STER VAN VERINGA OPEENS
WEER GAAN FLONKEREN
Loonpolitiek in geding op congres van TUC
VN-COMMANDANT
GEVRAAGD
VOOR RHODESIË
Maatregelen voor
betere zichtbaarheid
van weggebruikers
®najaarsbeurs f
Valium en librium
mogen minder kosten
Kardinaal vraagt
hulpbisschoppen
Akkoord over
abortus kan
leiden tot
complicaties
Ingrijpende
maatregelen
bij KSH
Van Huiten:
voorkomen
dat men baalt
gebruiksgoederen 20NDAGPl
BINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1977 PAGINA 7
Ptof. dr. L Prakke:
(Van onze parlementaire redac
tie)
DEN HAAG Hoewel donder
dagavond in Haagse politieke
kringen de tevredenheid over
bet bereiken van een formatie-
akkoord over de abortusproble
matiek groot was, rezen er toch
direkt vragen over de mogelij
ke consequenties van de nu ge
kozen procedure.
Als het nieuwe kabinet tot een
inhoudelijk akkoord komt tre
den er geen complicaties op. In
politieke kring wordt het echter
veel waarschijnlijker geacht dat
binnen het kabinet géén ak
koord wordt bereikt, waarna
ongetwijfeld toch een initiatief
voorstel uit de Tweede Kamer
wordt ingediend.
Prof. dr. L. Prakke, hoogleraar
in het staatsrecht aan de univer
siteit van Amsterdam, vindt dat
de complicaties die dan kunnen
ontstaan door de politici enigs
zins onderschat lijken te wor
den.
Nadat een dergelijk initiatie-
fontwerp door beide Kamers
van de Sta ten-Generaal zal zijn
aanvaard en de Raad van State
zijn advies zal hebben uitge
bracht moet het ontwerp in het
kabinet besproken worden. De
vraag is dan of de ministers van
Justitie en van Volksgezondheid
hun handtekening onder het
ontwerp zullen kunnen en wil
len zetten. Het waarschijnlijkst
is dat het om een ontwerp gaat
dat door de tot de PvdA en D'66
behorende ministers zal worden
aanvaard, maar niet door de
CDA-bewindslieden. Wat dan?
Als binnen de ministerraad in
die situatie geen akkoord be
reikt kan worden zullen de
CDA-ministers waarschijnlijk
hun ontslag aanbieden en de
overige bewindslieden hun por
tefeuilles ter beschikking stel
len. Dan is er dus een kabinet
scrisis. Als de ministers van
Justitie en van Volksgezondheid
niet tot het CDA behoren kan
I minister-president Den Uyl
(aangenomen dat Den Uyl het
nieuwe kabinet leidt) als leider
van het demissionaire kabinet
zeggen: Wij hebben tot taak om
in het belang van het koninkrijk
te doen wat nodig is, deze ^anlr
is al vele jaren in discussie, er
ligt nu een ontwerp op tafel dat
het fiat van de beide Kamers
heeft, dit ontwerp krijgt dus de
handtekening van de betrokken
ministers).
Maar als op Justitie en/of Volks
gezondheid wèl een CDA-er zit,
wordt het aanzienlijk moeilij
ker. Die minister kan weigeren
zijn handtekening te zetten. Het
is volgens prof. Prakke beslist
niet mogelijk dat „dan maar"
een willekeurige andere minis
ter zijn handtekening gaat zet
ten. Ook dan is er een kabinet
scrisis. Deze kèn leiden tot de
vorming van een rompkabinet,
samengesteld uit PvdA-ers en
D'66-ers. Vanuit dit kabinet kan
vervolgens het contrasein gezet
worden.
Maar, voegt prof. Prakke hie
raan toe, de vorming van zo'n
rompkabinet is - net als in het
verleden (bijvoorbeeld na de
nacht van Schmelzer) - het re
sultaat van daaraan vooraf
gaande consultaties door de ko
ningin. Het hangt van deze con
sultaties af of er een rompkabi
net kan komen. Zo niet, dan ligt
de abortuszaak weer open en
kan zij, als tot vervroegde ver
kiezingen besloten wordt, weer
bij de verkiezingsstrijd en de
formatie betrokken worden. Het
spreekt, aldus prof. Prakke,
vanzelf dat bij dit alles het oor
deel van het staatshoofd een
belangrijke rol speelt, niet al
leen omdat de koningin als eer
ste haar handtekening moet
plaatsen (hetgeen zij wellicht
mede zal laten afhangen van de
politieke situatie van dat mo
ment), maar ook omdat zij een
leidende rol speelt bij het oplos
sen van kabinetscrises.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - In 1971 ging de seer
geachte en geziene premier Piet de
Jong - geliefd bij vriend en vijand -
bij de KVP geen rol van betekenis
meer spelen. Dit ondanks het feit dat
hij erin geslaagd was om zijn kabinet
vier jaren lang zonder al te grote
strubbelingen overeind te honden.
Voor de eerste keer na de Tweede
Wereldoorlog was dat bet geval. On
dank is 's werelds loon. De Jong was
te veel een man van samenwerking
met de WD. Een jongere figuur
moest de KVP in de verkiezingsstrijd
aanvoeren. Dat werd dr. G. Veringa,
minister van onderwijs en weten
schappen. De tekstschrijvers kregen
van de KVP opdracht om Veringa
een wat progressieve kleur te geven.
Op de deun van „Ajax wint de we
reldcup" zong de KVP in heel het
land: Veringa die wordt premier. En
voor het plaatje ging de veelbeloven
de, alom geliefde politicus zelfs ach
ter een drumstel zitten. Maar het was
allang bekokstoofd dat Biesheuvel
minister-president zou worden.
Als minister van onderwijs had Verin
ga veel van zichzelf gevergd, hij kwam
in de lappenmand. Het duurde niet
lang, of hij verdween van het politieke
strijdperk en werd benoemd tot lid
van de Raad van State, het hoogste
adviescollege van de regering.
Toen Van Agt dr. Veringa vorige week
als informateur noemde, zullen velen
gedacht hebben: wie is dat ook al
weer? Binnen een week is die vraag
beantwoord: Veringa is de man die de
vastgelopen formatie weer op gang
heeft gebracht Zoals eerder prof. Al-
beda dat had gedaan. Door de snelle,
geslaagde bemiddelingspoging van de
staatsraad is de kans op een tweede
kabinet-Den Uyl nu echt wel dichtbij
gekomen. Alle verhalen over een door
de CDA-top gewenst minderheidskabi
net ten spijt.
Heeft Veringa nu zo'n krachttoer uit
gehaald? Waarom slaagde hij wel en
Den Uyl niet?
Er spelen hier wat feitelijke en mense
lijke factoren mee.
Onder leiding van formateur Den Uyl
hadden de fractievoorzitters van Pv
dA, CDA en D'66 zo lang gepraat dat
ze het niet meer zagen zitten. Ze draai
den steeds weer in een kringetje rond.
Daar komt bij dat Van Agt (CDA) bij
besprekingen onder leiding van Den
Uyl extra op zijn qui vive is, omdat
hij niet het risico wil lopen om te
worden „ingepakt". Daarbij komt dat
Den Uyl en Van Agt - de econoom en
de jurist - een heel andere taal spre
ken.
Veringa echter heeft drie dingen met
Van Agt gemeen: hij is KVP'er, heeft
op het ministerie van justitie gewerkt
en is hoogleraar in Nijmegen geweest
Ook als staatsraad zal Veringa beter
het juridische taalgebruik van Van
Agt aanvoelen.
Nu Veringa zo snel en succesvol een
akkoord over een procedure-regeling
voor de abortuskwestie tot stand heeft
gebracht, is zijn ster opeens weer gaan
flonkeren. Met Van Agt waren Van
Thijn en Terlouw vol lof. En Van Agt
wilde dan ook wel dat Veringa verder
zou informeren zodat snel de laatste
hindernissen naar het tweede kabinet-
Den Uyl konden worden genomen.
Trouwens: als Den Uyl weer als for
mateur gaat optreden en hij zou voor
de derde keer zijn formatie-opdracht
moeten teruggeven, zou dat zijn poli
tieke naam niet ten goede komen.
Wie het onder leiding van dr. Veringa
bereikte akkoord vergelijkt met de
uiteindelijke voorstellen van forma
teur Den Uyl, moet concluderen dat
er inhoudelijk niet zo bijster veel ver
schil is. Het gaat veel meer om de
toonzetting, om de anders gelegde ac
centen. Veringa heeft de gevoelighe
den van het CDA en van Van Agt
persoonlijk heel goed aangevoeld. Hij
is met voorstellen gekomen, die hij
ook volgens eigen overtuiging een goe
de „wegwijzer" vond. Hier ligt een
verschil met de informatie-Albeda: de
ze trad op als bemiddelaar en maakte
een akkoord, waar hij zelf niet volle
dig achter stond. Veringa zette in zijn
voorstellen ook rijn gezag als recht
geaard CDA'er op het spel.
Hij gaf Van Agt genoegdoening door
veel sterker dan Den Uyl te benadruk
ken dat het nieuwe kabinet eerst zelf
moet proberen tot een wettelijke rege
ling van de abortuskwestie te komen,
alvorens in het parlement een initia
tief-wetsvoorstel zou kunnen worden
ingediend. Het kabinet heeft daarvoor
niet te veel tijd. Uiterlijk volgend jaar
september moet duidelijk zijn, of het
lukt tot een wetsvoorstel te komen. De
kans hierop is uitermate klein. Wan
neer blijkt dat het kabinet niet met
een eigen voorstel kan komen, kan een
wetsvoorstel vanuit de Tweede Kamer
snel door de parlementaire molen
gaan. De zaak is jarenlang doorge
praat, nu al is aan te geven hoe zo'n
voorstel eruit komt te zien, en ook dat
daarvoor een meerderheid is te vin
den.
De soepeler opstelling van het CDA
blijkt onder meer uit de mededeling
van Van Agt da{ het CDA niet zonder
meer een kabinetscrisis zal veroorza
ken als het kabinet te zijner tijd een
meerderheidsbesluit van het parle
ment tot wet verheft Als CDA-minis-
ters dan uit gewetensnood zouden af
treden, komt er weliswaar een kabi
netscrisis - die nu veel minder in het
akkoord is „ingebakken" - maar zal
het „resterende" kabinet het meerder
heidsbesluit kracht van wet geven. De
bezwaren van prof. Prakke op dit
punt doen wat academisch aan. In het
akkoord is in ieder geval vastgelegd
dat het kabinet heel serieus het con
trasigneren - het tot wet verheffen -
moet overwegen, daarbij rekening
houdend met het advies van de Raad
van State en de opvattingen van óók
het CDA over de abortuskwestie. Uit
gangspunt voor alle partijen blijft ech
ter dat in de komende kabinetsperiode
- dus binnen uiterlijk vier jaren - de
abortuswetgeving moet worden ver
nieuwd en de justitie intussen een
terughoudend vervolgingsbeleid moet
voeren.
LONDEN (Rtr/AFP) Groot-Brittannië en de
Verenigde Staten zullen In de loop van deze
maand de Veiligheidsraad van de Verenigde Na
ties verzoeken een speciaal vertegenwoordiger
van de secretaris-generaal te benoemen die moet
deelnemen aan onderhandelingen over een be
stand in Rhodesië. Dit heeft de Britse minister
van buitenlandse zaken David Owen in Londen
aangekondigd. Owen was juist, tezamen met de
Amerikaanse VN-ambassadeur Andrew Young,
teruggekeerd van zijn Rhodesische missie naar
Afrika.
Aan de onderhandelingen over een bestand wordt
ook deelgenomen door maarschalk lord Carver,
de hoge commissaris die Londen heeft aangewezen
om Rhodesië tijdens een overgangsperiode naar
meerderheidsbewind te besturen.
Owen liet weten dat de speciale vertegenwoordiger
van de secretaris-generaal van de VN de comman
dant kan worden van de veiligheidsmacht van de
VN, die belast wordt met het handhaven van de
orde tijdens de overgangsperiode van zes maanden
die aan de onafhankelijkheid voorafgaat. „Zonder
bestand komt er geen oplossing van.de Rhodesi
sche crisis", zo voegde hij eraan toe.
De bewindsman verklaarde dat als de Brits-Ameri
kaanse voorstellen zijn goedgekeurd door de Orga
nisatie van Afrikaanse Eenheid (OAE) geen ander
land zich ertegen zou kunnen verzetten. De Rho
desische premier Ian Smith heeft de plannen
„dwaas" en „rampzalig" genoemd, maar ze nog
niet verworpen. De plannen voorzien oa. in het
aftreden van Smith.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De onderneming
Koninklijke. Scholten-Honig
moet zo spoedig mogelijk ge
herstructureerd worden. Minis
ter Van der Stee wil het con
cern slechts financiële steun
gaan g^ven, als er op zo kort
mogelijke termijn ingrijpende
maatregelen worden getroffen.
Het is nog niet duidelijk of deze
maatregelen arbeidsplaatsen
zullen kosten. Overheid, bedrijf
sleven en vakbonden hebben
unaniem verklaard dat behoud
van de werkgelegenheid bij de
reorganisatie zwaar zal wegen.
President-direkteur dr. W. L. G.
S. Hoefnagels heeft ontslag ge
nomen, naar het heet om de
grootste kans van slagen aan de
herstructurering te biedea
Mathilde
Mathilde Oen
Doelder, die
grote bekend-
.heid kreeg als
vrouw en model
van de schilder
Carel Willink,
heeft gisteren in
Laren haar de
buut gemaakt
als mannequin.
De van de schil
der inmiddels
gescheiden Ma
thilde pakte
haar nieuwe be
roep stevig aan:
hier showt ze
een nertsmantel
van Ronald van
Egmond.
Klaar voor
een ritje
Treintjes-liefheb
bers uit de hele
wereld zijn in
Tokio bijeen
voor een negen
dagen durende
tentoonstelling
van modelbouw.
De zaak is groot
aangepakt. Ze
venentwintig
modeltreinen
puffen dagelijks
langs een wol
kenkrabber. Elk
van de treintjes
kan tijdens de
expositie onge
veer 2000 kinde
ren een ritje be
zorgen.
DATA VAN
INGANG
DEN HAAG (ANP) De data, waarop verschil
lende door minister Westerterp aangekondigde
maatregelen zullen ingaan, die niet alleen de
zichtbaarheid van uitstekende lading, maar ook
de herkenbaarheid en zichtbaarheid van bijvoor
beeld vrachtwagens, aanhangwagens, bromfietsen
moeten verhogen, zijn thans bekend.
Per 1 november 1977 zullen lange ladingen in het
verkeer moeten voorzien van een nieuw rood-wit
gestreept markeringsbord (in plaats van een rode
lap of vlag).
Per 1 juli 1979 moet de achterzijde van vrachtau
to's, aanhangwagens en opleggers zijn voorzien
van een reflecterende markering, die zal moeten
voldoen aan de eisen die door de minister van
Verkeer en Waterstaat zijn vastgesteld.
Eveneens per 1 juli 1979 zullen op de zijkanten
van lange motorvoertuigen, aanhangwagens en
opleggers oranje reflectoren verplicht zijn. De
reflectoren moet behoren tot een goedgekeurde
soort en voorzien zijn van een goedkeuringsmerk.
Per 1 november 1979 moeten bromfietsen, fietsen
en wagens rode reflectoren voeren, die behoren
tot een goedgekeurde soort en eveneens zijn voor
zien van een goedkeuringsmerk.
Eveneens per 1 november 1979 moeten de trappers
van fietsen zijn voorzien van oranje of gele reflec
toren, aldus vrijdag het ministerie van verkeer en
waterstaat.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De president
van de Haagse rechtbank heeft
gisteren de minister Lubbers
van Economische Zaken in casu
de Staat der Nederlanden - in
het gelijk gesteld. De prijzen
van de kalmeringsmiddelen va
lium en librium mogen twee
jaar lang worden verlaagd. Hof-
mann-La Roche - de distribu
teur van deze geneesmiddelen -
had deze prijsbeschikking be
streden.
Op een persconferentie ter gele-,
genheid van het 37-ste interna
tionale congres van-de farma
ceutische wetenschappen dat
momenteel in Den Haag wordt
gehouden, stond van de farma
ceutische wetenschappen dat
momenteel in Den Haag wordt
gehouden, stond nogal sceptisch
tegenover dit vonnis. J. Nieu-
wenhuis, voorzitter van de Ko
ninklijke Nederlandse Maat
schappij ter bevordering der
Pharmacie, zei hierover: „Dat
had men drie jaar geleden al.
moeten doen; nu gaat het erop'
lijken alsof de apotheker wü
verdienen aan duurdere genees
middelen, die net zo goed wer--
ken als goedkopere. Er is geen
land ter wereld waar zoveel
goedkopere, plaatsvervangende
geneesmiddelen (loco's) worden
aangewend als in Nederland".
„Maar er is een grens", zei hij,
„als de fabrieken niet genoeg
geld meer binnenkrijgen voor
research, kunnen er ook geen
betere geneesmiddelen meer
worden ontwikkeld".
Prof. J. Polderman, hoogleraar
in de farmaceutische technolo
gie aan de Leidse universiteit:
„De meeste concerns die genees
middelen vervaardigen, vinden
dat slechts een klein onderdeel
van hun totale pakket aan acti
viteiten. Langs andere wegen
komt veel meer geld binnen.
Kijk maar in Nederland, en
naar het buitenland".
DEN HAAG (ANP) Staatsse
cretaris Van Huiten van ver
keer en waterstaat vindt, dat je
moet voorkomen, dat iemand
van zijn werk voortdurend gaat
„balen". Maar om bet toch mo
gelijk te maken, dat iemand
zonder ziek te zijn eens een
dagje kan wegblijven, zou hij
wel in een paar bedrijven een
proef willen nemen om dat dag
je er tussenuit te regelen. Dit
blijkt uit een vraaggesprek, dat
hij beeft gehad met Girocon
tact, het personeelsblad van de
postgiro.
Hij zou zich kunnen voorstellen,
dat men in een paar bedrijven
een proef gaat nemen, waarbij
verschillende systemen gepro
beerd zouden kunnen worden.
Bijvoorbeeld wegblijven zonder
dat je ziek bent met namelding
of voormelding of melding op
de dag, dat je wegblijft
Brand op
Attican Unity
geheel geblust
VLISSINGEN (ANP) - Het
oliebestrijdingsvaartuig „Smal
Agt" van Rijkswaterstaat
wordt dit weekeinde in de Vlis-
singse buitenhaven gestatio
neerd. Dit uit voorzorg tegen
eventuele olievervuiling door
het Griekse vrachtschip .Atti
can Unity". Het schip heeft 8500
ton bunkerolie aan boord.
De brand op het schip was vrij
dagavond volledig geblust Drie
brandweerlieden hebben de
nacht nog op het schip doorge
bracht om de situatie in de ga
ten te houden. Dit weekeinde
zullen er geen bergingspogingen
worden ondernomen. Men wil
eerst de lading van het schip
lossen, daarna zal een onder
zoek moeten uitwijzen of de
romp van het schip nog sterk
genoeg is om versleept te wor
den. Is dat niet het geval, dan
zal het schip ter plaatse gesloopt
moeten worden
UTRECHT (ANP) - Kardinaal
Willebrands, aartsbisschop van
Utrecht, heeft zijn diocesane
pastorale raad meegedeeld dat
hij de paus om twee hulpbis
schoppen zal verzoeken. De kar
dinaal heeft dit voornemen al
in een vroeger stadium bespro
ken met het metropolitaan ka
pittel en de dekenvergadering,
die er hun instemming mee
hebben betuigd.
Na anderhalf jaar ervaring als
aartsbisschop van Utrecht is
kardinaal Willebrands tot de,
overtuiging gekomen, dat zowel
de omvang van zijn werkzaam
heden als de ernst van de pro
blemen die zich heden stellen
aan de leiding van een bisdom,
het gewenst, zo niet noodzake
lijk maken de verantwoordelijk-
heid van het bestuur te delen.
Een ernstige overweging daarbij
voor de kardinaal ook geweest
dat hij bij zijn benoeming in
Utrecht president is gebleven
van het Romeinse secretariaat
voor de eenheid van de christe-
Kardinaal Willebrands zal bin
nenkort bij de paus een voor
dracht voor de benoeming van
twee hulpbisschoppen indienen.
Hij heeft de voordracht opge
steld in overleg met het metro
politaan kapittel. De taakverde
ling van de hulpbisschoppen zal
worden vastgesteld, nadat zij
zijn benoemd. Zij zullen niet het
recht van opvolging hebben.
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN In de Engelse badplaats Blackpool
begint maandag het jaarlijkse congres van de Britse
vakbeweging. Len Murray, secretaris-generaal van
het Trade Union Congres (centrale van vakverenigin
gen) en de 38 leden van de algemene bestuursraad
zijn al naar Blackpool vertrokken om er de laatste
voorbereidingen te treffen.
De stemming onder de TUC-leiders kan niet bepaald
vrolijk genoemd worden. Er heerst een ongezellige
en pessimistische atmosfeer, die het gevolg is van het
feit dat de TUC-leiders er nauwelijks meer in slagen
de Britse vakbeweging in het strakke economische
gareel van de socialistische regering Callaghan te
doen lopen.
Men mag dan ook aannemen, dat het kritieke vak
bondscongres in Blackpool dit jaar een belangrijke
rol zal spelen in verband met het behoud van de
socialistische loonpolitiek en het voortbestaan van de
minderheidsregering - Callaghan.
Als na dit congres Callaghans loonpolitiek in elkaar
stort omdat de vakbondsleden niet langer genoegen
nemen met drastisch beperkte looneisen, breekt voor
de zieke economie van Groot-Brittannië een nieuwe
crisistijd aan. In dergelijke omstandigheden zal Cal
laghan allicht gedwongen worden algemene verkiezin
gen uit te schrijven, waaraan voor Labour het grote
risico verbonden is, dat zij eindigen in een overwin
ning van de conservatieve oppositie.
Premier Callaghan, die zich door het TUC heeft laten
uitnodigen om te spreken in Blackpool, neemt er
dinsdag het woord. Het is dan precies veertig jaar
geleden, dat hij zijn eerste vakbondscongres bijwoon
de. Verwacht wordt, dat de socialistische premier een
laatste beroep zal doen op de vakbeweging om de
loonpolitiek van het TUC daadwerkelijk te blijven
steunen. Woensdag heeft dan het loondebat plaats.
Het bestuur van de centrale van vakverenigingen
tracht het leven van de minderheidsregering te rek
ken door nadrukkelijk te pleiten voor een verlenging
met twaalf maanden van de strenge socialistische
loonpolitiek. De twee grootste vakverenigingen, de
transportarbeidersbond, met bijna 2 miljoen leden,
en de vakbond van werktuigbouwkundigen, met 1,4
miljoen leden, hebben zich tijdens hun eigen congres
sen al uitgesproken voor een terugkeer naar vrijheid
van eisen.
Hugh Scanlan, leider van de werktuigbouwkundigen,
zegt evenwel dat zijn vakvereniging zich toch zal
neerleggen bij de politiek van het TUC-bestuur. Het
is dan ook mogelijk, dat aan het einde van het
loondebat de TUC-motie voor blijvende beperkingen
van alle looneisen op het nippertje goedgekeurd
wordt door de congressisten in Blackpool.
Daarna staat evenwel nog te bezien of de vakbondsle
den een dergelijke beslissing werkelijk zullen respec
teren. In talrijke kringen van de vakbeweging is men
boos omdat de socialistische regering weigert toe te
geven aan de 850 ontevreden assistent-verkeersleiders
van de vlieghavens, die vechten voor een loonsverho
ging waarop zij recht beweren te hebben sedert lang
voor de aanvang van het huidige loonbeleid.
Steeds meer vakbondsleden weigeren zich te laten
leiden door een bestuur. In de Britse elektrische
centrales dreigt een wilde staking op 6 en 7 september,
over loon - en andere eisen, die al tien jaar oud zijn.
Voorlopig ziet het er naar uit, dat tenminste 31
centrales lam gelegd zullen wordea
Voor meer dan de helft van Groot-Brittannië betekent
dat een complete black-out. In dit dreigende conflict
zijn leden van vier vakverenigingen betrokken. De
algemene directie van de elektrische centrales zegt,
dat het een volledig onwettige staking zou zijn.
JAARBEURS
UTRECHT
dagelijks geopend van 9-18 uur zondag 4 september geopend van 10-18 uur
