|e zult maar
'n zoon van 14 hebben
SCHENDING VAN RECHTEN
VAN DE MENS
GEKRITISEERD
OP BISSCHOPPENSYNODE
l~X3 BOEKEN
kerk
wereld
Mgr. Gijsen hekelt „neo-christenen"
Korte metten
FLINKE WERKNEMERS
VAN 18 TOT 35 JAAR
LEIDSECOURANT DINSDAG 4 OKTOBER 1
In een verslag, gebaseerd op gegevens van
tweeënveertig bisschoppenconferenties,
voorlegd aan de deelnemers van de bis
schoppensynode in Vaticaanstad, is felle
kritiek uitgeoefend op communistische re
geringen en militaire dictaturen wegens
bet niet eerbiedigen van de rechten van
de mens, zoals de vrijheid van geweten
en van godsdienst.
Genoemd werden, als voorbeeld van de
bemoeienis van de kerk met de politiek
maatschappelijke situatie, de strijd van de
Zuidafrikaanse bisschoppenconferentie en
van plaatselijke kerken tegen rassendiscri
minatie. Ook in andere delen van de we
reld hebben bisschoppenconferenties zich
meer dan vroeger ingezet voor gerechtig
heid en vrede. Het opkomen voor armen
en onderdrukten wordt ondersteund, mits
dit zonder geweld gebeurt.
Over de traditionalistische aartsbisschop
Lefebvre, die het gezag van het laatste
concilie en van de huidige paus verwerpt,
zegt het rapport dat het wellicht goed zou
zijn om in het vervolg wat meer rekening
te houden met de verontruste katholieken,
opdat ook zij in de kerk van na het concilie
zich thuis kunnen voelen. Over hen schrijft
het rapport, dat slechts weinige van de
Lefebvre-aanhangers een afscheiding van
Rome willen.
De laatste drie jaar is de medewerking van
de leken bij het kerkewerk toegenomen,
terwijl tegelijkertijd vooral in de sterk
geïndustrialiseerde landen velen zich van
het geloof blijven verwijderen. Dit leidt -
aldus het rapport- tot een verder afbrokke
len van de waarden in een pluralistische
maatschappij waar veel door de vingers
wordt gezien.
In dit verband wordt gewezen op de wette
lijk toegestane abortus, sterilisatie, eutha
nasie, kunstmatige inseminatie, proeven op
foetussen en het toenemend aantal echt
scheidingen. Nauwer contact tussen bis
schoppen en moraaltheologen wordt aan
bevolen.
Toch constateert het rapport tevens een
nieuwe trent, die kritisch staat tegenover
een puur binnenwereldlijke levensbeschou
wing en weer aandacht krijgt voor het
religieuze.
Positief begroet het „panorama", zoals het
rapport wordt genoemd, de basisgemeen
ten, die vooral in gebieden waar priesterte
kort heerst door hun getuigenis van een
heid en broederschap van groot nut zijn,
juist ook als tegengif tegen de toenemende
anonimiteit van de samenleving. Voor
waarde is wel, dat deze basisgemeenschap
pen verbonden blijven met de bisschoppen
en met de wereldkerk.
De eenheid onder de priesters is de laatste
tijd sterker geworden, hoewei in vele ge
bieden bewegingen als de theologie van de
bevrijding en christenen voor het socialis
me verdeeldheid hebben gebracht.
Ondanks een zekere toename van het aan
tal priesterroepingen, blijft er nog een
groot priestertekort, dat naar de mening
van vele bisschoppen niet wordt opgelost
door het aantstellen van permanente dia
kens.
Bij het punt oecumene wordt gewezen op'
de wens van vele bisschoppenconferenties
om, naast de theologische gesprekken, ook
de praktische samenwerking te versterken
ter oplossing van de grote wereldvraag
stukken.
In vergelijking met 1974 is de werkwijze
van de synode aanzienijk verbeterd. Vanaf
het begin wordt er gewerkt aan het slotdo
cument. Het afscheiden van documenten is
overigens niet het doel van de synode - zo
werd beklemtoond in de aula -, maar het
geven van nieuwe impulsen aan de kate-
chese. In de plenaire vergadering worden
de bisschoppen afgehamerd zo gauw zij
buiten het eigenlijke onderwerp gaan. Ook
in de groepsgesprekken wordt meer lijn
gebracht.
Zuster Janice Ann McLaugh
lin, die na drie weken in Rho-
desië gevangen te hebben ge
zeten wegens „het aanstichten
tot oproer en het zaaien van
wanhoop", werd uitgewezen,
is in haar geboortestad Pitts
burgh in Pennsylvania (VS)
teruggekeerd. Ze zei gevraagd
te zijn voor een gesprek met
de commissie voor de dekolo-
nisering van de Verenigde Na
ties. Zij zou waarschijnlijk
ook worden gehoord door de
commissie voor Afrikaanse
zaken van het Huis van Afge
vaardigden in Washington. Ze
hoopte overigens weer zo
spoedig mogelijk naar Afrika
tc kunnen teruggaan.
Op het kloosterkerkhof Ma-
rienhage te Eindhoven is giste
ren het stoffelijk overschot ter
aarde besteld van prof. dr.
Modestus van Straaten osa
(66), hoogleraar in de Griekse
en Romeinse wijsbegeerte aan
de universiteit van Nijmegen.
Hij was onder meer vijf jaar
rector aan het Nederlands
Schriftelijk Studiecentrum te
Culemborg.
Aartsbisschop Hilarion Ca-
pucci, patriarchaal vicaris
voor Jeruzalem, die twee jaar
geleden in Israël tot 12,5 jaar
gevangenisstraf werd veroor
deeld wegens zijn samenwerk
ing met de Palestijnse bewe
ging „El Fatah" is in honger
staking gegaan. Hij wil daar
mee ertegen protesteren, dat
hij „door de paus en de kath
olieke kerk in de steek wordt
gelaten en nu in de gevange
nis wegkwijnt", zo wordt in
kringen van de politie gezegd.
Capucci is al meermalen in
hongerstaking gegaan.
De aartsbisschop van Kinsha
sa, kardinaal Joseph Malula,
heeft moeten afzien van een
reis naar Europa, omdat hem
dit door president Moboetoe
van Zaïre werd verboden. Het
uitreisverbod werd hem mede
gedeeld toen hij in het vlieg
tuig naar Brussel wilde stap
pen. Over de achtergrond is
niets bekend, maar het verbod
heeft wel opzien gebaard, om
dat de verhouding tussen kerk
en staat in Zaire, die jarenlang
gespannen is geweest, de laat
ste maanden weer vergaand
normaal was.
De Chileense bisschoppencon
ferentie heeft tijdens haar
jongste bijeenkomst de bis
schop van San Felipe, Fran
cisco de Borja Valenzuela
Rios tot voorzitter gekozen.
Hij geldt als deskundige voor
katechese en vormingskwest
ies. Hij volgt de aartsbisschop
van La Serena, Francisco
Fresno Larrain op. De wisse
ling heeft tot verbazing ge
leid. De keuze van mgr. Va
lenzuela, moet waarschijnlijk
worden verklaard uit het feit,
dat hij over goede relaties
met de Chileense regering be
schikt.
Onder de titel „Huis op de rots - huis op
het zand" heeft bisschop dr. J. M. Gijsen
van Roermond een zesentwintig pagina's
tellende bezinning geschreven op de situa
tie van de r.k. kerk in Nederland, als
overwegingen over „Samen geloven, sa
men kerk-zijn", het thema van het derde
Landelijk Pastoraal Overleg van de kath
olieken in Nederland.
Mgr. Gijsen wijst uitdrukkelijk de kerk
van de menselijkheidstheologen af als een
huis op het zand. Hij pleit voor een kerk,
die gebouwd is als een huis op de rots van
het geloof in de gekruisigde en verrezen
Christus.
Op het gebied van de praktische beleving
verklaart bisschop Gijsen, dat wanneer de
regering de abortus straffeloos zou maken,
voor iedereen het gebod blijft gelden, dat
hij op „geen enkele wijze aan zulk een
moord want dat is en blijft het mag
meewerken. Hij keert zich verder tegen de
euthanasie, want God is de meester van
het leven en dood.
Het sexuele leven is er niet om tijdelijk
en zinloos genot er aan te beleven, alleen
of met een ander. Het is gericht op voort
planting, aldus de bisschop.
Hij bepleit voorts, dat het bezit van een
ander ons heilig moet zijn. Niet alleen in
die zin, dat we hem er niet van zullen
beroven, maar ook in die zin, dat we het
hem moeten gunnen. Even scherp eist het
christendom de schepping te beschouwen
als een toevertrouwd goed en niet als een
bezit. In dit kader noemt de bisschop het
fabnceren van oorlogstuig evenzeer strij
dig met Gods bedoelingen als het schaam
teloos profiteren van wat ons gegeven is
terwijl anderen gebrek lijden.
Scherp keert de bisschop zich tegen wat
hij noemt de neo-christenen, onder wie
„priesters en andere kerkelijke leiders",
die een aanpassingschristendom verkondi
gen. Hij verwijt hun, dat zij een geloof
verkondigen, dat geen eisen stelt, een
„kerk als een dak boven wat hoofden,
ongeacht wat daarin omgaat".
De toestand der r.k. kerk in Nederland
typeert bisschop Gijsen als een, waartegen
in het Oud Verbond rechters en profeten
ten strijde trokken en die in de kerkge
schiedenis heroische heiligenfiguren op
riep.
Het is een toestand, aldus bisschop Gijsen,
die voor Johannes de Doper aanleiding
was om in zijn dagen de joodse leiders
„adderengebroed" te noemen. De enige
genezing van de kerk in crisis is aldus
de Roermondse bisschop daadwerkelijk
geloof in Christus als verlosser uit de
zonde en als Gods zoon en niet als politiek
revolutionair, alsmede consequente ge
hoorzaamheid aan Gods wetten, zoals
openbaring en kerk die voorhouden.
Arnhem 1944
Ook na 33 jaar blijft de slag om
Arnhem - een brug te ver - tot
de verbeelding spreken. Rond
bet lotgeval van de Britse 1ste
luchtlandingsdivisie van gene
raal Robart Urquhart en al wat
er ter plaatse verder aan para
chutisten - ook Polen - en regi
menten met zwerfvliegtuigen is
neergedaald, zijn al zoveel boe
ken verschenen dat men het
onderwerp vrijwel doodge
schreven zou achten. Toch
blijft er nieuws aan de markt.
Ditmaal „Arnhem 1944" van de
Pool Janus Piekalkiewic.
Allereerst een uitgebreide foto
reportage met ook veel mate
riaal van Duitse herkomst, en
dat is dan weer eens wat an
ders.
De foto's geven ongetwijfeld een
goed beeld van wat de strijd om
Arnhem is geweest: hard vech
ten in een onoverzichtelijk de
cor van huizen en bossen. Het
resultaat is bekend: van de
10.000 man die werden ingezet
bij het Arnhemse deel van de
operatie Market-Garden (die wel
de bevrijding van Eindhoven en
Nijmegen bracht, sneuvelden er
1500, raakten er 6500 met rond
150 gewonden in Duitse gevan
genschap en konden in de nach
telijke uren van maandag 25
september 1944 ongeveer 2000
doodvermoeide en druipnatte
soldaten in zuidelijke richting
over de Rijn uit de Oosterbeek-
se hel ontkomen.
Een mislukkig, waarvan de oor
zaken al eerder in den brede
zijn uitgemeten. Zoals de haasti
ge en nogal nonchalante voorbe
reiding, landingsterreinen die te
ver lagen van het doel: de Rijn
brug. Voorts volstrekt falende
verbindingen, een trage ont
plooiing in wandeltempo, waar
door het verrassingseffect niet
kon worden uitgebuit, zwakke
leiding (Urquhart zat de tweede
dag onvindbaar ondergedoken
op een Arnhemse zolder met
een Duitse pantserwagen voor
de deur) en gemis aan voldoen
de vliegtuigen om de gehele
strijdmacht in één keer neer te
laten. Onder die kwalijke om
standigheden en nog vele ande
re, zoals de aanwezigheid in de
buurt van de restanten van twee
Duitse pantserdivisies, bleken
de Britten overigens moedig en
taai genoeg in de verdediging
van wat zij desondanks bereik
ten: een kleine voorhoede bij de
Rijnbrug en de hoofdmacht
rond het Oosterbeekse „Harten-
stein".
In de tekst die Piekalkiewicz
rond de foto's aanbiedt, geeft
hij naast een wat overbodige
uitvoerige Duitse instructie inza
ke Britse parachutisten en een
even uitvoerige Britse handlei
ding voor het hanteren van aan
vliegtuigen aangehaakte gliders,
een schets van de gebeurtenis
sen van dag tot dag, van de
eerste landingen in de vroege
middag van 17 september tot de
terugtocht op de 25ste. Een en
ander tegen de achtergrond van
wat van Britse en Duitse kant
dagelijks officieel werd bericht.
Helemaal helder kan ook hij
echter zo'n chaotisch gebeuren
niet maken. Er blijven nog heel
wat vragen onbeantwoord en
verschillende aanwijsbare on
juistheden houden ook dit boek
uit de sfeer van het absolute
laatste woord over Arnhem
.1944. De lezer blijft achter als
een Stuurman aan de wal: wat
jammer dat het niet lukte. Als
ze nou maar dit, en als ze nou
maar dat. Maar nee.
Janus Piekalkiewicz, .Arnhem
1944"
Uitgeverij Keesing: 29,50.
Belledonne:
warmbloedige
jeugddetective
Als de Haagse schrijfster Anke
de Vries een pakkend gegeven
heeft bemachtigd, bouwt zij er
een verhaal omheen dat boeit
van de eerste geheimzinnige
bladzijde tot het altijd verras
sende slot. Eerder bewees zij
die kunst machtig te zijn met
het in '76 met zilver bekroonde
„Het geheim van Mories Bes-
joer", na een aardig, maar min
der hecht debuut „De vleugels
van Wouter Pannekoek".
„Belledonne kamer 16" is een
jeugdroman geworden, die
evengoed aanspraak maakt op
de titel jeugddetective. Hierin
speurt een Nederlandse jongen
met een Franse moeder naar de
raadselachtige achtergronden
van een moord in een plaatsje
in de Franse Alpen. Enig hou
vast heeft hij aan een gevonden
zakboekje waarin speciaal de
naam van Robert Macy zijn
aandacht trekt en een „Mon
sieur M".
Omdat de jongen vloeiend
Frans spreekt, vindt hij spoedig
ingang bij de bewoners van het
dorpje waar hij zijn vakantie
doorbrengt. Een aardige Hol
landse jongen als hij vindt vele
geopende deuren en omdat hij
zelf weinig zegt, worden de
mensen met wie hij te maken
krijgt spraakzamer.
Natuurlijk komt de jongen ach
ter vele geheimen en lost hij een
moordzaak op die in de laatste
wereldoorlog is gepleegd. Het
aardige van Anke is, dat zij
alleen haar lezers en de jon
gen zelf op de hoogte stelt
van de gebeurtenissen, maar de
moord verder laat voor wat hij
is. Wel geeft Anke de reden van
de moord de vorm van een aan
klacht mee. Van „Belledonne",
Anke de Vries' laatste boek valt
bovendien op, dat zij het Franse
land goed in beeld brengt, met
de door haar gebruikte figuren,
die levende mensen worden,
waardoor een doorzond, warm
bloedig verhaal ontstond.
Anke de Vries: „Belledonne ka
mer 16". Uitg. Lemniscaat. Prijs
15,50.
Aap schaap:
lief verhaal
Het is niet duidelijk of Dolf
Verroen's „Aap schaap" een
prentenboek is met vriendelijk
verhaal, of een verhaal over
een schaap „dat zeven lamme
tjes kreeg én een aap", met
fijne tekeningen van Ivo de
Weerd.
Voor de kleinste lezertjes is het
resultaat erg goed geworden: de
tekst is gemakkelijk te volgen
en duidelijk voor de kleinsten -
nog aardig bovendien - en de
tekeningen verdienen alle aan
dacht door de spitse invallen die
De Weerd in zijn illustraties ver
werkte.
Een aapje breekt uit, vindt on
derdak bij een schapemoe die
zeven lammetjes krijgt. Zelfs de
televisie wordt erbij gehaald,
wanneer men aanneemt dat het
schaap ook is bevallen van een
aap. Wanneer de waarheid aan
het licht komt, roepen de kij
kers dat soort bij soort hoort,
waarna men rustig verder kijkt
„Bah!" is het laatste woord van
Verroen.
Dolf Verroen: „Aap schaap".
Uitg. Leopold. Prijs 12,50
C&dütbcAi^ololeÜ^i.'
Idool col-trui van dik gebreid acryl
met'n leuk koordje in de mouwen en taille.
Oók in wit.(152-170)
Stoer polyester/katoenen Idool-jack
met kapuchon, lekker veel zakken en warme
winter-voering. (152-176)
Hun taak - waarvoor zij met behoud van het volle loon
worden opgeleid - bestaat uit het laden en lossen van
zee-, kust- en binnenvaartschepen en het verwerken van
deze lading in loodsen en pakhuizen of op de kaden en
terreinen
Het vervoer naar en van het werk - waarvoor wij zorgen
- is uiteraard voor onze rekening.
Bent u geïnteresseerd, dan kunt u zich op woensdag 5 oktober zeven
uur 's avonds vervoegen in Cafe-Rest. In den Vergulden Turk, Steenstr.
2 te Leiden, waar één van onze personeelsmedewerkers aanwezig zal
zijn om u alle verdere inlichtingen te verstrekken.
Zoekt U
een gebruikte
auto?
De Leidse Courant helpt u op weg
dezn
eerste verliefdheid
zojuist te boven is.
Die elke 3 maanden centimeters
groeit. Die geen afscheid kan
nemen van z'n ouwe
Die kleren verslijt als
schoenzolen. Die alleen maar
aantrekt wat ie zélf leuk vindt,
Onhandigalsieis,zo
aandoenlijkentóchal
zo groot... C&A kent
die problemen van
zonen van 14. Hun
mode heet
IDOOL.
STICHTING
SAMENWERKENDE
HAVENBEDRIJVEN
AMSTERDAM
Javakade 21
Bij de S.H.B. kan nog een aantal
worden geplaatst.
Alleen
voor
tieners.
