URN HUS UIT levert oneindig
Kleinigheden maken vakantiemode
Nederlands Kamerorkest gaat
zich heel anders presenteren
Indrukwekkend
Reger-spel
van Bram Beekman
Chlorophylum
aantal stekken
VAN ALLE MARKTEN THUIS
Alles over
Pasta
Vruchten en
Salades
PAGINA 6
LKIDSU COURANT/
MAANDAG 4 JULI 1977
Tekst: Tiny Francis
Onverwoestbaar sterk komt ze in elke schooi wel twintig keer
voor en levert een oneindig aantal stekken op: kleine jonge
planten aan lange stelen die weer voor een volgende generatie
zorgen. Bloemen zijn niet de moeite waard. Haar charme Ugt
in het welig Joof, dat veel lucht moet hebben. Als de zachte
bladeren knikken is dit een teken dat de plant niet luchtig
genoeg staat. De wieg van de Chlorophylum stond in de trooen.
De ons bekende soorten komen merendeels uit Z-Afrika. vanaf
1809 dient ze echter al als dierplant in Nederland en dat is
een unicum. Pas na 1900 kwamen kamerplanten in de mode.
Meestel palmen of appelboompjes, die verbannen werden naar
de serre of - zoals die in sommige behuizingen deftig heetten:
de „orangerie". Bloeiende planten zoals begonia's, fuchia en
welke dan ook, zijn pas de laatste tijd in zwang gekomen om
nog te zwijgen van plantenbakken om een verloren hoek op
te krikken. Die zijn feitelijk een verschijnsel van de laatste tien
jaar. Vooral de „landschappelijke" toestanden, die in het inte
rieur worden „gepland" als onderdeel van het meubilair.
De regentonautomaat be
st? ande uit een PVC-t-stuk
maakt gebruik van het simpe
le feit, dat water langs de wan
den van een regenpijp
stroomt Een overstortje zorgt
ervoor dat eerst de regenton
vol komt en dan het hemelwa
ter doorstroomt naar de riole
ring. Prijs: vijftien gulden.
Flessesleutel.
Flessesleutel om aangespro
ken flessen te openen en weer
hermetisch af te sluiten, zodat
de koele drank fris blijft. Dat
is een van de nieuwtjes die
deze zomer op de markt zijn
gebracht. De opener wipt de
kroonkurk van de fles, later
wordt de sleutel over de rand
van de fles geschoven om de
inhoud lucht- en waterdicht te
vergrendelen. De prijs voor
zo'n sleutel per stuk in spe
ciaalzaken en winkels in huis
houdelijke artikelen is twee
gulden.
Cosmeticanieuwtje De „Ultra
Lucent Tinted Moisturizer is
de eerste gekleurde dagcrème
op basis van Tricelunol, een
compositie van drie werkzame
stoffen: allantione, PCL en Po-
ly-Saccharide Ester, wat erop
neer komt, dat dit produkt
nauw samenwerkt met het na
tuurlijke herstellingsproces
van de droge en normale huid.
In medium- en diepbruin.
Prijs zeventien gulden vijfen
twintig. De „Polymer masca
ra", ook van Max Factor, voor
de wimpertjes „Ultralucent All
day" houdt vierentwintig uur,
omdat er de bindende stof
„polymer" in zit, ook wel ge
bruikt bij het moderne druk
proces (op vijf centen na vijf
tien gulden( Is bestand tegen
huilen, lachen, regen, zon en
mist
Splinternieuw is de kruiwa
gen van Balborrow, die een
knalgroene naadloze bak heeft
van kunststof, die, gedragen
door een zwart metalen frame,
loopt op kinderspeelgoed. Een
op nijlon lagers draaiende
luchtgevulde en oppompbare
knalrode bal vervangt het wiel
en glijdt gemakkelijker en ver
rassend licht over ongelijke
bodem. Ze bestaan in uitvoe
ringen van tachtig en honder
dentwintig liter.
foon uit Denemarken, die
slechts driehonderd gram
weegt. Stand vorm en grootte
van de oren spelen er wel een
rol bij. Het is een zogenaamde
„half'-open type, waarbij het
contact met de buitenwereld
niet geheel is afgesloten. De
weergave van wat men hoort
is uiterst natuurgetrouw. In
clusief drie meter lichtge-
wichtsnoer en jack plug kost
het ding 195 gulden.
Transpiratie kan met een
nieuw produkt worden bestre
den. Het heet „alpiane" en is
een zogenaamde „geur absor-
beur", die pas in werking
treedt als er wordt getranspi
reerd. Niet als een gewone
deodorant dus, want die gaat
transpiratie tegen door het
neutraliseren van de bacteriën
die zich in het transpiratie-
vocht ontwikkelen en die voor
de nare geur zorgen (blokke
ren van zweetkliertjes). Dit
nieuw produkt lost de geur op
doordat de geurmoleculen
worden ingekapseld. Deze
wordt „opgelost", zodra de
moleculen ontstaan. Alpiane
werkt langer dan een gewone
deodorant (ongeveer twintig-
uur) en kost tijdens de intro-
duktieperiode op vijf centen
na zeven gulden.
Cadeaubonnen zijn nu ook in
omloop gebracht door het Ne
derlands Zuivelbureau en de
Nederlandse Zuivelkeukens en
wel voor de prijs van tien
gulden. Ze kunnen worden be
schouwd als een briefje van
tien van het (bijbetalen van
cursussen een kookboek, voor
een koudbuffetje, spullen voor
een kinderpartij en dergelijke.
Prettig om in de keuken te
hebben is voorts een anime
rend vernieuwd boekje over
tuinkruiden waarin letterlijk
elk kruidje is genoemd om de
eterij smakelijker te maken.
Van anijs tot venkel, lieve
vrouwebedstro tot en met mie
rikswortel toe. Bij elk gewas
staan een paar uitstekende re
cepten. Het boekje is gemaakt
in samenwerking met het pro-
duktschap voor groente en
fruit (56 pagina's en kleurenfo
to's. Inclusief porto verkrijg
baar bij Voorlichtingsbureau
voor de voeding, Postbus 1772
Den Haag voor 3,30 gulden.
Planten stekt men nu sneller
en beter met „Rhizopon-B"
een poederachtige groeistof,
die de wortelvorm ing en het
uitgroeien van de stekken sti
muleert. Met het stekpoeder
kan men rechtstreeks in de
potaarde stekken. Ruim veer
tig jaar zijn de Nederlandse
kwekers met de Rhizopon in
de weer bij stekvorming en in
proeftuinen. Sinds enkele we
ken is een speciale verpakking
voor kleingebruikers in de
handel. Doe-het-zelvers kun
nen daarmee „vakmensen"
worden. Bij bloemist en tuin
centrum verkrijgbaar in bus
jes van vijfentwintig gram.
Wit en zwart gestreept tot de armbanden toe.
De bril is wit met een heel fijn zwart lijntje
rond het montuur, (foto: Silhouette).
Een arm vol armbanden, kralen ketting met Zwemmen en zonnen. Op de rond van het
schelpjes eraan en gevlekte bril zwembad verkoelende drankjes.
De vrouw mag dit jaar beslist niet zonder
goudkleurige bikini met vakantie! Sinds
Yves St. Laurent op zijn laatste show de
bruid noch in het wit noch in het zwart
hulde, maar haar van top tot teen in
goudkleurige wazigheid het plankier op
stuurde, heeft de vrouw-die-het-weet ten
minste eén goudkleurig accessoire in de
koffer. Een pet met „gouden" klep, een
gouden badtas(of -net), goudkleurige scha
kelkettingen om driemaal rond de hals en
tienmaal omde pols te draaien.
De ..gouden bruid" van Laurent, die zo uit
een schilderij van Velasques leek te zijn
gestapt, is zeker geïnspireerd op het mo
deafzetgebied in warm Saoedi-Arabië;
daar wonen de jongens die tegenwoordig
het echte goud op stapels hebben liggen,
het land van de dollarprinsen met olie van
eigen erf. De oosterse modetendenzen met
tulbands, harembroeken, sandalen, om het
middel gewonden met gouddraaddoorwe-
ven sjerpen, zijn er niet voor niets.
Meer dan ooit zijn het deze accessoires die
maken dat een vrouw er anders uitziet dan
de dame uit Herenboerenambachterveen,
die haar hele (dure) garderobe bij een en
dezelfde zaak heeft uitgezocht. De bagage
hoeft niet uit te puilen van gewaden met
bijx elke jurk aparte schoenen. Een paar
gouden sandaaltjes of - ballerina's kunnen
op het strand èn in de discotheek gedragen
worden. De combimode zorgt voor op el
kaar afgestemde klerenset: badpak/bikini-
strandrok, (avond)strandjurk, een mor-
ningcoat, afgezet met gouden tres die ook
als badjas gebruikt kan worden, met goud
draad geborduurd T-shirt bij met gouden
biesjes afgezette jeans en klaar is men. De
goudkoorts heeft iedereen te pakken.
(Zelfs jongens en meisjes die naar school
rennen, en mamma's die hun peuters naar
de kleuterklas brengen lopen in een goud
gecoate regenjas). Ook met goudleer afge
zette tennisschoenen zijn al bij de incrowd
gesignaleerd.De zonnebril met gouden
montuur harmonieert bij deze rage. Van
daar de interesse voor dit zomerattribuut
in Rome, Parijs, Florence. Jamaica, alle
modische wereldcentra. Jamaica is een
geliefd vakantieoord geworden (men
noemt het „het pretpark voor miljonairs").
Dure vrouwen lopen hier rond met zonne
brillen in paradijskleuren, afgestemd op de
kleren. In oorden waar Gïinther Sachs op
de versiertoer is, waar James Bondfilms
in onwaarschijnlijke hotels op locatie wor
den opgenomen en de vrouwen oorbellen
dragen in de vorm van swingende trossen
bananen, hebben de zonnebrillen montu
ren in hemelbestormende Zuidzeekleuren.
Men kijkt hier dan ook. gemiddeld zestien
uur per dag door de zogenaamde' „degra
de" glazen(met aflopend kleurgamma); dit
gestaar aldaar haast 365 dagen per jaar.
Er schijnt altijd zon. Kleinigheden „ma
ken" meer dan ooit de mode. Het zijnsoms
nietige accenten.
De gouden kettinkjes aan een zwarte tanga
bikini.de geslepen brii met lila glazen in
paars gevlekt vierkant montuur bij het met
kralen geborduurd gestreept hes in fuch-
sia/paars/wit/azuurblauw op een groene
taft broekrok; de parasol met dartelende
vlinders en franje bij een witte jurk van
kaasdoek met volants. Wie toevallig op
vakantie Parijs aandoet moet eens kijken
bij de „Fabnce Boutique" m de Rue Bona
parte. Aldaar: hondekettingen om rond
welk lichaamsdeoi dan ook te winden,
fancy paraplu's, strandspiegeltjes, hoofd
doeken. tulbanden en al dit exclusief ver
rukkelijks. Deze bijkomstigheden maken
of modebewust vakantieland devrouw ac
cepteert of niet.
Spaghetti, macaroni, vermicelli, lasagne, tagliatelle, ravioli. De
Italiaan vangt al deze etenswaren onder de naam „Pasta"; de
Duitsers zeggen er „Teigware" tegen en hier hebben we de
naam maar ver-Nederlandst, zodat deze zuidelijke gerechten
hier „deegwaren" heten.
Over dit Italiaanse volksvoedsel heeft Anna del Conté een
kostelijk lees- en kookboek geschreven. Zo'n tachtig bladzijden
verhaalt zij over de geschiedenis van de pasta, over de
bereidingswijzen vroeger en nu, over grote pasta-genieters
(Verdi, Rossini Gina Lollobrigida) en vertelt zij onder meer
van een pauselijk decreet uit 1602. Overtreding van de prijs-
voorschriften, zo verordonneerde het decreet, kwam de bakker
of pasta-bereider te staan op een geldboete, drie zweepslagen
in het openbaar toegediend en gevangenissstraf.
Het boekje telt zo'n 110 bladzijden kostelijke recepten van
vroeger en nu en uit alle windstreken. Er staat ook een nieuwe
bereidingswijze voor de pasta in; uitermate plezierig voor de
koks en kooksters die altoos met kleverige macaroni of spag
hetti zitten.
Een in alle opzichte smakkelijk boekje.
Anna del Conté: Alles over Pasta. Uitgeverij Bert Bakker
Amsterdam, paperback, 19.50 gulden.
Wina Born eenzaam aan de top van de vaderlandse culinaire
journalistiek verhaalt op de haar eigen eetlustopwekkende
wijze over koken met vruchten in een uiterst handzaam boekje.
Voor in het boekje staan hde handig alle gebruikte
vruchtensoorten, van aalbes tot walnoot, met de tijd waarop
ze verkrijgbaar zijn, waar ze vandaan komen, hoe ze smaken
etc. Dan is er nog een tabel met de hier te lande voorkomende
appel- en peresoorten. Praktisch om te weten. Plus nog een tabel
met voedingswaarden, vitaminenrijkdom en mineralen. Een
prettig boekje voor hem of haar die eens een avontuurtje wil
aangaan met een avocado of een mango, maar ook met een
aalbes of een kweepeer.
Toussie Salomonsson schrijft in dezelfde reeks over Salades.
Salades als voorgerecht, als hoofdgerecht, salades van kip en
kaas, vegetarische salades en fruitsalades.
Ze geeft een groot aantal recepten, maar doet steeds weer een
beroep op de zelfwerkzaamheid en de fantasie van de kok of
kookster. Eigenlijk zo schrijft Toussie Salomonson is het
maken van een salade doodeenvoudig. Met wat gevoel voor
kleur en smaak kom je al een heel eind
Met dit boekje kom je nog verder.
Wina Born: Koken met vruchten. Toussie Salomonson: Salades.
Uitgeverij J. H. Gottmer - Haarlem. Paperbacks, f 12.90.
Het Nederlands Kamerorkest waarop de van Milhaud, Ibert en Jolivet en met Mo- er Antoni Ros-Marba, die de 14e symfonie
gerechtvaardigde kritiek de laatste jaren zarts klarinetconcert waarin George Pieter- van Sjostakowitsj presenteert. Op 23 januari
steeds luider werd en dat dan ook met de
ondergang werd bedreigd, zal zich in het
aanstaande winterseizoen heel anders pre- is nog niet bekend,
senteren dan voorheen. David Zinman die
zijn heil zocht bij het Rotterdams orkest, Verder zijn er veel buitenlandse gastdirigen-
1 de solopartij zal blazen. Het programma 1978 treedt het hier nog onbekende Geor-
dat Hans Vonk op 3 april 1978 komt leiden, gisch Kamerorkest als gast-ensemble op.
toe de lakens uitdeelde, komt pas in mei leiding moeten uitzien. Op 17 okt. komt nu
1978 een enkel concert leiden.
Opmerkelijk is op 30 jan. een concert onder
de onlangs uit Rusland uitgeweken Rudolf
Barshai met composities van Vivaldi, Tele-
mann en Tsjaikofski. Tenslotte is er dan op
13 feb. de Brit David Atherton met werken
van Boyce, Smalley en Haydn met Rafael
de hier onbekende Ronald Zollman met Orozco in een klavierconcert van Mozart.
Onder de druk van de kritiek staan nu drie Haydn, Strawinski en Heppener terwijl EUy Alles bijeen heeft het Nederlandse Kameror-
van de tien concerten onder Nederlandse Ameling aria's van Vivaldi en Beethoven kest in zijn meer dan twintigjarig bestaan
leiding. Herman Krebbers opent 26 sept (als bijdraagt. De Spaanse dirigent-componist nóg nooit zowel afwisseling in dirigenten,
dirigent en solist tegelijk) met een program- Cristobal Halffter dirigeert 28 nov. eigen solisten en vooral ook in de programma's
ma dat Vivaldi's „Vier Jaargetijden" en werken en verder een serenade van Boe- gehad als nu in het aanstaande seizoen het
werken van Handel en Mozart vermeldt. Op cherini en een klavierconcert van Mozart geval zal zijn. Het kan dus wel degelijk
13 maart 1978 komt Lucas Vis met werken met Michel Block als solist. Op 12 dec. is anders dan men altijd heeft beweerd.
BONN Het gebeurt geregeld
dat zeldzame oude boeken,
handschriften, grafische kunst
en waardevolle documenten
aangetast worden door een te
hoge vochtigheid, door gespron
gen waterleidingen, door over
stromingen of waterschade bij
branden. De ontstane schade is
dikwijls slechts door restaura
tiewerk ongedaan te maken. In
niet al te ernstige gevallen is
het weliswaar betrekkelijk een
voudig om afzonderlijke blad
zijden of boeken te redden,
maar het droog maken van een
bele doorweekte bibliotheek is
zeer moeilijk.
Zowel de Amerikaanse firma
„General Electric, de Ameri
kaanse NASA als het Westduit-
se Institut fiir Raumsimulation
(Instituut voor Ruimte-Simula-
tie) hebben nu aan de hand van
experimenten aangetoond dat
ruimtesimulatiekamers. zoals
die gebruikt worden 'bij onder
zoeken voor lucht- en ruimte
vaart. uitstekend geschikt zijn
als installaties voor het wegha
len van vocht uit voorwerpen,
zoals uit doorweekte boeken, al
dus de Deutsche Forschungs-
dienst. Daarbij wordt het princi
pe gebruikt dat water bij ver
mindering van luchtdruk ge
makkelijker verdampt.
RUMTEDROOGKAST
VOOR VOCHTIGE BOEKEN Por/Bebrmktt,themalcru'mtc"
Men kan ze ook, in afwachting
van de behandeling, invriezen.
De gebruikskosten van de
Porz gebruikte thermale ruim
kamer, die een volume van on-
Gebleken >s dat natte boeken en Ook met „waterslaehtoffers" wt S?,,!1®'.';
documenten goed kunnen wor- de verzameling van de Keulse
den behandeld in een kleine universiteitsbibliotheek is g'ëex-
ruimtekamer met een constante perimenteerd. Een van deze
temperatuur van 50 graden en boeken, waarvan de bladzijden
aan elkaar gekleefd waren,
werd eerst opnieuw grondig in
geweekt en daarna werden de
korsten vuil op de randen voor
zichtig met borstel en penseel
verwijderd. Na een droogtijd
van 24 uur kon men de bladzij
den weer gemakkelijk van el
kaar scheiden. Jarenoude wa
tervlekken in boeken die al lang
niet meer nat zijn, zijn evenwel
ook in de ruimtekamer niet
meer te verwijderen. Beschadig
de stukken dienen bijgevolg nog
in vochtige toestand, dus zo vlug
mogelijk, behandeld te worden.
een druk die met vacuum pom
pen op 5 10 torr (een druk-een
heid) wordt gehouden, wat on
geveer overeenkomt met één
procent van de luchtdruk op
aarde.
Het weggezogen vocht wordt in
een zgn. koudeval tot 18 graden
bevroren. In een dergelijke in
stallatie heeft het „wasgoed" al
naar gelang de hoeveelheid 20
tot 40 uur droogtijd nodig.
Het instituut voor ruimte-simu
latie te Keulen-Porz heeft proe
ven met verscheidene papier
soorten gedaan, die eerste inge
weekt en daarna in de ruimte-
droogkast gestopt werden. Bij
geen der gebruikte papiersoor
ten onstond daarbij noemens
waardige schade. Het golven
van de bladen kan vermeden
worden wanneer men de boeken
in de ruimtekamer vastdrukt of
zoals in een boekenkast opstelt.
bedragen bij een bedrijfsduur
van 24 uur circa duizend mark
per kubieke meter. Bij een klei
nere kamer zijn de kosten 10 tot
50 procent van genoemd bedrag,
eveneens per kubieke meter of
voor ongeveer 250 kilo boeken.
Een dergelijke installatie is tege
lijk te gebruiken voor conser
veringsdoeleinden. Aan de at
mosfeer in de kamer kan men
namelijk zonder problemen
stoffen als ethyleenoxide en thy
mol toevoegen, die de boeken
gedurende lange tijd bescher
men tegen aantasting door bac
teriën of andere micro-organis-
SFEERVOL
FESTIVAL
Luide popmuziek, en zoete geu-
ren stegen zaterdag op uit het
openluchttheater van het Haagse
Zuiderpark, waar het jongeren
centrum Paard van Troje een
popfestival organiseerde. Het
fraaie zomerweer, de rustieke
omgeving, en de zeker niet
slechte popmuziek van Barrel-
house. Himalaya, Storm en Hans
Müller (foto) leken de ideale in
grediënten voor een geslaagd
festival, maar de geringe op
komst van het publiek was voor
de organisatoren aanleiding om
wat de financiën betreft, niet al
te optimistisch te zijn. Slechts
een derde deel van het tweedui
zend plaatsen tellende theater
was bezet. De sfeer was er ech
ter niet minder om en na zo'n
vijf uur festivallen in de open
lucht werd dan ook besloten het
feest na elf uur 's avonds bin
nenshuis voort te zetten in het
Paard van Troje.
Kunst en kunstenaars
Twee Nederlandse gezelschap
pen Theater Werkgroep
Spektakel en Pantomime Thea
ter Carrousel - zullen deelnemen
aan het International Theatre
Festival for Young People, dat
van 6-23 juli in Wales zal wor
den gehouden. Carrousel zal bo
vendien. op weg naar Wales,
nog twee voorstellingen geven
in het Curtain Theatre te Lon
den.
Galerie Aria, Kazernestraat 58
Den Haag, houdt t/m 3 septem
ber een zomertentoonstelling
van internationale grafiek.
Reger beeft bet met de wereld
en zichzelf erg moeilijk gehad.
Hoe kon het ook anders bij een
rooms-katholiek componist die
zich zo sterk aangetrokken
voelde tot het protestantse ko
raal en die in de bouw van zijn
muziek aanknoopte bij de con-
trapuntische virtuositeit van
Bach maar wat de klank be
treft een romanticus bleef die
zowel Brahms als Liszt bewon
derde. Nog altijd vinden veel
muziekliefhebbers zijn muziek
te geleerd en het getuigde dan
ook van moed dat de jonge
Middelburger Bram Beekman
zaterdag uit zijn opus 52 de
monumentale fantasie en fuga
over „Wachet auf, ruft uns die
Stimme" (een veeleisend, com
pact en notenrijk stuk van aan
zienlijke lengte) durfde uitvoe
ren.
Beekman heeft het mei alleen
bijzonder knap maar ook erg
beeldend gedaan. De forse, on
heilspellende akkoorden en het
vervaarlijke loopwerk riepen
suggestief de sfeer van angst en
vertwijfeling op. Toen eindelijk
het koraalthema mocht klinken,
was dat niet zo „uiterst teder"
als staat voorgeschreven maar
dat lag niet aan Beekman maar
aan het klankkarakter van het
neobarokke Metzler-orgel in de
Haagse grote kerk. Binnen de
grenzen van die mogelijkheden
gaf Beekman de dynamische
schakeringen in de juiste ver
houdingen weer en voerde hij
de geboeide luisteraar raar het
exotische slot. Het was goed ge
zien dat hij er Regerz veel ge
speelde en meest geliefde „Be-
nedictus" aan vooraf liet gaan:
de bovenaardse sfeer ervan wist
hij heel zuiver te treffen.
Beekman, die zijn leermeesters
Toebosch en Heiller alle eer
aandeed en bewees dat hij zijn
Prijs van Uitnemendheid twee
jaar geleden terecht heeft ont
vangen, was begonnen met het
muzikanteske en vreugdige pre
ludium en fuga in D groot van
Buxtehude. Daarna speelde hij
met een sterk gevoel voor de
belangrijke tekstuitbeelding
twee koraalvoorspelen van Ba
ch. Ideaal zou zijn als bij alle
liturgisch gebonden muziek op
concerten de teksten in origineel
en vertaling werden verstrekt,
want zowel Bach als Reger vol
gen die tekst tot in finesses. En
zo bijbelvast is onze tijd niet
meer!
Van Franck gaf Beekman, die
kennelijk van contrastwerking
houdt, de krachtige „Final" uit
de „Six pièces". Met het effec
trijke en concertante stuk hd hij
geen moeite. Het kwam uitste
kend over.
J. KASANDER
