tervie
Anna
OVERGANGSLEEFTIJD:
WN HUS UT
geen prettige levensfase
bloeit
in de winter
Spijkerbroek in najaar nog springlevend
Deze week ui Libelle;
Cotyledon
1
Hasimi
allemaal in
deztLtbelU
Overal te koop
oor maar ft.SO
De Cotyledon Wallichii is een der eigenaardigste succulenten
of vetplanten die zo af en toe in Nederland te koop zijn. Het
land van herkomst is Z. Afrika, waar hij omsponnen wordt
door groepen andere oerwoudplanten, die elk voor een plaatsje
vechten. Veel weet men van de Cotyledon nog niet af; de plant
is echt een unicum, waarvan de verzorging zich eigenlijk nog
bevindt in het experimentele stadium. Men heeft er ook te
weinig ervaring mee om een precieze verzorgingslijn uit te
stippelen als bijvoorbeeld voor varens en cyclamen. Wel heeft
men gemerkt dat de plant groeit van herfst tot winter en de
hele zomer niet veel water mag hebben. In deze rustperiode
vallen de bladeren af, waarom ze op een laag pitje moet blijven
wat vocht toedienen betreft Zodra de grijsgroenige bladeren
zich willen vermeerderen moet men wat scheutiger gieten. Wel
is het zaak de kinderen ervoor te waarschuwen dat de blaadjes
giftig zijn. Als de plant het naar zijn zin heeft in 's zomers
normale, 's winters redelijk warme temperatuur gaat hij na de
komst van het blad kleine klokvormige bloemen zetten op lange
stelen, die een gelige of oranje kleur hebben.
Momenteel is er in ons land toenemend vraag naar exotische
Afrikaanse planten, waarmee men in het begin wat geduld moet
hebben en zin om te pionieren. Sommige liefhebbers vertroete
len de cotyledon in een privé-kasje, maar ook die zijn met een
lantarentje te zoeken. Loopt men er een tegen het lijf, dan is
het toch het overwegen waard de plant een kanste geven. Uniek
voor fijnproevers.
Jeans en jack.
Bib overall met bijpassende
pet.
curderoy jeans
100°/
Shetland sweater.
Curderoybroek,
wollen sweater.
De doodsklok, die al verschil
lende malen over de jeans
heeft geluid, moet zich voor
seizoen 1977/78 toch stil hou
den. De keuze voor deze
„tweede huid" ligt bij de con
sument en deze beslist steeds
weer ten gunste van het indigo
blauw. Tot nu toe zijn er dit
jaar al veertien miljoen jeans
verkocht, waaruit blijkt dat
we er ons lekker in voelen.
België en Schotland produce
ren nog steeds 20.000 jeans per
dag. Voorlopig dus nog de
blauwe denim in het straat
beeld, evenals de auto, het ca-
fe'tje op de hoek en bromfiets
helm. Dolle grollen zijn echter
voorbij. Geen borduursels
meer op de bibs, geen fladder-
pijpen met inzetstukken, geen
gevlochten zaken en heupban
den die op platgeslagen tou
wen lijken. Sierstiksels zijn
fout en vlindertjes moeten
maar elders fladderen. Niet op
hippe broeken. Het basismodel
is een broek met gewone rech
te pijpen, een niet te hoge- en
niet te lage taille, halvemaan
achtige zakken (.western poc
kets'), soms met ouderwetse
roodkoperen nagels. Andere
topper in de makkelijke sector
IERE1
Ins Te:
voor seizoen 1977/78 zijn|0ZEN
curderoy jeans in bruin, ijco en
en antilope. Trek er een SfeLpp
land trui bij aan, zoals diefman
in Schotland en EngelanqjjjjDE
huis en bij sport gedrag Duk<
worden
ERLE
Genezing door
„andere" dokters.
Evita Peron s
legendarische leven.
De Panjse mode
voor winter '77/'78
Het zijn de kleine dingen die
het doen in de nieuwe winter
mode. Kleine details maken
samen een schilderachtig
Soms zoeken zieke mensen,
na jarenlange vruchteloze
behandeling door huisarts en
specialist, hun heil bij
acupunctuur, homeopathie
of bij magnetiseurs. En soms
genezen ze dan wèl. Hoe
komt dat? Libelle vroeg het
aan beoefenaren van alter-
In de stille bibliotheek van
Het Loo vond op uitnodiging
van Libelle een heel bijzonder
gesprek plaats.
Prinses Margriet stelde haar
eigen vragen aan haar zelf
gekozen partner, de
baanbrekende Nijmeegse
psychiater dr. Anna Terrawe.
Libelle publiceert deze week
die boeiende discussie van
twee bewogen mensen: over
geluk en gelijkwaardigheid,
over geboren worden en
kinderen, over belangwek
kende levenszaken.
naueve geneeswpzen en
sprak ook met mensen die er
baat bij vonden.
geheel in groene-bruine- en
sorbettintea De mooiste
shows vindt u terug in Libelle
- met meteen al fijne kleren
om zélf te maken!
Een straatarm onwettig kind
bracht het van naaktmodel
via radio-ster tot presidents
vrouw. Zij deelde haar
onmetelijke rijkdom met
Argentinië's armsten.
Een onwaarschijnlijk maar
waar gebeurd levensverhaal,
nü in Libelle.
kam]
dens
I rokk
Nedi
Wesi
cn mcerin/- TipvandeVVeck j
'c 023™33 Qg n' c
PAGINA 10 LEIDSE COURANT DINSDAG 16 AUGUSTU!
JOR1
Nieuw onderzoek naar
overgangsjaren vrouwen
In het Academisch Ziekenhuis te Utrecht merkte men onlangs
op de polikliniek interne ziekten, dat het aantal vrouwen
tussen de vijfenveertig en de tweeënvijftig jaar opvallend
afweek van het totaal aantal patiënten, dat consult inriep. Dit
noopte tot verder onderzoek. Daarbij werd duidelijk, dat vage
klachten als diarree, gewrichtsmoeilijkheden, hoofdpijn, hart
kloppingen, opvliegingen, depressie, psychische labiliteit,
schildklierklachten en dergelijke al gauw op de „overgangsja
ren" werden geschoven, zonder voldoende zicht op de oorzake
lijke verbanden.
Engeland is wat begrijpender
tegenover vrouwen in de over
gang. In Londen is er een kli
niek waar specialisten in on-
derzoekgesprekken diep in
gaan gaan op karakteristieke
klachtenpatronen die zo oud
zijn als de wereld. Ze houden
daarbij in het oog, dat de bele
ving van het climacterium ij
sterke mate afhangt van het
leven dat eraan voorafging.
Vrouwen hebben er speciaal
in de overgangsjaren behoefte
aan hun hart eens te luchten
over bijvoorbeeld de gezinssa
menstelling, problematiek
waarmee ze jaren in hun een
tje geworsteld hebben. Het cli
macterium is minder een me
disch dan een sociaal-maat
schappelijk probleem, waarbij
een vrouw tussen wal en schip
valt Stresssituaties in het ge
zin doen zich per definitie juist
in die periode voor.
Daaruit kan afschuwelijk
wanbegrip ontstaan. Er knarst
iets in de relatiemet de part
ner, precies in de periode dat
zijn vrouw extra aandacht no
dig heeft en aan een schouder
klopje toe is. Hij moet in de
maatschappij boksen voor zijn
baan of hij zit juist op de wip
door werkloosheidsproblemen.
Zijn antwoord op haar tastend
gaan geeft echter de doorslag
voor haar acceptatie of ver
werping van de nieuwe situa-
Zowel patiënten als artsen ga
ven snel het climacterium de
schuld van het klachtenpa
troon. Knelpunt bleek ook ge
brek aan tijd van de huisarts,
feitelijk de aangewezen per
soon om eens kalm met een uit
haar evenwicht gestoten
vrouw te praten, die een
klankbodem zoekt voor haar
conflicten. Het overvolle
spreekuur vormt voor een ver
trouwelijke babbel de grootste
belemmering. Bovendien zon
ken de soms ongenuanceerde
lichamelijke klachten in het
niet bij de psychische narighe
den en daarmee gepaard gaan
de grondtrekken. Een vrouw
voelt zich tijdens de over
gangsjaren over de gehele li
nie soms miserabel; ze is vaak
moe, mat of juist opvliegend
en driftig. Ze is snel geëmotio
neerd, heeft buien van bodem
loze depressiviteit, waarin ze
tot niets komt
Niet verontrustend
Dit klachtenpakket op zich
zelf niet verontrustend, stimu
leert de huisarts nu niet pre
cies tot het doorsturen van de
patiënte naar een specialist
De diagnose ligt min of meer
voor de hand. Ervaring leert,
dat men echter lang niet altijd
op een tekeer gaan van het
lichaam alleen kan afgaan.
tie waarin ze verzeild is ge
raakt Hij moet haar het ge
voel geven dat de poort naar
levensgeluk niet achter haar is
dichtgeslagen
Voorgeschiedenis
In de psychisch (medische) be
geleiding zal men dan ook
diep moeten ingaan op de
voorgeschiedenis, de algemene
status van de patiënte, op gy
naecologische zaken en haar
sexuele belevenissen. Een
vrouw die de sexualiteit diep
bevredigend heeft gevonden,
zal die komende veranderin
gen met meer vrede kunnen
aanvaarden dan de vrouw, die
ermee overhoop lag. Ander
punt in haar nadeel is dat de
verzorgende taak in het gezin
minder wordt De kinderen
vliegen uit, ze voelt zich gaan
deweg als moeder overbodig
worden. Het somber gepieker
veroorzaakt psychosomatische
klachten en de cirkel van na
righeid is rond.
Eertijds vrolijke vrouwen wor
den zwaartillend en depres
sief. Rug- spier en gewrichts
klachten zijn aan de orde van
de dag. Voor de uitsluitend
psychische remmingen of- sto
ringen echter is de patiënte
het beste gebaat met een luis
terend oor en begrip. Artsen
die zich met de problemen
rond het climacterium bezig
houden verwijzen ze als er li
chamelijk niets aan de hand is
voor een steuntje in de rug
naar de VIDO-praatgroepen
(vrouwen in de overgang) die
overal in het land verspreid
bestaan. Een maatschappelijk
werkster hierover: „Deze groe
pen zijn uit particulier initia
tief ontstaan. Doordat vrou
wen uit allerlei rangen en
standen in zo'n groep met el
kaar in contact komen, wor
den uiteenlopende problemen
losgewerkt. Daardoor ontstaat
soms een stuk duidelijkheid.
De „herkanning" is erg waar
devol. Als de andere vrouw
dat eenvrouw met hetzelfde
probleem worstelt als zijzelf
en dan nog misschien onder
moeilijker omstandigheden
proberen ze er samen iets van
te maken. Ik beschouw de
overgang altijd als een tweed
puberteit maar dan moeilijker.
De puber kijkt vooruit, die
denkt: het wordt nog wel an
ders. Maar de vrouw die in het
climacterium is vastgelopen
kan niet anders dan achteruit
kijken. Ze tobt of het allemaal
wel zinnig is geweest wat ze
gedaan heeft.
Vooral omdat haar emotionali
teit erg vergroot is. Die stress
situatie neemt langzaam af,
maar de depressies kunnen
toch nog wel een hele tijd
duren. Het hangt erg af van
de persoonlijke situatie van de
vrouw hoe ze de overgang be
leeft. Meestal zijn het bij moei
lijke gevallen problemen van
jaren, die de kop opsteken.
Die zijn een lange tijd verkapt
gebleven: ze hebben eigenlijk
geen naam gekregen. Tijdens
het climacterium worden ze in
een ander pakpapier ver
pakt Vroeger was de
vrouw er zich wel vaag van
bewust, maar ze stelde de op
lossing uit. „Later komt alles
wel goed". Maar wanneer die
problemen erg lang bestaan,
beïnvloedt dit de vrouw zeer
.Sterk. Ze heeft er geen bevesti
ging van gekregen dat ze haar
rvrjöNKö
/eer k:
het Ni
team e
gemist
26-jarig
Zoals onze krant een dezer dagen meldde ontvangen In kepte%nent ds
9000 vrouwen uit Ede vragenformulieren voor een nieuw ondetfcederla.
naar de overgangsjaren. Het onderzoek Is voor een deel kampio
herhaling van een soortgelijk onderzoek dat In 1967 onder (gaan, e<
vrouwen uit Ede werd gehouden. De Edese vrouwenarts Dtaliteit
Jaszmann en Dr. P. C. Brand afdeling research van de Intemattdrie do
Health Foundation In Gendve hadden de leiding. Het nl«jan-Ev<
onderzoek zal ook Intensief aandacht besteden aan het klachteidaarme
troon zoals opstijgingen, botten en gewrichtspijnen, moehelcVOOr, c
andere onaangename bijverschijnselen van de menopauze. I^erd t
aanleiding van dit onderdeel van het onderzoek had Tlny Frascheeld
gesprekken met een gynaecologe van een Nederlands Academpan* S
Ziekenhuis en een maatschappelijk werkster, die zich speciaal de laat
dit onderwerp bezighouden In een aparte polykllnlek. 0v<
Na de
blijven
de Ne<
Jönköf
melijk minder weei|JJ^ei
vlucht ze in een negatieve door d
ding. „Ik kan er toch l^end
meer aan veranderen". de eei
Vrouwen die nogmaar (vanda
met een of andere probl( morgei
tiek te maken krijgen hel ?Pi\
meer de tegendruk tegen wordt
onbehagen de angsten, \Qp ^j]
en soms wanhoop die kern verwa,
kend is voor deze beklemi «even.
de periode. „Een vrouw d weer
zelf helemaal niet kan u Zwede
men kan te gronde gaan «rote
dat ze met haar lichame
en geestelijke gevoelens natuui
raad weet". tuatie
(Inlichtingen VTDO-praat| ;e
pen: mevrouw Thea Ferwt 70»n
Uithoorn, tel. 02975-61347). je
Evert
Zo oi
Veer
moeilijkheden adequaat op
kan lossen. Daarbij komt dat
de communicatiestoornissen in
de huwelijks- of daarmee ge
lijkstaande relatie of toestan
den met de kinderen worden
gebagatelliseerd zolang de
vrouw nog haar gezins- of
maatschappelijke taak heeft.
Negatieve houding
„Het zal op den duur wel mee
vallen", denkt ze.Maar op den
duur raken de problemen zo
ingeslepen.dat een vrouw er in
de overgangsperiode niet meer
omheen kan. Ze wordt met de
neus op haar machteloosheid
gedrukt Geestelijk en licha-
TEKST: Tiny Francis
