„Vleugels
„Wij zijn de sfeermakers van Nederland"
de vloot"
zestig
jaar in
de lucht
-
MUZIEKVENTER JAN VAN WESTERING:
NAARDEN „Te gek. Helemaal te
gek, die nieuwe single van Neil Dia
mond. Te gek, o yeah. Dat
klonk nog eens in die gouden tijden van
piratenzenders als Radio Veronica op
één-negen-twee en Radio Nordsee. Ver
vlogen tijden. Want op hoog gezag moes
ten ze, alweer jaren geleden, uit de ether
verdwijnen. En van dat swingend pira-
tengeluid zijn nu nog slechts zwakke
echo's te horen via Hilversum 3. Het
verdwijnen van Veronica en Nordsee
heeft velen tot tranen toe bewogen en
anderen tot machteloze woede gebracht
Er was echter ook iemand die de tranen
uit de ogen wreef, de woede overwon en
erover ging nadenken dat het toch te
dwaas was dat een stuk levensvreugde
werd weggenomen, zonder dat er een
alternatief voorhanden was. Wat was
daaraan te doen? Zenden mag niet, dat
is strafbaar. Maar wat wel mag is mu
ziek opnemen op een bandje - mits de
STEMRA-rechten maar worden betaald
- en de muziek kant en klaar bij de
mensen brengen. En zo kon het gebeu
ren, dat na twee en een half jaar pieke
ren en peinzen, Jan van Westering (35)
- die vroeger wel eens een programma
voor Veronica had gemaakt - kwam tot
de oprichting van de Music-Service
Naarden BV, die in 1974 operationeel
werd.
Volgens de folder die dezer dagen in alle
postbussen belandde viert de Muziek-BV
echter een jubileum. „O ja, dat jubileum
Nou, wij muziek-mensen vieren altijd wel
een of ander jubileum In ons geval is
het het bereiken van de duizendste klant
in Nederland maakt. Muziek, aan|
aan de klant en zijn klantenkring. Z
vraag zelfs, dat tot verbijstering v
hele BV, er op het ogenblik gemi
dertig klanten per dag bijkomen zoi
nieuw personeel (naast de huidige
tig) en een nieuw pand moeten ki
Dat is trouwens toch nodig, want
het verheugende succes in ons land
men het binnenkort ook in Dui
proberen. Op de Duitse tour met j
disc-jockeys en inclusief de schl
„En dat zal best lukken. Ze zijn
namelijk veel service-bewuster dan
Bovendien wordt er (nog luchtig) g€
aan de combinatie van muziek en
in de vorm van videorecorders.
Het verzorgen van dit alternatieve i
station („met een bereik van zes td
acht miljoen luisteraars, jawel")
veel tijd. Behalve het opnemen v)
muziek, is ook de installatie van dej
ratuur, de eventuele reparatie ej
onderhoud ervan in eigen beheer
de begeleiding van de klanten. „D
ziek-programma's moeten zorg
worden uitgezocht wil het niet ave
werken.
De keuze is afhankelijk van het pi
dat in de zaak komt en met die
helpen wij", aldus Jan van Westerin
En dat lijkt ook logisch. Want het
tenslotte geen pas om schreeuwend
te draaien in een klein statig mu
En het werkt ook averechts wa
patiënten door de gedraaide muziö m
nerveuzer en harder gillend de wat
mer van de tandarts uitrennen.
LONNEKEVANB H
VALKENBURG/DE KOOY Zestig
jaar Marine Luchtvaartdienst De
vlagofficier van deze dienst, comman
deur vlieger W. F. van den Heuvel, heeft
er maar één zorg over: „Wanneer wordt
de Neptune vervangen en hoe gaat het
straks in 1983 met het nieuwe (sterk
verminderde) personeelsbestand.... Op
papier kan de MLD het er mee doen,
maar het vraagt wel veel aanpassing
voor de mensen die blijven". En wat de
Neptune lange-afstandsverkenner be
treft: „Er komt een moment waarop de
Neptune het niet meer doet En dan
moet je een nieuw vliegtuig hebben, wil
je met een goed werkende Marine lucht
vaartdienst de vloot op zee kunnen bren
gen. Want daar gaat het om", aldus
commandeur Van den Heuvel, die zelf
zijn leven en zijn diensttijd volledig
verpand heeft aan het vliegen. Aan het
marinevliegen wel te verstaan.
Sprekend over zijn dienst praat de
vlagofficier Marineluchtvaartdienst niet
zuiders dan over „Onze vloot". Want hij
beschouwt de vloot als één geheel: boven
water, in de lucht (zestig jaar) en onder
water (de onderzeedienst, die zeventig
jaar bestaat). Het is daarom geen won
der, dat hij een sterke voorstander blijft
van een eigen vliegdienst bij de Konin
klijke Marine, hoe verdeeld de mening
hierover buiten de Marine ook mag zijn.
„De MLD moet de vloot op zee kunnen
brengen", blijft zijn lijfspreuk. „Boven
dien zijn wij duidelijk voorstanders van
het maritiem vliegen. Wij spreken dezelf
de taal, draaien in de rol mee op zee,
trekken voortdurend met elkaar op en
verstaan elkaar bij het minste geringste."
Dit spreken van dezelfde taal komt sterk
tot uiting in de opleiding zelf. Werden
voorheen de marinevliegers speciaal op
geleid, los van de andere opleidingen bij
Commandeur-vlieger W. F. van den H Al
„Marinevlieger hoort bij de vloot". u
personeel tijdens de Tweede Were! m;
log zijn kort na 1945 samengevat j
boek „Vleugels van de Vloot". H
leest men, evenals in vele andere oc slc
boeken, van het wel en wee van d
van de Koninklijke Marine. Het
bevat een opsomming van een groo
tal oorlogsvluchten, niet alleen i
Verre Oosten, maar ook in het Eui f0'
luchtgebied. re
Na de oorlog volgde een snelle op va
van de Marine luchtvaartdienst, oj
als een modern bedrijf, dat op De m(
en op Valkenburg zijn vliegende one
len gestationeerd heeft W(
Het zestigjarig bestaan is voor de
een gebeurtenis uit een lange keta jQ,
historische herinneringen. Er word
men intern noemt „niet veel drukt
gemaakt". Een aantal overzichten, e jd(
herdenkingsbijeenkomsten en wat g
ge uurtjes bij elkaar. re
Want de „Vleugels van de vloot" i te]
blijven doorvliegen. Niet alleen omd ee
vloot „goed naar zee gebracht moei jie
den", maar ook omdat in vredestijd v
lei taken verricht dienen te worden.
de marinehelikopters en de Neptune st)
Valkenburg doen bij het opsporer ya
schepen in nood en het redden van
kelingen. Zoals ook een deel va
vliegende vloot diensten verricht W(
nu weer volop in het nieuws z
Antillen. a(i
Alleen: „Er komt een moment waar w.
Neptunes niet meer kunnen vlieger
wat dan? Want elke beslissing weli
wordt genomen houdt tegelijk ir a£
wellicht pas na twee jaren nieuwe
tuigen volop operationeel kunnen
„De grootste zorg is echter de besl
zelf', aldus de vlagofficier Marine
vaartdienst commandeur-vlieger
van den Heuvel. „Wanneer komt d
'slissing en wat dan
TONV.D. HOI
begin dit jaar. We vonden dat wel enige
reden tot feestvreugde waarin we ook
onze klanten wilden laten delen. Nu we
zo ver zijn dat de pret kan beginnen
hebben we overigens alweer de tweedui
zendste genoteerd".
De klanten, dat zijn fabrieken, kantoren,
warenhuizen, winkelcentra, maar ook
artsen, apothekers, drogisten, musea,
boetieks en vooral horecabedrijven die
hun patiënten of geachte cliëntele van
dienst willen zijn met een muziekje op
voor- of achtergrond. Muziek bovendien
die ze zelf kunnen uitkiezen uit de inmid
dels flink gegroeide hoeveelheid cassettes
die de Music,Service te bieden heeft
.Muziek geeft sfeer. Ja, wij zijn de sfeer
makers van Nederland", zegt Jan van
Westering.
Tegen een vast bedrag kan men maande
lijks beschikken over 24 cassettes met elk
anderhalf uur muziek en bovendien over
een complete geluidsinstallatie. Alles ui
teraard in bruikleen. De muziek varieert
van barok en licht klassiek tot ruige pop
en jazz. Ook zijn er„instant-radiopro
gramma's" met de nieuwste hits, gepre
senteerd door oude-bekenden van Vero
nica en Nordsee. De „ouwe hap" die
weliswaar in dienst is van de omroepen,
maar in het presenteren op de cassettes
iets terugvindt van de piratenglorietijd:
Klaas Vaak, Joost den Draayer, Jan van
Veen, Eddy Becker, Ad Visser, Chiel
Montagne om er maar een paar te noe
men.
Doch Music-Service Naarden biedt zijn
klanten nog andere mogelijkheden. Na
melijk tot het laten vervaardigen van
speciale cassettes met eigen teksten. Zo
laat een warenhuis in het zuiden van het
land elke maand zijn maandaanbiedin-
gen op de band zetten. Ook komt er alle
maanden een verzoekplatenprogramma
uit, gepresenteerd door Gerard de Vries.
En even frequent verschijnen er banden
met „gouwe ouwen" en programma's ge
presenteerd door gast-DJ's. Zo hebben in
de loop der tijd bijvoorbeeld Willem van
Hanegem, Ciska Peters, Willem Suurbier,
André van Duin, Anita Meijer, en Frans
Derks hun krachten beproefd op de pre
sentatie-microfoon. Bij elkaar veertig
nieuwe cassettes per vier weken.
En er blijkt vraag te zijn naar het soort
programma's die Music-Service als enige
Twee Catalina-amphlbievliegtuigen, die tussen 1946-1954 bij de MLD gevlogen werden.
Vlootschouw voor Scheveningen.
de vloot, later kwamen de aanstaande
marine-officieren - ook de aanstaande
vliegers - bijeen op het Koninklijk Insti
tuut van de Marine in Den Helder.
Iedereen die officier bij de Marine wil
worden krijgt een algemene opleiding tot
zeeofficier. Liefhebbers voor de Marine
luchtvaartdienst kunnen zich daarnaast
specialiseren als vlieger of waarnemer.
Zij doen echter dienst zowel bij de varen
de als bij de vliegende vloot. Comman
deur-vlieger Van den Heuvel, destijds
rechtstreeks opgeleid als marinevlieger,
ziet in deze algemene opleiding één na
deel: „Jongeren, die hun zin gezet hebben
op het vliegen, worden soms afgeschrikt
door de huidige opleiding. Zij gaan mis
schien eerder naar de civiele vliegdienst
of de luchtmacht. Dit zou nadelig kunnen
zijn. De marineleiding hecht evenwel gro
ling van de Marine luchtvaartdienst een
feit werd.
Intussen was het marine-vliegkamp „De
Mok" op Texel al gebouwd, later kwa
men daarbij een klein watervliegkamp
bij Schellingwoude onder de rook van
Amsterdam en het vliegkamp De Kooy,
ten zuiden van Den Helder. En of dat
nog niet genoeg was ging in 1918 het
watervliegkamp bij het Zeeuwse Veere
open en werd de vliegbasis Souburg op
Walcheren overgenomen van de land
macht. Maar dit vliegveld werd nooit
aktief gebruikt
Vooral in Nederlands-Indië heeft de Ma
rine luchtvaartdienst zeer aktieve jaren
gehad. Daar vlogen ook tal van later
bekende vliegers in dienst van de marine.
De aktiviteiten van het vliegend marine-
De Neptune lange-afstandsverkenner, die te zijner tijd vervangen wordt.
te waarde aan het zogenaamd air-min
ded" maken van de aanstaande marine
officieren. Daarom kunnen alle adelbor
sten op kleine vliegtuigen leren vliegen.
Liefhebbers kunnen zelfs hun brevet ha
len. Dit wordt als een dienstactiviteit
beschouwd. Adelborsten, die dit doen
zijn meestal toch al van plan marinevlie
ger te worden", aldus commandeur-vlie
ger Van den Heuvel. Met nadruk wijst
hij erop, dat ook voor de rangen beneden
die van officier de mogelijkheid er is, om
bij de Marine luchtvaartdienst te komen.
Een aantal nietofficieren volgt daarvoor
al opleidingen bij de Rijksluchtvaart
school in Eelde en verder op Soesterberg
bij de luchtmacht
De geschiedenis van de thans zestig jaar
bestaande Marine luchtvaartdienst is in
feite een deel van de geschiedenis van
de gehele luchtvaart. Al voor 1910 deed
luitenant ter zee A. E. Rambaldo, later
een van de eerste marinevliegers, een -
dringend beroep op de toenmalige mari
neleiding en op de politici van die dagen.
„Geef de vloot ook vleugels", zo betoogde
hij. Dat is dan ook gebeurd, zij het dat
het tot 1915 duurde voordat de eerste
zee-officieren hun vliegbrevet haalden.
Onder hen bevond zich de jonge zee-offi
cier Karei Doorman, die later in de Twee
de Wereldoorlog in de Javazee, strijdend
tegen de Japanse indringers, met het
grootste deel van de Nederlandse vloot
ten onder ging, na de historisch gewor
den vlaggeseinen: „Ik val aan volg mij".
Op 18 augustus 1917 eergisteren zestig
jaar geleden kwam dan eindelijk de offi
ciële beschikking af, waardoor de instel-
