Leidse kunstenaars
in „De Lakenhal"
V'" 1
Nieuwe loot aan
Leidse horeca-stam
CHAROUSKO
Alles kan in
tekenfilm voor
volwassenen
En Verder
Stilleven van Floris Verster
teken, het merk dat een kunst
enaar op zijn aardewerk aan
brengt. Voorbeelden van het
monogram van Brouwer zijn
eveneens op de expositie te
zien.
In zijn latere leven ging Brou
wer zich naast het versieren
"van vaasjes en potten ook toe
leggen op het versieren van
gebouwen en het maken van
tuinaardewerk. Hij kreeg on
der meer de opdracht om het
bouwsierwerk van het Vredes
paleis in Den Haag uit te voe
ren. Brouwer ging bij zijn
bouwsierwerk uit van het
principe het kunstwerk in het
gebouw te laten opgaan. Het
bouwsierwerk mag dus geen
kunstwerk op zich zijn ijiaar
moet als het ware in het ge
bouw overvloeien.
Voorbeelden van het bouw-'
sierwerk van Brouwer zijn op
de tentoonstelling te zien bij
de zogenaamde gevelstenen.
Ook buiten het museum zijn
echter de sporen van Brou
wers versierkunst achtergeble
ven. De stenen bank op het
kruispunt Noordeinde/Hapen-
burg/Breestraat is bijvoor
beeld zijn werk, en verder zijn
het Juliana park in Oegstgeest
(een eend) en het park „Die
Leythe" in Leiden (Dieren-
groep) opgesierd door de cera-
mische activiteiten van deze
Leidse kunstenaar. Het bouw
sierwerk bleef tot zijn dood in
1933 de belangrijkste rol in
zijn leven vervullen.
Impressionisme
Floris Verster en zijn tijd
en stadgenoot Menso Kamer-
lingh Onnes worden be
schouwd als laatbloeiers van.
het Hollands impressionisme.
Verster is vooral bekend door
zijn stillevens, een bijna verge
ten genre in het Holland van
zijn tijd. Hoewel de techniek
van dit werk nog wel impres
sionistisch was, ging het eigen
lijk veel dieper dan de vluchti
ge impressie van het impres
sionisme. Verster legt een
stukje directe emotionele be
trokkenheid in zijn werk. La
ter ging Verster ertoe over stil
levens tastbaar en helder in.
waskrijt uit te beelden en ze
in strenge lijnen te vangen,
hoewel hij zijn oorspronkelij
ke techniek, de meer impres
sionistische niet uit het oog
verliest
Menso Kamerlingh Onnes is
bekend om zijn portretstudies
en verder ook nog met zijn
stillevens en bloemstukken.
Kanerlingh Onnes is altijd im
pressionist gebleven. Verster
zowel als Kamerlingh Onnes
word beschouwd als coloris-
LEIDEN De kelders van het stedelijk museum „De Laken
hal" aan de Oude Singel in Leiden zijn goed gevuld met eigen
bezit, onder meer bestaande uit werken van Leidse kunste
naars. Aangezien die kelders alleen een opslagfunctie hebben,
moet het publiek door het gebrek aan tentoonstellingsruimte
een blik op deze werken gedurende een groot deel van het
jaar ontberen, hetgeen, dat blijkt tenminste uit reacties, wordt
betreurd.
Om aan het publiek tegemoet
te komen heeft het museum de
kelderdeuren wijd open ge
worpen en in twee zalen de
Singelzaal op de begane grond
en de Schottezaal op de eerste
verdieping een mengelmoes
van het laat 19e- eeuwse colo-
ristische impressionisme van
bijvoorbeeld Menso Kamer
lingh Onnes en Floris Verster
en het poëtische en nieuwe
realisme van schilders als Fer
Hakkaart, Herman Gordijn,
Gustave en van de Water ten
toongesteld. Een extra element
is de kleine „herdenkingsten
toonstelling" gewijd aan de
Leidse pottenbakker Willem
Coenraad Brouwer, die 100
jaar geleden werd geboren.
Brouwer
Willem Coenraad Brouwer
was in zijn tijd uniek en kan
eigenlijk worden beschouwd
als een voorloper van kunst
stromingen in de ceramiek die
pas veel later gemeengoed
werden. Het ingetogen kleur
gebruik en de vormgeving die
Brouwer in zijn werk toepast,
vormen een schril contrast
met het schreeuwerige en
soms bijna kitscherige kleur
gebruik in de meer traditione
le vormen in het aardewerk
uit zijn tijd (eind 19e eeuw).
Het verschil wordt getoond in
een speciale vitrine, waarin
links het gangbare aardewerk
uit die tijd is gesitueerd en
rechts vergelijkbare aarde-
werkvormen van Brouwer.
Het valt op dat Brouwer veel
eenvoudiger, veel realistischer
te werk gaat. „Toon het mate
riaal waarvan die dingen ge
maakt worden en toon tevens
hoe," zo omschreef Brouwer
zijn uitgangspunt. Hoewel het
Brouwer lang niet altijd heeft
meegezeten in zijn leven on
dervond hij wel erkenning
voor zijn werk. Dat blijkt bij
voorbeeld uit het verzoek van
twee grote architecten, Berla-
ge en Hoeker om zijn meester-
Werk van Willem Coenraad Brouwer siert de entree van
het Julianapark in Oegstqeest.
LEIDEN - Aan
de rijkgeschakeer
de horeca-stam in
Leiden is sinds
kort een nieuwe
loot ontsproten:
het barbecue-res
taurant Charous-
ko. Deze nieuwe
eetgelegenheid is
gevestigd in het
voormalige cof
feeshop „The Way
Out" aan de Oude
Rijn 3. Binnen
drie maanden
heeft de huidige
eigenaar van het
restaurant. Jan
Blonk, met een
groot aantal
vrienden en ken
nissen de ruimte
weten om te toveren van een weinig
aantrekkelijk geheel tot een sfeervol res
taurant.
Jan Blonk heeft tot hij „Charousko"
opende weinig met het horeca-vak te
maken gehad. Gedurende drie jaar is hij
werkzaam geweest in clubhuis „In de
Vrolijcke Arke" aan de Pieterskerk-
choorsteeg. Lekker-e ten-klaarmaken
heeft mij altijd wel getrokken", vertelt
hij. „Toen ik in dat clubhuis werkte was
ik met de kinderen vaak bezig allerlei
lekkers te koken". Hoewel hij hierdoor
mogelijk de nodige praktijkervaring
heeft kunnen opdoen, heeft hij voor het
werk in de keuken van „Charousko" toch
een specialist aangetrokken: Frank de
Goede.
„Charousko" bestaat eigenlijk uit twee
delen: het barbecue-restaurant en het
balkansrestaurant Op drie tafels is een
tafelbarbecue aangebracht Voor 25,-
per persoon kan men daar zelf zijn vlees
grillen. Kok Frank de Goede marineert
de varkenshaas (of ossehaas, maar die is
35,-) in cognac. Bij het vlees worden
vier sausen, knoflookaardappelen, stok
brood en kruidenboter, verse groenten en
een vruchtensalade geserveerd.
„Vooral aan die verse groenten hechten
wij veel waarde", aldus Jan Blonk. „Alle
groenten halen we op de markt die is
uiteindelijk vlak naast de deur". Ook
voor de vruchtensalade, worden alleen
verse vruchten gebruikt De vruchten
worden overgoten met een gember saus.
In het Balkanrestaurant worden een bal
kanschotel (ƒ30,-) Pasulj 18,50), Zno-
jemsky Gulas 18,50), Zigeuner Spitz
23,50) en Bunjupon hölt 18,50) ge
serveerd. Bovendien zijn er nog enkele
soorten vlees van de houtskoolgrill te
krijgen. „Charousko" heeft zijn gasten
slechts één soort wijn te bieden: een
Bordeaux van 18,50 per fles.
Betwijfeld kan worden of alles wat Jan
en Frank hun gasten voorzetten echt
Balkans is, maar smakelijk is het in ieder
geval wel
Bij het betreden van het restaurant val
len onmiddellijk de witte tafelkleedjes, de
witte servetten van stof en de kandelaars
op, die sterk doen denken aan een klas
siek restaurant De overige inrichting van
de ruimte is eigenlijk volkomen in tegen-
spraak hiermee. Jan Blonk: „De mensen
zijn geloof ik een beetje uit gekeken op
het eten van een houten bord dat wordt
neergezet op een biezen vloertegel. Wij
krijgen erg veel leuke reacties op het
.klassieke" dat we hebben willen aan
brengen". Ook door zijn muziek onder
scheidt „Charousko" zich van menig an
der Leids etablissement: Er wordt uitslui
tend klassieke en zigeunermuziek ge
draaid.
„Charousko" biedt plaats aan ongeveer
veertig gasten. Het restaurant is iedere
dag, behalve maandag, geopend van half
zes tot half elf.
Speciaal voor de lezers van de
Leidse Courant wilde kok Frank
de Goede zijn geheim van de
Balkanschotel wel onthullen.
Per persoon is hiervoor een ons
biefstuk* een speklapje een en-
trecote en een sparerib nodig.
Deze verschillende soorten vlees
dienen een dag voordat zij wor
den opgedient te worden gema
rineerd.
De marinade wordt als volgt samen ge
steld: slaolie, een scheutje worchester-
saus, tijm, peper, laurier en een scheut
wiskey. De vleessoorten worden opge
diend met rijst, aardappelpuree en zuur
kool, waar door dobbelsteentjes spek en
rode paprika wordt meegebakken. De
garnering van de balkanschotel bestaat
uit tomaat en paprika gevuld met gekrui
de gehakt (per persoon ongeveer ander
half ons). Het vlees kan worden gegrild
of gebakken in de pan.
Het gerecht wordt overgoten met gou-
lash-saus. Deze wordt als volgt toebereid:
een pakje boter, in de pan met paprika
poeder en vleesbouillon. Dit indikken met
bloem en water er overheen. Vervolgens
worden gesneden paprika's, uien, cham
pignons, aardappels laurier, peper, wor-
chestersaus, gesneden verse knoflook, en
marjolein toegevoegd. Voordat het pakje
boter de pan ingaat, moet eerst rundvlees
worden gekookt Wanneer de saus klaar
is wordt dit vlees toegevoegd. Het ver
dient de aanbeveling ook deze goulash
saus een dag eerder toe te bereiden.
ten, dat wil zeggen dat ze zich
altijd bezighielden met het toe
passen van een kunst waarin
beide schilders meesters wa
ren.
Moderne kunst
Bijzonder gevariëerd is ten
slotte het gedeelte moderne
kunst op de tentoonstelling.
Het poëtisch realisme van Co
Westerik, Fer Haklaart, Her
man Gordijn en Rein Dool
houdt zich vooral bezig met
mensen, maar dan op een
aparte realistische manier. Het
nieuwe realisme van Gustave,
Van Golden, Dibbets, Lucas-
sen en Van de Water (een Lei-
denaar) houdt zich meer bezig
met voorwerpen, waarbij het
niet zozeer gaat om het voor
werp zelf als wel om de ma
nier waarop iemand dat voor
werp waarneemt. Het resul
taat kanabstract zijn. De expo
sitie eindigt met het strikt ab
stracte werk van bijvoorbeeld
Kees Buurman, waarbij vlak
verdeling, kleur en lijnenspel
een belangrijke rol innemen.
Bij de exposities zijn uitvoeri
ge stencils gevoegd die het
werk van de betreffende
kunstenaar verduidelijken.
Frank de Goede met een paar gasten aan een van de drie grill-tafels.
Monique van der Ven en Rutger Hauer in Turks Fruit,
deze week opnieuw in Leiden.
CAMERA Heavy Traffic (16). Nachtvoorstelling; teken
film van de makers van „Fritz the cat". (Vanavond en
zaterdag om elf uur)
Naarmate de films steeds
meer sex en geweld mochten
bevatten van de censuur,
moest de tekenfilm, vroeger
het domein van de kleintjes,
wel met z'n tijd meegaan. Met
de getekende hoofdfilm over
de oversexte kater Fritz
kwam de verandering. De eer
ste tekenfilm voor volwasse
nen. Ralph Bakshi, de daar
voor verantwoordelijke man,
kreeg het tijdens de productie
echter aan de stok met de
ontwerpers van de stripfi
guur, zodat een vervolg uit
bleef.
Het succes van „Fritz the cat"
was echter te mooi om zo
maar te negeren en dus ont
stond toch een tweede teken
film voor volwassenen van
Bakshi's hand. In dezelfde
stijl, maar nu met mensen in
plaats van dieren als genot- en
geweldzoekende hoofdfiguren.
„Heavy traffic", zoals de titel
luidt, speelt zich af in de slop
pen van New York, waar 'n
jonge striptekenaar met „un-
derground"-strips carrière
tracht te maken. Tot groot ver
driet van zijn vader, een sta
kingbreker voor de Mafia, in
teresseert zijn carrière hem
meer dan het vrouwelijk
schoon. En als hij tenslotte
met 'n vrouwspersoon thuis
komt is het tot pappa's ontzet
ting een negerin, die hem als
souteneur gebruikt en hem tot
moord aanzet
Alles wat de filmkeuring zou
kunnen verbieden in een
speelfilm, mag in een teken
film en Bakshi maakt daar
ook nu weer dankbaar ge
bruik van. Michael, de hoofd
persoon en de enige naturalis
tisch getekende figuur, vlucht
het huis uit waar z'n Italiaanse
vader steeds 'n gevecht op le
ven en dood levert met z'n
Joodse moeder, ontmoet ho
mofiele travestieten als Snow-
flake en kaapt de donkere bar
juffrouw Carol weg onder de
neus van het mannetje zonder
benen, dat zeer toepasselijk
Shorty wordt genoemd. Het is
een wereld van geweld en sex,
waarin louter gepeperde taal
wordt gebruikt, die Bakshi ons
weer voorzet Daarbij spaart
lij niemand. Italianen, negers
an Joden krijgen er om beur
ten van langs en ook de gods
dienst wordt niet gespaard.
Maar vertoonde „Fritz the cat"
tussen de getekende delen in
al enig lapwerk, in .Heavy
traffic" is het héél duidelijk en
dikwijls storend, omdat Baks
hi moeite heeft de beide film
vormen tot een vloeiend ge
heel samen te smelten. We
krijgen zelfs een heel frag
ment met Clark Gable en Jean
Harlow uit „Red dust" - de
eerste gewaagde Hollywood-
fikn uit de jaren dertig - te
zien.
Maar wie zich kostelijk gea
museerd heeft met de beleven
issen van de kater Fritz, zal
ook .Heavy traffic" willen
zien. Ook al is Bakshi's we
reldje toch wel duidelijk héél
beperkt
LUXOR The big bus (12). Doldwaze rit met een bus op
kern-energie dwars door Amerika. De film is bedoeld als
komische satire ofwel satirische komedie In beide gevallen is
het geen succes geworden, doordat de grappen louter ballorig
en zelden leuk zijn. (tweede week)
TRIANON Een brug te ver (16). Uitstekende verfilming van
de slag bij Arnhem in de Tweede Wereldoorlog (zesde week)
CAMERA Once upon a time in the west (12) Wereldberoemde
western, die regelmatig van de plank wordt gehaald. Een
uitstekende vakantiefilm, die overigens thans al wel wat erg
'langdurig draait (zesde week)
LIDO. I Slap shot (16) Een uitblinkende Paul Newman als
coach van een ijshockeyteam, dat van een ingeslapen groepje
verandert in een fel vechtend team (vijfde week).
LIDO H The sound of music (a.L). Een van de grootste
kassuccessen van de laatste jaren: een film die telkens en dan
vooral gedurende de vakantiemaanden in alle steden op het
programma komt te staan. Een nog jeugdige Julie Andrews
speelt de hoofdrol in deze musical-film. (vierde week)
IJPO III Turks Fruit (16) Uitstekende Nederlandse film met
Monique van der Ven en Rutger Hauxer in de hoofdrollen. Een
film die internationaal veel waardering kreeg, niet in het minst
door het uitstekende camerawerk. Op reprise in Leiden.
STUDIO Samen uit, samen thuis (ai) Vakantiefilm van de
allerhoogste orde. Bourvil, Louis de Funès en Terry Thomas
zorgen voor een stevige portie amusement
REX Meisjes die de kop niet laten hangen (16). Het bekende
'sexwerk van weinig niveau.
