weekpuzzel door dr. Pluizer
WWW
dierenportret
sterrenhemel
Z> oplossing uorige puzzel
ra
i
m
i
I
1
1
I
I
SB
1
Si
Si
i
i
I
z
I
m
m
m
m
I
Z
i
u
i
I
W
1
w
I
S
I
I
I
m
I
i
i
i
i
i
a
i m m m w
m i
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 24 SEPTEMBER
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Twaalf gulden vijftig':
L. v.d. Berg, Westerbaan 6. Noordwijk.
Zeven gulden vijftig':
W. van Hameren, Spoorstraat 28. Roelofarendsveen.
Vijf gulden:
Mevr. W. Molenkamp. St. Jacobshof 17, Leiden.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Oplossingen onder vermelding van ..Puzzel 38" vóór woensdagmiddag
12.00 uur opsturen aan:
Leidse Courant, Postbus 11, Leiden.
NR. 38
DOORLOPER
Horizontaal: 1 Zuidamerikaan - belasting
bandje; 2 insekt - bijwoord - staatsiekleding;
3 gehakt varkensvlees - muze van de ster
renkunde - godin der meren - uitroep -
meervoud (afk.); 4 overdreven zedig - kleine
wilde ezel - handelsonderneming; 5 paling
- vogel - bloeimaand - zoon (afk.) - zang
stem; 6 aanvoerder der Argonauten - ver
achtelijk - heidemeertje - Japans bordspel
- vogel; 7 aardrijkskundige afkorting - loterij
briefje - hoofddeksel - echtgenoot - te gener
tijd; 8 versuikerd tablet v.e. geneesmiddel
- stevig - boom - rivier in Italië; 9 in
oprichting (afk.) - bonkige verhevenheid in
een weiland - stad in Frankrijk - wijziging;
10 solide - plaaggeest - dwarsligger voor
spoorrails - klein vertrek; 11 lastdier - boom
- sportevenement (afk.) - persoonlijk vnw.
- aardrijkskundige afkorting - vaartuig; 12
deel van Europa - bijwoord - stad in Duits
land - te weten (afk.); 13 trompetvogel -
hoogste gerechtshof in het oude Athene -
soort dameshalsbont; 14 muzieknoot - kla
versoort - overzetvaartuig; 15 ondiepte in
het water - gifslang - sierplant; 16 paarden
ras - plaats in Utrecht - telwoord; 17 beroep
- dodelijk vermoeid.
VERTICAAL: 1 vlakte in Argentinië - verbin
ding van jodium met een metaal -walvisach
tig zoogdier; 2 grote slagputs - metalen
staaf - overwinning - vlaktemaat; 3 kruipend
dier - plaats in N.-Holland - insekt; 4 hemels
blauw - gezichtsorgaan - mohammedaans
rechts- en schriftgeleerde - grove stof; 5
gierig persoon - deel van Azië; 6 persoonlijk
vnw. - voorzetsel - eenvoudig - Europeaan;
7 telwoord - puntboog (bouwkunde) - per
soonlijk vnw. - Turkse munt - ernstig; 8
voortreffelijk - plaats in Overijssel - deel van
de hals - sierlijk dier; 9 muzieknoot -
bloeiwijze - afgelegen - dun en lang persoon
(scherts) - onbezonnen - door, met (Latijn);
10 Europeaan - honingdrank - stof - Italiaan
se provincie; 11 bontgekleurde papegaai -
telwoord - veelal gekonfijt produkt - deel
van de dag; 12 zelfkant van linnen - Oosteu-
ropese havenstad - reinigingswerktuig - af
nemend getij; 13 snelle gang - hemelli
chaam - koppel, paar - sluitdop - de oudere
(afk. Latijn); 14 landbouwwerktuig - wilde
Australische hond - vrucht - oudste deel van
de Sanskriet-letterkunde; 15 zonderling -
diamantafval - hoofdstad van gelijknamig
Australisch gebied; 16 boom - zeesoldaat
- gesloten - zoveel als in één keer op een
waag gewogen wordt; 17 schermbloemige
plant - meubelstuk - zangstuk voor 4 partij-
55
55
55
In een parentoernooi met een
groot aantal deelnemers van ui
teenlopende sterkte, kwam onder
staand spel voor, dat in de meeste
gevallen in 3 SA werd gespeeld.
Een van de kenmerken van een
parenwedstrijd is wel het grote
aantal 3 SA contracten dat daar
wordt gespeeld, ongeacht of dit nu
technisch het meest verantwoorde
bod is of niet.
Bij perfect tegenspel kan het hier
geboden contract wel down wor
den gespeeld, maar aan de bridge
tafel komt het perfecte tegenspel
in een gemengd gezelschap nu
eenmaal niet, zo heel vaak voor en
de zuidspelers die de hun geboden
kans grepen, hebben goed gebruik
gemaakt van de moeilijkheden die
de verdedigende partij bij het te
genspelen ondervindt.
Na een openingsbod van 1 ruiten
door noord, werd zuid de leider
H B 10
O AH 10965
A 7
V 8 7 6 3 N ♦H92
Ü'A73 w fl9842
0 82 7 O V 7 4
H 5 4 c B 9 6 3
♦A104
OV965
O B 3
V1082
in een 3 SA contract, waartegen
west met schoppen 6 uitkwam.
Deze uitkomst leverde zuid twee
slagen in schoppen op (noord
speelt klein bij. oost de heer en
zuid neemt het aas), hetgeen met
klaveraas drie slagen betekent. Er
ontbreken er dus nog zes aan het'
contract, wat weer inhoudt dat, als
ruitenvrouw goed zit (bij west), het
contract geen moeilijkheden biedt.
Vele zuids beproefden hun geluk
door ruitenboer na te spelen en
in noord een kleine te leggen.
Helaas kon oost deze slag met de
vrouw nemen, waarna schoppen
naspel de grondslag legde voor
het down gaan van zuid.
West nam schoppenvrouw en
speelde schoppen na, die door
zuid werd genomen. Na het incas
seren van de ruitenslagen moest
noord echter harten spelen en
daar west hartenaas bezat, maak
ten oost-west drie schoppensla
gen, een ruitenslag en een harten
slag voor een down.
Daar (als ruitenvrouw goed zit) er
geen haast is met het snijden van
de ruiten, is een betere speelwijze
het in slag 2 naspelen van een
kleine harten. Als west hartenaas
heeft en de slag niet direct neemt,
heeft zuid een belangrijke slag
gestolen en kan op de ruitens
afgaan, waarna de moeilijkheden
voorbij zijn. Het contract is dan
veilig met tenminste vijf, en als de
vrouw valt zes, ruitenslagen, twee
schoppenslagen, een hartenslag
en klaveraas.
Het perfecte tegenspel bestaat uit
het direct nemen van hartenaas en
het naspelen van een kleine
schoppen.
In dat geval behoudt zuid nog
steeds de kans dat ruitenvrouw
goed zit, maar zoals het spel hier
ligt, gaat het dan kansloos down.
Het loont de moeite, in dit soort
spellen om te zien naar de moge
lijkheid in een vroeg stadium een
slag te stelen, omdat de tegenstan
ders niet altijd in staat zijn de
gevaren tijdig te doorzien, dan wel
niet op hun qui vive zijn.
In Toronto is een schaakkompetitie'
gespeeld tussen zestien schaak
computers-vijf ronden Zwitsers
systeem. Verrassend was dat
Chess 4,5, ontworpen door twee
Elektronica-keien van de North
Wester University eerste werd met
vijf gewonnen partijen en één ver-
liespartij. Het vorig jaar werd het
Russische programma Kaissa
(Moskou) eerste, deze keer gedeel
de tweede met de Amerikaanse
Duchess. Nu moet men niet den
ken dat een machine het menselijk
brein zal overtreffen. Zo'n machine
is een dood ding dat niets kan als
men er niet een programma in
stopt en dan nog alleen als er
elektriciteit in de buurt is en niet
te vergeten een stopkontakt. De
kwaliteit van het computerschaak
hangt dus af van wat men er in
stopt. En, dat is al heel wat! Een
kombinatie van vier tot vijf zetten
wordt al doorzien. Kijk maar naar
de onderstaande stand tussen Du
chess en Kaissa na de vierender
tigste zet van Duchess:
(Zie diagram nr.1.)
Kaissa speelde hier tot verwonder
ing van de toeschouwers: 34
Te8. en men vond dat maar een
slechte zet. Totdat men zag dat de
machine hiermede een mat in vijf
zetten voorkwam! Er zou, na het
voor de handliggende en feitelijk
enige mogwlijke 34
,Kg7 gevolgd zijn 35. Df8f: 36.
Lh6f. Lg7 37. Tc8f, Dd8 3«. Td8f,
Te8 39. Te8 mat.
door
C. J. de Feijter
Het zou natuurlijk nog mooier zin
geweest als de machine de konse-
kwenties had getrokken en op xle
34e zet had opgegeven!
Dat zo'n machine ook wel eens
vreemde wegen gaat laat de vol
gende korte partij zien
Diemergambiet. Wit B. S. '66
Zwart Chute 1, 2.
I. d4, d5 2 e4, de4: 3. Pc3, Pf6
4. f3, ef3: 5. Df3: ,Dd4: Chute is
hier te gulzig! 6. Le3, Db4 7. 0-0-0-,
4)4 Chute ziet dat er een kwaliteit
is te verdienen. 8. Pb5, Nu
dreigt mat op c7, maar ook dat
wordt gezien 8. Pa6! 9. Db7
Ldl En nu volgde tot ieders
(Pd6f,: 10. Pd6f,en de reden
hiervan is niet duidelijk. Wit kon
gemakkelijk winnen door op a8 te
slaan. Een „logisch" vervolg zou
dan zijn geweest: 10. Da8rf, Kd7.
II. Pa7!, Dtfl 12. Dcflt, Kd6 13.
Da6:f, Kd7 14.Ld2!en wit
staat met twee stukken meer glad
gewonnen.
Opgemerkt zij, dat B.S. na:10.P-
d6f, Dd6:f, Lb5f, toch ook
een gewonnen stand overhield.
Ene meneer Jennings uit Canada
ontwierp een zakcomputer dat on
der de naam Chess Challenger in
de handel is. Het is een prima
apparaat voor beginnende spelers,
die er regelmatig van verliezen!
Misschien doet men verstandig
vanwege de prijs maar een jaartje
of langer te wachten met de aan
schaf!
En dan nu de laatste twee opgaven
voor onze oplossingswedstrijd, Als
probleem een eersteling van
Drs. P. J. Stoutenbeek, Deventer
(Zie diagram nr. 2.)
Wit: Kg1. Df5, Te3. Lb7, Lf2. Pd3.
Zwart: Kd5, Lb8, Pc6; pion: e5. Wit
begint en geeft mat in drie zetten.
Uw oplossingen worden nu inge
wacht uiterlijk veertien dagen na
deze laatste aan het adres: C. J.
de Feijter, Wielingenstraat 13, De
venter.
Zoals reeds vermeld is het inzen
den van de sleutelzet voldoende,
maar het wordt wel op prijs ge
steld als u een waarderingscijfer
voor de vier problemen zoudt wil
len vermelden!
Als laatste studie volgt dan nog:
nr. 4. Studie van M. Myllyniemi
Magyar Sakkelet 1963.
(Zie diagram nr. 3) Wit: Kb6, Le8,
Lh2, Pe4. Zwart: Ka8, Ld7. Wit
begint en wint.
De inzendtermijn staat hierboven
vermeld. De oplossers van de stu
dies hebben wat meer werk te
verrichten, maar daar staat tegen
over dat zij een dubbele kans
hebben op een boek! Veel genoe
gen en sukses toegewenst!
De Verenigde Staten, Brazilië en
Suriname, dat zijn de drie landen
in Amerika waar de damsport vaste
voet heeft gekregen. Ooit zal dat
te merken zijn aan de prestaties
van nieuwe lichtingen, zoals de
Amerikaan Liddell al aankondigde
in zijn verdienstelijke debuut bij
het KSH-toernooi.
Vandaag aandacht voor de Surina-
mers Pertap Malahè, de 29-jarige
kampioen van zijn land en Theo
Buitendorp, 39 jaar, de nummer
twee. Malahè is nationaal meester.
Buitendorp kandidaat-nationadi
meester.
Buitendorp deed in de meest er-
groep bij KSH soms leuke dingen,
maar faalde vaak in de afwikkeling,
zoals we al aangaven in zijn partij
tegen de Russin Michailovskaja
Daarom voor hem slechts een ge
deelde achtste plaats in de mees-
tergroep. Tegen Stanek was zijn
laatste zet 29. 31-26 (zie diagram).
De Tsjech kon het niet laten om
te ruilen: 2917-21:
30.26x17 12x21 en dat was natuur
lijk waar Buitendorp op zat te
wachten 31. 27-22 18x27 32. 32-28
23x32 33. 36-31 27x47 34. 38x27
21x32 35. 43-38 32x43 36. 38x49
i m' ti t
1 Hl»,
47x29 37. 34x1 en na 37.2-7
kwam wit een schijf voor maar liep
de partij nog remise.
Malahè ging tegen Baba Sy agres
sief te werk, maar beheerste het
flankspel nog onvoldoende, zodat
hij uiteindelijk nadeel opliep. In de
diagramstand is de Surinamer aan
zet na 16-21. Sy had uiteraard
berekend dat 24-20 15x31 36x16
18x29 16-11 enz. wel gaat verlie
zen. maar na 40-34 trok Sy
ook aan het langste eind: 13-19
24x13 8x28 38-32 28-33! 29x38 22-
28 32x23 18x40. In plaats van 40-
34 biedt 40-35 nog verdediging:
21-27 is immers verhinderd door
38-32 27x38 47-42 38x47 23-19
14x34 48-43 47x20 25x5, maar di
rect 13-19 24x13 8x28 gaat winnen.
Ook tegen Van Harten tastte Bui
tendorp mis. De medewinnaar .van
de hoofdgroep kreeg in de dia
gramstand de winst in de schoot
geworpen toen Buitendorp 31-27
speelde Nu is 25-30 28x17 30-34
39x30 14-19 28x19 13x44 niet win
nend door 45-40 44x35 22-17 8x28.
32x34 en wit wint een schijf. Maar
Van Harten had beter achter de
hand: 27..11-171 28. 27x16 2S-30
29. 22x11 30-34 30. 39x30 19-23 31.
28x19 13x44 en zo is het wel uit.
Voorzichtig met bestrijdingsmiddelen"
tegen vlooien
De Nederlandse honden en katten
krabben zich. Tot groot onge
noegen van baas en beest worden
onze huisdieren geteisterd door
een vlooienplaag van grote om
vang. Vlooienhalsbanden en ande
re bestrijdingsmiddelen gaan als
warme broodjes over de toonbank.
Juist de grote omzet van deze
artikelen, die veel hoger ligt dan
normaal, geeft een indicatie over
de omvang van de plaag. Want
spreken hierover doet de dieren
liefhebber niet graag, als hij niet
zeker weet dat een ander ook in
de problemen zit. Hij wil immers
voorkomen dat hij voor een vieze
rik wordt uitgemaakt die zijn huis
niet schoonhoudt.
De vlo is een parasiet, die leeft van
het bloed van zijn gastheer. Hij
plant zich, behoudens in een en
kel, speciaal geval, niet op de
gastheer voort. Vlooien leggen hun
eieren, waaruit later de larven ont
staan, in vloerbedekking, naden,
kieren, onder plinten enz. Uit de
eieren ontstaan na zes dagen de
kleine witte larven die zich voeden
met bestanddelen, die zij in het
huisstof vinden. Hier komt men
dan direkt al bij het eerste pro
grammapunt van de bestrijding.
Elke dag stofzuigen helpt beslist!
Uit deze larven ontwikkelt zich
dan, via het nymphstadium, na
ongeveer 31 dagen de jonge vlo.
Door warmte geactiveerd zoekt de
ze dan zijn gastheer op. Met dit
gegeven in de hand blijkt dat men
met de bestrijding niet kan stop
pen. zodra dier en huis vlovrij zijn.
Nog minstens een maand door
gaan, omdat anders, door de lar
ven die uitkomen, de hele ellende
weer van voren af aan begint.
Over het algemeen is de honden
en kattenvlo-gastheer specifiek,
maar deze zomer is wel gebleken
dat bij gebrek aan hond of kat de
mens ook niet versmaad wordt.
Om de zaak nog erger te maken
In de goede dierenspeciaalzaak geeft men zinnige voorlichting over bestrijdingsnj^
len de
is de vlo, via zijn uitscheidingspro-
dukten (kleine zwarte korreltjes),
bovendien nog tussen-gastheer
voor de lintworm.
Vreselijk gevaarlijk is de lintworm
niet, maar hij veroorzaakt het dier
wel veel last. Na een vlooienplaag
dient de eigenaar van kat of hond
de ontlasting van zijn huisdier dan
ook in de gaten te houden. Moch
ten zich in de faeces op kleine
rijstkorrels lijkende voorwerpen
bevinden, dan is het dier aan een
wormkuur toe. Ook is de vlo bij
honden in veel gevallen de oor
zaak van het zogenaamde zomer-
exzeem. Geplaagd door jeuk bijt
en krabt hij zich zodanig, dat er
lelijke exzeemplekken ontstaan.
Redenen te over dus om de vlo
krachtig te bestrijden. Bij de ver
delging van de vlo met chemische
middelen is voorzichtigheid gebo
den. Het werken met bijvoorbeeld
DDT is, vooral bij katten, schieten
met een kanon op een mug. Blijkt
het noodzakelijk om naast het
kammen met de stofkam en/of
vlooienhalsbanden, nog andere be
strijdingsmiddelen toe te passen,
dan alleen die middelen die voor
het dier ontwikkeld zijn. De dieren
arts of de deskundige van een
goede dierenspeciaalzaak zal u
gaarne van advies dienen. Wil men
naast de dieren, ook nog de woon-
en slaapvertrekken ontsmetten,
dan opnieuw een middel gebrui
ken dat geen gevaar- oplevert. Al
deze bestrijdingsmiddelen zijn
geen dingen om grapjes m^e
maken. De uitgebreide raadgcn
gen van de fabrikant (in somu
gevallen door de wet verp£e
dienen uitsluitend ter bescher^,
van de consument. va
Heeft men naast kat of hondjr
nog een of meerdere vogels, ni
is bij de ontsmetting van het )U
extra voorzichtigheid geboden jj
ze dieren zijn uiterst gevoelig
de bestrijdingsmiddelen. Men g
ook als het niet op de gebr a
aanwijzing staat, er toch ver a
dig aan ze tenminste twee uu
het vertrek waar gespoten ii n
verwijderen. Wellicht voor sorse
ge middelen overbodig, maar jr
dreven voorzichtigheid is altijd e]
ter dan een overleden huisdier.
Dubbelsterren in de Lier
Het sterrebeeld Lyra of Lier zou
tamelijk onopvallend zijn, ware het
niet dat de hoofdster, Wega, een
van de zeer opvallende sterren is,
slechts in helderheid overtroffen
door Sirius (Grote Hond) en door
Arcturus (Boötes).
Het muziekinstrument de lier is
een uitvinding van de Griekse god
Apollo. Deze spande snaren over
het lege schild van een schildpad
en schonk dit weg aan de zanger
Orpheus, die er zulke schone me
lodieën aan ontlokte, dat zelfs de
driekoppige hellehond Cerberus er
van onder de indruk kwam. Het
sterrebeeld werd in het Grieks
„chelys" genoemd, wat letterlijk
„dekschild van schildpad" bete
kent.
Zoals gezegd is Wega de belang
rijkste ster van de Lier. Samen met
Deneb (Zwaan) vormt Wega de
basis van de zomerdriehoek, waar
van de top Altair (Arend) is.
Wega heeft een schitterende blau
we kleur en staat op de zomer
avond recht boven ons in het zeni
th. Hij bevindt zich zo noordelijk
dat hij nooit onder de horizon
verdwijnt. Wega is vele malen gro
ter en heter dan de zon en schijnt
26 maal zo helder. Het is de eerste
ster die gefotografeerd is en wel
in 1851. Dicht bij Wega staat de
beroemde veelvoudige ster e. In
een heldere nacht kan men e op
gesplitst zien in een dubbelster. Bij
gebruik van een telescoop kan
men dan verder zien, dat elk van
de twee componenten weer een
dubbelster is. Eigenlijk is e dus
eén viergesternte. De ster f, e's
buurman, is ook een dubbelster,
maar dat is alleen door een tele
scoop te zien. De ster b (Sheliak)
is een bedekkingsveranderlijke,
waarvan de magnitude in 13 dagen
van 3.34 naar 4.20 loopt en in
dezelfde periode weer terug naar
3.34. In tegenstelling tot de „dui-
velsster" Algol in Perseus is b
Lyrae altijd variabel, omdat beide
componenten een grote helderheid
bezitten, terwijl bij Algol de bege^
leider maar heel zwak is. De twee
componenten van b kunnen niet
gescheiden worden; ze staan zo
dicht bij elkaar dat het lijkt alsof
zij elkaar raken. Door een tele
scoop zien zij er uit als èén ovale
ster.
Halverwege tussen b en c ligt de
Ringnevel, Messier 57. Het woord
nevel is eigenlijk fput, want in
werkelijkheid is de Ringnevel een
zwakke, maar zeer hete ster. die
omgeven is door een reusachtige
atmosfeer van ijl gas. Om de Ri
nevel te kunnen zien heeft
tenminste een tien cm teleso
nodig.
a. Wega
b. Sheliak
c. Sulaphat
e-1 (d)
e-2 (d)
f. (d)
9- (d)
Vis. Magn.
Abs Magn.
Afstand
0.04
0.50
26.4
Var
-4.23
1056.4
3.30
-0.83
218.3
5.51
-1.49
817.7
3.83
-0.17
205.3
4.50
0.50
205.3
4.06
0.94
136.8
4.46
-2.53
814.5
4.46
-1.02
407.3
4.34
0.08
131.3
Dubbelst.
Magn. d
6.00/5.06
5.14/5.37
4.68/4.50
4.46/8.7
Variabelen Magn. periode
b. 3.34/4.20
Maan
5 okt. 9.21 h m. I.k.
12 okt. 20.31 h.m. n.m.
19 okt. 12.46 h.m. e.k.
26 okt. 23.35 h.m. v.m.
4 nov. 3.58 h.m. I.k.
Planeten
Mercurius: niet zichtbaar.
Venus: des ochtends in oost
zichtbaar, magn. -3.4
Mars: komt iets voor middernac
op in noordoosten en staat eer
in Tweelingen en later' in oktob
in Kreeft, magn. 0.7
Jupiter: komt steeds vroeger opf
is de gehele nacht zichtbaar in<J
Tweelingen, magn. -2.0
Saturnus: Des ochtends zichtbH
in Leeuw, magn. 0.8.
