Nieuwe rage
snort ons
land binnen
Handige doe-het-zelver knutselt
in 100 uur sportauto in elkaar
Voor bijna 7 mille en honderd uur sleutelen is men de trotse eigenaar van een replica van de Gazelle sportwagen van 1929.
Voor het chassis en bijkleurende dame moet men zelf zorgdragen.
De polyester Gazelle wordt gemonteerd op het onderstel van een oude Volkswagen-kever. Het linnen dak wordt standaard
bijgeleverd.
Wat moet in vredesnaam een
mens beginnen, die met taai
C.A.O.-geduld een tweede huis
bij elkaar heeft gespaard? Die
inmiddels ook een tweede au
to heeft, een tweede volauto
matische mixer met hulpstuk
ken, een tweede kabinet met
doortrekker, een tweede zon
nebloem in zijn voortuin en
een tweede modelspoorweg op
zolder, een tweede face-lift,
die kleurt bij zijn tweede
jeugd, een tweede beeldbuis,
en een tweede stereo-radiocas-
sette-recorder met tweede na
galm? Zo'n man zit voor het
blok, kan geen kant meer uit
en wordt bijkans gedwongen
om zijn geld voortaan te re
serveren voor Derde Wereld
problemen en missionarissen
en zendelingen op bedelverlof.
Hij heeft immers alles, wat
zijn hartje en zijn hebberige
vingers en zijn onverzadigba
re grijze cellen begeren en zou
daarom het liefst de hele rim
ram kort en klein slaan om
vervolgens opnieuw met een
schone lei te beginnen aan
zijn nieuwe invuloefening van
de welvaart
Doch, zie: de commercie, die
zijn noden altijd bijtijds signa
leert, de nijvere poen-profeten,
die telkens weer met nieuwe
kneepjes de zoveelste loonron-
de, de kinderbijslag, het va
kantiegeld, de winstuitkering
en de kerstgratificatie weg
masseren, brengen ook dit
maal uitkomst. Onder hen is
een Heer opgestaan, die in het
zonnige Miami een natte vin
ger in de lucht heeft gestoken
en tot de conclusie is geko
men, dat de wereld thans be
hoefte heeft aan oude auto's.
En omdat die er zo goed als
niet meer zijn of alleen nog als
curieuze brekepoten in auto
mobielmusea te kijk worden
gezet, is hij in zijn fabriek
begonnen met de fabricage
van replica in duurzaam po
lyester. Bijna vijftig jaar, na
dat de Gazelle - het 1929 sport
wagenmodel van Mercedes
Benz - zijn entree op de Duitse
wegen maakte, presenteerde
hij in Florida een natuurge
trouwe copie van deze wagen
aan de likkebaardende pers.
gelagerde pitpoezen zal rond-
Ladykillers
De nieuwe Mercedes-Gazelle
waar straks de rappe n
gers en ladykillers hun wel
vaartstors in zullen opvouwen
wordt gebouwd op het onder
stel van een tweedehandse
Volkswagen-kever. Het is dus
voor de adspirant blitskikkers
zaak om eerst één van Hitiers
volksfietsen van de schroot
hoop te redden. Want die le
vert de fabrikant er helaas
niet bij.
Is men eenmaal zover, dan is
het nog slechts een kwestie
van 28 bouten losschroeven,
waarmee het koetswerk aan
de bodemplaat is vastgeklon
ken. De carrosserie zet men
vervolgens bij de vuilnisbak,
want het gaat uitsluitend om
het kale chassis en de onver
woestbare Volkswagen-motor,
die straks de basis zullen vor
men van de sportwagen, waar
in de eigenaar met zijn goed
Op dit ijzersterke onderstel
monteert de doe-het-zelver na
melijk stukje bij beetje de Ga
zelle, die hij als bouwpakket
krijgt thuis bezorgd. De gede
tailleerde beschrijving zit er in
een handig plastic mapje bij
en volgens de fabrikant is het
in elkaar knutselen van deze
sportwagen een fluitje van een
cent, dat tussen de tachtig en
honderd uur sleutelen vergt.
In Amerika is de polyester
Old-Timer op Volkswagen-ba
sis nu al een topper en de
vraag naar deze nostalgische
hoestbui op wielen is inmid
dels al zo groot, dat adspirant-
kopers maanden lang in de
wachtkamer worden gepar
keerd, voordat ze hun bouw
doos mee naar huis kunnen
nemen.
William Piper
Kortgeleden is deze rage ook
overgeslagen naar Europa,
waar William H. Piper in Fin
land is begonnen met het bou
wen van Gazelle-koetswerken,
die voor de civiele prijs van
6.700 gulden op de markt wor
den gebracht. Voor de Bene
lux is de vertegenwoordiging
in handen gegeven van com
puter-deskundige M. Bent, die
op één van zijn Amerikaanse
zakenreizen ontdekte, dat Flo
rida is vergeven van de polyes
ter Old-Timers. „De eerste
exemplaren zag ik in de aan
komsthal op het vliegveld van
Miami", herinnert hij zich, „ik
dacht meteen: hé, daar zit dus
blijkbaar handel in". En toen
ik er op weg naar mijn hotel
nog eens twintig tegen kwam
stond mijn besluit vast Ik heb
weliswaar geen verstand van
auto's verkopen, maar aldoen-
de kun je altijd nog een hoop
bijleren, vind ik". En daarmee
was Classic Replicars BV in
Amsterdam een feit geworden.
Grand old man
Deze week liet Bent William H.
Piper uit Finland overvliegen
om de eerste polyester Gazelle
bij het tandakkende vaderland
te introduceren. William Piper,
een snel gemodelleerde nazaat
van de legendarische vliegtuig
bouwer William Thomas Piper
vertelde in de Amsterdamse
RAI en passant dat zijn be
roemde grootvader in de Pi-
per-familie altijd een inspire
rende figuur is geweest. Deze
grand-old man haalde zijn
vliegbrevet toen hij de vijftig
al royaal gepasseerd was en
leverde dit document pas weer
in, toen hij op 77-jarige leeftijd
ontdekte, dat hij de toppen
van de bomen bij zijn pfrive-
vliegveld niet meer gans dui
delijk kon onderscheiden.
„Grootvader", zegt William,
„heeft zijn leven lang gedaan,
waar hij zin in had. Hij had
op een gegeven moment een
vliegtuigfabriek met 7000 man
personeel, maar zelf liep hij
altijd rond in een spijkerbroek
en een t-shirtje. Ik kan me
herinneren, dat ik op een dag
een hoge bezoeker in de fa
briek rondleidde. Halverwege
wijst die man een grijsaard
aan, die op het terrein rond
scharrelde". „Wat doet die clo
chard daar tussen de machi
nes", vroeg hij. „Die zwerver",
zeg ik, „is de president-direc-
Handje helpen
Is er nog meer over opa te
melden? William H. zou het
wel denken. „Grootvader heeft
tot vlak vóór zijn dood elke
dag tien kilometer hard gelo
pen. De man rookte en dronk
niet en had in feite maar één
passie: vliegen. Zijn grote ver
dienste is geweest, dat hij het
vliegen betaalbaar heeft ge
maakt voor tienduizenden
mensen, die toevallig geen mil
jonair zijn. De Piper-cup is
eén simpele machine, die je
met een beetje goede wil bij
elkaar kunt sparen. En dat
zelfde proberen we nu met de
replica's van de Old Timers.
Als je in een moderne sportau
to wilt stappen moet je tien
duizenden guldens neertellen
en daarna mag je met je porte
monnee klaar blijven staan
om de peperdure reparaties te
betalen. Wat wij nu op de
markt brengen is een stuk ro
mantiek, dat bereikbaar is
voor elke handige knutselaar.
We zijn zelfs bereid om de
koper een handje op weg te
helpen. In 1978 beginnen we
met een cursus van acht avon
den, waarbij alle handelingen
van de stap-voor-stap-con-
structie uitvoerig aan de orde
zullen komen. Aan het slot van
die spoedcursus kan zelfs de
matig getalenteerde technicus
zijn eigen sportwagen vol
tooien.
„Stel je dat eens even voor",
droomt heer Bent zich vast af,
„deze sportauto gaat veel bete
kenen in het leven van vele
Nederlandse mannen. Laten
we elkaar toch asjeblieft niks
wijsmaken, u en ik, wij beiden
zijn, zoals we hier zitten, enor
me ijdeltuiten en wij verlan
gen er ook naar om in een
blits blikje over de boulevard
van Scheveningen of Zand-
voort rond te toeren. Tot nog
toe was zo'n privilege alleen
weggelegd voor de rijke jetset
ters. Maar nu kunt u met ze
ven mille en honderd uur sleu
telen al het goeie Heertje zijn,
dat zijn balboekje moeiteloos
vol krijgt. Volgens mij gaat de
Old Timer een stralende toe
komst tegemoet".
Voor de man met twee enor
me, linker handen, de sufkees,
die elke spijker krom slaat en
van iedere wegenwacht keer
op keer verneemt dat het niet
functioneren van zijn automo
biel te wijten is aan een lege
benzinetank, heeft Bent ook
gevon
den. Voor deze kreukelaars
staan enige monteurs klaar
om het bouwpakket keurig op
het Volkswagen-chassis te
schroeven. In dat geval zal de
prijs rond de tienduizend gul
den schommelen (exclusief ui
teraard het onderstel, dat u
voordien al hebt aange
schaft
En als u toevallig niet gechar
meerd bent van de Gazelle-
Mercedes en graag in wat ex
clusievers wilt rondscheuren,
wordt u aangeraden om nog
even geduld te betrachten.
Want andere replica's zitten al
in de polyester-bak. In Ameri
ka worden nu al Bugatti's ge
bouwd en ook heeft men voor
de grap een Rolls Royce gego
ten, die voor 80 mille verkocht
is aan een maanzieke indus
trieel met jeuk aan zijn hoek
tanden.
„Wat is er nou leuker", zegt
Bent bij het scheiden van de
automarkt, „dan om je vrouw
op Moederdag te verrassen
met een Gazelle-sportwagen?
Voor de afwisseling nou eens
geen taart of een bos rozen,
maar gewoon gezellig een
sportautootje, waarmee ze
boodschappen kan doen. Is
dat grappig of niet?"
We zouden het wel denken.
Heer Bent. Er is immers altijd
een Old Timer van komen en
een Old Timer van gaan.
Toch moet gevreesd worden,
dat mijn vrouw het volgend
jaar op Moederdag verrast zal
worden met een taart en wat
versjes van de kinderen.
Ze heeft trouwens al een po
lyester afdruiprek.
Waarachtig, Friesland heeft
niet alleen een eigen taal, een
eigen paspoort, een eigen
volkslied en een eigen vaste
Berenburg, warop Venema en
Annema en Tjepkema en Son-
nema hun leven bouwen, maar
het beschikt zelfs over een
unieke stoffering, die volgens
de principes van de moderne
zakelijkheid door een brood
nuchtere buitenhuis-architect
ontworpen is.
Als je vanuit het westen door
de IJsselmeer-polders naar dit
Hytelênd reist krijg je alvast
een voorproefje van wat je
straks achter Lemmer te
wachten staat Het lijkt op een
horizontale lancering, die je
opstuwt door een grenzeloze
verlatenheid, waarin de hori
zon buiten spel staat Links en
rechts van de smalle asfaltweg
liggen de meer dan kamerbre
de akkers, slechts hier en daar
onderbroken door een intro
verte hoeve of een boom, die
met jammerende handen de
hemel tot getuige roept voor
zijp eenzaamheid.
Op die manier kun je onder
weg vast wennen aan Fries
land, dat in feite weinig ver
schilt van de drooggevallen
bodem van de Zuiderzee, die
je na uren via een smalle dijk
verlaat. Het is dezelfde natuur
film, die daarna voor je ge
draaid wordt: wegens enorm
succes geprolongeerd, hoe
groen is mijn land en hoe vlak
en hoe monotoon als het tik
ken van treinwielen op de
rails. En hoe stil zijn de dor
pen en hoe machtig zijn de
wolken, die hier het rijk alleen
hebben.
In dit land is alles tot de kern
teruggebracht Geen franje,
geen pracht en praal, geen
snoeverige bouwsels, geen om
wegen. De kortste afstand tus
sen twee punten is voor een
Fries nog altijd de rechte lijn
en daarom verplaatst hij zich
bij voorkeur langs de mes
scherpe kant van een line aal.
En daarbij wordt hij geen mo
ment gehinderd door opdrin
gerige blikvangers, want hij
heeft in zijn thuisland net zo
lang bergen verzet totdat er
uiteindelijk kaal, leeg land
was achtergebleven.
In dit deel van ons land, waar
de actie „opgeruimd staat ne
tjes" oveidonderend succes
heeft gehad, ligt tussen Hee
renveen en Drachten Gorre
dijk temidden van afgegraven
venen. Je rijdt er binnen via
de hoofdstraat, maar als je
eenmaal over de brug van de
Compagniesvaart bent, moet
je krachtig afremmen, want
anders ben je er alweer uit en
zit je in één van de veertien
dorpen, die samen met Gorre
dijk de gemeente Opsterland
vormen.
Het is een geheid probleemge
bied in Hytelênd: weinig in
dustrie, te veel mensen. De
werkloosheid ligt met negen
procent ver boven het lande
lijk gemiddelde van ruim vijf
procent En in de nieuwbouw
wijk een gemeentelijk presti
ge-object, dat als een water
hoofd aan de smakeloze
dorpskern vastzit - is de werk
loosheid zelfs als kroepoek tot
boven de veertig procent ge
stegen.
Weinig aanleiding voor onver
sneden vreugde derhalve in
het Gorredijk van 1977. En wie
over de hardstenen stoep het
plaatselijk museum binnen-
struikelt, ontdekt dat het dit
dorp in het verleden ook al
niet heeft meegezeten. Naast
handel en nijverheid was er
ook altijd kommer en kwel,
die met name de veenarbei
ders tot verphchte figuren in
de cafés dwong. Na een dag
zwoegen en zweten in de brui
ne drab van Friesland waren
hun lichamen alleen nog ge
schikt voor een dubbele axel
tussen de bierglazen en voor
een piroutte, waarbij de voet
jes der jeneverglazen de enige
waren, die voeling met de wer
kelijkheid hadden.
Het museum, ondergebracht
in een afgedankte lagere
school, die nog steeds ruikt
naar muffe jassen en het
angstzweet van proefwerken,
blijkt een pandjeshuis te zijn.
waarin het verleden van Gor
redijk beleend is. In één klas
lokaal hebben Aap, Noot en
Mies plaats gemaakt voor de
verzameling vuurstenen, die
amateur-archeoloog Van der
Vliet uit Lippenhuizen tijdens
zijn leven in de terpen heeft
gevonden. Op de bezoeker
komt het resultaat van zijn
spaardrift over als het restant
van een partij klinkers, die
Gemeentewerken van Gorre
dijk na het asfalteren van de
hoofdstraat heeft overgehou
den.
Verderop in het gebouw han
gen de vaandels van harmo
nieën, duivenmelkers, kaatsers
en rederijkers, die in de loop
der jaren geprobeerd hebben
om de pil van de armoede weg
te slikken met het laffe water
van Gods vrije tijd. Daarbij
ook de goudbestikte vlag van
de afdeling Gorredijk van de
„Nederlandse Vereniging Tot
Afschaffing van Alcoholhou
dende dranken ,£)e Blauwe
Vaan". Het zwarte fluweel
staat stijf van de giftige wol
ken, die fabriekspijpen uitbra
ken. In het „net" geborduurd
daaronder de tekst: „drank-
produkten geeft volksjam-
mer". Het museum beschikt
ook over een affiche, dat in
dertijd bij de introduktie van
de fiets in de Gorredijkse sa
menleving op last van het ge
meentebestuur op blinde mu
ren in de dorpskom werd aan
geplakt Onder de alarmeren
de kop „WAARSCHUWING"
leest men de volgende aangrij
pende woorden: „de velocipe-
dist zij gewaarschuwd, dat,
wanneer een paard en wagen
nadert, hij van zijn voertuig
stappe, zich terzijde van de
weg opstelle en de stuurkruk
met zijn jas bedekke, opdat
het paard niet schrikke".
Het affiche is natuurlijk goed
bedoeld. Maar wie nu door
Gorredijk loopt en voortdu
rend gedwongen wordt bij een
middenstander binnen te
vluchten, omdat een truc met
oplegger op het punt staat de
wandelaar tegen een pui af te
stempelen, heeft toch het ang
stig gevoel, dat deze waarschu
wing weinig zoden aan de Gor
redijk heeft gezet
LEOTHURING
