Leidse Courant | 1977 | 4 oktober 1977 | pagina 7

Oeganda land van bloed en terreur

Rechter stelt

Indira Gandhi

op vrije

voeten

Minister Healey
belooft Britten

lagere belasting

MINISTER VAN AMIN DOET BOEK OPEN:

Arrestaties in
zaak Sehleyer

Mensenrechten
centraal
in Belgrado

Flyer op
gedeelde le
plaats

NA ARRESTATIE WEGENS
CORRUPTIE

BUITENLAND

LEIDSE COURANT

DINSDAG 4 OKTOBER 1977 PAGINA 7

(Van een onzer redacteuren)

SCHIPHOL Er zijn niet veel mensen in staat een
zo volledig overzicht te geven van de terreurdaden
van Idi Amin, als gedaan is door zijn voormalige
minister van gezondheid, Henry Kyemba. Kyemba
is in april uit Oeganda vertrokken en heeft het niet
meer gewaagd terug te keren. Vandaag, bij een
bezoek aan Nederland, heeft hij op Schiphol de
Nederlandse uitgave gepresenteerd van zijn boek
„Oeganda, staat van bloed en terreur" (uitg. Het
Wereldvenster, Baarn).

Kyemba is uitstekend van de toestand in zijn land
op de hoogte. Toen Amin in 1971 de macht aan zich
trok, was hij privé-secretaris van de uit zijn macht
ontzette president Obote. Door Amin, die zelf nauwe
lijks schrijven kan, werd hij in die functie gehand
haafd. Later volgde zijn benoeming tot staatssecreta
ris voor cultuur, weer later tot minister van gezond
heid, in welke functie hij vice-president van de
Wereld Gezondheidsorganisatie werd. In die functie
kon hij ook zijn land ontvluchten, voor een bezoek
aan ondermeer Genève. Een tijdige loyaliteitsverkla
ring aan het adres van Amin zorgde ervoor dat zijn
inmiddels gevangen genomen vrouw Elisabeth en hun
kinderen Henry en Susan weer op vrije voeten kwa
men. Met Kyemba verdween een van de laatste
o ver blij venden van het vroegere bewind van Oegan
da, die aan Amins bewind nog een schijn van recht
matigheid kon verlenen.

Kyemba heeft lang geaarzeld voor hij de conclusie
trok dat hij zijn land beter kon verlaten, omdat de
gunsten van de onberekenbare Amin een onvoldoen
de garantie voor zijn veiligheid .betekenden. Het
aantal doden dat hij in zes jaar van terreur heeft
zien vallen, schat hij op 150.000. H^t zijn geen naamlo

zen: behalve zijn oudste broer, eens Amins zwager,
somt hij de namen op van 99 anderen: een opperrech
ter, aartsbisschop Loewoem, een lange rij ministers,
staatssecretarissen en andere regeringsfunctionaris
sen, hoge militairen, mensen uit bedrijfsleven en
wetenschap, artsen, Amins tweede vrouw Kay, mevr.
Nora Bloch uit het gekaapte Israëlische vliegtuig in
Entebbe, politiemensen, studenten. Met velen van hen
was hij persoonlijk bevriend. Velen van hen waren
ook vrienden van Amin zelf.

Wie is Amin? Veel te lang is hij beschouwd als een
clown. Hij is een clown, als hij dit verkiest. In een
persoonlijk gesprek is hij ontspannen en charmant,
lijkt hij niet tot wandaden of wraak in staat. Maar
dat is een facade. In wezen is hij een manipulator,
die in zijn charme en vrijgevigheid zijn voornaamste
wapens bezit. En hij moordt koelbloedig en met
voorbedachten rade. De basis van zijn macht wordt
gevormd door de mohammedaanse Zuidsoedanezen
of Nubiërs, die langzamerhand alle belangrijke func
ties in regering, leger en openbaar leven hebben
ingenomen. Hun trouw wordt gekocht door ze de vrije
hand te geven de bezittingen van hun slachtoffers
te plunderen.

Amins handelwijze is intuïtief, onberekenbaar. Hij
zette president Obote, die helemaal op hem steunde,
aan de kant in een actie zonder aanvalsplan, zonder
voorafgaande vergaderingen, dus zonder Obote de
kans te geven tot tegenmaatregelen. Heel weinig
mensen wisten iets van de coup, voordat hij plaats
had. Zijn intuïtie, een zesde zintuig, redde hem ook
meermalen bij aanslagen.' Amin is voortdurend on
derweg, hij blijft nooit lang op een plaats, komt
onverwacht gn vertrekt onverwacht, en maakt het

daarom moeilijk voor eventuele aanslagplegers het
juiste moment voor hun actie te bepalen.

Voor zijn ministers is het vervullen van hun taak
bijna onmogelijk. Omdat Amin een hekel heeft aan
geschreven tekst, zijn de ministers voor de beslissin
gen van Amin afhankelijk van openbare toespraken,
vaak van mededelingen van radio Oeganda. Veel van
die beslissingen gaan over personen. „Geef hem een
VIP-behandeling" betekent iemands doodvonnis,
evenals ,3reng hem naar Malire". Rondreizende een
heden van de „Openbare Veiligheidseenheid" zorgen
dan voor de uitvoering.

De voornaamste taak van de regering lijkt het om
Amin, zijn familie en vrienden van voedsel, kleding
en luxe te voorzien. Amin beschouwt de Bank van
Oeganda als zijn privékas. In financieel opzicht is
de chaos compleet. Na het gedwongen vertrek van
de Aziaten uit Oeganda werden hun bedrijven in
handen gesteld van mensen die Amin zijn gunsten
moest verlenen, dus vaak ongeletterde officieren van
het leger. Analfabeten kwamen in het bezit van grote
meubelzaken, autobedrijven, textielwinkels en wer
den soms fabelachtig rijk. De nieuwe eigenaar van
een kledingzaak dacht dat de boordmaat van de
overhemden de prijs aanduidde. Een nieuwe apo
theek verkocht alle medicamenten aan wie er maar
om vroeg. Niemand was bereid in zijn zaak te
investeren. Ieder nam wat hij pakken kon, en wat
in tientallen jaren was opgebouwd, was vaak in
enkele weken verdwenen. Van zuivelbedrijven werd
het melkvee geslacht, importfirma's verdwenen, in
het land ontstond een groot gebrek aan zaken als
zout en suiker, brood en kaas, auto's en onderdelen,
huishoudelijke artikelen e.d. Amin zelf verrijkte zich
buitensporig.

Het duidelijkst uit de terreur zich in moorden op
eenlingen maar ook op honderden tegelijk. De stamle
den van Obote, de Langi's, kregen het zwaar te
verduren, nadat Obote was afgezet. Maar ook ieder
die om welke reden dan ook Amin onwelgevallig
werd, kon zeker zijn van zijn dood als hij niet kon
vluchten. De brief van de bisschoppen van dit jaar
betekende de dood van aartsbisschop Loewoem. Mi
nister Ondoga van buitenlandse zaken werd ontslagen
terwijl hij een toespraak van Amin aanhoorde, en
had toen al te lang met vluchten gewacht Hij werd
op straat ontvoerd toen hij zijn dochter naar school
bracht. Zijn beeldschone opvolgster, prinses Elisabeth
Bagaya, speelde met haar leven door Amins avances
af te wijzen. Amin had haar geprezen als veel
intelligenter dan Kissinger, maar korte tijd later
beschuldigde hij haar van sexueel wangedrag op het
vliegveld Charles de Gaulle in Parijs. Zij vluchtte
later naar Kenya.

Kyemba, en velen met hem, vraagt zich af hoelang
de terreur van Amin, die soms de waterkrachtcentra
les langs de rivieren doet verstoppen van de lijken,
nog zal duren. Demonstraties in het land zijn uitgeslo
ten. Zelfs op vrouwen en kinderen wordt geschoten.
Bovendien is het land zo vruchtbaar dat acute hon
gersnood niet te verwachten is, hoe groot het gebrek
aan bepaalde artikelen ook zal zijn.

Een legercoup kan de oplossing brengen. Velen in
het land, ook veel hoge militairen, zijn vaak door
Amin vernederd en kunnen op wraak zinnen. Maar
pas als de invoer van luxe goederen uit het buiten
land, de cadeaus voor zijn trawanten, komt stil te
liggen, maakt een dergelijke coup een goede kans.
Zolang het Westen zorgt voor luxe, de Arabische
landen voor geld en Oost-Europa voor wapens, üjkt
de bende van Amin eenjreilig bestaan te hebben.

Begin lijdt aan
ontsteking van
hartvlies

TEL AVTV (AP) - De Israëli
sche premier Begin heeft vol
gens zijn arts dr. Shlomo Lania-
do een lichte ontsteking van het
vlies dat het hart omgeeft. De
ziekte staat bekend als pericar
ditis, en moet volgens de arts
worden gezien 'als „een teken
dat Begin geneest" van de zwa
re hartaanval die hem in maart
van dit haar heeft getroffen. In
mei heeft Begin ook al pericar
ditis gehad.

Volgens dr. Laniado zal de Is
raëlische premier binnen vier of
vijf dagen het Ichilov ziekenhuis
in Tel Aviv mogen verlaten. Hij
werd vrijdag j.l. opgenomen.

Saljoet krijgt
waarschijnlijk
bemanning

MOSKOU (Rtr) Een Sovje*
trussische ruimtevaartleider,
Boris Petrov, heeft laten door
schemeren dat het ruimtevaart
stadion SaIjoet-6, dat vorige
week is gelanceerd, wordt be
mand. Hij noemde geen datum.

Petrov is hoofd van de interna
tionale afdeling van het Sovjet-
ruimtevaartprogramma. Hij zei
dat er na de lancering van een
nieuw ruimtestation m een baan
om de aarde een proefperiode
nodig is. „Zoals u weet kan het
station zowel zelfstandig werken
als door piloten worden be
stuurd".

De lancering van de Saljoet-6
vorige week donderdag wekte in
Moskou het vermoeden op dat
de Russen ter gelegenheid van
de 60ste verjaardag van de Rus
sische revolutie, ofwel op de
verjaardag van de Spoetnik
vandaag iets spectaculairs op
ruimtevaartgebied zouden gaan
ondernemen. Sovjet-ruimte-
vluchten worden echter altijd
pas bekend gemaakt wanneer
de lancering achter de rug is en
de zaken goed gaan.

Boefjes van
3 tot 7 jaar

LONDEN (UPI) De ar
men vol met brood, spek en
boter, de haren in de war
en met jam nog rond de
lippen, zo trof de politie de
jeugdigste bende van Lon
den- aan, net nadat deze in
de keuken van een kleuter
school had ingebroken.
De vijf rakkers, in leeftijd
variërend van zeven tot
drie jaar, moesten mee
naar het bureau. Na een
hartige toespraak van de
politie leverde deze de
boefjes bij hun ouders af.

PORTSMOUTH (Reuter) - Het
Nederlandse schip „Flyer" en
het Britse „Kings Legend" de
len na 6000 zeemijlen in de
zeilrace rond de wereld de eer
ste plaats.

De „Flyer" van schipper-eige-
naar Van Rietschoten en de
„Kings Legend" zijn volgens de
organisatoren in Portsmouth op
een afstand van 600 zeemijlen
van Kaapstad in Zuid-Afrika,
alwaar de eerste van de in
totaal vier etappes eindigt.
De tweede Nederlandse deelne
mer, schipper Dirk Nauta met
het zeejacht Tielsa, neemt de
twaalfde positie in.

KARLSRUHE (AP) In het
noorden van de Bondsrepubliek
heeft de politie in zijn klop
jacht op de ontvoerders van
werkgeversvoorzitter Hanns
Martin Sehleyer twee personen
gearresteerd zo heeft het bu
reau van de federale openbare
aanklager bekend gemaakt.
De twee, een man en een vrouw,
werden zondagavond aan boord
van een passagiers trein in hech
tenis genomen. Sehleyer, die be
halve zijn voorzitterschap van
de Westduitse werkgeversorga
nisatie nog een aantal andere

Hess kandidaat

Europese

verkiezingen

FUERTH (Reuter) Rudolf
Hess, Hitiers voormalige rech
terhand die sinds 1946 gevan
gen zit in de Westberlijnse
Spandau-gevangenis, is door
een nieuwe rechtse partij in
Beieren kandidaat gesteld in de
komende verkiezingen voor een
rechtstreeks gekozen Europees
parlement.

Het doel van die stunt is pressie
uit te oefenen om Hess vrij te
krijgen.

De partij die Hess voor
„Straatsburg" naar voren heeft
geschoven is de „actiegroep
voor een nationaal Europa". Zij
wil vooral druk uitoefenen op
de Sovjet-Unie, aangezien Mos
kou zich als enige van het kwar
tet grote mogendheden uit WO-2
tegen Hess' vrijlating blijft ver
zetten.

belangrijke functies bekleedt,
werd een maand geleden ont
voerd door terroristen die in
ruil voor zijn vrijlating de in
vrijheidstelling van elf van hun
gevangen kameraden eisen.
De westduitse regering voert via
de bemiddeling van een Zwit
serse advocaat in Genéve gehei
me onderhandelingen met de
ontvoerders.

Goed ingelichte zegslieden in
Karslruhe identificeerden de
twee arrestanten als Volker
Speitel en Rosemarie Priess.
Speitel is de echtgenoot van de
25-jarige Angelika Speitel, die
verdaoht wordt van medeplich
tigheid aan de moorden op de
Westduitse bankier Jürgen Pon-
to en de federale aanklager
Siegfried Buback. Angelika
Speitel wordt ook in Nederland
gezocht in verband met schiet
partijen in Utrecht en Den
Haag. Rosemarie Spiess is een
voormalige medewerkster van
de hamburgse advocaat Kurt
Groenewold, die wegens zijn
contacten met terroristen uit de
Westduitse orde van advocaten
is gestoten.

De aanklachtenkamer van het
hof van appel in Parijs, die
maandag bijeen is gekomen om
te beslissen of de voormalige
Duitse advocaat Klaus Crois
sant gevangen moet blijven of
niet, heeft na drie uur beraad
besloten volgende week maan
dag opnieuw in zitting bijeen te
komen. Croissant blijft in ieder
geval tot dan gevangen.
Croissant, die verdacht wordt
van steun aan Baader-Meinhof-
gevangenen, werd vrijdag in Pa
rijs aangehouden.

Incidenten
in Rome

bij begrafenis
linkse strijder

ROME (ANP) Na de begrafe
nis van het militante lid van de
extreem-linkse beweging „Lotta
Continua" (voortdurende strijd)
Walter Rossi is het gisteren in
Rome, tot felle incidenten geko
men. Groepen betogers vielen
de bureaus aan van de neo-fas-
cistische beweging MSI. Auto's
werden in brand gestoken. Op
roerpolitie vuurde traangasgra
naten af om de duizenden beto
gers te verspreiden.

De 20-jarige Rossi werd vrijdag
door neo-fascisten doodgescho
ten, waarop er tijdens het week
einde in heel Italië felle betogin
gen ontstonden.

Vier officieren
uit Oeganda
ontsnapt

NAIROBI (AFP) - Vier Oegan-
dese officieren die berecht zou
den worden op beschuldiging
van poging tot omverwerping
van het bewind van president
Idi Amin, zijn elf dagen gele
den uit Oegandese gevangen
schap ontsnapt. Ze zijn in Ke
nia aangekomen.

Na de ontsnapping had presi
dent Amin besloten het hoofd
van de geheime dienst, luite
nant-kolonel Francis Itabuka,
een andere functie te geven.
Voorts werden tien leden van de
geheime dienst gevangen geno
men. Zij worden ondervraagd
over de omstandigheden van de
vlucht. Verschillende andere le
den van de dienst zouden Oe
ganda ontvlucht zijn.

Margaret
en

.Valentino'

De Britse pri-
nes Margaret
ontmoet dan-

(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG Ruim twee jaar
na de plechtige ondertekening
van een verklaring over veilig
heid en samenwerking in Euro
pa door vijfendertig staats
hoofden en regeringsleiders uit
Europa, de Verenigde Staten en
Canada, zijn vandaag afgevaar
digden van diezelfde 35 landen
bijeengekomen in Belgrado om
te zien wat ervan terechtgeko-*
men is.

Deze toetsingsbijeenkomst in de
Joegoslavische hoofdstad Bel
grado zal officieel tot 22 decem
ber duren, maar iedereen houdt
er nu al rekening mee dat er
meer vergaderdagen nodig zul
len zijn voordat men de dikke

dossiers zal hebben behandeld. Europa, waaronder inbegrepen
In verschillende besloten verga- het bevorderen van gezinsher-
deringen zullen werkgroepen eniging staat centraal. Voorts
overleg voeren over veiligheids- zijn er nog steeds veel moeilijk
aspecten, de economische sa- heden bij de verspreiding van
menwerking en de mensenrech- boeken, kranten en tijdschriften
ten. en de werkomstandigheden van
Vooral de 'vermenselijking' van journalisten en schrijvers.

Twee kinderen
ontvoerd

Ontvoerders hebben gisteren weer
tweemaal toegeslagen. In Geneve
werd de vijfjarige Graziella Ortiz
Patino, die tot de familie van de
Boliviaanse tinmiljonair Antenor
Patino behoort, gistermorgen met
geweld, uit het huis van haar ou
ders gehaald (links).

In Turijn werd de kleinzoon van de
voorzitter van de voetbalclub AC
Turijn, de vierjarige Giorgio Garbe-
ro, ontvoerd. De voorzitter van AC
Turijn, Orfeo Pianelli, is een be
kende industrieel.

ser Rudolf

Noerejef tij
dens de ko
ninklijke pre
mière van de
film Valenti
no in een
theater in
Londen.
Noerejev
speelt de ti
telrol in de
film. Tussen
hen beiden
in Leslie Ca-
ron, de vrou-
welijke hoof
drolspeel
ster. De ba
ten van de
première wa
ren voor het
Londens fes
tival ballet.

(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN De Britse minister van financiën
Denis Healey voorspelt, dat het van nu af op
nieuw beter zal gaan met de Britse levensstan
daard. Hij verwacht ook, dat de werkloosheid zal
dalen. „In de afgelopen twaalf maanden werd de
strijd tegen de inflatie eindelijk gewonnen", ver
klaarde hij op het Labour Congres in het nieuwe
conferentie centrum van de Engelse badplaats
Brighton dat dat negen miljoen pond gekost
heeft.

Minister Healy wil in de nabije toekomst lichte
reflatiemaatregelen nemen, die volgens hem echt
niet tot doel zullen hebben een kunstmatige hoog
conjunctuur te veroorzaken omdat Groot-Brittan-
nië nieuwe verkiezingen voor de boeg heeft. Hoe
wel premier Callaghan nog tot in de herfst 1979
de tijd heeft om de Britten naar te stembus te
roepen, heerst er op het Labour Congres in Brigh
ton toch al een onvervalste elektorale atmosfeer.
Minister Healy liet een kleine belastingverlaging

doorschemeren, op voorwaarde dat de Bitse werk
nemers gematigd blijven in hun looneisen, wat
echter volgens de meeste waarnemers hoogst on
waarschijnlijk is. De minister van financiën be
zwoer de arbeiders vooral niet hoger dan tien
procent te gaan.

Het ontbreekt de Britse industrie trouwens aan
het nodige geld om meer te kunnen betalen, ook
al gaat het met de economie nu zo veel beter dan
een jaar geleden.

Denis Healy oogstte geen uitbundig succes. De
meeste congresgangers bleven onbewogen. Na de
minister van financiën kwamen enkele linkse vak
bondsleiders aan de beurt, die geen blad voor de
mond namen. Hoewel een reflatie van twee mil
jard pond slechts 75000 extra arbeidsplaatsen zou
opbrengen, spoorden zij de minderheidsregering
aan niet zuinig te zijn op maatregelen om de
inflatie ongedaan te maken. Talrijke sprekers
eisten een alternatief economisch beleid en geen
bezuiniging meer op de openbare uitgaven.

NEW DELHI (AP) KPT) De voormalige premier van India,
Indira Gandhi, die gisteren gearresteerd was, is vanmorgen na
zestien uur in gevangenschap te hebben doorgebracht weer op
vrije voeten gesteld. Zij was vanochtend voorgeleid voor de
rechtbank, terwijl de politie met traangasgranaten de menigte die
buiten het gerechtsgebouw demonstreerde probeerde te versprei
den. De kreten van zowel voor- als tegenstanders van mevrouw
Gandhi dreigden de argumenten van de aanklager en de plei
dooien van de advocaten bijna te overstemmen.

De advocaten vochten de juist- Ook voor de woning van pre
heid van de arrestatie aan en mier Morarji Desai werd gede-
waren van mening dat de voor- monstreerd. „Waar zijn jullie
malige premier niet langer in handboeien" vroeg mevrouw
arrest mocht worden gehouden. Gandhi toen de politie haar

thuis kwam ophalen. Daarop
werd geantwoord dat hand
boeien niet nodig waren voor de
beschuldiging van corruptie
waarvoor zij gearresteerd werd.
Mevrouw Gandhi werd gearres
teerd omdat zij haar functie van
premier had gebruikt „voor het
zich toeëigenen van jeeps van
particuliere firma's voor haar
en haar partij tijdens de verkie
zingscampagne van maart", al
dus een woordvoerder van de
politie.

Mevrouw Gandhi verklaarde te

hebben getracht het volk en het
land zo goed mogeüjk te dienen.
„Het doet er niet toe welke be
schuldiging tegen mij wordt in
gebracht, deze arrestatie is een
politieke. Zij is bedoeld om mij
ervan te weerhouden naar het
volk te gaan. Het is een poging
mij in de ogen van het volk en
van de wereld in diskrediet te
brengen".

Met oud-premier Gandhi wer
den vier van haar voormalige
ministers gearresteerd, van wie

er een op borgtocht werd vrijge
laten. Ook zij worden beschul
digd van corruptie.

De arrestatie van mevrouw
Gandhi bracht veel opschud
ding teweeg. Bij haar huis in het
centrum van nieuw Delhi deden
zich chaotische tonelen voor.
Een paar duizend aanhangers
zongen pro-Gandhileuzen. Som
mige aanhangers probeerden
het pclitiekonvooi dat mevrouw
Gandhi escorteerde te versto-

Mevrouw Indira Gandhi wordt, omringd door politiefunc
tionarissen, weggeleid uit haar woning.