6%
Robert Mitchum ziet
eigen films alleen
als hij betaald krijgt
Bisschoppensynode wil algemene
richtlijnen godsdienstonderricht
James Bond zorgt voor pretentieloos IcS
ATHOS BREEKT MET
PATRIARCHAAT
VAN MOSKOU
PROJECT „ZENDING IN NEDERLAND"
MAAKTE VEEL LOS IN ALLE KERKEN
Kijk ze eens kijken
naarje.Jnjegrof
gebreide kabelspencei
van
En daaronder dt
new look bandplooL
broek in tweedot
flannel vo<n
jaren,
Praktisch eenstemmig hebben
de 204 leden van de rJc bis
schoppensynode in het Vati-
kaan er zich voor uitgespro
ken, dat de paus richtlijnen
voor het godsdienstonderricht
zal uitgeven, die gelden voor.
de gehele kerk. De bisschop
pensynode houdt zich bezig
met het godsdienstonderricht
vooral voor kinderen en jon
geren.
Na een week van algemene
inleidingen en een tweede
week van commissievergade
ringen worden deze week de
resultaten van de commissie
vergaderingen aan de algeme
ne vergadering medegedeeld.
De synode zelf zal zich aan het
einde van haar bijeenkomst
eind volgende week beperken
tot een algemene verklaring
met daarin een bijzondere
boodschap aan de jeugd. De
gedetailleerde uitwerking der
besprekingen en conclusies
wordt aan de paus overgela
ten, dat wil zeggen aan zijn
naaste medewerkers in de Ro
meinse curie.
Een enquête onder de synode
deelnemers heeft uitgewezen,
dat de synode zich uitdrukke
lijk als adviserend lichaam
wenst te beschouwen. Hiermee
is de gedachte van het Vati-
kaanse concilie, dat de synode
een collegiaal medebesturend
De voordrachten van de Afri
kaanse bisschoppen hebben
op de bisschoppensynode in
Rome tot nu toe het meest de
aandacht getrokken, volgens
de Amerikaanse aartsbisschop
Bernardin op een persconfe
rentie. Met name de zeventig
Oostafrikaanse bisschoppen,
verenigd in de regionale bis
schoppenconferentie Amecea,
hebben zich de afgelopen
maanden intensief voorbereid
op de synode. Een en ander is
financieel mogelijk gemaakt
door de Pauselijke Missiewer
ken in Nederland en Duits
land.
In overleg met de Amecea
(waarin samenwerken de bis
schoppen van Kenya, Tanza
nia, Oeganda, Malawi, Zambia
en Soedan) hebben de Pause
lijke Missiewerken in totaal
dertigduizend gulden ter be
schikking gesteld (Nederland
10.000 en Duitsland 20.000 gul
den). Met dat geld is onder
zoek uitgevoerd in de Oostafri
kaanse landen. De resultaten
daarvan dienden als basis
voor de voordrachten van de
bisschoppen op de synode.
Voor de Pauselijke Missiewer
ken, die de r.k. kerken steunen
in de derde wereld, wordt, als
gemeld, zondag in alle kath
olieke parochies gecollecteerd.
KORTE METTEN
De oud-katholieke aartsbisschop van Utrecht, mgr. M. Kok en
de bisschop van Haarlem, mgr. G. A. van Kleef zullen deelne
men aan de internationale bisschoppenconferentie van deze
kerk, die volgende week wordt gehouden in Scranton in de
Amerikaanse staat Pennsylvania. Daar is de grootste oud-kath
olieke kerk, te weten de Poolse katholieke nationale kerk met
350.000 leden, gevestigd. Mgr. Kok is ambtshalve voorzitter van
de conferentie, die voor het eerst in de Verenigde Staten wordt
gehouden en wel bij gelegenheid van het gouden priesterfeest
van de voorzittende bisschop daar, mgr. Thaddeus Zielinski.
De Afrikaanse geestelijke James Kauluma is als eerste zwarte
geestelijke benoemd tot bisschop van het anglicaanse bisdom
Dam ar al and, dat Namibië omvat. Drie blanke voorgangers van
Kauluma (Robert Mize, Colin Winter en Richard Wood) werden
uitgewezen wegens kritiek op het Zuidafrikaanse regiem Kaulu
ma verblijft nog in de Verenigde Staten, waar hij bezig is te
promoveren. In januari zal hij in zijn ambt worden bevestigd.
De boeddhistische tempel der „Blauwe wolken" in Peking is
weer opengesteld. In deze tempel bevindt zich het gedachtenis
monument voor Soen Yat Sen, de in 1925 overleden „vader
der Chinese republiek". De tempel werd gesloten tijdens de
culturele revolutie, vooral ook omdat de weduwe van Mao er
zich aan ergerde, dat de mensen zoveel eerbied bleven tonen
voor de „democraat" Soen Yat Sen. Men neemt aan, dat nu
ook andere beroemde oud tempels weer voor bezoek zullen
worden vrijgegeven.
De orthodoxe monnikenge
meenschap van de heilige
berg Athos heeft met het rus-
sisch-orthodoxe patriarchaat
van Moskou gebroken. Aanlei
ding is de bereidheid van de
Russen om in dringende ge
vallen ook katholieken toe te
laten tot de sacramenten.
Ook de betrekkingen tussen
Athos en het patriarchaat van
Konstantinopel zijn al jaren
slecht, omdat de konservatieve
„Het was een goed projekt,
want het heeft gewerkt Het
sprak de kerkmensen aan, ze
wilden graag meedoen. Ze wa
ren actief. De werkgroep in
Den Haag blijft bestaan en
gaat werken in de Haagse ker
ken."
De Haagse hervormde predi
kant, ds. W. P. ten Kate, heeft
dit vastgesteld na de slotcon-
sultatie in Driebergen van het
oecumenisch beraad „Zending
in Nederland". Ds Ten Kate is
•een van de pastores, die zich
plaatselijk heeft beziggehou
den met de voorbereiding en
uitvoering van het project, dat
enkele maanden heeft gelopen
en waarbij onder meer een
aantal buitenlandse christenen
naar Nederland werd gehaald
om de kerken in Nederland
kritisch te bekijken.
Tijdens de slotbijeenkomst
bleek één resultaat van het
project in ieder geval te zijn,
dat door ajle kerken heen veel
is losgemaakt.
Kritiek was er ook. Niet alleen
van de buitenlanders, maar
van Nederlandse deelnemers
aan het project in de regio's
en van organisaties. Zo was
men bang, dat met het rapport
van de buitenlandse christe
nen en andere resultaten van
het project niets gedaan zou
worden. Enkele deelnemers
wilden dan ook een duidelijke
toezegging dat in de toekomst
meer soortgelijke projecten
zouden plaatsvinden.
Ook vroeg men zich af waar
om het nodig was geweest om
mensen uit verre landen naar
Nederland te halen: zou niet
dezelfde kritiek zijn gekomen
van Nederlandse „dissidenten"
christenen, die de kerk niet
meer zien zitten?
Wat concrete plannen na dit
project betreft, zei ds. R. J.
van der Veen van de Neder
landse Zendingsraad: „De ver
antwoordelijkheid ligt nu in de
bezochte regio's (Den Haag,
Amsterdam, Heerlen en Gro
ningen). Wij hopen, dat deze
regio's model zullen staan
voor andere streken in ons
land en dat er in heel Neder
land een samenwerking zal ko
men tussen de kerken om
daadwerkelijk aan de proble
men, die naar voren zijn geko
men, te werken. Er zijn ook
folders gedrukt door de her
vormden en gereformeerden,
gesteund door de rooms-kath-
olieken, waarin vragen zijn ge
formuleerd rond de centrale
vraag: Waar ligt de zending/-
missie van de kerk in Neder
land?" aldus ds. Van der Veen.
De baptistendominee, Ruben
Lores, uit Costa Rica, wilde
daaraan toevoegen, dat hij en
zijn collega's niet zoveel nieu
we dingen hebben opgemerkt
Het verschil ligt in het feit, dat
de bezoekers aandringen op
een diepgaande analyse van
de situatie van kerk en maat
schappij. „En dan bedoel ik
,niet een heleboel statistieken
of een onderzoek. Maar een
werkelijk diepe analyse. Het
zal dan misschien blijken dat
er in de kerken radicale veran
deringen moeten komen. De
kerk moet dat proces van ver
andering aandurven en begin
nen. Nederland kan dan, met
al zijn bronnen, een voorbeeld
worden voor andere landen,"
/aldus ds. Lores.
Athos-monniken sterk gekanj
zijn tegen de oecumenische act
tiviteiten van Konstantinopel. 6
Athos valt onder verschillend*
patriarchaten, omdat de mont
niken op Athos uit verschillen'!
de orthodoxe kerken afkomfi
stig zijn. De republiek omval
twintig kloosters, is autonoom)1
maar valt onder de soevereinii
teit van Griekenland. De laat!»
ste jaren waren de betrekkini
gen tussen Moskou en Athos
nauwer geworden: het patriar
chaat van Moskou liet met toe
stemming van de Griekse re-L
gering Russische monniken
naar Athos gaan, waar df
monnikengemeenschap in een
steeds sneller tempo dreigt uif
te sterven. In de zestiende*
eeuw telde Athos veertigdui*
zend monniken, in 1972 not
maar ruim elfhonderd.
Achter de plotselinge breuk»
tussen Moskou en Athos zien.
kerkelijke waarnemers echter
diepere achtergronden. Im-L
mers de beslissing om kath-f
olieken tot de sacramenten toe*
te laten is jaren geleden alïj
door de Moskouse synode ge-r'
nomen. Men vermoedt dat def
Griekse kloosters bang zijnf
voor een wederopleving vanr
de Russisch-orthodoxe invloedr
op Athos: vóór de Russischer
revolutie in 1917 telde Athos®
meer dan drieduizend Russi-L
sch-orthodoxe monniken, on-*
geveer de helft van het totaal F
aantal monniken. En ook del
Grieks-orthodoxe kloosters r
zien in deze tijd hun monni-k
ken-aantal snel dalen.
Mitchum, lui achterover in z'n Amsterdamse
hotelkamer: Roept u maar.
een kat-en-muisspelletje
waaraan hij misschien ook
nog wel een beetje plezier
kan beleven. En als het via
z'n uiterlijk („Hoe komt u
toch aan dat handelsmerk
dat u er altijd vermoeid
uitziet, meneer Mitchum?"
„Omdat ik zo weinig slaap
krijg") op vragen, publiek
en journalisten komt, gaat
de kraan langzaam aan
open.
Dorpsgek
Robert Mitchum: „Ik kom
een man in Oklahoma te
gen die me staande houdt
en zegt Hé Mr. Mitchum,
ik heb u pas in de film
gezien, geweldig, hoe heet-
ie ook weer? Ik zeg: Ik zou
't niet weten. Hij: Ja, maar
u speelde er toch in mee?
Er zat ook een paard in en
een meisje. Kom, u weet
toch waar ik 't over heb?
Of opmerkingen als: Me
neer Mitchum, hoe ont
houdt u al die tekst toch?
En dan heeft de journalist
die het zogenaamd „diepe
interview" gaat plegen. Of
ik volgens de „methode
Stanislawski" werk, of vol
gens een andere Rus. Ik
heb 'm verteld dat ik vol
gens de methode Smirnoff
speel (voor niet-kenniser:
Een wodka-merk) en jawel
hoor, hij schrijft: Mitchum,
leerling uit de Smirnoff-
school. Nee, ik haat journa
listen niet. Ik begrijp best
waarom ze me dingen vra
gen. Ik ben de bezienswaar
digheid, ik ben de dorps
gek: Ja hoor, hij kan ook
eten, geef 'm maar een ape
nootje. 't Is niet makkelijk
om zo'n „freak" te zijn. Ik
sta daar metersgroot op het
doek en iedereen kent mij,
maar ik ken niemand."
Over filmen zelf hoef je
van Mitchum ook geen lyri
sche tirades te verwachten:
„Als acteur ben ik een stuk
van het meubilair. Ze heb
ben me me om m'n mooie
gezicht genomen en ze ver
tellen me wel of ik van
links naar rechts moet
schuiven of omgekeerd. Ik
heb allang afgeleerd me
verder met de film te be
moeien. Tegen regisseur
Robert Clouse van „The
Amsterdam Kill" heb ik in
het begin nog twintig minu
ten staan praten over het
hoe en waarom en wat ik
dacht van de film. Ik ben
uitgepraat en hij begint me
teen over iets anders. Die
man is gewoon doof-in-ste-
reo. En dat communicatie
probleem heb je voortdu
rend. Film is als kunstvorm
begonnen, maar volkomen
uit de hand gelopen. Film
wordt door commerciële
factoren bepaald, of door
dat de producer toevallig
een vriendinnetje heeft die
er haar achterste in wil la
ten zien. Ik ga niet eens
naar m'n eigen films kij
ken, als ze me d'r niet voor
betalen. Nee, zonde van de
twee uur dat ik niks had
kunnen doen. Ik speel om
dat ik dat blijkbaar goed
doe, want ze vragen me
steeds weer. En ik ben de
goedkoopste acteur die er
rond loopt. Ik kom op tijd,
ken m'n tekst en als de
heren denken dat ze zich
een verongelukte Mitchum'
kunnen permitteren doe ik
m'n stunts ook zelf. De
stuntman van „The Am
sterdam Kill" is me nog een
jaar diner-tjes schuldig
voor al het werk dat ik
voor 'm gedaan heb."
Toilet
Wie zou gaan denken dat
Mitchum een tragisch, te
leurgestelde figuur is,
krijgt van hem onmiddel
lijk de kous op de kop: "t
Is mijn vak en dat doe ik.
Ik neem rollen aan omdat
het onderwerp me interes
seert, of omdat me het me
op een andere manier goed
uitkomt. Voor „Midway"
werd ik gebeld voor de rol
van generaal Fletcher. Hoe
lang gaat dat duren, vroeg
ik. Tien weken. Vergeet 't
maar, zei ik. Of ik dan een
andere generaal zou willen
spelen. Vijf weken op een
oorlogsschip. Nou haat ik
die dingen, dus dat ook
niet Word ik weer gebeld,
of generaal Halsey iets
voor me is. Eén dag en dan
nog in bed. Dat leek me
ideaal, ik heb 't gedaan en
't geld ervoor aan het Mo
tion Picture Relief (Steun)-
Fonds gegeven. De meeste
films zijn waardeloos. Ik
kreeg het script van „The
Sorcerer" (een werkje in
Excorcist-stijl) in handen
voor een rol. Ik moest naar
het toilet rennen om over
te geven. Een film van re
gisseur Billy Friedkin, die
daarvoor al die ellendige
„French connection" had
gemaakt: Een hoop autora
cen door New York, en ver
der een namaak-film over
drugs. Want 't gaat hele
maal niet om wat er in die
film gebeurt, 't Gaat er om
dat die miljoenen aan her
oine die ze toen gepakt heb
ben, daarna bij de politie
spoorloos verdwenen zijn.
Aan „The Amsterdam Kill"
ben ik begonnen omdat 't
onderwerp me iets zei, om
dat ik ervoor naar Amster
dam en Hong Kong kon,
omdat ze me een gratis
lunch hadden beloofd en
omdat ze me ook nog wat
geld aanboden. Natuurlijk
interesseren drugs me. Ik
kijk om me heen, ik ben
getuige. Ik heb „The Am
sterdam Kill" nog niet ge
zien, kan er niets over zeg
gen, maar het script laat
wel iets zien van de macht
van drugs, van de dubbel
rollen die allerlei mensen
er om economische en poli
tieke redenen mee spelen.
Het drugprobleem moet op
een veel hoger niveau dan
dat van de politie worden
aangepakt De Verenigde
Naties zouden zich ermee
behoren te bemoeien. Want
't maakt mensen slaven en
er bestaan toch wetten te
gen slavernij?"
In de loop van het gesprek
is Robert Mitchum veran
derd. Hij lardeert z'n be
toog nog steeds met kracht
termen, maar is van achter
uit z'n bank naar voren ge
komen. Robert Mitchum,
de filmster die geen films
ziet („De enige films waar
ik achter kan staan zijn
technische films, documen
taires, waarin werkelijk
verteld wordt waarom 't
gaat"). Robert Mitchum die
niet tot de „jetset" van
Hollywood behoort („Ik
heb niet één wijnhandelaar,
niet één modehuis of een
coiffeur. Ik ben nog nooit
van m'n leven twee keer
naar dezelfde kapper ge
weest. Robert Mitchum
heeft zich bloot gegeven en
in de lift op weg naar bui
ten bedenk je dat 't eigen
lijk best een goeie vent is.
„Nee", verbetert de begelei
dende publiciteitsman van
de filmmaatschappij. „Nee.
Hij is eerlijk".
BERT JASMA
BREESTRAAT-LEIDEN
ARNHEM Met de nieuwste
James Bond film „The spy who
loved me", die pas rond kerst
mis in Nederlandse première
zal gaan, werd de filmweek
1977 gisteravond op luchtige
wijze afgesloten. Een door de
onvermoeibare cinefielen nogal
bekritiseerde keuze, maar de
meesten die de hele filmweek
hadden uitgezeten met vaak
moeilijke en vermoeiende films
in de laatste avondvoorstelling,
na een toch drukbezette dag,
vonden het best dat zij nu eens
niet behoefden na te denken.
Een film als Valerio Zurlini's
„De woestijn der tartaren" naar
de roman van Dino BuzzaU,
vergt bijvoorbeeld veel meer
van de toeschouwer in de laat
ste avonduren, omdat in een
Kafka-achtige sfeer gewacht
wordt op de actie, die niet
komt.
In wonderschone beelden laat
Zurlini zien hoe de jonge luite
nant Drogo wordt gedetacheerd
in het afgelegen fort Bastiano
aan de noordgrens uitkijkend
op de onherbergzame woestijn
der tartaren. Met veel zorg
schetst de regisseur vervolgens
het leven van de officieren, een wordt gestuurd, aan de horizon
kleine elitegemeenschap, die ver duizenden ruiters verschijnen.
Fümweéh
Arnhem
1977
1
n
volle concentratie van de toe- bleven en dat gaf regisseur 1
schouwer vergt. wis Gilbert de vrije hand <f
allerlei onwaarschijnlijke ave
Dit is niet nodig met de nieuwe turen in te lassen met Egypte"
James Bond film, die weer zeer Sardinië als voornaamste loi
vele spektaculaire stunts en gro- ües.
teske, op effect berekende sce
nes bevat, maar als verhaal wei
nig orti het lijf heeft. Scheeps-
magnaat Curd Jürgens is dit
keer de grote booswicht, die in
Vooraf werd op deze slotavoF
Paul Driessen's in Annecy ni
de Grand Prix bekroonde tekej
film „David" vertoond, een vi
zijn drijvend laboratorium van de weinige korte Nederland'
achter een toetsenbord de we- films in het hoofdprogramn
van de bewoonde wereld al ja- Met een sterrenbezetting met reld wil vernietigen om er een van de Filmweek. Dit in tege
wacht op de wijand, die zich ondermeer Max von Sydow, Vit-
niet laat zien. Al Drogo's pogin- torio Gassman, Jean Louis Trin- plaats te stellen. Als hij echter het werk van Nederlandse i
gen om overplaatsing te krijgen, tignant, Philippe Noiret en Jac- voor dit doel ook atoomduikbo- neasten een betere kans kree
ques Perrin en een fascinerend ten gaat kapen, komen de Britse Maar ja, de vertoonde filij"
en Russische geheime dienst in
de vorm van Roger Moore en
Barbara Bach. Van Ian Flemin
g's boek is alleen de titel overge-
mislukken en hij wordt
soort gevangene van zijn omge- natuurlijk decor, dat ergens i
ving. De ironie wil, dat juist als
hij na jaren als een wraak om
gezondheidsredenen naar huis
de buurt van Teheran te vinden
is, heeft Zurlini een beklemmen
de film gemaakt, die echter de
worden steeds langer en latl
steeds minder ruimte over vo|
het bijwerk.
OTTOMHJ
PAGINA 4
Een afspraak voor een in
terview hebben met film
ster Robert Mitchum bete
kent van te voren gewaar
schuwd worden, sombere
seinen van bezorgde colle
ga's: „Pas op, hij veegt de
vloer met je aan. 't Is een
kreng, hij haat inter
views." Je wil je wapenen,
maar je weet niet hoe en
als Mitchum als een niet-
geamuseerde slaapwande
laar voor de foto hij het
Amsterdams Hotel de l'Eu-
rope staat, krijg je pats,
boem de bevestiging. Je
hoort dat mevrouw Mit
chum ergens in Amster
dam op weg is na^r een
museum, je vraagt - om
maar een simpele opening
voor een straatgesprekje te
hebben - of hij met de hele
familie is en Mitchum
komt met: „Ja, en ik ben
érg bezorgd over m'n
grootmoeder. Die ligt in
het hotel op me te wach
ten." Robert Mitchum,
Amerikaans ster-acteur in
zo'n zeventig films, ver
moeid en slaperig ogend
fenomeen, privé en op het
witte doek thuis in de har
de, cynische rollen van de
man die het allemaal niet
kan schelen en dat in ste
vig taalgebruik laat mer
ken. 't Is 'm.
Mitchum heeft nog meer in
petto. De fotograaf die hem
in de richting van een rond
vaartboot sleept krijgt te
horen: „Gaan we nog ver?
Heb je m'n paspoort no
dig?", een vraag naar een
nieuwe film beantwoordt
hij met niet voor krantele
zers weggelegde scabreuze
onzin en op z'n hotelkamer
komen er eerst geen andere
antwoorden dan ronde ja
en nee's. Wil Mitchum geen
antwoorden geven, speelt-ie
een prikkelspelletje hoever
hij kan gaan, of is die hou
ding alleen maar een faca
de vraag je je af. Robert
Mitchum, zestig jaar, is in
Amsterdam voor de we
reldpremière van „The Am
sterdam Kill", een in Hong
Kong en Neerlands hoofd
stad opgenomen film over,
hoe kan het anders, de her
oïnehandel en de bestrij
ding ervan. Een werkstukje
van regisseur Robert Clou-
se die het mocht vervaardi
gen in opdracht van de
Chinese producer Ray
mond Chow, groot gewor
den via de bami-westerns
van bloed, zweet en karate.
Mitchum is er een zelf aan
de naald geraakte, ontsla
gen agent van de narcotica
brigade in die het spoor
teruggevonden heeft en aan
een alles-of-nietsêenmans-
kruistocht begint
Mitchum, groot hoekig, de
borst stereotiep vooruit,
overheerst de film op een
manier die een Amerikaan
se journaliste eens tot de
uitspraak bracht: .Mit
chum is een van de weinige
acteurs die indrukwekken
der worden naarmate ze
ouder zijn Hij ziet er ge
weldig uit, alsof hij van
geen rimpel in z'n gezicht
spijt heeft" Die Mitchum
mag „The Amsterdam Kill"
een publiciteitsstootje hel
pen geven Hij gaat er in
de hotelkamer lui voor ach
terover zitten met een air
van Roept-u-maar. Je zou
je een soepeler public rela-
tionsman kunnen voorstel
len. Maar na nog wat gek
kigheid zijnerzijds komt er
speling in Mitchums mar
kante kop. De wenkbrau
wen gaan naar een meer
geamuseerde stand om
hoog, z'n ogen gaan monke
len alsof hij bezig is aan
LEIDSE COURANT DONDERDAG 20 OKTOBER
