Taklelie
Griezelige prognose
is groot
artikel
^geworden
MMÏÏTM
w
1977 ANDUVIEJAAR BIJ UITSTEK
BOLLENEXPORTEURS IN PANIEKSTEMMING
BLOEMENHANDEL VERLOOPT NIET ONGUNSTIG
NP EN TUINBOUW
LEIDSE COURANT"
MAANDAG 8 AUGUSTUS 1977 PAGINA 7
ILISSE Dat er inderdaad
Ireden is om het, wat de lelie-
J teelt betreft, allemaal wat
H minder rooskleurig te, zien,
blijkt ook uit de cijfers die
-j het Prod uk tsc hap voor Sierge
wassen aan de openbaarheid
J heeft prijsgegeven. Het PVS
heeft namelijk onder produ
centen van leliebloemen een
24 enquête gehouden over de
.aantallen bollen die in het
derde kwartaal van dit jaar
worden opgezet voor de
bloemproduktie. De uitkom
sten doen niet veel goeds ver-
moegen. Werden verleden jaar
voor de bloemproduktie in
het derde kwartaal acht mil
joen Ieliebollen geplant, maar
nu zijn het er bijna dertien
miljoen. Dat is maar liefst
60% méér.
En dan te weten dat de toch
al sterk dominerende positie
van Enchantment nog wordt
versterkt Plantte men vorig
jaar van deze lelie in het derde
kwartaal rond zes miljoen
stuks, nu gaan het er tien mil
joen worden en dat betekent
dat straks 80 van de 100 aan
gevoerde takken lelies uit En
chantment zullen bestaan. Dat
is gewoon tè gek. In vergelij
king met deze cijfers komen
de gegevens over de witte
trompet lelie Lilium longiflo-
rum veel bescheidener uit de
bus. Van deze lelie, waarvan
maar liefst 97% van het lande
lijk aanbodbij de CCWS in
Honselersdijk wordt geveild,
zijn namelijk ruim een miljoen
bollen geplant, namelijk een
half miljoen stuks in juli,
200.000 stuks gaan in augustus
de grond in en 400.000 in sep
tember.
Lilium longiflorum komt op
de tweede plaats, maar maakt
slechts 8% van het totaal uit
Lilium speciosum staat als
derde geklasseerd met bijna
8% van het totaal aanbod.
Om nog even op Enchantment
terug te komen: van deze lelie
wordt in Honselersdijk 46%
van het landelijk aanbod ge
veild, 35% verandert in Aals
meer van eigenaar, 14% bij
Flora in Rijnsburg en de rest
bij de andere veilingen.
De bloemproduktie van nieu
we lelies valt niet mee. In de
lijst komen de zo gewilde gele
Connecticut King, de sterke
rode Pirate en de witte Ster
ling niet voor. Natuurlijk zul
len deze lelies wel aangevoerd
worden, maar ze vallen nu nog
onder de rubriek „andere le
lies", waarvan er 200.000 staan
opgegeven maar niet bij name.
Dreigend
Vooral voor de producenten
van Enchantment en dan
denken we zowel aan de kwe
kers van bloemen èn bollen!
lijkt het zwaard van Damocles
dat al geruime tijd dreigend
boven hun hoofden hangt, te
gaan vallen. Dat zal dan leiden
tot forse verliezen, tot een in
krimp van het areaal en ui
teindelijk wel weer tot een
herstel van de prijzen.
gaan
gen-
De financiële uitkomsten van
de lelieteelt waren zeer wisse
lend, maar een vetpot was het
maar hoogst zelden. Vele ziek
en plagen belaagden het
?ewas en de bewaring van de
Dollen na het rooien is decen
nia lang een punt geweest
waar men de vinger nooit
goed achter kon krijgen. We
tenschappelijk onderzoek op
tiet gebied van de lelies stelde
toen heel weinig voor. Het arti
kel op zich was te onbelang
rijk vergeleken met de tulpen,
de narcissen en de hyacinten.
Omwenteling
veranderde toen de heer
Jan de Graaff uit Oregon
USA) zich met de veredeling
van lelies ging bezighouden.
Jan de Graaff, een man van
Hollandse kom-étf (zijn groot
vader had destijds zeer grote
larcissenkwekerijen in Oegst-
geest, Sassenheim en later in
Noordwijk) introduceerde in
de jaren vijftig geheel nieuwe
rassen lelies in tot dan toe
onbekende kleuren en op
staande bloemen, de zoge
naamde Midcenturyhybriden.
De bekendste daarvan is ge
worden de oranje Enchant
ment, waarvan nu jaarlijks*
miljoenen bollen wonden ge
bruikt
Jan de Graaff zorgde voor ©en
omwenteling in de lelieteelt.
Zijn aanwinsten gingen er als
snijbloem in als koek. De
vraag naar bollen van die
nieuwe lelies in het algemeen
en naar die van Enchantment
«in i J in bet bijzonder steeg als een
raket. En de kwekers waren
maar al te graag bereid aan
die grote vraag te voldoen.
areaal breidde zich in een
enorm tempo uit. Dat ging zó
snel, dat niet de eersten de
besten zich tien jaar geleden
al geroepen voelden om tot
kalmte te gaan manen. Als
Ef het zo doorgaat, zo zeiden ze
met nadruk, dan zal dat een
prijs val tot gevolg hebben
^^_waarvan men de dreun tot in
"■"de Vladivostok nog zal kun-
Stuifmeel verzamelen in de kas van een lelie-veredelaar.
jISSE De lelieteelt in Nederland?.». Vele jaren
s dat artikel in het geheel van de vaderlandse
bloembollenteelt nauwelijks van betekenis ge
veest. In en rond Akersloot (waar jaarlijks de
tefaamde Liliade wordt gehouden) werden sinds
nensenheugenis bollen geteeld van Lilium specio-
lom. En in bepaalde gebieden van West-Friesland
ïield men zich bezig met de cultuur van de
(oningslelie (Lilium Regale), van Hoilandicumhy-
iriden en wat Lilium HenryiL Daarmee had men
iet zo ongeveer gehad.
nen horen. Het hielp allemaal
niets. Het lelie-areaal blééf
maar uitbreiden, maar de
voorspelde „krach" is nog al
tijd niet gekomen.
Dat is, op zijn zachtst gezegd,
toch wel een wonderlijke zaak.
Als we het aanbod van takle-
lies op de Nederlandse bloe
menveilingen zien, dan blijkt
het aanbod van dit type in vijf
jaar meer dan verviervoudigd!
In 1972 werden via de bloe
menveilingen 24 miljoen tak
ken lelies aangeboden, in 1974
waren dat er al 70 miljoen
geworden en in 1976 regi
streerde men een aanbod van
bijna 100 miljoen stuks. Hoe
wel de gemiddelde prijs per
tak in deze vijf jaar is gezakt
- van 58 cent naar 46 cent -
ziet het er niet naar uit dat het
aanbod van taklelies zal gaan
verminderen.
Kelklelies
De teelt van kelklelies - vooral
geconcentreerd in het West-
land - vertoont een veel min
der spectaculaire groei. Dit ar
tikel is ook niet zo gewild.
Zodra het grote publiek een
witte trompetlelie ziet, komen
er onmiddellijk gedachten-as
sociaties met begrafenissen en
aanverwante gebeurtenissen.
En dat pleegt de animo tot
kopen van deze lelies niet
sterk te bevorderen.
Een paar cijfers: in 1972 wer
den ruim 22 miljoen leliekel
ken aangeboden, in 1974 35
miljoen en in 1976 was dat
aantal gezakt naar 31 miljoen
kelken. De daling van het
aanbod houdt mede verband
met de stijging van de bolien-
prijzen. Deze bollen moeten
voornamelijk uit Japan wor
den geïmporteerd en in het
Land van de Rijzende Zon
weet men inmiddels ook wat
inflatie betekent De kwekers
werken daar ook niet meer
voor een handvol rijst en een
kwartje per dag. Het ligt dus
in de lijn der verwachtingen
dat het aanbod van kelklelies
niet zal toenemen. De prijs
van de kelken is dan ook ge
stegen. Stond de gemiddelde
prijs in 1972 op 32 cent per
kelk, in 1976 scoorde men een
gemiddelde van 43 cent
Rouw en trouw
Nu mag een witte trompetlelie
nog altijd de naam van „graf
bloem" hebben, de bloemen
handel zou 'm niet graag mis
sen. Voor „rouw en trouw"
zijn er altijd nog heel wat
nodig. Daarom zijn de leliever
edelaars in Nederland dan ook
met man, macht en vakman
schap bezig om een witte lelie
te winnen die men ook in Hol
land buiten kan telen en die
geschikt is voor jaar-rond-oul-
tuur. Men mikt niet zo zeer op
een witte trompet maar wel
op een witte Midcenturyhybri-
de. Het ideaal: een witte zaai
ling met alle goede eigen
schappen van bijvoorbeeld
Enchantment De eerste teke
nen dat men zal slagen, zijn
er intussen. Als alles volgens
de plannen verloopt zal de
eerste witte Midcenturyhybri
de in het begin van de jaren
tachtig aan de markt komen.
Weefselkweek
Vroeger moest men, bij wijze
van spreken, van eeuwigheid
tot amen wachten voor men
van een nieuwe veelbelovende
zaailing een flink partij had.
Dat hoeft vandaag allemaal
niet meer. De weefselkweek
opent geweldige perspectieven
op vermeerderingsterrein. Het
is straks, om zo te zeggen, een
fluitje van een cent om snel
een grote partij te „maken".
Voor overproduktie behoeft
men niet zo bang te rijn, want
het zou overdreven rijn te be
weren dat men weefselkweek
op een kóópje kan bedrij
ven.....
Aanbod kelklelies - vooral geconcentreerd in het Westland - zal met aan zekerheid
grenzende waarschijnlijkheid niet toenemen.
Het aanbod van sla blijft nog steeds goed
op peil, waardoor de vraag onder de huidi
ge weersomstandigheden de grootste moeite
heeft om het aanbod te verwerken. Er moet
gezegd worden dat de weersomstandighe
den eind vorige week een verbetering on
dergingen en als dat weertype aanbond, dan
zal dit een gunstige altwerking op de prij-
zen kunnen hebben. Tot nu toe lagen de Sperziebonen
prijzen tussen de 10 en 16 eent per krop.
De consument kan dus voor een prijs die
tussen de 20 en 32 cent per krop ligt een
goede krop sla kopen.
de afgelopen weken blijft het prijsver loop
voor bloemkool vast Als het weertype niet
verandert zullen de prijzen vast blijven,
hetgeen betekent dat voor de sortering „zes
sen" een prijs van rond de 2,25 per stuk
mogelijk zal blijven. De kleinere maten lig
gen naar verhouding lager in prijs.
Andijvie
Het riet er naar uit dat 1977 een andijviejaar
bij uitstek is, zeker als er een vergelijking
met voorgaande jaren gemaakt wordt.
Dit jaar wordt er wekelijks 750 ton aange
voerd, tegen voorgaande jaren zo'n 300 ton.
Toch vertoont de aanvoer een terugval, de
prijs kon de afgelopen week oplopen omdat
de afzet op de binnenlandse markt vlotter
verliep als de eraan voorafgaande weken.
Er kwamen veilingnoteringen tot stand van
50 cent per kg. Hoewel er gerekend wordt
op een afnemende aanvoer lijken er geen
spectaculaire prijsveranderingen te onstaan,
de prijs zal de komende week gelijk blijven.
Bloemkool
Onder de koele weersomstandigheden van
Ondanks de vlotte toename van het aanbod
van sperziebonen heeft de binnenlandse
markt dit goed weten te verwerken. Toch
daalden de prijzen naar 1,60 per kilo. In
de aanvoer wordt de komende week weinig
verandering verwacht, er valt wel meer druk
op de prijs te verwachten.
Ook de aanvoer van snijbonen rit in de lift,
waardoor er niet aan een prijsafbrokkeling
viel te ontkomen. De gemiddelde veilingno
tering per kilo kwam op 3,40 terecht. Door
het toenemen van de aanvoer zullen de
prijzen verder dalen.
Voor waspeen was er de afgelopen week
weer meer belangstelling, vooral de export
naar België heeft de prijzen een opleving
doen ondergaan. Door het koele weer onder
vindt de oogst van waspeen in Frankrijk een
vertraging, waardoor er een beperkte con
currentie is.
Toch blijft de aanvoer van waspeen door
gaan, waarbij de concurrentie wel degelijk
een rol zal gaan spelen. Gezien deze situatie,
zijn er geen vaste prijzen mogelijk en moet
er gerekend worden op een prijs die bene
den de 70 cent per kilo zal liggen.
Voor prei vertoont de aanvoer een zeer
gelijkmatig patroon.
Er is wel sprake van een lichte aanvoerstij-
ging, waardoor de prijzen iets daalden. In
de hele marktsituatie wordt er voor de
komende week weinig verandering ver
wacht. Er wordt gerekend op een prijs rond
de 55 cent per kg.
Door een terugval in het aanbod en de
grotere export naar West-Duitsland wist de
prijs van radijs zich in lichte mate te herstel
len. Deze liep op van gemiddeld 42 cent naar
47 cent per bosje. De aanvoer zal naar
verwacht niet verder terugvallen, waardoor
er op vaste prijzen gerekend wordt
Tomaten
Hoewel er sprake is van een afnemende
aanvoer, blijft het aanbod in vergelijking
met vorig jaar nog steeds groot Toch ver
toonde de tomatenmarkt vorige week een
opleving. Dit werd vooral veroorzaakt door
grotere exporten naar Engeland en Fran
krijk. Naar verwacht zal de aanvoer verder
terugvallen, waardoor de prijzen de gelegen
heid krijgen om verder op te lopen. Afgelo
pen week lag de prijs voor de A-I-tomaten
op 1,47 per kg.
De bloembollenexporteur zat in een van die
stugge, houten banken waarmee de veiling-
zalen In Llsse zijn uitgerust. Hij keek ge
spannen naar de rondtollende wijier van
de veilingklok en drukte plotseling af. Geen
seconde later was de ruimte zo gevuld met
afkeurend gefluit en gesis, dat de herrie
tien minuten later nog treiterend tegen 's
mans trommelvliezen moet hebben geklon
ken. Wat was er gebeurd? De exporteur had
een mooie „bon" twaalven van de stokoude
dubbele vroege tulp mr. v.d. Hoef afgedrukt
op 20,10 per 100 en dat vond de rest van
de kopers blijkbaar zó bij „de wilde spin
nen af" dat se op luidruchtige wijze van
hun ontstemming lieten blijken.
Het was niet de enige keer dat dit gebeurde.
Want de tulpenmarkt die maandenlang aan
de ketting heeft gelegen, heeft zich plotse
ling losgerukt en nu blijkt ineens erg veel
mogelijk. „Het is ze gewoon in de kop
geslagen", aldus een commissionair die dit
voorjaar vele weken aan één stuk goede
partijen tulpen tegen een acceptabele prijs
kon aanbieden, maar toen maar al te vaak
op een hoofdse minachting stuitte. Nu blij
ken diezelfde exporteurs, die toen voor nor
male prijzen niet wensten te kopen, plotse
ling bereid om vijf tot zes gulden méér per
100 te betalen dan die commissionair zes
weken geleden vroeg.
Gebrek?
Is er wel een gebrek aan zware tulpenbol
len? Niemand kan dat vandaag zeggen. Wel
zeker is, dat exporteurs met een grote han
del op Amerika tot het laatst toe de kat uit
de boom hebben willen kijken. Zelfs toen
ze twaalven van Apeldoorn konden kopen
voor 7,- per 100, hóéfden ze niet zo nodig.
Ze hadden geen haast, zo deelden ze mede,
want de oogst van de tulpen beloofde goed
te worden en dat zou de prijzen nog wel
verder doen dalen.
Het is allemaal anders uitgepakt De oogst
was niet zo best, de prijzen begonnen wat
aan te trekken en toen het eenmaal zo ver
was, raakte een groep exporteurs in paniek.
Met name de mannen die forse orders in
Amerika hadden geboekt Handelaren met
een Duitse of een Franse handel hebben nu
niet zo'n haast Maar zij die de bollen op
tijd aan de andere kant van de Atlantische
Oceaan willen hebben, moeten er voor zor
gen dat de zendingeh eind augustus of an
ders begin september de deur uit zijn. Daar
om zijn zij nu met man, macht en wanhoop
aan het inkopen geslagen. Als je haast hebt
krijg je de spullen niet voor een prikje en
de kwekers profiteren er van. Maar of die
hoge prijzen nu werkelijk een gevolg zijn
van een tekort aan bollen, dat zullen we pas
over enkele weken zeker weten. Stemmingen
bepalen de gang van zaken momenteel in
het bollenvak.
Géén misgewas
Een tegenvallende tulpenoogst, maar men
kan over de gehele linie genomen, zeker niet
Het aanbod op de bloembollenveilingen gaat nu toenemen.
van een misgewas spreken. De vraag rijst Prijzen die nog hoger zijn dan in de zomer
daarom nu, of de exporteurs de waarheid van 1976 en toen lag een grote groep expor-
hebben gespreken toen ze lieten weten dat teurs al luidkeels om hulp, bijstand en ver-
ze minder bollen hebben verkocht dan vorig sterkende middelen te jammeren,
jaar. Want als dat dan zo is, waarom lopen Gelukkig voor de handelaren is het in de
ze dan nu het vuur uit de sloffen om tulpen sector van de narcissen en de hyacinten
te kopen tegen (te) hoge prijzen? Té hoog.geen spitsuurdrukte. Bij de narcissen loopt
inderdaad, want er zijn al heel wat cultivars Golden Harvest er aardig uit, maar voor de
die nu de magische 20,- per 100-lijn hebben rest kan men de handelssoorten voor een
doorbroken. We noemen Brilliant Star, acceptabele prijs op de kop tikken. Bij de
Oranje Bouquet, Kingdom, Electra, Mr. v.d. hyacinten is sprake van een redelijk goede
Hoef, Ralph, Don Quichotte, Monte Carlo, handel.
Rosario, Red Champion, Fuselier en Ruby De komende week konden de aanvoeren op
Red. de veilingen wel eens naar een hoogtepunt
gaan groeien. Het zal interessant zijn te zien
of de tulpenprijzen zich ook dan op dit
En dan is er een heel grote groep, die zich ongewoon hoge niveau zullen kunnen hand-
tussen de 15,- en de 18,- per 100 beweegt, haven!
Er kan in het algemeen worden gesteld dat
de bloemenhandel dit jaar tot dusver niet
ongunstig verloopt Dat betreft zowel het
prijspeil als de aanvoer, die geen pieken te
zien geven en dat is vooral voor de bedrij
ven plezierig. Juist nu ook in de tuinbouw
vakanties zich laten gelden, is een regelma
tig oogsten van betekenis zodat men het
werk aan kan. Het tijdelijke tekort aan
arbeidskrachten moet immers worden opge
vangen.
Bij de CCWS heeft men dat kunnen doen,
door het in dienst nemen van ongeveer
honderd werkstudenten, die het voor hen
soms vreemde werk op behoorlijke wijze
verrichten. Uiteraard kost het veel organisa
tie om iedere dag op tijd aanvoer en afvoer
van bloemen te verwerken.
Het totale omzetbedrag aan de CCWS ver
schilde afgelopen week weinig van dat in
dezelfde week van het vorig jaar; het was
nu ongeveer 400.000 gulden minder bij een
omzetcijfer van 7.168.143,68 gulden. Doch
vorig jaar stegen aanvoer en omzet na een
lange, hete zomer, die dit seizoen wel even
lang, maar kouder is. Daar profiteert de
bloemenhandel van, mede door een regelma
tige aanvoer. De prijzen geven ook weinig
verschillen te zien, zowel wat voorgaande
week betreft als die van het vorig jaar. Er
kan niet van een slechte prijsvorming wor
den gesproken. Sommige prpdukten bewe
gen zich wat de prijzen betreft in stijgende
lijn.
Afgelopen week werd bij een aanvoer van
bijna 23 miljoen bos of stuks, aan snijbloe
men 6.617.292,72 omgezet hetgeen rond een
miljoen gulden lager is dan dezelfde week
van het vorig jaar. Maar nu werd heel wat
meer aan buitenlandse bloemen omgezet,
namelijk bijna ƒ25.000 tegen ruim ƒ7.000
vorig jaar. Ook met de potplanten verliep
het gunstiger, namelijk ƒ520.893,23 tegen
324.872,97 vorig jaar.
Perkplanten
Ook van perkplanten lag het omzetcijfer nu
iets hoger, zodat het totaal bedrag niet
zoveel verschilde met vorig jaar. De opgaan
de lijn in de prijzen zette zich in het alge
meen wel voort Opvallend groot is de aan
voer van trosanjers vergeleken bij het vorig
jaar. Thans ruim zes miljoen hetgeen bijna
het dubbele is van de hoeveelheid in dezelf
de week vein het vorig jaar. Niettemin kan
worden gesproken van een goede prijsvor
ming die gemiddeld 25 cent bedroeg, hetzelf
de bedrag als vorig jaar. Dit betekende toch
een prijsstijging tegenover voorgaande
week, toen de gemiddelde prijs 20 cent was.
Nog enkele gemiddelde prijzen met tussen
haakjes die van dezelfde week in het vorig
jaar. Anjers met aanvoer van bijna vier
miljoen stuks, 21 (39) troschrysanten, aan
voer ruim drie miljoen bos, 42 (60) fresia
20 (24) irissen 28 (25) snijgroen 1,61 (95) lelie
kelk 54 (78) lelietak 32 (65) grote rozen 23
(19) kleine rozen 17 (14).
In het algemeen komen de bloemen tot
dusver met de prijzen redelijk door de
zomer heen. Hetgeen ook weer niet betekent,
dat er geen reden tot zorg is want ook in
tuinbouwkringen is men er allerminst gerust
op, dat bij invoering van het bereikte VAD-
compromis, er geen weerslag zal volgen in
de prijzen van het aardgas, die de exploita
tie allerminst gunstig zal gaan beinvloeden.
CD
