ai
weekpuzzel door dr. Pluizer
W.'rt
',W.'
WW,
dierenportret
VI
postzegels
y oplossing vorige puzzel
i i i s n
PAGINA 22
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 12 NOVEMBB
^Af\!
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Twaalf gulden vijftig:
A. E. van der Wiel, Beatrixstraat 27, Sassenheim.
Zeven gulden vijftig:
Mevr. v.d. Geest, Tollensplantsoen 16, Hazerswoude.
Vijf gulden:
Jac P. Smit, Irenelaan 2. Nieuwkoop.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Oplossingen onder vermelding van „Pusel 45" vóór woensdagmiddag
12.00 uur opsturen naar:
Leidse Courant, postbus 11, Leiden.
NR. 45
KRUISWOORD
HORIZONTAAL
1 persoon die van geen heengaan weet;
6 sportmiddel; 14 reclamelicht; 16 vuur
wapen; 17 krijgsmacht; 19 rivier In Oos
tenrijk; 21 muziekinstrument; 23 rivier In
Duitsland; 24 maker v.e. film; 26 voeg;
27 troef-negen; 28 uitroep; 29 korte tijds
duur; 30 lengteëenheid; 32 dwaas; 33
onbepaald telwoord; 34 plaats; 36 jonge
padvinder; 36 file; 39 onbepaald vnw.; 41
dandy; 43 telwoord; 44 trekdier; 46 guitig
persoon; 48 per adres (afk.); 49 merkte
ken in maten; 50 deel v.n. oog; 51 zonder
verhoging; 52 hoofddeksel; 53 Argentijn
se munt; 55 op voorwaarde dat; 56
lidwoord; 57 eerstvolgende (afk.); 59
lans; 62 muzieknoot; 63 vistuig; 64 snel
drogend mengsel; 66 deel v.e. toneel
stuk; 67 boom; 69 deel v.e. schip; 72
zonder initiatief; 74 symbool voor helium;
75 boomloot; 77 voorzetsel: 78 korte
k*ie; 80 de oudere (afk. Latijn); 61
vruchtvocht; 62 Europeaan; 64 vrijpostig;
87 dierenverblijf; 68 beelden in de slaap;
90 stad in Engeland; 91 godin van de
jacht; 92 wijnglas; 94 lichaamsdeel; 95
herderlijke brief; 96 Aziatische hoofdstad.
1 dans; 2 orgaan v.e. Insect; 3 wending;
4 trechtervormig sleepnet; 5 voegwoord;
7 zonder oneffenheden; 8 reukzlntulg: 9
windrichting (afk.); 10 boom; 11 signaal;
12 vrucht; 13 lijn loodrecht op een ande
re; 15 overzetvaartulg; 18 stand:19 dat
is (afk 20 familielid; 22 vervelend; 24
superieur; 25 vrouwelijk dier; 28 aard
rijkskundige afkorting; 31 laatstleden
(afk.); 34 historische harp; 35 overdek
king v.e. station; 36 stadsdeel; 37 allerlei;
40 dier; 42 meubelstuk; 43 stampvat; 45
vis; 47 oogholte; 50 onderricht; 54 deel
v.e. tram; 56 onwetend; 56 tuimeling; 60
gas; 61 plaats in Groningen; 63 genees
middel; 65 meubelstuk; 68 knevel; 70
bolgewas; 71 ploegsnede: 73 symbool
voor krypton; 76 boosheid; 78 zeezwa
luw; 79 walkant; 81 kwalijk riekende
lucht; 83 kleur; 85 vervoermiddel; 66
Ned. Spoorwegen (afk.); 87 rivier in
Duitsland; 89 honingdrank; 91 naald
boom; 93 0.001 meter (alk.): 94 uitroep.
I XTeurs
Het Philip Morris Europacup Cir
cus is weer van start gegaan en
op het moment dat dit artikeltje
wordt geschreven, zijn er al drie
toernooien achter de rug, t.w. in
Tylösand. Brussel en Den Haag. In
tegenstelling tot andere jaren zijn
er al direct opmerkelijke Neder
landse successen geboekt. In Zwe
den bereikten Englander—Renq-
vist een zevende plaats, in België
legden Doremans—Trouwborst be
slag op de tweede plaats en wer
den Kreijns—Van Besouw zesde
en Den Haag spande de kroon
door een overwinning van de jon
ge Hagenaars Selis—Kaptein, een
tweede plaats voor KreijnsVan
Besouw en een gedeelde derde en
vierde plaats voor Englander—
Renqvist en Wagemaker—Kemme.
Het is te hopen dat deze spelers
in staat en bereid zullen zijn ook
aan een aantal andere wedstrijden
deel te nemen. De beste vijf resul
taten uit een maximum van tien.
tellen mee voor het klassement en
het is duidelijk dat een of twee
goede resultaten niet voldoende
zullen zijn om de beker en de vette
geldprijs te veroveren.
Uit de prijzenpot van 82.000 Zwit
serse franken wordt een deel ter
beschikking van de jeugd gesteld
(spelers onder 25 jaar) en een van
de kanshebbende paren daarvoor
is de Zweedse combinatie Magnus-
son—Elmroth.
Hieronder een spel van hen uit de
Brusselse zitting
Met noord als gever er) allen
kwetsbaar opende Magnussen
(zuid) in de derde hand met 1 SA
(13-15 punten). West en noord pas
ten en oost probeerde een dou
blet. Magnussen redoubleerde en
daaf bleef het bij! Het redoublet
is in het systeem van de Zweden
een verplichte manoeuvre, waarbij
het aan noord wordt overgelaten
er uit te lopen of niet. Deze metho-
A 8 6
C'B 9 2
732
H 8 73
B 5 4 2 *9 7 3
V 10 6 3 WN0 H 5
A B 6 7 V 10 9 4
A 5 V 10 9 2
♦H V 10
A 8 7 4
H 8 5
B 6 4
de legt soms nogal wat druk op
de schouders van de tegenpartij.
West kwam uit met harten 3. ge
dekt door 9, heer en aas. In de
tweede slag vervolgde Magnussen
met een kleine klaveren en legde
in noord brutaal de heer. Een
tweede klaveren bracht west aan
slag en die vervolgde met harten
vrouw en nogmaals harten. Zuid
incasseerde daarna drie schoppen
slagen en ging er met zijn vierde
harten uit.
West kwam weer aan slag, kon een
schoppen incasseren maar moest
toen ruiten spelen, wat zuid de
zevende slag gaf. Plus 710 was
een score, waarmee de jonge
Zweed royaal voorbleef op spelers
als Schapiro en Kreijns die op
dezelfde manier 1 SA thuis brach
ten, maar daarvoor slechts 90 pun
tjes mochten noteren.
Het is van vitaal belang wests
klaverenexit vroegtijdig te verwij
deren. Aan de tafels waar zuid in
slag 2 harten speelde, nam west
en speelde harten na. Toen zuid
daarna naar de hand ging en kla
veren speelde, nam west, incas
seerde zijn hartenslag en vervolg
de met klaveren. Het gevolg was.
dat zuid niet verder kwam dan zes
slagen, een down.
door
y. lL'I.A il JjAIj' I
B. J. Nuvs
Reacties
Nationaal Grootmeester Freek Gor
dijn reageerde op de stand die
Voorburger Piet Jacobs instuurde,
de zes om zes. met een paar leuke
winst- en remisevarianten.
Het lag voor de hand dat daar
reacties op zouden komen. Winst
ligt voor het grijpen en volgens de
Hagenaar Gordijn moet dat blij
kens de volgends varianten een
peuleschilletje zijn. We laten de
varianten buiten beschouwing die
Jacobs al leverde.
Van de diagramstand uit gaat het
dan als volgt: 49 44 (ook 4339
mag omdat op 11—17 39—34
komt) 23—29 43—39 13-23
44—40! (dreigt 39-33) 13—18 of?
39-34! (ook 39-33 29-34 40x29
23x34 33-29 34x23 28-22 is goed
voor winst) 11—17 of? 40-35
29x40 35x44 17—21 38—33 21—26
44-39 18-22 27x29 16-21
29—23 en winst, immers op 26—31
23x14 31-36 14—10 36—41 10—4
is het uit, omdat zwart niet mag
damhalen: op 41—47 natuurlijk
4—15 en op 41—46 4-36. Als
zwart 17—21 vervangt door 18—22
27x29 16—21 44—39 21-26
32—27 17—21 27x16 26-31 is vol-
■"TH
m m m m m
t»llJ
m ju _.üVNj
M
8 JB 8 JE
gens Gordijn ook gemakkelijk ge
wonnen. Inderdaad: 16—11 31—37
11-7 37-41 7-1 41—47 (gedw)
39-33 47—41 (gedw) 28-22!
(dreigt 33-28 en 22—17) 41—47
(gedw) en grappig 1—61 47—41
(gedw) 29-23! 19x39 38-32 en
wit wint.
Nog een reactie, van A. Meijerink
te Deventer. Deze lezer, bovendien
secretaris van de plaatselijke dam
club, coördinator recreatiedammen
in de provincie Overijssel en bin
nenkort lid van de landelijke com
missie recreatiedammen vraagt
meer aandacht voor de „gewone
dammer" en in tweede instantie
voor de clubs uit het Oosten. Om
aan de laatste vraag meteen te
voldoen een paar fragmenten uit
de belangrijke wedstrijd Twente's
Eerste-Roxy Dual, ondanks de af
wezigheid van Hans Jansen ge
wonnen door de Groningse lands
kampioen.
Joop Jurg zorgde bijna voor sen
satie door in een „normale" ope
ning een verrassende wending te
verbergen. Peter van Harten wist
amper wat hem overkwam in de
32—28 20—24 opening. De laatst»
zet van Jurg 18-23 (zie diagram)
brengt een dubbele dreiging in de
stand: 23—29 17—22 maar ook
23-29 24—30. Wits 34—30 lost de
problemen niet op: 9—1311 (dreigt
24-29 13-18) 41-37? 14-20
25x14 29—24 33x24 3-9 14x21
6x47 en zwart wint. Terecht kiest
Van Harten voor 13. 34-29
23x34 14.39x30 Jurg speelde nu
146—12 en liet na het
dammetje 14—20 25x23 8—12
30x19 12—18 23x21 16x47, waarna
wit met 28—22 47x27 31x22 de
partijen weer op gelijke hoogte
brengt
Aan bord 8 ging het al snel mis
met Riesthuis (zwart) tegen Van
Boven 1.32-28 18—22 2.37—32
12-18 3.41-37 7—12 4.46—41
22-27 5.31-22 18x27 6.32x21
17x26 7.34—29 16—21?? en na het
simpele 8.37-31 26x46 9.40-34
46x23 10.29x27 staat wit een schijf
voor.
De kauw, gezellig en intelligent
De kauw, één der kleinere
kraaiachtigen. is een gezellig en
intelligent huisdier dat een grote
aanhankelijkheid voor zijn „baas"
aan de dag legt. Kauwen komen
eigenlijk overal voor en zijn vooral
in de stad zeer vertrouwd met de
mens. Zij richten, in tegenstelling
tot hun grotere verwanten zoals de
zwarte kraai, nauwelijks of geen
schade aan in de nesten van ande
re vogelsoorten of onder pas ge
boren zoogdieren. De boeken van
Dik Trom. waarin het tamme kauw
tje Gerrit een grote rol speelde,
maakten hem nog populairder dan
hij al was.
Een kauw is geen huisdier in de
zin van een kooivogel. Hiermee is
het huisvestingsprobleem al direct
opgelost. Het beste kan men hem
rond het huis laten scharrelen en
hem een beschut plekje geven als
een afdak met een stok of een
boomstronk of iets dergelijks. Een
schuurtje, volière of een raam
waardoor hij in en uit kan vliegen
is ideaal. Wel moet men bedenken
dat een kauw in huis een behoor
lijke troep kan maken. Zindelijk is
geen enkele vogel en met lekker
nijen springt een kauw ook erg
slordig om. Er blijven altijd wel
resten achter. De liefhebber die de
kauw in een volière domicilie wil
laten kiezen, maakt de grootste
fout die hij maken kan door hem
samen met kleinere vogeltjes te
laten wonen. Dat wordt oorlog en
het eind van het liedje is meestal
dat de kauw als enige over blijft.
Kauwen worden het tamst als men
ze zelf van jongs af aan groot
brengt. En hoe vaak gebeurt het
niet dat er nesten in schoorstenen
of luchtkokers uitgehaald worden
waarin jongen zitten. De jonge
vogel accepteert het gezin waarin
hij dan terecht komt als een kolo
nie, omdat kauwen gewend zijn in
sociaal verband te leven. Wat zijn
menu betreft is hij weinig kieskeu
rig. Een volwassen vogel die vrij
rondvliegt scharrelt zelf op wat hij
nodig heeft, jonge vogels kan men
kleine balletjes gehakt voeren, af
gewisseld met in melk geweekt
brood, zachte vruchten, wormen,
insecten, meelwormen en honden
brood. Hoewel dit laatste voedsel
in eerste instantie wat vreemd aan
doet is het uitstekend omdat het
alle vitamenen, mineralen en spo
renelementen bevat die de jonge
vogel nodig heeft.
Als de vogel zo jong is dat hij zelf
nog geen voedsel opneemt, en dit
ziet men aan het „sperren" van de
snavel, dan moet hij gevoerd wor
den. Dit gebeurt door van het voer
een klein balletje te maken en dit
met de pink achterin de keel te
proppen. In het begin lijkt dit een
beetje eng, maar ook hier is oefe
ning de beste leermeester. Bij het
groter worden zal de kauw al snel
gaan vliegen en zich meer gaan
hechten aan zijn baas. Opgewekt
vliegt hij hem bij thuiskomst tege
moet en maakt op de schouder
van de baas een feestelijke triomf
tocht naar huis. Soms gaat zijn
affectie zover dat hij verliefd
wordt. Dan is het voor de eigenaar
oppassen geblazen, omdat de ver
liefdheid zich uit in het in de mond
of oren proppen van balletjes in
secten. zoals kauwtjes in de natuur
ook doen bij het voorwerp hunner
liefde.
De kauw kan zomer en winter
buiten blijven. Het is een zoge
naamde standvogel, d.w.z. dat hij
hier ook ovenwintert. Een gelukkig
feit is bovendien nog dat een kauw
een vrij hoge leeftijd kan bereiken,
waardoor de baas jaren kan genie
ten van zijn ondeugende grappen
en zijn ontroerende aanhankelijk
heid.
iTERD.
sche
die d«
bestaa
lenstar
besta
van de
tijn, n
oekom
het di<
t op c
wat i
oidden
een m
r biiji
relati*
t tot d
bed
it, hoi
450 1
toekoi
en in
I in ve
lie act
en kl
3 een
de d
itandij
I cons
rmee
Itste l
noem
expar
1 het c
r l
door
C. J...de Feytér
Schakend Nederland brengt het
bericht dat de grote studiekompo-
nist T. B. Gorgiev uit Dneprope
trovsk op 13 dec. 1976 is overle
den. Dokter Turban was een be
grip in de stad waar hij leefde en
werkte als huisarts en als schaker.
Ik zou een heel verhaal kunnen
brengen en de gehele rubriek vul
len met een schaakstory op studie
gebied die wij samen met hem
beleefden, maar dat moet even
blijven staan. De vorige 'rubriek
was al geheel aan studies gewijd
en er is toch meer nieuws dan
alleen over die studies
Toch wil ik wel iets kwijt over een
andere studiekomponist, onze
vriend J. Selman. Sinds enige ja
ren heeft hij zich in het zuiden van
Frankrijk om gezondheidsredenen
gevestigd en van zijn beminde stu
die-onderzoek en kompositie komt
niet veel meer terecht. Jan Marwitz
heeft hem daar bezocht en bracht
een nog nooit geplaatste studie
mede, die nu is afgedrukt in Scha
kend Nederland van oktober. Grap
pig is dat eerst werd gedacht dat
de opgave niet korrekt was. Maar
met vereende krachten kwam de
waarheid aan het licht.
Zwart heeft een sterke dreiging
(g1Dt en e1Df, hetgeen het door
schuiven van de a-pion belet) maar
bovendien nog een sterke ma
noeuvre die wit alie materiaal kost
op de a-pion na. Maar kijk eerst
maar eens hoe de studie er uit
ziet:
Studie van J. Selman (zie diagram
nr. 1) - Wit: Kh2, Pc5; pionnen.
a6, d5. Zwart: Ka1. Pg5; pionnen:
e2. g2. Wit begin en wint.
Een aantrekkelijke natuurlijke stu
die met materiaal net buiten de
miniatuurgrens. Wit begint met: 1.
Pd3... en nu lijkt het er al op of
zwart geen enkel verweer meer
heeft tegen het doordrukken van
de a-pion. Het tegendeel is waar:
1... Ph3! 2. Kg2:, Pf4f! 3. Kf2!.
Pd3:t 4, Ke2:, Pf4f '5. Kd2!, Pd5:
6. a7, Pc7 7. Kd3,... en wit wint
Het is hier uitgelopen op een strijd
van pion tegen paard, een thema
waarvan Selman een heel boek
heeft volgeschreven!
Wanneer zwart op de derde zet het
paard op d3 niet neemt, maar de
pion op d5 slaat, is het voor wit
even uitkijken,-maar ook dan wint
wit. 3 Pd5: 4. a7. Pc7 5. Ke2:.
Ka2 6. Pc5! Zonder.deze zet gaat
het niet! 6..., Ka3 7. Kd3,... Omdat
na: 7...., Kb4 nu een schaakje volgt
op a6, moet zwart een tempo ver
liezen. hetgeen wit juist de gele
genheid geeft de zwarte koning af
te houden en zelf het vijandelijke
paard te gaan verjagen. Een zeer
aantrekkelijke studie.
Hort. die zo ongelukkig de strijd
tegen Spasski verloor, heeft zich
hervonden door een paar toernooi-
overwinningen (London eerste met
6 1/2 uit 9 en in een Pools toer
nooi eerste met 12 uit 17. Daaren
boven gedeelde derde in het Inter-
polistoernooi (ongeslagen, tien re
mises en een winstpartij!)
In London deed ook Kotov mee,
maar hij kwam niet verder dan 3
pt. Ook bij hem doet de leeftijd
zich voelen U weet toch dat hij
er in het Stauntontoernooi 1946
ook al bij was en daar zowel
Botwinnik als Euwe versloeg. Hij
werd daar gedeelde tiende met
een vijftig percent score. Kotov
was erkend de aardigste Russische
tegenstander Tegen Najdorf haal
de hij in Zurich een grap uit die
alle deelnemers deed lachen. Naj
dorf stond slecht tegen Kotov en
was blij dat hij zich met remise
redde door Kotov's laatste pion
van het bórd te halen, waarbij
Kotov met twee paarden sec bleef
zitten. "Also, remis". zei Najdorf.
"Wieso", zei Kotov. Najdorf wees
op de twee paarden en maakte
Kotov duidelijk dat dat toch theo
retisch remise was. "Ach so", zei
Kotov. "ja. ja. dass war einmal.
aber seit (en hier noemde hij een
onuitsprekelijke Russische naam
en een even onuitsprekelijk Rus
sisch oord) voriges Jahr hatt die
und die gezeigt dass es doch eine
verborgenes Gewinn gibt"! Najdorf
zat een tijdje in zak en as, totdat
Kotov in een hartelijk gelach uit
brak en te kennen gaf dat hij dat
uit zijn duim gezogen had. En
allen lachten mee. te meer omdat
Najdorf de goede Botwinnik in
Groningen te veel had geplaagd
hij had nog iets te goed.
De sensatie in dat Lon,dense toer
nooi kwam voor in de partij tussen
Kotov en Lambert. Daar was op de
41e zet de volgende stand ont
staan:
(Zie diagram nr. 2)
Lambert bood hier remise aan,
maar Kotov sloeg dat af en liet
zien dat hij kon winnen door: 42.
Te6f, Kd7 43. Te8:, Ke8: 44.
Te6f,... en 45. Te4:,... Lambert ak-
septeerde dat en gaf op. Maar
beiden overzagen dat zwart glad
gewonnen stond, want zwart is
niet verplicht op e8 te slaan en kan
winnen door: 43..., g3ü
En hier zijn nog een paar minia
tuurpartijtjes die u bepaald even
moet naspelen:
In Londen dit jaar werd ook de
volgende Pirc-opening gespeeld:
Wit: Kinlay. Zwart: Plaskett.
1. e4. d6 2. d4, g6 3. Pc3, Lg7
4. f4. Pf6 5. Pf3, 0-0 6. Ld3. Pa6
Ld6!en
Hen
J5™
7. e5, Pd7!? (gebruikelijkfepede
8. Pe4, c5 9. e6!?, fe6: fn 30 i
P»6 11. h4, Pb4 12. h5, Rlater
Dd3:. gh5: 14. Th5:?,... lil
van de koningsaanval. 14JS
Thl, geeft wit welis\|
winnende aanval maar...
c4!!.... verdrijft de damaLn.*
diagonaal d3-h7 en wit k*
ven!
Een aardige valstrik in d£!
partij vond ik in het ,aa%n ti
mer van Palladium, het
zorgde clubblad van Pa"®|en j
1 e4. e6 2. d4, d5 3. Poff™
e5, Pfd7 5. Ld3. c5 6. ci
Pe2, Db6 8. Pf3. cd4:
10. ef6:, Pf6: 11.0-0, Ld6Lc
Ld7 13. a3?,... Wit denkt
d4 vergiftig is. maar...
14. Pd4:, Dd4: 15 Lg6tJ!"
hoor. wit wint de dame. 1l.
16. Dd4:, Lh2:f! Dat he£(\
gezien en wit heeft dat f ij
17. Khl. Le5f en zwart wgjJJ-
eens de dame en staat t
materiaal voor dat wit opLe
ven' iake
De eindspelvirtuoos Troiti
zich ook enkele malen bef
het pad der probleemkort jq
En ook daar vierde zijnLons
hoogtij: Lfc
Probleem van A. A. Troitzki^
matji Journal 1893. Üq
(Zie diagram nr. 3) L
Wit: Kd1, Ta5, La4. Pc5;
Zwart: Ka3, Lc1; P'onnenlsurT
d6. Wit geeft mat in 3 (drief
En dat gaat dan zo: 1. Kef
2. Kb1en mat kan niet»-
ontgaan!
Uit ons eigen land kunnen wij deze
week weer melding maken van een
aantal bijzondere stempelvlaggen
die de PTT de komende weken in
gebruik gaat nemen of al in ge
bruik heeft. Zo zal er in één van
de stempelmachines van de post
kantoren te Amsterdam, 's-Graven-
hage, Rotterdam en Utrecht tot 24
november a.s. een stempeivlag
worden gebruikt met als tekst:
„Gééf om de Natuur 21-25 novem
ber 1977 Nationale Aktie Wereld
Natuur Fonds" met daarnaast het
vignet van de actie. In de stempel-
machine van het postkantoor te
Dordrecht zal tot. 30 november a.s.
een bijzondere stempeivlag wor
den gebruikt. Hiervan is de tekst:
„Dordrecht dichterbij Drechttunnel
en Kiltunnel geopend 15 november
1977". Een bijzondere stempeivlag
met als tekst: „Plak nu kinderze
gels" zal gebruikt worden in de
postkantoren te Amsterdam, Arn
hem 's-Gravenhage, Groningen,
Maastricht, Rotterdam en Utrecht
en wel in de periode van 15 no
vember tot en met 29 december
a.s.
Tot slot in deze reeks het postkan
toor Eindhoven, waar van 15 no
vember tot en met 31 december
een bijzondere stempeivlag zal
worden gebruikt. Deze heeft als
tekst: „1852-1977 Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor Oostelijk
Noord-Brabant".
Zoals gebruikelijk kunnen belang
stellenden weer stukken ter stem
peling toezenden aan de directeur
van het betreffende postkantoor. In
het kort nog even de al eerder
behandelde procedure: een enve
lop aan uzelf adresseren en vol
doende frankeren. Deze envelop
verpakken in een tweede envelop
en deze adresseren aan: De direc
teur van het postkantoor te
Stempel Geef om de natuur
(naam van het betreffende kan
toor) en ook deze envelop vol
doende frankeren en in de linker
bovenhoek vermelden: Stempel
met bijzondere stempeivlag(-
naam van de stempeivlag).
Voor het zegelnieuws kozen wij
deze week Brazilië, waar op 21 en
23 oktober j.l. verschillende emis
sies in omloop kwamen. In 1902
maakte de Braziliaan Augusto Ser-
vero de Albuquerque Maranhao
een proefvlucht met een door
hemzelf ontworpen bestuurbare
ballon, die hij „Pax" noemde Deze
ballon was 30 meter lang en deed
qua model sterk aan een zeppelin
denken.
Twee motoren van 16 pk. elk dre
ven twee propellers aan die tussen
vijf en zes meter lang waren en
150 omw. per minuut maakten.
Deze twee motoren zorgden ook
voor de aandrijving van twee pro
pellers die als roeren dienden. Op
400 meter hoogte ontstond er
brand in de onder de ballon beves
tigde mand en de in de ballon
aanwezige hoeveelheid van 2000
m3 waterstofgas ontbrandde en
het hele luchtschip ging in vlam
men op en stortte neer. waarbij
alle inzittenden de dood vonden.
Tot de slachtoffers behoorde de
toen 38-jarige ontwerper Severo.
Ter herinnering aan Severo en zijn
luchtschip verscheen op 23 okto
ber een zegel van 1.30 cr. waarop
de ballon staat afgebeeld. Even
eens op 23 oktober verscheen een
tweede zegel in het teken van de
luchtvaarthistorie in de waarde van
1.30 cr. Met deze zegel wordt in
herinnering gebracht dat het dit
jaar 50 jaar geleden is dat de
Braziliaan Joao Ribeiro de Barros
met het tweemotorige watervlieg
tuig genaamd „Jahu" van Genua
in Italië naar Sao Paulo in Brazilië
vloog.
Het duurde tien jaar voor dit waag
stuk herhaald zou worden, waar
mee de onverschrokkenheid van
Ribeiro nog eens onderstreept
wordt. De „Jahu" staat thans op
gesteld in het museum van de
Santos Dumontstichting te Sao
Paulo. Op de zegel ziet men de
„Jahu". een Savoia Marchel—
van hout, met linnen oveftflje
De zegels werden ontworpl—
Aluisio Carvao en gedruk'
Casa da Moeda do Brasil.
Dit jaar is het 150 jaar gelei
het keizerlijk Sterrenkundig0
vatorium, thans Nationaal 0
torium te Rio de Janeir<
opgericht. Ter gelegenheid Jl
feit verscheen op 21 okU jj?~
een bijzondere zegel van Bke
Als motief op deze zeg^e
schetsmatige afbeelding vai i
meter wijde koepel van het py
vatorium te Brasopolis en .jy|j
cm grote objectief van d M
daarin bevindende telescod/
de achtergrond ziet met d0l
tronische afbeelding van Ne
per-nova (een soort I fov
chaam). De zegel werd ont "w
door Joana Bielschowski.
Op 15 oktober 1827 zette d
malige constitutioneel keiz
Brazilië, Peter I, zijn handt;
onder een wet. Dit had tot
dat daar, waar de bevolking-
heid dit rechtvaardigde, s utt
voor basisonderwijs opgeric
den. Deze wet kwam tot st<1
resultaat van de onvermoei
gingen van een onderwijsc|0 h
sie in het parlement, aang 5 i<
door kanunnik Januario da 0 ii
Barbosa. Vanwege het feit Oi.
voorval 150 jaar geleden 0(
had. verscheen eveneens
oktober een bijzondere zegf|'
1.30 cr. Het motief bestaat i
pen en een potlood en de^'
letters van alfabet waarmei
bolisch de eerste beginsel! 95
de schrijfkunst worden wee jq
ven. Het ontwerp voor deze
was van de hand van Giar qq
en het drukken van deze qq
voorgaande zegel was in qq
van Casa da Moeda do Braf'
