannes in Nicosia.
Dit betekent dat zij met de
regering zal samenwerken en
zal doorgaan te strijden voor
de rechten van de Cyprische
bevolking, aldus Chrysosto
mos.
Aartsbisschop Chrysostomos
haalde in scherpe bewoordin
gen uit tegen de „Buitenlandse
bezetting" door de „invasie le
gers" van de Turken. Turkse
troepen houden het noorden
van Cyprus, een derde van het
hele eiland, sinds juli 1974 be
zet
„We zullen onze heilige plaat
sen ook niet vergeten", aldus
Chrysostomos. Hij haalde het
Oude Testament aan in een
verwijzing naar het (naar
wordt gezegd) graf van St
Barnabas, de metgezel van de
apostel Paulus, die de kerk
van Cyprus stichtte, en dat nu
in het bezette gebied ligt:
Dat mijn tong in
mijn mond mogen blijven
vastzitten als ik ooit de heilige
plaatsen van onze heilige voor
vaderen vergeet", zo parafra
seerde de aartsbisschop.
De vijftigjarige aartsbisschop,
voorheen bisschop van Paphos
en waarnemend aartsbisschop
sinds de dood van aartsbis
schop Makarios in augustus
van dit jaar, is het hoofd van
een van de oudste christelijke
kerken. De Cyprische kerk is
al sinds 1.500 jaar een onaf
hankelijke kerk binnen de oos-
ters-orthodoxe familie.
Het generaal kapittel van de
paters-misslonarissen van het
Goddelijk Woord (SVD: Socle-
tas Verbi Divini) heeft de
Westduitse pater Heinrich
Heekeren gekozen tot gene
raal-overs te voor de volgende
tien jaar. Pater Heekeren (46)
is de opvolger van de Ameri
kaan John Musinsky, die het
Gezelschap van het Goddelijk
Woord de afgelopen tien jaar
heeft geleid. De nieuwe over
ste heeft gedoceerd in Colum
bia, Spanje en Indonesië.
De Hervormde Jeugdraad,
postbus 114 .te Driebergen,
heeft een langspeelplaat uitge
bracht, getiteld „Van feest tot
feest". Men wil daarmee wat
speels, ondersteunend mate
riaal aanbieden aan hen die
bezig zijn met groepswerk
voor jeugdigen in kinderclubs,
op scholen en zondagsscholen.
Ook in het gezin is de plaat
goed bruikbaar. De plaat be-
vat liedjes die betrekking heb-
ben op Kerstmis, Pasen, He
melvaart en Pinsteren. Er is
ook schriftelijk begeleidings
materiaal voor het zelf maken
van een project.
In een toespraak tot de Poolse
bisschoppen in het Vatlcaan
heeft paus Paulus erop gewe
zen, dat de kerk het recht
heeft op godsdienstvrijheid en
de verspreiding van de chris
telijke boodschap. De kerk,
aldus de paus, kan niet verza
ken aan haar apostolische op
dracht De gelovigen hebben
er recht op vrij in de gods
dienstleer te worden opge
voed. Zoals bekend komt de
Poolse partijleider Edward
Gierek eind deze maand naar
Rome. Hij heeft onlangs sinds
jaren weer een gesprek gehad
met kardinaal Wyszinski
De Raad van Kerken Neder
land heeft besloten een dele
gatie af te vaardigen bij het
oecumenisch centrum te Brus
sel en bij de commissie van
kerken bij de Europese ge
meenschappen. De raad
meent dat een brede inbreng
van de kerken steeds klem
mender wordt nu steeds ver
der wordt gewerkt aan de Eu
ropese eenwording. Binnen
kort zullen de nieuwe delega
tieleden, onder wie een
rooms-katholiek, aan de raad
ter benoeming worden voor
gedragen.
van de arbeider: daar waai
arbeidsconfikten zijn moet
kerk op komen voor de z\
keren. Een inleiding op
thema hielden twee mei
uit de kringen van de ai
der-priesters, Jan Peijnenb
en Threes van Dijck, die
der een boek schreven
hun ervaringen bij het werl
in een fabriek.
De kerk moet een niei
maatschappelijke keuze d<
Je zou de vraag stellen wi
om christelijke bedrijfsni
sen niet ruiterlijk willen t<
ven, dat dit systeem van
vaartsproduceren ten ko
van menselijke arbeid en
mens in zijn arbeid niet d<
zo werd gezegd.
Aan het slot van de verg
ring stelde men een brief
gericht aan de agendacomi
sie van het Landelijk P.'
raai Overleg (LPO), dat b
volgend jaar zijn derde verin
dering houdt. In de bi -
wordt erop aangedrongen
het nieuwe thema van
LPO „Samen geloven, sanA-
kerk zijn" beter tot zijn r#
te laten komen dan tot nu
in de voorbereidingen het
val is geweest
De aanbevelingsvragen in
loof en kerk te betrekken,
den genoeg vraag- en luiste
stof om met LPO-HI een st^,
verder te komen, aldus
bedrij f sapostolaat.
ii
