Leidse Courant | 1977 | 19 oktober 1977 | pagina 7

Gezagvoerder na vlucht
weer aan kapers uitgeleverd

Franse anti-rookwet van kracht geworden

Koopjes bij
liquidatie
dierentuin

britse adviseurs hielpen
dt als in Drente ook
u uitse commandoes

„WE WERDEN ALS BEESTEN BEHANDELD"

Praagse
dissidenten
na proces
veroordeeld

^jïENLAND

LEIDSE COURANT

WOENSDAG 19 OKTOBER 1977 PAGINA 7

elifen anti-terreurcommando's van de Duitse Grenswacht
vjcesvolle actie in Mogadisjoe terugvloog naar Bonn.

srlaten het vliegtuig dat her

HEDIE GRANAAT DEED HET WEER GOED

1

DEN (AP) De Westduitse antiterro-
i brigade heeft bij haar bestorming
iet gekaapte vliegtuig op het vliegveld
Wogadisjoe gebruik gemaakt van een
m Brits wapen. De „stun-grenade"
lp het wapen genoemd wordt is ontwik-
^'door een elite eenheid van hët Britse
en bedoeld om een gewapende tegen-
Ier uit te schakelen voordat hij het
kan openen. Twee officieren van deze
r eenheid, het „Special air services regi-
5 1" (SAS), hebben de Westduitse com-
,io-eenheid op het Somalische vliegveld
yiseerd.

ministerie weigerde commentaar te leve-
e pp de berichten als zouden de Westduit-
glvan het wapen gebruik hebben ge-
De wapens zijn geheim, aldus het'

fsterie. Goedingelichte militaire kringen
1J en echter dat de SAS de wapens aan
f. Duitsers ter beschikking hadden gesteld,
wapen vormt wellicht het antwoord op
grootste obstakel in de bestorming van
yristen, namelijk, het gevaar dat zij hun
doden voordat zij kunnen worden
termeesterd. De granaat veroorzaakt naast
zware knal een enorme lichtflits. Deze
j^binatie verlamt de boosdoener geduren-
rpngeveer 10 seconden binnen welke pe-
e het reddingscommando zijn werk moet
i om te voorkomen dat de man weer
^oende tot zijn positieven komt om zijn
"laars te doden. De Amerikaanse ambas-
in Somalië die twee waarnemers op het
gveld had geposteerd meldde dat de
lorming werd ingeleid door de ontplof-
1 van verscheidene granaten op ongeveer
^honderd meter voor de neus van het

toestel. Van de verwarring veroorzaakt door
de enorme lichtflitsen en het geweldige la
waai maakten de commando's vermoedelijk
gebruik om het vliegtuig van achteren bin
nen te dringen en de kapers buiten gevecht
te stellen.

De Westduitse bondskanselier Helmut Sch
midt had al eerder op de dag de Britse
premier James Callaghan in een telegram
bedankt voor zijn raad en actieve steun in
het kapingsdrama. In zijn telegram verwees
Schmidt naar de hulp van Britse deskundi
gen bij de pogingen van de federale regering
om de kaping tot een goed einde te brengen.
Dit is trouwens niet de eerste keer dat leden
van de SAS geassisteerd hebben bij de
oplossing van een gijzeling. Twee of drie
SAS officieren hielpen in juni van dit jaar
de Nederlandse regering bij het maken van
de plannen voor de bestorming van de trein
bij de punt en de school in Bovensmilde.
Ook bij deze kapingszaak zouden de „stun-
-grenades" beschikbaar zijn gesteld, maar
voor zover bekend is daar geen gebruik van
gemaakt.

Het SAS regiment wordt overigens omgeven
door een waas van geheimzinnigheid. Door
het toenemende terrorisme is het aantal
eenheden van deze dienst echter uitgebreid.
De SAS werd in de tweede wereldoorlog
opgezet voor sabotagedoeleinden diep in vij
andelijk gebied. Op het ogenblik wordt het
elite regiment voornamelijk getraind in anti-
terreur technieken. Zij zijn al ingezet bij de
gewelddadigheden in Noord-Ierland en bij
de terroristische activiteiten in Londen en
op het Londense vliegveld Heathrow.

FRANKFORT PUI/AFP) - De terroristen
hebben de gijzelaars in de Landshut als
beesten behandeld, zo heeft één van de
bevrijde passagiers van de Lufthansa-ma
chine dinsdag gezegd. Zij mochten niet
opstaan en zelfs vaak niet naar de toilet.
Er is geslagen en getrapt en de kinderen
werd het zwijgen opgelegd. Jürgen Schu
mann, de gezagvoerder van het gekaapte
Lufthansa-toestel Landshut werd door de
kapers, dood geschoten nadat hij er in Aden
in geslaagd was uit het vliegtuig te ont
snappen. De piloot ging na de noodlanding
op de luchthaven van Aden naar buiten,
aldus de gijzelaar, een vrouw die haar
naam niet wilde noemen. Hij wilde het
vliegtuig van buiten controleren om te zien
of er iets was gebeurd. Toen hij eenmaal
buiten was, rende hij weg.

In een gesprek met de Zuidjemenitische
autoriteiten dreigde een van de vier kapers
toen volgens de vrouw om het vliegtuig met
alle inzittenden op te blazen als de piloot
niet zou worden uitgeleverd.

Hij werd uitgeleverd en meteen doodgescho
ten, vertelde de vrouw, die met verslagge
vers sprak nadat zij en 79 andere ex-gijze
laars uit de Somalische hoofdstad Mogadis
joe in Frankfort was teruggekeerd.
De vrouw zei dat zij bij het eerste schot
flauw viel. Ik kwam weer bij kennis en zag
hoe hij langs mijn stoel werd gesleept, door
een van de passagiers zo zei zij.
Onderminister Hans-Jürgen Wischnewski,
die het gekaapte Luthansa-vliegtuig op zijn
tocht door het Midden-Oosten naar Somalië
was gevolgd om met de kapers te onderhan
delen, zei dat de Westduitse regering een
onderzoek instelde naar de berichten over
Schumanns ontsnappingspoging.

De vrouw die het verhaal over de moord
op de gezagvoerder aan de pers vertelde,
beschreef de actie van de Westduitse com
mando's als een perfecte operatie. Ik zat
gelukkig bij de nooduitgang, vertelde zij. Ik
hoorde niets, zelfs niet het kleinste geluidje.
En toen viel iemand boven op ons. Alles wat
ik hoorde was: hoofden naar beneden, iede
reen en iemand dekte ons met zijn lichaam
en ze riepen: hoofden naar beneden, niet
bang zijn.

Een andere vrouw, die ook haar naam niet
wilde noemen, zei dat een aantal van de
gijzelaars onder hun stoelen waren gekro
pen toen de commandoactie begon.

En toen kwamen er ontploffingen en iemand
riep: naar buiten, naar buiten maar niemand
durfde zich te bewegen. Volgens de vrouw
hadden de meeste passagiers tijdens de vijf
dagen van hun gijzeling goede hoop op
redding gehouden. Het is waar dat we di
kwijls dachten dat het einde was gekomen,
vertelde zij, maar we vatten telkens opnieuw
weer goede moed.

Een van de mannelijke ex-gijzelaars zei dat
alle vier de luchtpiraten Arabieren waren.
Een andere passagier was het daar mee eens
ja, het waren vier Arabieren, twee jongens
en twee meisjes. Ze onderhandelden in het
Engels maar onder elkaar spraken ze Arabi
sch.

Marion Schumann, de weduwe van de door de
terroristen doodgeschoten gezagvoerder van de
Boeing 737, gisteren tijdens de herdenkings
plechtigheid op het vliegveld van Frankfurt.

Een jongeman die voor het vertrek van de
ex-gijzelaars uit Mogadisjoe door de West
duitse telvisie werd geïnterviewd, vertelde
dat de kapers hadden geëist dat de gezag
voerder tegenover de passagiers zou beken
nen dat hij geprobeerd had te ontsnappen.
Hij moest in het gangpad van het vliegtuig
knielen nadat de Jemenitische autoriteiten
op de luchthaven van Aden hem naar het
vliegtuig hadden teruggestuurd, zo zei hij.
Zij verklaarden dat Schumann was gevlucht
onder het voorwendsel dat hij buiten de
vluchtwaardigheid van het toestel moest
controleren. Hij was er kennelijk in geslaagd
de verkeerstoren van het vliegveld te berei
ken. Maar de Jemenitische autoriteiten
zwichtten voor de eis van de kapers dat hij
onmiddellijk teruggebracht moest worden
en daarom werd hij doodgeschoten.

Een jonge vrouwelijke passagier vertelde
dat de leider van de kapers herhaaldelijk
in het Engels aan de geknielde Schumann
had gevraagd: pleit u schuldig of onschul
dig?

Zij vertelde dat Schumann een rechtstreeks
antwoord ontweek, en toen hij begon te
gebaren in een twistgesprek met de leider,
„schoot de terrorist hem plotseling dood
zonder dat iemand dat verwacht had. Het
allerergste was de moord op de gezagvoer
der die voor onze ogen werd gepleegd. Het
was afschuwelijk, vertelde een ongeveer 20-

De co-piloot van het gekaapte Lufthansatoestel Jürgen Vietor en zijn echtgenote
na aankomst in Frankfurt. Moe en diep terneergeslagen door het verlies van zijn gezagvoerder
Jürgen Schumann.

jarige Duitser. Hij zei dat de kaping begon
nen was toen het vliegtuig zich boven de
Franse Rivièra bevond. We waren net be
gonnen een hapje te eten toen die vent door
het gangpad rende en riep dat hij het vlieg
tuig had gekaapt. Achter hem liepen twee
vrouwen en er was nog een andere man.
Twee waren Arabieren en twee zagen er
Turks uit. Wij moesten allemaal ons pas
poort en eventuele scherpe voorwerpen inle
veren, vertelde de jongeman. De passagiers
moesten het grootste gedeelte van het ka
pingsdrama met hun veiligheidsriemen om
in hun stoelen blijven zitten, zo vertelde een
oudere dame.

Alle vrouwen moesten hun kousen uittrek
ken en de kapers gebruikten die om ons
extra vast te binden, zo vertelde zij. Een wat
oudere man zei dat de kaping bijzonder
neerdrukkend voor ons allemaal was, in het
bijzonder omdat de leider om het kwartier
van bui veranderde. Hij was waarschijnlijk
krankzinnig. Een andere Duitse passagier
vertelde dat de gijzelaars op de luchthaven
van Dubai genoeg te eten kregen, maar de
hulpmotoren vielen dikwijls uit Dan ging
het licht uit en stopte de luchtverversing.
Het was heet en klam.

De Westduitse tv-verslaggever Kurt Stenzei
slaagde er maandag in de luchthaven van
Mogadisjoe te bereiken en zag hoe voorbe
reidingen voor de commandoactie werden
getroffen. Om 18.30 uur plaatselijke tijd, zo

vertelde hij, werd een noodziekenhuis inge
richt in de belastingvrije winkel van de
luchthaven door een aantal artsen, onder
wie enkele Italianen. Een uur later zag ik
een derde Lufthansa vliegtuig landen met
slechts een paar van zijn landings- en posi-
tieüchten ingeschakeld. Het toestel stopte,
draaide om een taxiede naar een niet ver
licht gedeelte van een par allele landings
baan waar het zonder verlichting werd ge
parkeerd.

Ik vermoedde al dat er een speciale troepe
neenheid aan boord van dit toestel was en
dat bleek inderdaad het geval, aldus Stenzel.
Hij zei dat hij na de bevrijding van de
gijzelaars vernam dat de terroristen en de
meeste passagiers niet hadden gemerkt dat
dit derde Lufthansa vliegtuig was geland.
Volgens Stenzel konden de commando's een
geconcentreerde aanval op het vliegtuig uit
voeren omdat de vier terroristen zich alleen
in de cockpit van het toestel bevonden.
Hans-Jürgen Wischnewski, de afgezant van
de Westduitse regering die er in besprekin
gen met de Somalische autoriteiten in slaag
de toestemming voor de commandoactie te
krijgen, verwelkomde de bevrijde gijzelaars
in het luchthavengebouw van Mogadisjoe.
Op de films van Stenzel is te zien hoe de
Westduitse bewindsman, die er bezweet en
vermoeid uitzag, een gesprek voerde met de
tweede piloot van het gekaapte toestel, Jür
gen Vietor.

nesty tot Indonesië

iat politieke
rangenen vrij

1 den (Rtr) Amnesty Inter-
onal, de internationale orga-

itie die zich het lot van de
tieke gevangenen op de we-
aantrekt, heeft gisteren In-
ist^sië verweten wel 100.000
gdisen die om politieke rede-
lct| zijn gearresteerd, vast te
Ie Iden en aangedrongen op
onmiddellijke vrijlating.

International zegt dat
on: een wereldomspannende'
to^ipagne voorbereidt om tot de
(middellijke en onvoorwaar-
vrijlating" van alle poli
ce gevangenen in Indonesië
komen. „In geen enkel ander
aajd op de wereld zitten mensen

2 j om politieke redenen zijn
n jrresteerd, zo lang zonder

>ces vast", aldus Amnesty.

Ivintig gewonden
Ij aanslag op

ali'é-expres

[ljrlsnihe (DPA) Bij een aan-
ig op de Italia-expres Kopen-
gen-Rome zijn in de nacht
n maandag op dinsdag onge-
twintig reizigers gewond,
^n wie twaalf ernstig maar
?Vt levensgevaarlijk. De mate
schade bedraagt minstens
e7ee miljoen mark.

exprestrein, die circa hon-
,rj(Td mensen vervoerde, ont
lorde kort na middernacht
j de Westduitse plaats Em-
endingen, in het Rijndal, met
Laalf wagens en de locomotief
ordat van 33 spoorrails 132
varen losgedraaid en
bielsen waren verschoven,
dader liet een papier achter
rop stond „hartelijke groen-
i van monsieur X". De onbe-
ie die zich „monsieur X"
emt heeft in de afgelopen
^ee jaar op het traject tussen
[arlsruhe en Freiburg al twaalf
anslagen gepleegd

PRAAG (Reuter—DPA) Vier vooraanstaande
Tsjechoslowaakse dissidenten zijn gisteren in
Praag veroordeeld tot gevangenisstraffen varië
rend van 14 maanden tot 3.5 jaar. Ze werden allen
schuldig bevonden aan het plegen van ondermij
nende activiteiten tegen de staat. Ze hebben alle
vier aangekondigd in hoger beroep te zullen gaan.
De vroegere theaterdirecteur Ota Ornest kreeg de
zwaarste straf van 3.5 jaar cel opgelegd wegens
het, zoals het Tsjechoslowaakse persbureau -CTK
meldde, „samenzweren" met buitenlandse diplo
maten en agenten in Frankrijk en Italië. Jiri
Lederer, journalist, werd op dezelfde beschuldi
ging tot drie jaar gevangenisstraf veroordeeld. De
twee andere aangeklaagden kregen beide voor
waardelijke straffen. Oud-theaterdirecteur Franti-
sek Pavhcek hoorde 17 maanden voorwaardelijk
tegen zich uitspreken, met een proeftijd van drie
jaar. Hij zou de Tsjechoslowaakse staat hebben
belasterd via in het buitenland gepubliceerde arti
kelen. De toneelschrijver Vaclav havel, veroor
deeld wegens pogingen de verboden memoires van
een vroegere tsjechoslowaakse minister naar het
buitenland te smokkelen, kreeg 14 maanden voor
waardelijk en eveneens een proeftijd van drie jaar.
Het was het grootste proces dat de afgelopen vijf
jaar tegen dissidenten in Tsjechoslowakije is ge
voerd. Eerder op de dag had openbare aanklager
Jaroslav Adamec lichte straffen tegen de verdach
ten geëist. Met uitzondering van Ornest hadden
de verdachten verklaard zich schuldig te achten.

OPPASSERS:
„PAK DE
DIEREN
ZELF MAAR...'

Bing Crosby naar laatste rustplaats

De zoons van Bing Crosby dragen het stoffelijk overschot van hun vader naar het graf,
nadat in Los Angeles een uitvaartmis was opgedragen. Tweede van links zoon Nathaniël
en vervolgens naar rechts, Harry, Dennis. Lindsay en Phillip.

(Van onze correspondent Roger Simons)

LONDEN Liefhebbers van leeuwen, tijgers, krokodillen, slangen
en andere exotische dieren kunnen tot december koopjes doen in
Dudley, een stad in midden-Engeland. Daarna wordt de veertigjari
ge dierentuin van Dudley gesloten. Een klein deel van de 1500
wilde dieren verhuist naar de Zoo van Pickering, in het graafschap
Yorkshire, die toebehoort aan dezelfde Londense maatschappij.

Alle andere dieren worden verkocht. Kooplustige dierenvrienden
moeten er wel voor zorgen, dat zij hun koopjes zelf te pakken
krijgen, want de 23 oppassers van Dudley's dierentuin weigeren
te helpen. Zij proberen hun dierentuin en hun baan, waaraan in
veel gevallen een woning verbonden is, te redden door middel van
passief verzet tegen de beslissing van de maatschappij Scotia
investments Ltd. in Londen.

„We hebben geen schijn van kans om onze dierentuin te redden
als wij de beesten laten vertrekken", zegt Graham Chilton, hoofdop
passer van de reptielen en bovendien afgevaardigde bij de vakbond
van het personeel. „Als ze naar me toekomen en zeggen: „We
hebben uw krokodillen gekocht, ga ze even pakken, dan zal ik
antwoorden: „Wie ze van u gekocht heeft, moet ze maar zelf komen
vangen. En als iemand tegen mij zegt: wij kopen uw ratelslangen,
stop ze in een zak en doe hem op de post, dan antwoord ik: „Doe
het zelf'.

De meeste dieren van Dudley's Zoo zijn ofwel te gevaarlijk ofwel
te schichtig om zonder risico gepakt te worden door andere
personen dan hun vaste oppassers. Het personeel hoopt met zijn
actie een vroegtijdige sluiting van de dierentuin te kunnen voorko
men. In afwachting probeert men voldoende geld in te zamelen
om de dagelijkse exploitatiekosten te kunnen betalen.

Volgens Chilton kost het 800 pond per week om de 1500 dieren
te voeden en warm te houden. Tengevolge van de inflatie en een
sterke daling van het aantal bezoekers hebben de meer dan
honderd Britse dierentuinen en Safariparken het tegenwoordig niet
gemakkelijk. Vier jaar geleden kregen ze twintig miljoen mensen
op bezoek. Dit cijfer is nu gedaald tot onder de 15 miljoen.

(Van onze correspondent Jan Drummen)

PARIJS De nieuwe anti-rookwet die het voor
de Fransen onmogelijk maakt evenveel in het
openbaar te roken als in het verleden, is in
Frankrijk van kracht geworden. Op het overtre
den van de wetsbepalingen zijn hoge boetes ge
steld.

De nieuwe wet verbiedt het roken op postkanto
ren, banken, in alle openbare bestuursgebouwen
waartoe het publiek toegang heeft, in scholen,
ontspanningscentra, ziekenhuizen en klinieken,
winkels waar levensmiddelen verkocht worden

(behalve in winkels waar deze ter plaatse genut
tigd worden), alle openbare gelegenheden waar
jongelieden beneden 16 jaar toegang hebben en
verder in het algemeen in alle lokaliteiten waartoe
het publiek toegang heeft en die niet voldoende
geventileerd zijn. De wet heeft betrekking op alle
rookartikelen.

Sedert 1 oktober is een andere wet van kracht
die roken verbiedt in liften, kabel- en zweefbanen
en bergspoorwegen enz. en verder alle transport
middelen waarin jeugdigen van minder dan 16
jaar toegang hebben. Verder moet in alle collectie

ve openbare vervoermiddelen minstens de helft
van de plaatsen beschikbaar zijn voor niet-rokers.
In de komende dagen zal voorts een decreet
gepubliceerd worden dat de aan kranten en tijd
schriften voor rookartikelen bestede ruimte be
perkt. De boeten die op het overtreden staan
variëren van 40 tot 80 francs (ongeveer 20 tot 40
gulden). De maatregelen zijn een deel van de
anti-tabak-campagne van de overheid en in het
kader daarvan wordt het publiek voor de schade
lijke gevolgen van roken gewaarschuwd, terwijl
over enige tijd sigaretten-verpakkingen verplichte

waarschuwingen moeten dragen, zoals dat in de
Verenigde Staten sedert geruime tijd al het geval

Aan de campagne heeft de overheid meer dan
1.200.000 gulden besteed.

De wet bepaalt dat in alle onderwijsinstellingen
en in het bijzonder in de medische faculteiten van
de universiteiten speciale lessen en colleges gege
ven moeten worden over de voor de gezondheid
nadelige gevolgen van tabaksgebruik.

Oud-president Ford
thans docent

Philadelphia (AP) Gerald
Ford, oud-president van de Ver
enigde Staten, is in Philadelphia
benoemd tot docent in de poli
tieke wetenschap op de univer
siteit aldaar. Hij werd gisteren
op de universiteit ingeleid door
prof. Oliver Williams die al eer
der Ford had geprezen „omdat
die het ambt van president zijn
waardigheid had teruggegeven".
Gerald Ford die 25 jaar lid is
geweest van het Huis van Afge
vaardigden en bijna vier jaar
president was, zei voor zijn re
gering de „sterkst mogelijke
liefde" te koesteren. „De ben niet
cynisch, misschien teleurgesteld
over een paar van de dingen,
die wij hebben verloren maar
daar staan dan weer veel plus
punten tegenover".

Amerikaanse
wapenverkoop in
onderzoek

Washington (AP) De Ameri
kaanse Senaatscommissie voor
buitenlandse betrekkingen
heeft gisteren eenstemmig bij
president Carter aangedrongen
op een beperking van Ameri-
kaanse wapenverkopen aan
Iran, Saoedi-Arabië en andere
Perzische golf-staten.
De commissie verzoekt de rege
ring het congres eerst een „ade-
kwate studie" ter hand te stellen
van het militair evenwicht in het
gebied en het vermogen van de
betrokken landen om moderne
Amerikaanse militaire techni
sche kennis op te nemen.

Vliegtuig stort op
stadswijk

Manilla (AFP) Een indone-
sisch tweemotorig straalvlieg
tuig is gisteren neergestort op
een buitenwijk van de Filippijn
se hoofdstad Manilla. De piloot
en de boordwerktuigkundige
verbranden in het wrak. Op de
grond kwamen een vrouw en
twee kinderen om het leven. De
overige drie bemanningsleden
zijn gewond in een ziekenhuis
opgenomen.