Vederland kwetsbaar bij dektriciteitsvoorziening Nederland coverband wantrouwt nog steeds Doe-het-zelf in toekomst noodzakelijk Kardinaal Willebrands voor nieuwe levensstijl pleit Dan nog liever de lucht in.... brieven lezers ran alle planten is slechts vier pet. medisch onderzocht Stij ging aantal buitenechtelijke geboorten Bevoegde rij-instructeur legitimeert zich 'pi Prins naar Verre Oosten pP BISSCHOPPENSYNODE JNNENLAND/BUITENLANP/SPORT LEIDSE COURANT WOENSDAG 19 OKTOBER 1977 PAGINA 11 ;ECHT (ANP) In de toekomst kunnen ;Iusjes in huis wel eens zo onbetaalbaar geworden, dat dit één van de belang- ite aspecten gaat worden voor de ver hing van de vrije tijd, aldus de drs. G. n Oort en drs. J. Veldman van het geo- ifisch instituut in Utrecht in een discus nota opgesteld voor het congres ter gele- aheid van het elfde lustrum van de Ver- Iging Utrechtse Geografische Studenten ÏGS). it onderhouds- en doe-het-zelf-werk spelen jlgens hen nu niet alleen een belangrijke 1 als tijdsverdrijf, maar vaak ook als pure bdzaak. In de toekomst kan dit wel eens een ruim aandeel worden in de „vrije" tijd. „Voor de niet al te onhandigen en jongeren kan dit een zinvolle tijdsbesteding worden, voor de ouderen een ramp. De tendens naar meer „doe-het-zelf' neemt niet alleen sterk toe door de algemene mode-trend in die richting, maar vooral door een steeds grote re groep eigenhuisbezitters (plus auto, cara van, etc.), die met de nodige financiële moei te dit bezit hebben verworven", aldus Van' Oort en Veldman. Deze groep zal volgens hen in het geheel niet meer in staat zijn de, dan onbetaalbare, onderhoudswerkzaamhe den te laten verrichten. Ten aanzien van de minder aangename werkzaamheden die nu door gastarbeiders worden verricht (parkonderhoud, vuilop- haal, e.d.) zou het volgens Van Oort en Veldman wel eens zo kunnen zijn dat dit soort werk in de toekomst onder de verant woordelijkheid van woonwijken wordt ge plaatst, waar „vrijwilligen" het bij toerbeurt zullen moeten oplóiappen. Een weer andere, maar dan intellectuele tijdsbesteding kan bijna zeker worden gevonden in een explo sie aan organisatorische werkzaamheden en inspraakgroepen, vooral lokale inspraak- groepen, die zich met het reilen en zeilen van hun woonmilieu bezighouden zouden volgens Van Oort en Veldman in omvang wel eens groter kunnen worden dan de lokale overheid. RNHEM (ANP) Velen in Nederland eseffen niet dat een uiterst nadelige in- loed zal uitgaan op de betalingsbalans ■anneer opnieuw brandstoffen moeten rorden ingevoerd voor elektrische centra- Is en industrieën die nu aardgas stoken, len overzien evenmin welke nadelige in- loeden deze balans ondervindt als over :n aantal jaren de aardgasexporten eindi- de daaraan verbonden inkomsten allen. jit zei gisteren ir. J. H. Bakker, directeur i de Kema, op een jubileumbijeenkomst de Kema (50 jaar) en van de Veen (vereniging van exploitanten van elektrici teitsbedrijven in Nederland - 25 jaar). Volgens hem komt Nederland door de over schakeling op olie, als het aardgas niet meer beschikbaar is voor het stoken van centra les, in een uiterst kwetsbare positie. Deze kan in het midden van de tachtiger jaren, wanneer ernstig rekening moet worden ge houden met een nieuwe oliecrisis, tot uiter mate moeilijke situaties in Nederland leiden. De elektriciteitsbedrijven moeten na afloop van de huidige aardgascontracten op andere brandstoffen overschakelen. Voor een aan tal ketels komt alleen olie in aanmerking, omdat olie het enige is dat er, naast aardgas, in kan worden gestookt Al tijdens de olie crisis besloten de bedrijven twee grote ko lencentrales te bouwen om de verscheiden heid in het brandstoffenpakket te vergroten. Maar het stoken van kolen en olie betekent een veel grotere aantasting van het milieu, aldus ir. Bakker. Er is een zeer grote inspanning voor nodig om te voorkomen dat op ontoelaatbare wijze grenzen worden overschreden. Of het moge lijk is dit te voorkomen hangt mede af van de beslissing van regering en parlement over de bouw van kerncentrales, die geen lucht verontreiniging veroorzaken, zo zei de Ke- ma-directeur. (Van een onzer verslaggeefsters) DEN BOSCH Eén op elke 38 geboorten in ons land is buitenech telijk. Dat blijkt uit de CBS-cijfers over het eerste halfjaar 1977. Dit betekent dat het aantal buitenechtelijke geboorten na vijf jaar te zijn gedaald weer toeneemt. Volgens de Fiom (een organisatie die hulp verleent aan alleenstaande ouders) is deze tendens temeer opmerkelijk gezien het feit dat het totaal aantal geboorten is gedaald vergeleken met voorgaande jaren. Hetzelfde geldt voor het aantal gesloten huwelijken. Ook het aantal abortus sen bij ongehuwden is in de loop der jaren sterk afgenomen. De Fiom verwacht dat deze ontwikkeling zich in de tweede helft van dit jaar zal voortzetten. De Fiom beschikt op het ogenblik over veertien tehuizen, verspreid over het land, waar alleenstaande ouders (ongehuwde moeders, weduwen en weduwnaars met kinde ren) kunnen worden opgevangen. Ruim 2700 van hen vinden hier op het ogenblik een onderdak. (Van een onzer verslaggeefsters) DEN HAAG De rijschoolhouders hebben hun instructeurs aangeraden aan nieuwe leerlingen hun instructeursbewijs te laten zien ten bewijze dat ze bevoegd zijn rijles te geven. Dit initiatief wordt door minister Westerterp van Verkeer toege juicht en hij dringt er bij de leerlingen op aan ook naar dit instructeursbewijs te vragen, in belang van zijn eigen veiligheid. Sinds 1 juli mogen alleen nog instructeurs les geven die een dergelijk bewijs bezitten of die een blijvende ontheffing hebben als zij gezien hun leeftijd hiervoor in aanmerking komen. In totaal zijn nu 10.400 instructeurs bevoegd, van wie 700 een blijvende ontheffing hebben. In totaal zijn er 3.000 instructeurs afgevallen, omdat zij niet zijn toegekomen aan het behalen van een diploma. Onder hen waren er veel die rijlessen gaven als pevenberoep. Brieven graag kort en duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor ingezon den stukken te bekorten. Indische Nederlanders De geruchtmakende kwestie in Amersfoort, waar Indische Ne derlanders (ook wel Indo-Euro peanen of kortweg Indo's ge noemd) voorover liggend op de koude vloer hardhandig door politiemannen werden gefouil leerd, omdat ze voor Molukkers werden aangezien, houdt de ge moederen van tienduizenden In dische Nederlanders nog steeds bezig. Laten we dat niet onder schatten. Er wonen in Neder land circa 1 miljoen Indische Nederlanders, in Noord-Ameri- ka 10.000. Onder hen treffen we generaals aan, straaljagerpilo ten, industriëlen, gezagvoerders van oceaanschepen, talloze me dici, top mannequins en prima ballerina's. Hun vrouwelijk schoon is vermaard. Indische Nederlanders hebben de Neder landse nationaliteit, staan onder de dienstplicht, bezitten een Ne derlands paspoort en Neder landse geslachtsnamen. Ze zijn van gemengd Nederlands-Indo nesisch bloed en zijn trots op hun afkomst. Molukkers zijn er in ons land 35.000. Op de 20 „kleurlingen" in Nederland is er slecht één een Molukker. Dat dit aan de doorsnee Nederlandse burger en zelfs aan de pers- en gezagsorganen nagenoeg onbe kend is, is verbijsterend en do cumenteert het jammerlijk falen van de regeringsvoorlichtings dienst. Ruim 27 jaar geleden repatrieerden de Indische Ne derlanders om aan de juk van het Sukarno-regiem te ontko men, om dezelfde reden lieten de Zuid-Molukkers zich met be stemming Nederland inschepen. Eenmaal in Europa, gingen bei- de volksgroepen ieder huns ei- gen weegs. De Molukkers ijver den voor de bevrijding van hun paradijselijke eilandengroep. De Indische Nederlanders oriën teerden zich op Nederland, dat nu en voor altijd hun vaderland is geworden. Zij streven naar integratie en assimilatie en wen sen niets anders dan voorbeeldi ge staatsburgers van het Konin krijk te worden. Nederland is tenslotte het land van herkomst van hun vaders. Aan de RMS- 1 politiek en aan de dito acties j hebben de Indische Nederlan- ders part noch deel, hoewel zij I voorzeker volledig begrip heb- ben voor het ideaal van de in i feite ontheemde Molukkers. De gijzelingen worden door de Indi sche Nederlanders evenals door een groot deel van de Mo lukkers zelf stringent veroor deeld. Dat ook dit niet voldoen de tot het Nederlandse volk is doorgedrongen, leidt onherroe pelijk tot blunders en schanda len als op het station in Amers foort en een vergiftiging van het dagelijks maatschappelijk ver keer. Hoewel de politie-commandant in Amersfoort, in de persoon van commissaris A. F. J. Wol- tjer, op ridderlijke wijze een politie-officier waardig per schrijven zijn verontschuldigin gen heeft aangeboden aan de Indische Nederlanders, ligt het toch bij de overheid dergelijke infame situaties te voorkomen, wil men niet alleen met een Zuid-Moluks, maar ook met een Indisch-Nederlands probleem geconfronteerd worden. Een somber denkbeeld. KAREL C. SNIJTSHEUVEL (redacteur-adviseur SIGN POST, bondsorgaan voor Indi sche Nederlanders). ONDEN (Reuter) Als je aan slapeloosheid jdt probeer dan eens of een linnen zakje met top helpt, aldus. Richard Mabey in een boek &ver bruikbare rijkdommen van de natuur lat deze maand in Londen is verschenen, leubels oppoetsen kan met gewone walnoten, ;er zo goed als met synthetische poetsmid delen. De olie van de noot ruikt verfijnder en 'denoot is zeker zo goedkoop, zo schrijft hij. de walvissen toch zwemmen, hun olie, kostbare spermaceti, kan zonder meer ver- jen worden door de olie van de Jojaba, 7 struikje dat in het wild in de woestijnge bieden van Mexico en het zuidwesten van de V.S. groeit. Dit trekt zich evenmin iets aan van' hoge temperatuur en druk. De eerste fabriek die uit de Jojaba-machine-olie maakt staat al in de V.S. Mabay zegt in zijn boek „Planten met een doel" (Collins, London) dat er ongeveer 300.000 plantensoorten in de wereld zijn, waarvan niet meer dan vier procent grondig zijn onderzocht op hun bruikbaarheid. Sommige planten en bomen worden al lang gebruikt om hun krachtige medicinale eigen schappen. Kinine komt van de oast van een Peruaanse boom, morfine uit de zaadbollen van een papaversoort en penicilline wordt bereid uit een gewone schimmel. De vrouwelijke bloemen van de hop bevatten lupuline, een mild verdovingsmiddel. Ze moe ten gebruikt worden vóórdat ze bruin worden; een paar dagen drogen en u slaapt er ongeveer twee maanden lekker op. Lekkerbekken moeten de nederige paarde bloem niet versmaden. Maak van de bladeren een salade; dat smaakt heerlijk omdat die de stof taraxacine bevatten die de spijsverterings sappen opwekt. Gezondheidsfanatici vinden in de paarde bloem een uitbundige bron van vitaminen. De bladeren bevatten evenveel vitamine-c als si naasappels (rozebottels geven nog 20 maal zoveel) en evenveel vitamine-a als de peentjes. Kruiden hebben dikwijls een plezieriger gein en gaan langer mee dan stankverdrijvingsmid- delen uit de handel. Zakjes gedroogde thijm en major aan houden muffe kastladen fris. Verse zoete gagel en egelantier geven een warme harsgeur aan het badwater (en een mooi gele kleur) en dennenaalden of munt werkt koel en verfrissend. Scherp ruikende planten zoals munt, denne naalden, venkelbladeren en jeneverbessen vor men een zeer goede natuurlijke parfum. Trek een kleine hoeveelheid van die planten, gedroogd of gemalen, af op biologische alcohol in een schone fles; de kurk moet er stevig op en laat dat een week of wat staan. Een paar druppels zijn al genoeg om als reukwater of na het scheren te gebruiken. Van bijna elke plant kan een verfstof voor wol of textiel gemaakt worden, wanneer die gekookt wordt in een even grote hoeveelheid water. Als de vloeistof is afgekoeld kan de wol erin gedompeld blijven tot de vereiste kleur is bereikt. Eikels en eikeschors geven een bruine tot zwarte kleur; bosbessen rood tot purper, de bloeiende toppen van heide goudgeel en de jonge scheuten van adelaarsvaren lichtgroen. Het hoeft geen betoog meer dan men aan korstmossen kan zien of de lucht vervuild is; ze verdwijnen eenvoudig. (Van een onzer verslaggeefsters) SOESTDIJK Prins Bernhard begint morgen aan een particu liere reis naar India, Nepal en Indonesië. In India zal de prins op uitnodi ging van het Wereld Natuur- fonds aldaar een bezoek bren gen aan een aantal natuurreser vaten. Daarna zal hij de gast zijn van de koning van Nepal en .ook daar zal hij een aantal natuurreservaten bezichtigen, waaronder het nieuwe park bij- de Mount Everest. In Indonesië zal de prins besprekingen voe ren met hoge autoriteiten, onder wie president Soeharto, over de werkzaamheden van het WNF in Indonesië. Op de heenreis zal de prins een bezoek brengen aan de Sjah van Iran. Op 6 november keert hij weer naar Nederland terug. Zoals bekend is prins Bernhard indertijd, naar aanleiding van de Lockheed-affaire, afgetreden als internationaal voorzitter van het Wereld Natuurfonds. Wèl is hij nog voorzitter van de afde ling Nederland van het WNF. V ATI KAAN STAD (ANP) - (Kardinaal Willebrands heeft Wh op de bisschoppensynode uitgesproken voor een Lmeuwe levensstijl", die in de Ipaterialistische consumptie maatschappij weer de echte waarden naar vo eren haalt. In dit verband wees 'hij op verklaringen van de We- flreldraad van Kerken die plei tten voor een andere levenswij ze, waarbij de mens meer reke ning houdt met de derde we reld, het milieu en de waarde van iedere persoon. Als voor beelden noemde de kardinaal kerkelijke vernieuwingsbewe gingen zoals de Focolari-groe- pen en de sobere en evangeli sche levenswijze van de „kleine broeders" en de „kleine zus ters" van Charles de Foucjiuld. Kardinaal Willebrands was een van de 34 sprekers, die elk 5 minuten spreektijd kregen op een marathonzitting waar zij mochten reageren op de versla gen van de werkgroepen die de vorige week hadden vergaderd. Vele bisschoppen vroegen om meer aandacht voor de sociale leer van de kerk in het gods dienstonderricht. Vanuit de Rhodesische bisschoppenconfe rentie werd er op aangedron gen, dat de pauselijke commis sie „Justitia et Pax" een soort katechismus over de sociale leer van de kerk zou samenstellen. Bisschop Prieto Vega uit Rho- desië deelde mee dat 22 procent van de leerlingen van katholieke middelbare scholen op een en quête ter voorbereiding op de bisschoppensynode hadden geantwoord het communisme als de enig mogelijke oplossing te zien van het rassenprobleem, den onderstreept. Vanuit Vene zuela en Peru werd gepleit voor een nauwe band tussen de kate- chese en het engagement voor vrijheid en gerechtigheid, zeker in Latijns-Amerika waar de mensenrechten vaak met voeten worden getreden. Ook het belang van een goede geloofsleer en een duidelijke christelijke moraal werd giste ren herhaaldelijk met verve naar voren gebracht. Kardinaal Hoeffner, voorzitter van de Westduitse bisschoppenconfe rentie, sprak van een „crisis in de moraal" en van de verwar ring die enkele theologen met hun persoonlijke opvattingen veroorzaken. Met name in de Spaanse, Italiaanse en Latijnse werkgroepen werd het onder richt in de „.ware leer" ge vraagd. Ook Engels- en Fransta- ligen wilden „klare taal" in de katechese om twijfel en onze kerheid bij de gelovigen te ver mijden. Van een eenheidskate- chismus voor de gehele wereld wilden de meesten echter niet weten. Vooral de Afrikanen vroegen respect voor hun eigen cultuur. De Duitstalige werk groep, waarvan bisschop Bluys- sen deel uitmaakt, vroeg om een taal die minder is afgestemd op de wereld van de landbouw. De zelfde werkgroep onderstreepte het pleidooi van kardinaal Wille brands voor een oekumenische katechese en vroeg om een maatschappelijk engagement, dat steunt op het geloofsleven. KWALITATIEF NIET MINDER DAN NIEUWE BAND „Dat is zeker een covertje, meneer?", zei een wegenwach ter onlangs tegen een automo bilist die met een lekke band stond. De band was gloed nieuw, geen gecoverde en de automobilist was toevallig wel directeur van Tyresoles, een industrie die zich toelegt op het voorzien van een nieuw loopvlak op gesleten banden. „Zo denken ze dus nog over ons product", ver zucht Tj. Huese die het lij dend voorwerp was in boven genoemde kleine historie. Hij betfeurt dat uiteraard en wijt het aan de sléchte roep die coverbanden zo'n jaar of vijf tien twintig geleden hadden. En toen niet ten onrechte. Wat is eigenlijk een gecoverde of verzoolde band? Een auto band waarvan het profiel zo danig is afgesleten dat hij niet meer veilig op de auto kan. Maar het karkas is nog uitste kend. Dus kan er een nieuw loopvlak op gevulcaniseerd worden. Dat is goedkoper dan een nieuwe band en het resultaat is een band die even veilig is en even lang meegaat als een nieuwe. Het verzolen of, wat op het zelfde neerkomt, het vernieu wen van het loopvlak, is al bijna zo oud als de autoband zelf. Er zaten destijds risico's in: de karkassen van de ban den waren van katoen en die moesten zwaar verhit worden om er een nieuw loopvlak op te kunnen aanbrengen. Het ka toen kon daar niet tegen. In '37 ontwikkelde de Amerikaan Paul E. Hawkinson een procé dé waarbij de verhitting plaat selijk kon worden toegepast, dus alleen op het te vernieu wen loopvlak en niet op de temperatuurgevoelige zijvlak ken. Staal Het katoen als karkas ver dween en werd rayon, gevolgd door nylon, polyester, glasve zel en tegenwoordig in toene mende mate staal. De radiaal- band deed zijn intrede - en met verbetering van de kar kasconstructie werd het „cove ren" vervolmaakt Bij Tyreso les, dat zo'n 30 procent van de loopvlakverriieuwingen in ons land voor zijn rekening neemt, wil men graag af van het ima go dat verzolen een tweede rangs bezigheid is. Huese: „Dat dateert uit de tijd vlak na de oorlog, toen de banden slecht waren en er 150 bedrijf jes in Nederland aan het cove ren sloegen - en lang niet alle maal met een hoge kwaliteits maatstaf. Nu zijn er nog 15 bedrijven, die goed geoutil leerd met kennis van zaken elk risico uitsluiten. Een kar kas wordt bij ons nauwkeurig onderzocht, desnoods met be hulp van röntgen-stralen of door middel van geluidsgol ven, en alleen als de construc tie honderd procent wordt be vonden, wordt er een nieuw loopvlak aangebracht De band kan dan als nieuw be schouwd en bereden worden". Uit onverwachte hoek kregen we een bevestiging van deze opvatting. De chef van de technische dienst van de NZHVM (Noord- en Zuid-Hol landse Vervoers Maatschap pij), de heer L. C. Brummelk- amp heeft het beheer over 600 bussen voor het openbaar ver voer die jaarlijks samen 47 miljoen kilometer afleggen. Nieuwe banden worden bij de NZHVM alleen gekocht wan neer er geen geschikte karkas sen beschikbaar zijn voor loopvlakvernieuwing. In de praktijk komt het erop neer dat 66 procent van de banden verzoold is. Die verzoling kan enkele malen gebeuren zolang het karkas in goede staat blijft. Daarbij wordt nauw contact onderhouden met de bandenfabrikant. De banden worden zowel voor als achter gemonteerd. Het risico is niet groter dan bij een nieuwe band, meent de heer Brum- melkamp. In de afgelopen zes maanden zijn er bij de NZHVM 71 lekke banden gere gistreerd. Daarbij waren er 21 bij nieuwe banden, 25 bij ban den die een keer verzoold wa ren en 25 bij banden die twee keer of nog yaker een nieuw Besparing Heeft verzolen voor de prive- autorijder ook zin? Het scheelt hem een gulden of zestien per band, dus geweldig is de be- loopvlak hadden gekregen. Een en ander wordt uiteraard gedaan vanwege het financiële aspect. De kosten voor banden worden bij de NZHVM gesteld op 2,5 cent per kilometer, per jaar dus ongeveer 1,2 miljoen gulden. Monteert men alleen nieuwe banden dan zou hier mee 700.000 meer gemoeid zijn, opgebracht door de belas tingbetaler. sparing niet. Aannemende alt hans dat hij nieuwe banden koopt niet tegen de adviesprijs maar met de gebruikelijk ge worden kortingen. Vernieu wen bij personenwagenban den is slechts mogelijk bij vijf tig procent van de banden, gezien de karkaskwaliteit en dan nog slechts eenmaal. Bij bedrijfsautobanden ligt het gunstiger: daar kan het meer dere malen en het bespaart dan al snel honderden gul dens. Vliegtuigbanden worden acht tot negen maal gecoverd voordat ze worden afgedankt. Een ander aspect is dat van het milieu: coveren kost uite raard aanzienlijk minder olie. De fabrikage van een nieuwe personenautoband kost 25 liter olie meer en die van een truck- band zelfs 180 liter olie meer dan het vernieuwen van het loopvlak. In ons land is het coveren minder populair dan in andere landen. De praktijk leert dat de helft van het aantal gesle ten banden van een nieuw loopvlak kan worden voorzien. Bij Tyresoles is lichte ergernis merkbaar over het feit dat coveren blijkbaar in ons land nog steeds met de nek wordt aangekeken en omdat zelfs se- mi-deskundigen denken, dat het vernieuwen van een loop vlak hetzelfde is als het op nieuw profileren van een oude band, een levensgevaarlijke operatie die in ons land voor personenwagenbanden dan ook verboden is. Futuristen hebben niet alleen in de schilderkunst vrijheid van handelen, ook (nu en dan) in de auto-industrie. Zo ontstond deze vrachtauto met het aanzien van een ruimte schip. Hij „rijdt" in Duitsland en werd „gestyled" door Luigi Colani. Op het onderstel van een truck met oplegger met een 352 pk motor maakte hij een container-trekker die o.a. radar aan boord heeft, air-conditioning, door een computer gestuur de apparatuur om een vooraf ingestelde route te volgen en vanzelfsprekend gaat het lossen en laden zonder dat er een mensehand aan te pas komt Hoogstens om een knopje op het dashboard in te drukken. De bestuurder zit in een ideale ruimte met ruitenwissers die als een soort propeller ronddraaien en veel glas om zich heen. Er gaat onmiddellijk een lampje branden als hij teveel gaf geeft En als hij een botsing ziet aankomen die niet meer te voorkomen is kan zich met de hele cabine als de bliksem de lucht in laten stuwen. Het James Bond-achtige gevaarte zal zonder twijfel nooit in produktie komen, maar aandacht trekt hij weL

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1977 | | pagina 11