WN HUS UIT
Open brief aan alle
mensen die op 25 mei
PvdA hebben gestemd.
Veelzijdigheid
kenmerkt mode
voor de nacht
NEL OOSTHOUT (75) BLIJFT
BELOFTES DOEN
Groenten telen
planten stekken
en flessetuinen
KUIPER OP Z'IM BEST
Prik eens
een blaadje
op het
gordijn
Huis opknappen:
eerst plan maken
„Raspoetin",
première
bij
50-jarig
jubileum
BINNENLAND/KUNST
LEIDSE COURANT
Veelzijdigheid kenmerkt de
„mode" voor de nacht, men
kan tegenwoordig heus wel
van „nachtmode" spreken!
Aan de toegepaste materialen,
de dessins is te zien dat er aan
nachtkleding hogere eisen
worden gesteld, doordat ze
meer functies kreeg. Als ho
me-wear bijvoorbeeld. Het
moderne „negligé" is er ook
voor knusse uurtjes overdag,
bij thuiswerkjes, naaien, ty
pen. Katoen, polyester, zijden,
jersey, mousseline, tricot, ba
tist, zijn geliefkoosde stoffen
waarmee de fabrikant alle
kanten uit kan. Te onderschei
den zijn diverse thema's: ge
borduurde randen langs (pya-
ma)broeken, ponnen. Multico
lour motieven vrolijken natu-
relkleurige ondergrond op in
folkloristische stijl.
Daarnaast puur witte nacht
kleedjes met opengewerkte
volants en taillebanden of be
hoorlijke geraffineerde decol-
leté's met kantincrustraties
(Triumph Wala). Deze firma
brengt echter ook mooie grafi
sche druk op katoentjes voor
de nacht, gemêleerd met po
lyester. Uitstekend voorbeeld
van de voortschrijdende over
gang van nachtkleding naar
home-wear is het slank gesne
den model, waarop gouden
Azteken motieven uit Z.-Ame-
rika pronken. Ook lcermatiek-
dessins uit de oude Kretacul-
tuur brengen tricot-series op
hoger niveau. Kinderen voe
gen zich ook al in het slaap-
pak-vrijetijds kledingstuk-pa
troon. Ten Cate (Geesteren 0)
maakt leuke pyama's met uni-
broek en strepen in de top,
waarmee ze best voor het sla
pen gaan nog wat kunnen
ronddarren. Meisjeshempjes
tonen de geliefde denimlook
en er wordt druk gewerkt met
appliqués. Druks die variëren
van tennis- tot grote veelkleu
rige bloemmotieven komen te
gemoet aan de vraag van tie
ners naar wat gezelliger
nachtkleding, mede geschikt
voor vrije uren op de eigen
kamer plaatjes draaien of
huiswerk maken. De stylering
van zulke „nachthemden" is
daarbij duidelijk afgestemd
op de jeugd, evenals de ge
bruikte kleuren, verwerking
en dessins als regenboogstre-
pen op gebroken wit. Wat is
nieuw? Niets is nieuw! Maar
wat al een paar jaar aan de
gang is, wordt uitgebouwd.
Lingerie raakt steeds nauwer
verwant aan huiskleding.
Kap-vlinder, wijd vallende
mouwen zijn een variant op
de korte ingezette mouw (Hol-
landia lingerie), waarbij aan
dacht voor primitieve India
dessins (olifanten in rand met
florale tekeningen). Naast
ronde- en V halslijnen: vier
kante halsuitsnijdingen,
shawlcols, boothalzen. Heren
worden niet vergeten. Voor de
man fijne interlock of single
jersey (beide 100% katoen) in
unicontrasten of in contrast
kleur afgebiesd. Schiesser ge
bruikt interessante weefstof
fen als Milanorib voor pya
ma's voor mannen in judostijl
(75% katoen/25% Rayon). Het
jasje heeft een vrolijke druk,
de broek is uni en het geheel
kan best gewoon thuis gedra
gen worden. Voor de vrouw
brengt Schiesser zowel heel
fijne after-dinner jurken,
waarmee je na het teeveekij-
ken zo in bed kan rollen, als
betoverende Qiana-ensembles.
Honderd procent polyester in rose/lila uit de collectie
van Triumph International.
Deze stof is niet te onder
scheiden van pure zijde. Met
een daarbij behorende met
kant afgezette mantel een
beeldig négligé voor romanti
sche uren. Uitgangspunt bij
Schiesser is een kleurenspel
van herfst en wintertinten:
steen, aarde, zee, waarin voor
de home-wear rood, geel/goud,
blauw- en groen scala voor
komt. Bij de meer vrouwelij
ke nachtkleding koos men
voor aqua, bast, kristal en
quartz, voor sportieve vrou
wen levendige kleuren als ko
per, adriablauw en prairi
zoals „Nicky" overalls voor
zowel nachtelijke- als vrije
uurtjes overdag.
Zelden is er zoveel groente en
fruit in eigen tuin of volkstuin
geteeld als tegenwoordig. Als
reden wordt vaak genoemd,
dat de groenten uit eigen tuin
beter smaken of dat ze gezon
der zouden zijn. Telen zonder
gebruik van chemicaliën is
voor een tuinder praktisch on
mogelijk, maar er wordt nu
veel zorgvuldiger mee omge
sprongen dan voorheen het ge
val was. Uit eigen tuin is alles
echter altijd vers, bij de hand
en zeker veilig voor de gezond
heid. Dit vindt men terug in
het het boekje „Groenten zon
der gif uit eigen tuin", dat met
twee andere boekjes tegelijk is
uitgekomen om de lezer weg
wijs te maken bij het zelf kwe
ken van groenten en fruit. In
het boekje worden alle groen
ten besproken, die in ons land
bekend zijn, sommige zijn ech
ter minder bekend. Ook de
tomaten, de paprika's en au
bergines die wat meer warmte
nodig hebben, maar toch ook
zonder kasje gekweekt kunnen
worden komen aan bod. Er
worden tal van tips in het
boekje gegeven, zoals dat een
moestuin zoveel mogelijk in de
zon moet liggen, zo dicht mo
gelijk bij het huis. Er wordt
wat over de samenstelling van
de grond verteld, over het ge
bruik van mest en compost,
over water en de bewerking
van de grond en over de alter
natieve insectenbestrijding
(bijvoorbeeld met de hand
vangen) In alfabetische volgor
de wordt een overzicht gege
ven van de bekendste groente
soorten.
Samen met „Groenten zonder
gif' - we meldden het al in de
aanhef - verschenen nog twee
andere hobbyhoeken in dit
genre op de markt Het ene
heet „Stekken, zaaien en
snoeien" en gaat dus over het
stekken van de moederplant
en over zaaien. Het andere
boekje heet „Flessetuinen",
waarin mini tuintjes in glas
worden beschreven.
Wat het stekken betreft krijgt
men een helder inzicht in de
manier waarop men op goed
kope wijze zijn plantencollec-
tie verder kan uitbreiden en
verjongen. Velen schrikken
daar echter voor terug.
De bedoeling van het boekje
is, dat de ünensen over die
vrees worden heengeholpen.
Wat de Flessetuinen aangaat,
dat wordt ook steeds meer een
rage. Voor heel wat vensters
ziet men vaak al geen vitrages
meer, maar steken de talloze
planten hun koppen op. Veel
planten staan in flessen en het
boekje geeft uitleg over het te
gebruiken plantmateriaal,
grondmengsel, de verzorging
enzovoort. Ook is er een lijst
met namen van planten aan de
hand waarvan men zijn flesse-
tuintje wat variatie kan geven.
Titel: Groenten zonder gif;
uit eigen tuin auteur; Carry
Scher Prijs: 15,90 Titel:
Stekken, auteur: Charles M.
Evans, Prijs: 15.90 Titel:
Flessetuinen, Auteur: Charles
Evans en Roberta Lee Pliner,
Prijs 15.90 Uitgever: JA
Gottmer, Haarlem
Elk halfjaar komt het bekende huis Kuiper in Zeist met een
aantal geïmporteerde modellen uit Parijs en jurken „naar Yves
St Laurent", dus vergaald naar de ideeën van de grote Franse
modevorst. Voor deherfst van 1977 trok Rob Falk, die het huis
leidt en ook zelf ontwerpt de Nederlander Koos van den Akker
aan, die het in New York helemaal maakte. Negen jaar geleden
vertrok Koos, van het Haagse Voorhout naar de States met een
kapitaaltje van nog geen duizend gulden en een naaimachien.
Nu is hij (37 jaar oud) één van Amerika's geliefdste couturiers,
'keizerin Farah Diba behoort tot zijn klanten. Thans verkoopt
ook Kuiper zijn kleren. Voor vrouwen, die geen krap kleding-
budget hebben verder een keur van prachtige Parijse mode,
met namen als Lanvin (Boutique de Luxe), Chanel, de Givenchi,
Nina Ricci (Boutique). Uit Italië Avolio, La Mendola, en voor
het eerst in de collectie Emilio Pucci.
Links: ensemble met cape, onder de rok komt een bontrand
(Lanvin Boutique de Luxe en exclusief Kuiper) Hechts al even
exclusief: Bernard Perris couture in een beige ensemble met
borduursel.
Maaltje voor en
na een gouden
herfstdag
Gasthof Hirsch in het Limes-
gebied (500 m hoog) ligt in het
Zwabische Woud aan de Eben-
see. Eerst was het een herberg
voor door de bossen dwalende
houtvesters, later groeide het
établissement uit tot een hotel
dat voor zijn keuken het be
faamde „Relais du Silence"
voor de edele kookkunst, mag
voeren. Schassberger die veel
gouden medailles won op in
ternationale kooktentoonstel-
lingen en een in tres sant recep
tenboek schreef, heeft een spe
ciaal kostje voor gasten, die
door de herfstige bossen heb
ben gedwaald en hongerig aan
tafel neerstrijken.
Hier komt het
Holzfallers-entrecóte Per per
soon 160 gram entrecóte.
Roux Zoals bekend maakt
men een roux met boter en
meel. De roux van de chef
wordt verfijnd met een hand
vol in room gekookte fijnges
nipperde uien, 3 theelepels
sherry en 1 theelepel cognac.
Vleugje groene peper. Roux
op dikte afmaken, wat zout
toevoegen.
Saus Met krachtbouillon boter
en meel componeert men een
saus, waarin worden onderge
bracht: uien (naar smaak en
gesnipperd), 2 eetlepels gehak
te peterselie, 2 oude fijngere-
ven broodjes, 40 gram in blok
jes gesneden gekookte ham, 6
eieren, 4 eetlepels water, 30
gram uitgebakken spekjes
(zonder het braadvet natuur
lijk), zoveel cantharellen als u
lekker vindt (thans overal ver
krijgbaar), zout, peper, noot
muskaat naar smaak. Opdie
nen op goed verwarmd bord
en zowel roux als saus over de
met zorg toebereide entrecóte
opdienen.
PAGINA 11
De schrijver gaat ervan uit, dat het
nu eenmaal meer voldoening geeft
iets zelf te doen en daar bovendien
- soms veel - geld mee uit te sparen.
Werken met hout, glas, steen, metaal,
lijm, vulstof en kit wordt duidelijk
omschreven. Ook vaktermen en hun
betekenis worden uitgelegd. Het is
een van de meest praktische werken,
die op dit gebied zijn uitgebracht.
Met het boek in de hand kan men
als het ware zo aan het werk gaan.
Titel: Handig zelf doen; auteur: Pe
ter Richter, Uitgeverij "Zomer en
Keuning Boeken b.v., prijs 24,50.
Bij veel plantenliefhebbers
leeft het verlangen te experi
menteren. Aardig kunstje is
een los blad op het gordijn te
prikken en eens te kijken of
er karteltjes aan de zijkant
komen. Zodra er inkepingen
verschijnen, is het zaak het
blad goed in de gaten te hou
den, want dan zijn er „kinder
tjes" onderweg. Kleine plan
tjes komen eraan te hangen,
die als ze 1 1/2 2 cm hoog
zijn, voorzichtig van het moe
derblad moeten worden losge
maakt De babies kunnen zich
dan, gepoot in goede potgrond,
verder ontwikkelen. Normaal
vochtig houden is de bood
schap. Natuurlijk is hier spra
ke van een bepaald soort
„blad", dat onder de naam
„Broedblad", verpakt in kar
ton kan worden gekocht Het
is een nieuwe rage om zelf
uitheemse boompjes of plan
tjes te kweken. Zo bestaat er
ook het zogenaamde „Levend
blad" of de Tahitiboom (even
eens in kartonnen huisje te
koop). Hierin zit een boom
schijf in de vorm van een
damstuk. Het moet twee drie
weken in water liggen weken,
waarbij de schijf tweemaal
per week moet worden omge
draaid. Als er flinke knokkels
of spruitjes zichtbaar worden,
moet het hele geval met de
platte kant op goede potgrond
worden gelegd om verder te
ontspruiten. Men moet niet
bang zijn het eens te proberen.
Sommige bloemen en plan ten-
zaken geven er garantie bij
van de Consumentenbond.
(Ondermeer Pasaflora, Den
Haag.) Per kartonnetje: 4,50.
Wie erover denkt om zelf te gaan
behangen, schilderen, vloerbedek
king leggen of een tuinmuurtje ma
ken en een goede handleiding wil
hebben om daar geen buil mee te
vallen doet er goed aan bij zijn
keuze erop te letten of het beoogde
boek wel praktisch genoeg is. Het
pas verschenen boek, „Handig zelf
doen" is dat zeker wel. Peter Rich
ter, de samensteller van het boek,
heeft de juiste instelling om de doe-
het-zelver bij allerlei klusjes in en
om het huis behulpzaam te zijn. Hij
gaat er echter wel van uit, dat bij
het opknappen van het huis eerst
een plan moet worden gemaakt Men
kan niet zomaar beginnen met het
verbouwen, moderniseren of repare
ren van het huis, er moet lijn in
zitten. Maar als dat plan eenmaal
klaar is is het heel eenvoudig om in
het boek terug te vinden, wat men
dan precies moet gaan doen. Alles
staat erin over metaal bewerken,
tegels zetten en zelfs over nieuwe
beglazing.
TEKST: TINY FRANCIS
f
Nel Oosthout vijftig jaar aan
het toneel, een simpele consta
tering die een heel leven sa
menbalt tot één enkele zin. Nel
Oosthout vijftig jaar voor
drachtskunstenares, declama-
trice, solo-toneelspeelster, hoe
je het ook noemen wil. Gister
avond is ze voor dat mensenle
ven alleen op de planken met
de groten uit de wereldlitera
tuur uitgebreid gehuldigd in de
Haagse Kunstkring, waar een
tentoonstelling ter gelegenheid
van haar jubileum is ingericht
die er tot 5 november blijft
hangen. Op 16 november brengt
Nel Oostbout, februari van dit
jaar 75 geworden, bovendien
nog eenseen première in de
Koninklijke Schouwburg, „Ras-
poetin" van de schrijver Kla-
bund van wie zij al heel lang
ook „De krijtkring" op het re
pertoire heeft
Hoe je Nel Oosthout zou moeten
noemen is eigenlijk van secun
dair belang. Ze is in de eerste
plaats actrice en als je de sta
pels kritieken over de jaren
heen opslaat, kan je het van
links naar rechts en van hoog
tot laag nalezen. Wie Nel Oost-
houts kunst wil karakteriseren,
roept al gauw dat zij een actrice
is die geen gezelschap nodig
heeft, maar haar medespelers,
haar decors en attributen opge
borgen heeft in zichzelf, in haar
markante gezicht, in haar bij
zondere timbre en vooral
in haar handen. Toch was die
keus voor de kunst in haar een
tje geen vooropgezette bij Nel
Oosthout. In een interview uit
1940 zegt ze zelf heel duidelijk
op de vraag hoe haar toneel
avonden ontstaan zijn: „Wel uit
vertwijfeling, omdat ik aan het
toneel nooit iets van belang te
doen kreeg. Vijf jaar lang was
ik bij het Verenigd Toneel van
Verkade en Verbeek. Toen ik
daar kwam dacht ik: Zie zo, nu
kun je laten zien waartoe je in
staat bent. Ik was dolgelukkig
en heel geduldig. Ik kreeg ech
ter nooit meer dan kleine rolle
tjes te spelen, een ouwe gekke
juffrouw, een werkster, etc.
nooit iets groters, waarmee ik
de aandacht had kunnen trek
ken op een bijzondere manier".
Als je dat vandaag naleest, ga
je geloven in een soort voorzi
enigheid voor het toneel. Want
zonder die onvrede van weleer,
had Nel Oosthout misschien niet
geworden wat ze is en had Ne
derland nooit haar gebeeld
houwde solo-vertolkingen kun
nen zien. Een makkelijke keus
was het intertijd niet, zoals solo
toneel meestal uit nood ontstaat.
Bij een Henk van Ulsen en een
Jules Croiset kan je van een
vrije keus spreken, vrouwen als
Charlotte Kohier (kortgeleden
overleden), een jongere collega
als .Nel Kars en nu sinds kort
ook Caro van Eyck hebben die
stap duidelijk gedaan omdat er,
of permanent of tijdelijk, geen
gelegenheid was hun talent bij
de „gewone" toneelgezelschap
pen te ontplooien. Nel Oosthout
doet die stap gesteund door
haar man, de cellist Albert van
Doorn, in 1932 en vanaf die tijd
speelt ze overal waar een
schouwburg of iets wat daar
voor doorgaat is. Henriette Ro
land Holst (Thomas More), Kla-
bund, Theun de Vries, Goethe
(Iphigeneia), Racine, Capek,
Gallico, Tagore, Couperus, Io-
nesco, Belcampo en Vestdijk.
Maar niet alleen Nederland is
haar werkterrein geweest Wie
de indrukwekkende lijst van
haar huldigingscomité doorleest
vindt tussen Bertus Aafjes en
de heer W. van Zijll, secretaris
van de N.S.F. en diens vrouw
meer dan 160 namen plus een
ere-comité met daarbij ambas
sadeurs van India en Israël. In
mei 1946 trad Nel Oosthout na
melijk voor het eerste in de
Engelse taal op in Coventry,
met „De krijtkring". De kritie
ken zijn zo goed dat Birming
ham en Londen volgen. Het En
gels en het buitenland zullen
voortaan niet meer uit het to
neelleven van Nel Oosthout zijn
weg te slaan: Zuid- en Centraal
Amerika, Indonesië, India (waar
enkele liefdadigheidsvoorstellin
gen 30.000 opbrengen waar
van een schooltje wordt ge
bouwd), Israël en Amerika. In
1965 schrijft een krant in Kara
chi: „Een voorstelling die alle
begrenzingen van leeftijd, sexe,
landsaard en karakter over
brugde. Zij was die tijd, zij was
die kracht, zij was het goede, zij
was het kwade, zij was het ras,
de mensheid, zij was de we
reld". „Een bovenmenselijke
virtuositeit" voegt The Jerusa
lem Post daar ongeveer te zelf-
der tijd aan toe.
Lauweren heeft Nel Oosthout
hout inmiddels te over mogen
oogsten. Ze zal er voorlopig ech
ter niet op gaan rusten. Je kan
haar als toeschouwster nog
steeds bij collega's van de gezel
schappen zien waar zij nooit bij
terecht gekomen is; binnenkort
volgt haar nieuwste première,
„Raspoetin", het verhaal van de
raadselachtige „moesjik" die
zo'n grote rol in het leven van
de laatste Russische tsarenfami
lie zou spelen. „Ik geloof dat ik
op het toneel iets leeftijdsloos
krijg", zei ze zelf eens. Aan af
scheid denkt ze niet zolang haar
concentratievermogen niet min
der is dan zo'n twintig jaar gele-
dea „Wacht maar..." heeft ze
haar eigen levensverhaal ge
noemd dat (nog onuitgegeven) te
boek staat. Nel Oosthout, een
vitale 75-jarige die beloftes voor
de toekomst blijft doen.
BERT JANSMA
ADVERTENTIE
Vijf maanden zijn verstreken sinds de verkie
zingen en nog steeds schittert een tweede kabinet
Den Uyl door afwezigheid. Dat moet voor alle
redelijke, progessieve mensen in ons land een teleur
stelling zijn. Want hadden zij de PvdA er niet tien zetels
bij gegeven in de Tweede Kamer?
En was de PvdA daarmee niet de grootste partij
gebleven? En mocht de PvdA daarom misschien
vragen om acht ministers, zodat het beleid van
eerlijk delen zou worden voortgezet? En mocht de
PvdA een aantal redelijke eisen stellen over de posten
die zij in zo'n kabinet zou willen bezetten?
Meer dan twee miljoen achthonderdduizend mensen
vonden van wél op 25 mei.
Het CDA zei nee, zonder daarvoor steek
houdende argumenten te hebben. Hun "redelijkheid"
bleek alleen met de mond beleden. Praten met de
CDA over samen regeren kostte vijf lange maanden,
en menig teleurstelling. En met het resultaat tot nu toe
is lang niet iedereen tevreden. Sommigen zeggen
dat het landsbelang nu voorgaat en dat de PvdA,
ondanks alle bezwaren, ondanks alle teleurstellingen,
aan de slag moet om de problemen in ons land op te
lossen. Anderen vinden dat dit tweede kabinet
Den Uyl in wording niet vooruitstrevend genoeg zal
worden om de problemen echt goed aan te kunnen
pakken. De vraag is: hoe verder?
Dat mogen, nee dat moeten de leden van de
partij zeggen. Want voor alles is de PvdA een open,
democratische partij waar niet enkelen in het geniep
beslissen voor velen. Deze week komen overal in het
land PvdA afdelingen in openbare vergadering bijeen.
Zij zullen zich uitspreken vóór of tegen dit kabinet
Den Uyl. U bent daar welkom. Als lid om mee te
beslissen. Als kiezer om tenminste mee te praten.
Zaterdag 5 november zullen de afgevaardigden op
het buitengewoon congres in Den Haag uiteindelijk
beslissen. Nederland houdt zijn adem in.
Laat de PvdA niet stikken.
Wie rood stemde op 25 mei,
wordt vandaag lid van de PvdA.
Naam:
De contributie bepaalt u zelf aan de hand van het
inkomen. Stuur de bon in een enveloppe zonder
postzegel aan PvdA antwoordnummer 8404,
Amsterdam. vr.
