Curie, na tien jaar hervorming,
efficiënt, gestroomlijnd apparaat
De jazz is
ruziënd in opmars
Studiesecretaris
Kerk-Samenleving
Korte metten
PRIOR VAN TAIZE
LAAKT PRESIDENT
\(UNST
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 17 AUGUSTUS 1977 PAGINA 11
MILES DAVIS Als ik weer op mijn benen kan staan..
Rock-jazz, Free-jazz en een Big Band
De jazz komt terug, jazz
wordt weer voorpagina
nieuws. Lees de internationa
le toonaangevende muziekbla
den en je kunt niets anders
concluderen. Het Britse Melo
dy Maker ruimt tussen dè we
derwaardigheden van punk
rockers en Teddy-boys steeds
meer ruimte in voor jazz-al
bums en jam-festivals, en
zelfs het Amerikaanse opinie
weekblad Newsweek kwam
met een cover-story over de
jazz-op-de-terugweg. Tien jaar
geleden waren er in New
York nog geen tien jazz clubs,
nu zijn er niet minder dan
tachtig. In Boston was er zeg
ge en schrijve één, nu zijn er
21 en op Chicago's Lincoln
Avenue, meldt Newsweek, ne
men de jamclubs zelfs de
vorm van een epidemie aan.
De oorzaak van die opleving
die ook in de platenindustrie
doorwerkt (692 nieuwe jazzpla
ten in de Verenigde Staten
waarvan de helft opnieuw uit
gebrachte oudere platen), ligt
in de breedte van de jzz van
vandaag. Naast de oude top
pers, de mainstream-jazz, is er
de enorm populair geworden
jam-fusion, oftewel jam-rock,
terwijl bovendien de avant-
garde uit het donker is geko
men met z'n free-jam en sinds-
kort met een geheel nieuwe
stroming, de loft-jam, zo ge
noemd naar de zolders
(„lofts") van New Yorks
Greenwich Village waar ze
ontstaan is. Vooral de jam-
rock heeft een enorm groot
nieuw en vooral jong publiek
aangetrokken. Publiek dat de
popmuziek zo'n beetje ont
groeid is en verder wil kijken.
Die jam-rock maakt een hevig
gebruik van synthesizers,
Zuidameirkaanse en Zuidafri-
kaanse ritmes als versiering,
terwijl de drum meestal het
alsmaar doors tam pende uit de
rock-muziek geleende ritme
produceert. De musici die on
der Creed Taylor hun platen
opnemen zijn er goede voor
beelden van. Chick Corea's
Return tot forever, Weather
Report en vooral Herbie Han
cock die ook in Nederland vo
rig jaar liet zien hoe hij volko
men ingebouwd door electro
nica zijn nieuwe jam pleegt
Hancock verkocht van een van
z'n platen, „Head hunters",
zelfs bijna een miljoen stuks.
Om het geld
HERBIE HANCOCK
Meer mensen voor zijn muziek winnen...
COUNT BASIE Alles klinkt jong...
Behalve een versterking van
de positie van de jam, heeft
die roek-jam ook voor een
controverse in de jazzwereld
geleid. Puristen roepen dat het
commercieel is, dat het verve
lend is, aan de andere kant
zijn een hoop musici met een
degelijke jam-carrière achter
zich „omgeturnd": Stanley
Turrentine, Freddie Hubbard,
Maynard Ferguson. Herbie
Hancock, zelf eens pianist van
de „oude" Miles Davis, zegt
van zijn muziek: „Als ik iets
te zeggen heb, waarom zou ik
dat dan niet tegen een hoop
mensen doen in plaats van
tegen een paar. Ik speel geen
jam-rock om platen te verko
pen. Ik wil meer mensen voor
m'n muziek winnen. Het is als
een nieuwe taal. Ik weet niet
of jam-rock de toekomst van
de jam is. Ik zeg niet dat ik
de jam aan het redden ben.
Wie ben ik tenslotte? Maar
zoals jam-fusion zich ontwik
kelt, raakt het steeds meer aan
de basis van de jam en aan
die van de rock aan de andere
kant." Saxofonist Sam Rivers
stelt: „Ze doen 't om het geld.
Daar hoef je geen respect voor
te hebben. Maar beter zij, dan
middelmatige muzikanten",
terwijl de bejaarde Count Ba-
sie iets welwillender klinkt
met: „Er is altijd een reden
voor nieuwe stromingen. Ze
zijn een van de vele spaken
van het wiel En er is ruimte
voor meer." In Nederland
merk je vooral in de platen-
handel waar Hancock en
Chick Corea tussen de pop
grootheden liggen van de ster
ke invloed van de rock-jazz.
Alleen in enkele grote steden
wordt je regelmatig gecon
fronteerd met concerten waar
in het scala aan vernieuwin
gen, ook binnen de Nederland
se jam-scène aan bod komen.
Paul Acket's grote North Sea
Jam Festival had een zeer ac
ceptabele doorsnee van wat er
zich in de jam afspeelt te bie
den. In vergelijking met ande
re grote jazzfestivals zelfs zéér
STAN KENTON
Toer door een creatieve wereld...
gevarieerd, al ontstond er hier
te lande rond North Sea een
polemiek van modernistischer
zijde als zou het allemaal
maar een flop zijn geweest De
grote platenmaatschappijen in
Nederland brengen voorlopig
nog steeds hun oude getrouwe
sterren in uitgaven en heruit
gaven op de markt. Kleinere
platen-units zorgen voor het
actuelere zout in de pap, zoals
het Utrechtse Munich-records
met eigen Nederlandse pro
ducties en Bertus distributie
die prima werk van de Muse
en Onyx-labels hier naar toe
haalt.
Anthony Braxton
Binnen de free-jam is Anthony
Braxton in Amerika een van
de invloedrijke musici. Hij
maakt deel uit van de Creative
Construction Company, begon
in Chicago onder de vlag van
de Association for the Advan
cement of Creative Musicians
eind zestiger, begin zeventiger
jaren en kwam pas „in het
nieuws" toen hij en zijn groep
(er is eigenlijk geen leider) in
New York aan bod konden
kqmen. Inmiddels verkoopt hij
zo'n 20.000 platen van een al
bum en dat is voor een avant-
gardist op z'n minst respecta
bel. Bij Muse kwam o.a. Brax
ton en consorten „Creative
Construction Company, volu
me II" uit, een plaat (Muse MR
5097, 17,90) die in feite be
staat uit één nummer: „No
more white gloves", met als
ondertitel „With sand under
your shoes doing a dance",
verspreid over de beide kan
ten, beide delen rond de zeven
tien minuten. Braxton, op alt
sax, sopraansax, klarinet,
fluit, basklarinet en concert
bellen, Leroy Jenkins op viool,
fluit, speelgoed xylofoon,
mondharmonica en fietsbel,
Leo Smith op trompet, een
aantal „horns" en percussie,
Muhal Richard Abrams op
piano, cello en klarinet, Ri
chard Davis op bas en Steve
McCall op drums en percussie
leveren een overigens zeer ho
mogeen staaltje f ree-jam-
kunst. Je moet er voor in de
stemming zijn en er naar leren
luisteren, maar dan valt er ook
veel te ontdekken. Frenetieke
zaagpatronen op de viool spe
len een grote rol. Braxton
praat hevig door z'n saxofoon,
brokken lyriek, muzikale hu
mor, dat alles opgenomen in
de Methodist Church op New
Yorks Washington Square on
der supervisie van Ornette Co
leman. De laatste heeft duide
lijk invloed uitgeoefend op
Braxtons spel. Braxton houdt
overigens niet van de term
„free jam": „Het geeft je de
indruk dat er geen enkele
voorbereiding is. En ik besteed
al m'n tijd aan oefenen en
componeren". Anthony Brax
ton heeft trouwens meer noten
op z'n zang. Hij componeert
op het ogenblik twee symfo
nieën, éen voor vier orkesten
en een tweede voor niet min
der dan zes stuks. Zijn lijf
spreuk luidt dan ook: „Crea
tief zijn betekent énders zijn".
Miles zwanger
Van Miles Davis, die uiteinde
lijk toch niet naar het North
Sea Festival kwam al waren
er geruchten in die richting,
komt duister nieuws. Hij
schijnt zich als een soort twee
de Howard Hughes van de we
reld afgezonderd te hebben.
Hij heeft al in twee jaar geen
concert meer gegeven, com
municeert met de buitenwe
reld alleen per telefoon en
kwam z'n huis niet vaker dan
zeven maal in de laatste twee
jaar uit Het schijnt in z'n
Moorse tuinhuis in West Side
in New York een donkere boel
te zijn. Je struikelt over de
instrumenten in een minimaal,
gefilterd licht uit de verlaagde
plafonds. Het heeft te maken
met de heupoperatie waarvan
hij nog steeds herstellende is.
Voor de telefoon heeft de le
gendarische trompettist nog
niets aan vitaliteit ingeboet:
„Als ik weer op m'n benen
kan staan, zal ik weer gaan
spelen. Al die jongens van nu,
zijn bij mij vandaan gekomen.
Zeg ze dat ik nog steeds zwan
ger ben. Ik heb gespeeld sinds
ik 13 was en ik keer m'n ande
re wang niet toe en ik geef ook
niet op."
Een van de grote successen
van het North Sea Festival
was zowel vorig jaar als in juli
jj. de big band van Count
Basie. De laatste big band ou
de stijl die er nog is en het
was fascinerend te horen hoe
jong het allemaal klonk. Per
fecte arrangementen, een ge
weldige swing (wat mag Basie
blij zijn met een drummer als
Butch Miles) en goed, zij het
beperkt solowerk. Op het nieu
we Pablo Live-label valt de
nieuwe Basie nog eens terug
te beluisteren. Een Norman
Granz-productie, opgenomen
in Los Angeles begin dit jaar
met een serie nieuwe num
mers, geschreven en gearran
geerd door Sal Nestico. Behal
ve dan Sweet Georgia Brown
(prima arrangement dat Basie
ook in Den Haag speelde) en
het aloude Ja-Da. De arrange
menten zijn helemaal in Basie-
stijl, subtiele beginnetjes met
een paar pianogrepen van no
tenvrek Basie en dan barst het
los. Alleen „Bundie o'funk"
(de titel suggereert het al) doet
een concessie aan de soul en
al gebeurt het muzikaal puik,
Basie's band klinkt dan
opeens als een goed filmorkest
op de solo's na. (Pablo 2310
797, 21,25).
Goed nieuws van een andere
groot-orkest-leider. Stan Ken-
ton lag al enige tijd in het
ziekenhuis in Pennsylvania.
De berichten waren niet best
en je was al geneigd jezelf te
prepareren op een In Memo-
riam. Kenton had na een val
in mei een stukje gestold bloed
in de hersenen gekregen. Na
een hersenoperatie ziet het er
nu goed uit voor de 65-jarige
grijze eminentie die zijn mu
ziek niet als muziek verkoopt
maar als een toer door de
„creatieve wereld van Stan
Kenton".
BERT JANSMA
Tien jaar geleden zal het morgen zijn, dat paus
Paulus een ingrijpende hervorming van de
Romeinse curie, zijn centrale bestuursapparaat
in Rome, aankondigde. Hij deed dit in een
zogenoemde apostolische constitutie, die de
geschiedenis van de kerk is ingegaan als de
constitutie „Regimini Ecclesiae Universae"
(het bestuur van de universele kerk).
In de algemene richtlijnen bepaalde de paus,
dat de Romeinse curie geen machtscentrum
mocht zijn, maar een orgaan van dienstbaar
heid. Hij liet zich hierbij inspireren door het
Vatikaanse concilie, dat deze eis zeer duidelijk
had gesteld.
Mgr. Benelli werd benoemd tot substituut van
het pauselijk staatssecretariaat. Hij werd de
man, die de hervorming van de curie moest
doorvoeren. Benelli maakt de tiende verjaardag
van zijn hervormingen echter niet meer mee.
Enkele weken geleden werd hij benoemd tot
aartsbisschop van Florence. Volgens de des
kundigen is de hervorming, die paus Paulus
doorvoerde, een compromis geworden tussen
de eisen van het tweede Vatikaanse concilie en
de verlangens van de curieprelaten zelf. Niette
min is het centrale bestuursapparaat van de
r.k.kerk aanzienlijk gestroomlijnd en ingekrom
pen.
Het pauselijk staatssecretariaat is het alles
coördinerende en controlerende centrum ge
worden van de negen curiale departementen,
de drie rechtbanken en de drie secretariaten.
Slechts twee van deze secretariaten worden
door fungerende aartsbisschoppen geleid, na
melijk het secretariaat voor de eenheid door
kardinaal Willebrands van Utrecht en het secre
tariaat voor de niet-gelovigen door kardinaal
Koenig van Wenen.
Ook controleert het staatssecretariaat instanties
als de pauselijke Lekenraad en de pauselijke
commissie voor Gerechtigheid en Vrede (justi-
tia et Pax) en heeft ook een flinke vinger in
de pap bij internationale katholieke organisa
ties.
De kritische opmerkingen nemen niet weg, dat
Benelli zijn werk grondig heeft gedaan. Iede
reen in Rome en daarbuiten is ervan overtuigd,
dat er weinig bestuursinstanties zijn, die zo
intensief en effectief werken als de Romeinse
curie. Bovendien is de internationalisering van
de curie in grote mate verwezenlijkt. Tweeder
de van de curie-instanties wordt door niet-Ita-
lianen geleid.
Intern is de Romeinse curie streng centralis
tisch georganiseerd. Maar om nu te zeggen, dat
ook de instelling van de curie tegenover de
kerk centralistisch is gaat te ver. Een van de
belangrijkste winstpunten van het tweede Vati
kaanse concilie, de collegialiteit (niet alleen de
paus, maar paus en bisschoppen gezamenlijk
verantwoordelijk voor de universele kerk) is
nog lang niet bij alle bisschoppen en bisschop
penconferenties verwezenlijkt.
Benelli heeft de hervorming van de curie orga
nisatorisch voltooid. De nieuwe geest moet
geleidelijk groeien tegelijk met de collegiali-
teitsgedachte in de hele kerk. Benelli was een
zeer harde werker, die alles van zijn medewer
kers eiste en bovendien zeer streng de hand
hield aan de geheimhouding.
Met zijn opvolger is een nieuwe geest in het
staatssecretariaat gevaren. De nieuwe substi
tuut, de 63-jarige ervaren diplomaat en curie-
man mgr. Giuseppe Caprio, zei bij zijn benoe
ming over zichzelf: „Ik ben geen supermens".
Anderen zeggen over de nieuwe substituut:
„De efficiency zal wel blijven, maar de toon
verandert en collegialiteit zal zeer in trek zijn".
Flinke
stijging bij
Vastenactie
Vier maanden vóór het slui
ten van het boekjaar heeft de
Bisschoppelijke Vastenactie
te Zeist al een opbrengst van
8.715.000 gulden. Dat bete
kent, dat er nu al twee ton
meer is dan het vorige jaar bij
het sluiten van het boekjaar.
Volgens de Vastenactie staat
het wel vast, dat de opbrengst
JjUMUuMiMUlimMh
overschrijden. De Vastenactie
meent, dat de stijging van de
opbrengst vooral te danken is
aan de toegenomen activitei
ten van werkgroepen, ver
spreid over het gehele land.
Ook de particuliere giften zijn
gestegen.
De meeste binnengekomen be
dragen zijn al overgemaakt
naar de aanvragers van pro
jecten in ontwikkelingslanden.
De lopende verplichtingen in
begrepen is dit jaar al ruim
zes miljoen gulden uitgekeerd.
Voor dit jaar heeft de Vaste
nactie een verplichting van
bijna 7,3 miljoen gulden op
zich genomen. Dit bedrag kan
stijgen naarmate de opbrengst
van de actie groter is dan
ddittiluL
Pater dr. P. F. Smulders sj
(65) is bij zijn veertigjarig
priesterfeest benoemd tot rid
der in de orde van de Neder
landse Leeuw. Dr. Smulders is
hoogleraar aan de KTHA te
Amsterdam en geleerde van
internationale faam, onder
meer door zijn studie van de
werken van de kerkleraar Hi-
larius van Poitiers. Tijdens
het tweede Vaticaans concilie
was hij theologisch adviseur
van de Indonesische bisschop
pen.
Volgens het nieuw jaarboek
van de katholieke kerk voor
Afrika zijn er in dit wereld
deel zevenenveertig miljoen
katholieken. Op een totale be
volking van vierhonderd mil-
ioe^nenseiw^da^n^^pre-_
cent Er werken 16.552 pries
ters, 5.833 broeders en 34.122
zusters. De grootste aantallen
katholieken vindt men in Zai
re (10,3 miljoen), Oeganda (3,8
miljoen), Nigeria (3,7 miljoen),
Tanzania (2,9 miljoen), Angola
2,7 miljoen en Kenia (2,1 mil
joen).
Mgr. drs. Th. Zwartkruis, bis
schop van Haarlem, biedt zon
dag 18 september van vier tot
zes uur in het bisschopshuis
aan pater dr. R. Koper een
receptie aan. Dr. Koper is bij
na elf jaar bisschoppelijk vi
caris geweest. Per 1 septem
ber is hem op zijn verzoek
eervol ontslag verleend. De
staf van bet bisdom is mo
menteel bezig met een reorga
nisatie van de beleidsstruc-
tuur en de taakverdeling Pa
ter Koper is nog in bespre
king over een nieuwe functie.
Duizenden Polen, vooral jon
geren, hebben meer dan twee
honderd kilometer te voet af
gelegd van Warschau naar het
Mariaheiligdom van Tjesto-
chowa. Tienduizenden hebben
daar het feest van Maria ten
Hemel Opneming gevierd, on
der wie kardinaal Krol, aarts
bisschop van New York met
éen Amerikaanse delegatie. De'
primaat van Polen, kardinaal
Wyszynski, deed een beroep
op de nationale verantwoorde
lijkheid van de gelovigen. Hij
kritiseerde de vlucht van jon
geren naar de grote steden.
Gebrek aan liefde voor de aar
de was er de oorzaak van, dat
bij de slechte weersomstandig
heden van dit jaar, de oogst
op veel velden was verrot, al
dus de kardinaal.
Het katholiek Hollands man
nenkoor in Melbourne, St
Gregorius Male Choir viert 28
augustus zijn zilveren jubi
leum. Het werd opgericht in
het opvangcentrum van pater
Leo Maas in Melbourne door
Hollandse emigranten. Het
koor zingt ook in niet-katb-
ofieke kerken. Ook geeft het
liefdadigheidsconcerten. Het
telt vijfenveertig leden.
Drs. Th. P. M. Dekkers is deze maand in dienst getreden bij
de Katholieke Raad voor Kerk en Samenleving als tweede
studiesecretaris. Hij zal zich gaan concentreren op het project
„Deconfessionalisering", dat in samenwerking tussen de raad
en de Bisschoppelijke Beheerscommissie is opgezet, aldus
meldt „1-2-1", het informatiebulletin van de kerkprovincie.
De bedoeling van het project is te komen tot een omschrijving
van het proces van deconfessionalisering en een zo volledig
mogelijke inventarisatie ervan binnen de Nederlandse kerk in
verhouding tot de wereldkerk. Het onderzoek moet uitlopen in
concrete voorstellen voor een aangepaste organisatievorm van
de kerk en haar bestuurlijk optreden in de nieuwe situatie. Het
project is voorlopig vastgelegd voor drie jaar. Er wordt ook
nog een projectcommissie samengesteld.
Prior Roger Schutx van de oekumenische kloostergemeenschap
van Taizé (Frankrijk) heeft een beroep gedaan op president
Romero van El Salvador een eind te maken aan het willekeurig
arresteren, moorden en folteren.
In een open brief beroept de prior zich op de menselijke
waardigheid en op de christelijke motieven, waarvan de presi
dent zelf zegt uit te gaan. Roger Schutz schrijft dat twee
verantwoordelijken van de intercontinentale raad van het vanuit
Taizé gestarte „concilie van de jongeren" hierover met de
president willen spreken. Indien generaal Romero weigert hen
te ontvangen en evenmin de brief beantwoordt, komt de prior
zelf volgende maand naar El Salvador.
Schutz wijst erop, dat vele jongeren die uit allerlei landen in
Taizé komen bidden, bezorgd zijn over de gebeurtenissen in
het Latijns Amerikaanse land, waar dit jaar verschillende pries
ters en katecheten zijn vermoord en waar de jezuïten met de
dood worden bedreigd.
„Boeren zijn vastgehouden om de eenvoudige reden dat zij een
exemplaar van het Nieuwe Testament in hun huis hadden. Een
lastercampagne tegen de katholieke kerk wordt gaande gehou-
deq", aldus de prior, die erkent dat er ook andere landen zijn
waar christenen worden vervolgd. „Maar vele van deze landen
worden niet geregeerd door staatshoofden die zich christen
noemen''
