Laat abortusregeling^
aan parlement over
£eklóe@ou/tand
Meer hartoperaties
sterk overwogen
UW INKOMEN EN
ILUWfiEEtLINGEN
Molukse kapers
willen bezoek
Westduitse
hongerstakers
ingestort
AANTJES VALT D'66 AAN
£eidoe(3ou?a/fit
FORMATEUR DEN UYL:
Krachtsinspanning
van velen nodig
Selectie bij omscholing te streng
LEIDSE SPAARBANK
Weiger geen
patiënten van
ziekenfonds
Schietpartij
in Soweto:
één dode
Bouw snelle
kweekreactor
voortgezet
ONBEPERKT TREINREIZEN
DOOR NEDERLAND
JTNNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT/
ZATERDAG 20 AUGUSTUS 1977 PAGINA 7
Opgewekt en breed grijnzend zetten formateur Den Uyl pn
de drie fractieleiders hun beraadslagingen gisteren voort.
De lach was vanmorgen vroeg wel verdwenen. De vermoeid
heid overheerste.
Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG Kabinetsformateur Den Uyl
heeft in rijn concept-conclusies aan de fractie
voorzitters van PvdA, CDA en D'66 voorge
steld dat het nieuwe kabinet terzake van de
abortuskwestie een initiatief van bet parle
ment zal afwachten. Hij constateert tevens dat
de totstandkoming van een nadere wettelijke
regeling van abortus geboden is.
De minister van Volksgezondheid, aldus de
formateur, zal zo spoedig mogelijk een commis
sie instellen die tot taak krijgt binnen enkele
maanden te rapporteren over de ontwikkeling
van feiten en omstandigheden terzake van
abortus en met name de afneming van het
aantal gevallen, de plaats waar de verrichtin
gen geschieden, de medische behandeling en de
I medische ethiek. De commissie rapporteert ten
behoeve van de informatie van kamer en rege
ring.
Mocht een initiatief-ontwerp een meerderheid
in de beide kamers van de volksvertegenwoor
diging krijgen, dan zal bet kabinet het tot wet
worden van dit ontwerp bevorderen, onverlet
latend de vrijheid in geweten van individuele
bewindslieden.
In afwachting van de indiening en behandeling
van een wetsontwerp terzake van de abortus
wetgeving wordt er van uitgegaan dat geen wij
ziging wordt gebracht in de thans geldende
praktijk dat geen gerechtelijke stappen worden
ondernomen, respectievelijk rechterlijke uit
spraken uitgelokt, anders dan op ernstig ver
moeden van kennelijke onzorgvuldigheid in de
medische behandeling. De kamerfracties van
PvdA, CDA en D'66 hebben zich gistermiddag
in afzonderlijke vergaderingen over deze ont-
werp-conclusies beraden, waarna gisteravond
Van Thijn, Van Agt en Terlouw aan de kabi
netsformateur het standpunt van de verschil
lende kamerfracties hebben medegedeeld.
Formateur Den Uyl is van oordeel dat een
nieuwe wettelijke regeling inzake abortus in de
komende kabinetsperiode noodzakelijk is. Naar
vrijwel algemeen oordeel zijn namelijk, de hui
dige wettelijke bepalingen sterk verouderd, en
heeft zich in de afgelopen jaren een sterk
afwijkende praktijk ontwikkeld. Uit een oog
punt van bescherming van de rechtsorde is het
niet aanvaardbaar dat een bestaande wettelijke
regeling en een maatschappelijk aanvaarde
praktijk gedurende een langere periode zo
sterk van elkaar blijven afwijken. Den Uyl
constateert echter dat de meningsverschillen
over de inhoud van de nieuwe wetgeving zo
groot zijn, dat hierover geen akkoord in het
formatie overleg is te bereiken. Voor alle be
trokken groeperingen geldt dat ten aanzien van
de essentiële inhoud van de te treffen regeling
marchanderen uitgesloten is. Het moet onge
wenst en onjuist worden geacht daar, waar in
geweten grenzen worden getrokken, een poging
te ondernemen deze grenzen te overschrijden,
aldus de formateur.
Er is ondanks het opnieuw gebleken niet te
overbruggen verschil ten aanzien van de in
houd van de wettelijke regeling ook gemeen
schappelijkheid. De overtuiging bestaat ge
meenschappelijk dat abortus een uiterst middel
is. Er is verheugenis dat mede dankzij betere
voorlichting en meer openhartigheid het aantal
abortussen daalt Ook waar verschil bestaat
omtrent de aanvaardheid van abortus onder
verschillende omstandigheden is het inricht ge
meenschappelijk dat de huidige praktijk van
klinische behandeling van abortus verre te
preferen is boven de beschamende praktijken
die nog zo kort achter ons liggen. Er kan, zo
stelt Den Uyl van overeenstemming worden
gesproken over de noodzaak van een regeling
die een strafrechterlijk verbod bevat van abor
tus maar het geldt een vrucht die naar redelij
kerwijs verwacht mag worden in staat is buiten
het moederlichaam in leven te blijven, die de
commercialisering van abortus ortus tegen gaat
en die leidt tot een meer doeltreffende regeling
van het medisch toezicht. Het niet te overbrug
gen verschil ligt in de vraag wat de overheid
binnen de genoemde grens mag of moet voor
schrijven terzake van abortus.
Waar verschillend gedacht wordt over de zede
lijke aanvaardbaarheid van abortus, dient de
overheid terug houdendheid te betrachten in
het voorschrijven van dringende regels en
ruimte moeten laten voor beleving van de
persoonlijke verantwoordelijkheid van enkeling
en groep. Waar een regeling noodzakelijk is en
waar een regeringsontwerp niet verwacht mag
worden, zal het kabinet zich moeten richten
naar een meerderheid van het parlement Gelet
op de noodzaak van de totstandkoming van een
nieuwe regeling kan en mag dat niet anders
betekenen, dan dat het nieuwe kabinet het tot
wet worden van een door beide kamers aan
vaard initiatief-ontwerp niet zal tegenhouden.
Dat laat zo schrijft de formateur, onverlet de
vrijheid van bewindslieden individueel om zich
niet vooraf te binden met de te nemen beslis
sing akkoord te gaan en de alsdan daaruit
eventueel voortvloeiende politieke gevolgen. De
kabinetsbeslissing als zodanig mag daardoor
echter niet ongedaan kunnen worden gemaakt
Gezien de ernst en de draagwijdte van het
vraagstuk is het gewenst tot nadere afspraken
te komen over de te volgen werkwijze opdat
ook waar partijen niet in staat rijn te komen
tot overeenstemming over de inhoud van de
regeling, het dragen van de staatkundige ver
antwoordelijkheid voor de tot standkoming van
de regeling zoveel mogelijk wordt bevorderd.
De kabinetsformateur heeft in rijn concept-con
clusie geprobeerd een formule te bedenken om
alsnog de medewerking van het CDA te verkrij
gen. Den Uyl verlangt namelijk van CDA-mi-
nisters die tot het nieuwe kabinet zouden toe
treden, niet, dat rij bij voorbaat een „blanco
cheque" tekenen wat betreft de inhoud van de
toekomstige abortuswetgeving.
Wel wil Den Uyl dat het nieuwe kabinet als
zodanig een door het parlement aanvaard wets
voorstel van kracht laat worden, maar indivi
duele ministers moeten de vrijheid hebben zich
daar niet aan te binden. Dat zou dus inhouden
dat, wanneer het CDA met PvdA en D'66 een
parlementair meerderheidskabinet vormt, te
zijner tijd de CD A-ministers voor het probleem
komen te staan dat een in het parlement aan
vaarde wet door ondertekening kracht moet
krijgen. Op dat moment kunnen die CDA-mi-
nisters zeggen dat rij daaraan niet willen mee
werken, zodat rij dus zouden moeten aftreden.
Wanneer dat het geval zou rijn voor alle CDA-
ministers, zou een kabinetscrisis ontstaan. Het
zal echter mogelijk rijn dat enige CDA-minis-
ters bereid zouden blijven om dan als minister
aan te blijven.
Wanneer echter door aftreden van alle CDA-
ministers een kabinetscrisis zou ontstaan, dan
moeten nieuwe verkiezingen volgen, maar heb
ben de nog rittende ministers de nieuwe abor
tuswetgeving intussen getekend. Na de verkie
zingen zouden PvdA, CDA en D'66 dan op
nieuw kunnen gaan samenwerken, omdat het
probleem van de abortuswetgeving dan intus
sen is opgelost Denkbaar is ook dat niet alle
CDA-ministers wanneer een wetsvoorstel tot
wet zou worden verheven, zouden aftreden. In
dat geval zou alleen een ministerscrisis ont
staan en zouden de vertrekkende ministers
kunnen worden vervangen, nadat de achterge
bleven ministers de nieuwe abortuswet hebben
ondertekend.
TWIJFELS overheersen op het ogenblik rond de economi
sche ontwikkeling in binnen- en buitenland. Nieuwe progno
ses hebben weer cijfers opgeleverd, die een ongunstiger
perspectief boden voor de ontwikkeling van de werkgele
genheid. Harde cijfers van enkele grote ondernemingen in
ons land toonden deze week aan, dat het herstel van de
conjunctuur noch is voortgezet, noch reden geeft tot veel
optimisme over de nabije toekomst Grote voorzichtigheid
is derhalve geboden.
De Federatieraad van de F. n. v. heeft deze week ook
een oordeel geveld over het sociaal-economische beleid, dat
in 1978 gevoerd zal moeten worden. Globaal gezien houdt
dat oordeel instemming in met de nullijn, evenwel niet voor
twee, doch slechts voor één jaar. Dat is wellicht te betreuren
vanuit de hiervoor gesingnaleerde nieuwe ontwikkelingen,
onbegrijpelijk is het voor de vakbeweging, met der eigen
specifieke verantwoordelijkheid, echter niet
WEL moet hieruit worden geconcludeerd, dat deze tijdelij
ke instemming met een onontkoombaar matigingsbeleid,
zware verplichtingen oplegt aan allen die bij dit beleid
direct of indirect zijn betrokken. Immers: de beperking van
de vrijwillige instemming tot 1978, kan en mag niet de illusie
wekken, dat een dergelijk natigingsbeleid misschien in 1979
niet meer nodig zou zijn. Bovendien: in het komende jaar
zullen alle betrokkenen duidelijk moeten maken, dat het
hun werkelijk ernst is met het accepteren en ook daadwer
kelijk uitvoeren van de maatregelen, die de werkgelegen
heid moeten aanzwengelen en de inflatie moeten beteugelen.
Het inkomensmatigingsbeleid, is daarvan slechts een on
derdeel. Hoewel uiteraard een zeer belangrijk onderdeel.
Dit element alleen blijft onvoldoende en lijkt ook maat
schappelijk onvoldoende verkoopbaar. Juist een breed spec-
trum van maatregelen, gelijktijdig en in samenhang met
elkaar genomen, zal binnen meerdere jaren tot het door
allen gewenste resultaat kunnen leiden. Noch de overheid,
noch het georganiseerde bedrijfsleven, noch ook tal van
gesubsidieerde particuliere instellingen kunnen en mogen
zich aan deze gemeenschappelijke krachtsinspanning ont
trekken.
VELEN zullen zich nog de sterk globaal werkende 5-pro-
cents bestedingsbeperking uit de jaren 1956—1957 herinne
ren. Die maatregel werkte toen ongenuanceerd maar heeft
wel resultaten afgeworpen. Voor een genuanceerder beleid,
zoals thans voorzien, om onze economie weer op de been
te helpen zijn alle schakels in de keten onmisbaar. Eén
te zwakke schakel zal het effect wezenlijk kunnen schaden.
Vrijgezellen
l in Hegelsom
gorden niet
ipart begraven
*"1 <3ELSOM (ANP) De vrij-
illen van het Noordlimburg-
dorp Hegelsom, gemeente
Bt, kunnen gerust zijn. Na
dood worden zij niet op
aparte plaats op het kerk-
van de Sint Hubertusparo-
begraven. Het kerkbestuur
't het plan om dit wel te
l doen ingetrokken als ge-
van heftige protesten
rbij gesproken werd van
re discriminatie van vrijge-
:n na hun dood.
ele weken geleden maakte
kerkgebestuur van Hegel-
bekend dat een strook
die aanvankelijk was
[ewezen als eerste klas be-
'plaats, bestemd zou wor-
om uitsluitend vrijgezellen
•jegraven. Tegen een klasse-
recuiing was al eerder bezwaar
^Jaakt door de bevolking van
nog geen 1500 parochianen
nde kerkdorp.
*Mdb
Kfe
LEIDSCHENDAM (ANP) - De
staatssecretarissen Hendriks
(Volksgezondheid) en Klein
(Onderwijs en Wetenschappen)
zullen op korte termijn bezien
of het regeringsbeleid ten aan
zien van de hartehirurgie bij
stelling behoeft.
In de praktijk zou een bijstel
ling neerkomen op uitbreiding
van het aantal operaties in Ne
derland tot het getal van 4300,
het streefgetal van de regering
voor 1980. Dit jaar staan in Ne
derland 2000 open hartoperaties
gepland. Beide bewindslieden
hebben dit gisteren meegedeeld
na afloop van een gesprek met
een uitgebreid gezelschap verte
genwoordigers van organisaties,
die zich met hartchirurgie bezig
houden. Aanleiding voor het ge
sprek was onder meer de uit
breiding van de luchtbruggen,
waarmee Nederlandse hartpa
tiënten naar buitenlandse zie
kenhuizen worden gebracht,
omdat zij in Nederland door de
geringe capaciteit te lang op een
operatie moeten wachten. Ruim
een jaar geleden startten de eer
ste twee luchtbruggen, naar
Houston en Genève. In septem
ber volgt de derde naar Londen.
BOUWBONDEN:
UTRECHT (ANP) De federatie hout- en bouw
bonden NW/NKV heeft de nodige twijfels over
de normen, die de gewestelijke arbeidsbureaus in
de Rijnmond hebben gehanteerd bij het selecteren
van werkloze bouwvakkers voor een experimen
teel omscholingsproject.
In het bondsblad 'Profiel' zeggen de bouwbonden,
dat volgens de kriteria van de arbeidsbureaus
slechts één werkloze werknemer in aanmerking
kwam voor een korte omscholingscursus, terwijl
ruim tweeduizend werklozen stonden ingeschre
ven. Deze gang van zaken moet leiden tot de
conclusie, dat er geen enkele aanleiding is voor
het verwijt, dat werkloze bouwvakkers zich niet
willen laten om- of bijscholen, zoals de bouwwerk-
gevers willen doen geloven, aldus de bouwbonden.
l^5J'viaeen
*i spaargirorekening
bij de
OOI
Raadkamer beslist volgende week
ASSEN/BREDA De advocaten van de drie Zuidmolukse treinka
pers en de vier schoolbezetters hebben bij de Assense rechtbank
een bezwaarschrift ingediend tegen de nog steeds voor hun
gedetineerde cliënten geldende beperking dat zij geen bezoek
mogen ontvangen.
Alleen hun advocaten, .mr. W. G. A. Kousemaker en mr. H. de
Ruijter uit Breda worden tot hen toegelaten. De raadslieden zijn
van mening dat het nu tijd wordt dat hun cliënten als normale
gedetineerden worden bejegend. De raadkamer van de Assense
rechtbank zal volgende week donderdag 25 augustus dit bezwaar
schrift in beslotenritting behandelen.
Na hun arrestatie in juni werd voor de drie overgebleven kapers
van de trein bij De Punt en de vier bezetters van de openbare
basisschool in Bovensmilde in opdracht van de Assense officier
van justitie de beperking van geen familiebezoek ingesteld. Nu
berust de verantwoordelijkheid voor deze maatregel bij de rechter
commissaris die, naar verluidt bijna met rijn gerechterlijk vooron
derzoek in de kapings- en bezettingszaken gereed is.
Het vermoedelijk vier dagen durende proces tegen de zeven
Zuid-Molukkers wordt van 6 tot en met 9 september voor de
rechtbank Assen gehouden.
De harde kern van Baader-Meinhofgroep (v.l.n.r. Raspe, Ensslin en Baader) krijgt intensieve care-behandeling
na dagelange hongerstakingen.
STUTTGART (RTR) Andreas
Baader en twee andere veroor
deelde leidende figuren van de
Baader-Meinhofbeweging zijn
overgebracht naar afdelingen
voor speciale behandeling van
patiënten nadat zij tijdens hun
hongerstaking waren ingestort
Baader werd bewusteloos uit
zijn cel gehaald en kreeg een
intraveneus voedselinfuus.
Het drietal werd in april veroor
deeld tot levenslange gevange
nisstraf wegens een reeks
moord- en bomaanslagen.
De advocaten van Baader, Ens
slin en Raspe noemen de toe
stand van hun cliënten „uiter
mate ernstig".
Amnesty International heeft
zich gevoegd bij de organisaties, één week in dorststaking zijnde Volgens Amnesty kan de West
die bij de Westduitse autoritei- gevangen leden van de Baader- duitse justitie „wrede en onmen-
ten protesteren tegen de behan- Meinhof-groep, onder wie de selijke behandeling van gevan-
deling van dertig, sinds ruim Nederlander Ronald Augustin. genen worden verweten".
UTRECHT (ANP)
Het bestuur van de
sectie TMZ (Tandart
sen Medewerkers
Ziekenfondsen) van
de maatschappij
tandheelkunde heeft
er bij de leden met
nadruk op aange
drongen geen patiën
ten te weigeren als
ze geen verrichtin
gen willen laten
doen die buiten het
ziekenfondspakket
vallen.
Aanleiding tot deze
dringende oproep
was voor het TMZ-
bestuur de uitspraak
van de afdelingsraad
Haarlem van de
maatschappij tand
heelkunde naar aan
leiding van een
klacht tegen een
Oproep aan landartsen:
Haarlemse tandarts.
Deze tandarts was
gewend, rijn zieken
fondspatiënten uit
voeriger te behande
len dan in de over
eenkomst met de zie
kenfondsen is voor
zien. Op een gegeven
moment besloot hij
rijn patiënten daar
voor per half jaar
een eigen bijdrage
van 25 te vragen.
Wie daar niets voor
voelde, zou een ande
re tandarts moeten
zoeken.
Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG De vice-voorritter van de
CDA-fractie in de Tweede Kamer mr. W.
Aantjes heeft in het ARP-blad „Nederland
se Gedachten" een scherpe aanval gedaan
op D'66.
Na drie maanden kabinetsformatie is in
redelijkheid geen andere conclusie mogelijk
dan dat D'66-fractieleider Terlouw in vrijwel
alle geschilpunten de rijde van PvdA-fractie-
leider Van Thijn heeft gekozen, tot niet
geringe verontrusting in rijn eigen partij.
Zelfs haar standpunt over de VAD (in de
verkiezingstijd sterk als een eigen benade
ring opgespeld) liet D'66, toen het erop
aankwam, als een baksteen vallen. Dit is
trouwens geheel in overeenstemming met
een eerder door Terlouw (maar wel na de
verkiezingen) in een interview in De Tijd
afgelegde verklaring dat D'66, zoalng het
programmatisch zou kunnen kiezen, de ei
gen inrichten zou volgen, maar zodra het
politiek zou moeten kiezen de PvdA zou
volgen".
„Het mag natuurlijk allemaal best, maar het
is noch alternatief ten opzichte van de PvdA
noch redelijk ten opzichte van het CDA",
aldus Aantjes.
JOHANNESBURG (AP) De
Zuidafrikaanse politie heeft
gisteren in de zwarte buurt
schap Soweto een 19-jarige mid
delbare schoolleerling doodge
schoten en een andere ernstig
gewond in een poging een groep
van ongeveer 100 stenen gooien
de leerlingen te verspreiden.
De leerlingen gooiden stenen
naar politievoertuigen uit pro
test tegen een razzia onder de
leerlingen van een middelbare
school, die volgens een tip wer
den onderwezen in het vervaar
digen van brandbommen en
booby-traps.
ESSEN (ANP) Het werk aan
de snelle kweekreactor in Kal
kar aan de Nederrijn gaat voor
lopig door.
Een woordvoerder van het Rhei-
nisch-Westfaelische Rheinishc-
Westfalischetswerk (RWE) wees
er gisteren in Essen op dat het
Hooggerechtshof in Munster
aan zijn besluit om het hoge
Duitse constitutionele hof te la
ten oordelen over het al dan niet
toelaten van de reactor, geen
bouwstóp heeft verbonden. Het
risico dat mogelijk aan voortzet
ting van de bouw verbonden is,
moet op de koop toe worden
genomen, aldus RWE.
In samenwerking met de
NEDERLANDSE
SPOORWEGEN
LEIDSE COURANT
zijn lezers van 15 augustus t/m 3 september 1977
tegen sterk gereduceerd tarief een dag
U vertrekt venuit het dlchtet bij uw woonpleate
gelegen station en relet kriskras door het gehele
land; onbeperkt In- en uitstappen. Due waar u meer
wilt.
(Niet gektlg in D-, TEE- en extra treinen).
De tarieven z!|n:
2e Idee volwassenen17,— (normaal 2»,—).
2e klae kind (4 t/m 9jaar) 8,50 (normaal 14,50).
De kaartjes zijn vanaf heden dagelijks (behalve op
zaterdag) verkrijgbaar op onze kantoren Kort Rapen
burg 2. Leiden.
