Lord Snowdon
minder opgeblazen
dan zijn foto's
Dit jaar geen
Gouden Griffel
LANDELIJKE VERBIJSTERING:
kunst en
kunstenaars
ZATERDAG 2 JULI 1977
LEIDSE COURANT
PAGINA 8
I
DEN HAAG Lord Snowdon
trekt z'n colbertje uit en begint
in hemdsmouwen eigen eigen
handig nog het een en ander
te veranderen aan de borden
met zijn soms levensgroot op
geblazen foto's in het meubel
centrum Vendomus in het win
kelcentrum van Rijswijk. Een
weinig nobel beeld van de tot
voor zijn huwelijk met de Brit
se prinses Margaret nog Tony
Armstrong-Jones geheten
Welshman. Een huwelijk dat
vorig jaar voorlopig eindigde
met een scheiding van tafel en
bed, maar daar wil de Lord
niet over praten. Hij is geko
men als de fotograaf Snowdon
en als zodanig wil hij best z'n
eigen werk dat een reis langs
ee aantal Nederlandse steden
begint toelichten.
Z'n foto's mogen dan levens
groot zijn,_ aan Snowdon zelf
is weinig opgeblazen. Hij
neemt uitgebreid de tijd foto
voor foto uit teleggen waar hij
die heeft gemaakt, wat z'n be
doelingen zijn. Het eerste wat
je merkt dat His Lordship als
fotograaf beslist niet de adel
lijke wassen neus is die je zou
mogen verwachten. Every inch
een vakman, zouden de Brit
ten zelf zeggen. Snowdon
werkt nog steeds voor de kleu-
renbijlage van de Sunday Ti
mes. Werk dat hij erg belang
rijk vindt. Snowdon: „Bij de
meeste foto's hoort tekst. Ze
zijn niet gemaakt voor een ex
positie. Ik ben altijd bang dat
ze uit hun context gehaald niet
meer genoeg zeggen. Als foto
graaf sta je in dienst van je
onderwerp. De tekst komt op
de eerste plaats. Ik moet de
lezers alleen meer aanleiding
geven die tekst te pakken. M*n
naam als fotograaf komt dan
ook pas achter die van de
schrijver. Als fotograaf werk
je in feite mechanisch".
Te zeggen hebben z'n foto's
genoeg. Uit Snowdon's begin
periode, toen hij in de wat
schamele buur Pimlico Road
een oude ijzerwinkel verbouw
de tot atelier, dateren de pla
ten die hij zelf voorbeelden
van „escapisme" noemt Film
en toneelsterren, dansers zijn
het voornamelijk en via hun
aanbevelingen kwamen Tony
Armstrong-Jones toen nog
bij de society van Good old
England terecht.
Daar ontmoette hij prinses
Margaret. Een ontmoeting met
voor Engeland opzienbarende
gevolgen. Margaret zei zelf
eens: „Zet Tony in een zaal
van duizend mensen en toch
zie je hem meteen". Collega's
met wie hij werkte roemen
hem om zijn benadering. „Als
hij iemand gefotografeerd
heeft kan je er zeker van zijn
dat er bij diegene iets gebeurd
is. Of hij is ontzettend uitgeput
door de bezeten manier waar
op Tony Armstrong-Jones
werkt, of hij blijft achter om
dat er met veel inspanning iets
tot stand is gebracht Snow
don zelf: „Ik vind het heerlijk
om lange reportages te maken.
Een paar weken met iemand
op stap te gaan. Het is altijd
weer moeilijk om dan weer
gewoon naar huis te gaan en
te wachten tot je straks met
een ander mag werken. Je
bouwt in die paar weken een
sterke relatie met iemand op.
Daar hou ik erg van. En dat
mis je als het afgelopen is."
Lord Snowdon mag dan via
z'n huwelijk toegang hebben
tot de groten der aarde, een
society-fotograaf is hij beslist
niet Een groot aantal van z'n
foto's is maatschappelijk geen-
gageerd en hij heeft persoon
lijk de volgorde van z'n foto's
in de Rijswijkse expositie
ruimte veranderd, om daar
nog eens de nadruk op te leg
gen. Oude mensen, gehandi
capte kinderen, foto's uit psy
chiatrische inrichtingen, foto's
van geweld in Amerika getui
gen van een zeer hedendaagse,
levende blik op de maatschap
pij. Vooral gehandicapte kin
deren krijgen een grote aan
dacht bij Snowdon.
De oorzaak daarvoor ligt voor
de hand voor wie iets van
Snowdon's levensloop weet.
Als jongen heeft hij aan polio
geleden en is door hard en
wilskrachtig oefenen die han
dicap weer te boven gekomen.
Kenners vertellen dat alleen
een been zwakker is dan het
andere en dat hij lichamelijk
mak loopt. In de werkelijkheid
valt daarvan weinig te bespeu
ren. Maar de problematiek
van het gehandicapt zijn is
sterk levend voor Snowdon.
Hij is voorzitter van een Britse
organisatie voor gehandicap
ten en laat z'n voorkeur blij-
Tony Armstrong-Jones
ken in een net uitgekomen
rapport over integratie van ge
handicapten in de maatschap
pij. Hij pleit erin voor aanpas
sing van het openbare leven,
gebouwen en instellingen aan
gehandicapten en ageert tegen
het apart zetten van de gehan
dicapte in speciaal voor hen
gecreërdeinrichtingen. Net
zoals hij, commentaar leve
rend bij een foto van oude
mensen, tegen het bouwen van
bejaardetehuizen is waarin ou
de mensen alleen van achter
een gordijn de levende wereld
nog mogen bekijken. Snow
don: „Verplichte pensionering
is een onding heb ik gemerkt
tijdens gesprekken met oude
mensen. Natuurlijk iedereen
moet het recht hebben gepen
sioneerd te worden. Maar wie
dat niet wil moet in het maat
schappelijk proces kunnen
blijven functionneren. Er moe
ten mogelijkheden geschapen
worden voor oude mensen om
bepaalde tijden te blijven wer
ken en daarvoor normaal ge
honoreerd te worden. Een
hoop oude mensen sterven
eerder omdat ze hun werk
kwijt zijn".
Na afloop van een televisie-in
terview voor Tros-Aktua
vraagt Snowdon: „Zit hier nog
een honorarium aan vast?"
Als de Tros-mensen bedenke
lijk beginnen te kijken met
Cruyff-achtige bedrage in het
achterhoofd en alvast schuch
ter ontkennend knikken, zegt
Snowdon: „Nou ja, als er een
honorarium is, stort het dan in
een fonds voor gehandicapte
kinderen hier". Hetgeen voor
alsnog geen aanleiding was
voor de Tros achteraf toch
maar een adellijk honorarium
te creëren.
Lord Snowdon begint de vroe
ge morgen met een filter siga
ret van een zwaar merit, maar
vraagt: „Zet maar niet in het
interview dat ik rook". En na
een verbaasde blik: „Ja, dat ik
mezelf kapot wil hebben is
mijn zaak, maar ik wiFniet dat
anderen daardoor ook zouden
gaan roken. We moesten er
maar maar zo min mogelijk
over schrijven". Inmiddels
steelt hij wel schalks een vol
gende sigaret uit mijn pakje,
en de pretlichtjes in z'n blau
we ogen doen je even vermoe
den dat er nog een andere
Tony Armstrong-Jones is. Wie
z'n doopceel licht komt uitge
breide verhalen tegen over de
„koninklijke Don Juan", de
man die op een feestje een
glas witte wijn over een ander
adellijk hoofd uitstort als het
afklappen tijdens een dansje
niet helemaal lukt In Den
Haag bestaat die Lord Snodon
niet Hier is hij de fotograaf
die z'n eigen werk en z'n boek
komt promoten. „Weet j dat ik
door die tentoonstellingen
eindelijk onder het grote pu
bliek kom? In Duitsland zijn
er zo'n twee miljoen mensen
geweest".
In Nederland is Lord Snow
don weer gewoon de vakman
Tony Armstrong-Jones die
tussen neus en lippen ook nog
vertelt dat hij de gebarentaal
van de doven heeft aangeleerd
en daardoor een aangrijpende
foto in Brighton kon maken,
de man die een televisietoestel
ontwierp voor gehandicapten.
Een geëngageerd fotograaf die
beslist geen etiket als zodanig
opgeplakt wil krijgen. Snow
don: „Mijn etiket is m'n pas
poort. Want daar staat name
lijk in: ftdtgraaf. Meer wil ik
niet zijn".
Foto's uit het nieuwste fotoboek van Lord Snowdon.
Wim Hofman: geen goud
Kinderboek-
geschenk van
Paul Biegel
(Van onze kunstredactie)
De kinderboekenweek 1977 be
gint 19 oktober. De CPNB wil
ui het kader van deze week die
het motto krijgt „Wie je
Tijdens de Kinderboekenweek die onder het motto „Wie je
droomt ben jezelf" op 19 oktober begint, wordt dit jaar niet
één Gouden Griffel toegekend. Hoewel de landelijke jury
volgens het reglement van vorig jaar er naar zou moeten
streven tenminste één oorspronkelijke Nederlandse titel met
goud te bekronen, is de landelijke jury daar niet in geslaagd.
Dit tot niet geringe verbazing „goud" zou krijgen, het werk
droomt ben jezelf' een ge
schenk aanbieden. Dit is ge
worden een bewerking door
Paul Biegel van het sprookje
Roodkapje. Biegel legt in zijn
bewerking door verrassende
rolwisselingen een verband
tussen het verhaal en de eigen
wereld van het kind.
De toneeluitvoering die elk
jaar de griffeluitreiking verge
zelt, is dit jaar in handen ge
legd van de Haagse stichting
Bzzztóh; de muziek wordt ge
schreven door de pianist/com
ponist Sas Bunge.
van regionale juryleden en de
organiserende CPNB die een
cynische „bedankbrief' aan de
jury heeft verstuurd en daarin
de vraag stelt hoe het mogelijk
kon zijn dat na een jaar waar
in zoveel kwalitatief uitste
kend werk is verschenen, niet
één of meer Gouden Griffels
kon worden geselecteerd. De
CPNB hoopt nu maar dat de
jury een woordvoerder kan
opleveren die voor een klop
pende verklaring kan zorgen.
Dat de CPNB deze hoop niet
heel serieus neemt, blijkt uit
de zin, waarin wordt gesteld
dat de jury met het toekennen
van Gouden en Zilveren Grif
fels zich niet alleen heeft laten
leiden door inhoudelijke
beoordelingen.
In deze brief wordt in tegen
stelling tot voorgaande jaren
niet „in dank" kennisgenomen
van de beslissingen en voorts
ontbreekt de „vriendelijke
groet" en volstaat de CPNB
met een nogal kil .hoogach
tend."
De griffeluitreiking is vorig
jaar niet zonder rimpels ver
lopen en dreigt thans geheel
uit de hand te lopen. Verant
woordelijk is de door de jury
gevolgde procedure; men ging
ervan uit dat wanneer een
(kinder- of jeugd)boek van de
zeven stemmen er vijf voor
met een Gouden Griffel zou
worden beloond.
Deze afspraak zou kunnen
functioneren, wanneer enkele
juryleden geen voorwaarden
hadden gesteld als: „Wanneer
dét boek goud krijgt, moet dit
boek zilver krijgen, anders doe
ik met mee." Of andersom:
„Wanneer dat boek niet tem-
runste zilver krijgt, wil ik niet
dat dét boek een Gouden Grif
fel krijgt." Dit geharrewar
heeft ertoe geleid, dat niet één
boek een Gouden Griffel heeft
gekregen.
Een aantal schrijvers, wetende
dat een gouden bekroning kan
leiden tot (méér) vertalingen
en een hoge oplage, is recht
streeks gedupeerd.
De uitslag van de landelijke
jury staat juridisch vast en
kan niet worden herroepen.
De schrijver Henk Barnard
zou, wanneer de jury zich had
gehouden aan de aanvankelij
ke afspraak, goud hebben ver
diend voor Kon Hesi Baka,
Surinaams voor Kom gauw
terug. Ook Wim Hofman had
zeker goud gekregen voor zijn
boek „Wim."
Het uiterst merkwaardige
deed zich voor, toen bleek dat
een schrijver als Dolf Verroen,
die zelfs een aantal gouden
stemmen kreeg, nu zelfs geen
zilver krijgt
De Zilveren Griffels gaan nu
naar, behalve Barnard en Hof
man: Guus Kuyer (Grote men
sen, daar kan je beter soep
van koken), Doris Buchanan
Smith (We gingen bramen
plukken), James Cressey (De
rattenvanger), Roals Dahl
(Daantje de wereldkampioen),
Robert Gernhardt (Wie dit
leest is het vierde beest), Jan
Prochazka (Milena), Marilyn
Sachs (Het boek van Dorrie)
en Sven Wernström (De verge
ten hacienda).
De CPNB constateert ironisch
mogelijk heel cynisch be
doeld dat op de lijst van 10
Zilveren Griffels 3 Nederland
se auteurs voorkomen, die zich
klaarblijkelijk kunnen meten
met het internationale aanbod.
De CPNB betreurt het, dat de
gevolgde werkwijze van nega
tieve invloed kan zijn op de
betrokken auteurs.
Protest
Hoewel een landelijk jurylid
nog verklaard heeft dat nu
tenminste echt democratisch
is gejureerd, wordt thans ge
werkt aan een „zo krachtig
mogelijk protest." Een van de
schrijvers die zich gedupeerd
voelt: „Zo lang er nog één
jurylid rondloopt die zegt dat
democratisch is gewelkt, ver
trouw ik niet meer op de toe
komst. Het ging vorig jaar
mis enondanks alle beloften is
het nu erger mis gegaan dan
ooit Volgende week gaan we
praten met de CPNB. We, dat
zijn in de Vereniging van Let
terkundigen (VvL) georgani-
Henk Barnard: geen goud
seerde schrijvers, uitgevers en
mogelijk boekhandelaren."
Hun motief is kort en duide
lijk: kwalitatief verscheen vo
rig jaar uitzonderlijk goed
werk en tóch is er geen Gou
den Griffel. Hoe kan dat?
Alle betrokkenen is gevraagd
naar buiten geen gevens te
verstrekken, maar vele schrij
vers vragen zich af hoe in
totaal 35 juryleden groten
deels woedend hun mond
dicht kunnen houden als hen
iets wordt gevraagd. De CPNB
wil geen commentaar geven,
maar geeft wel toe dat er geen
Gouden Griffels worden uitge
reikt en dat met de Haagse
schrijver Dolf Verroen in een
persoonlijk gesprek wordt be
sproken wat voor hem de con
sequenties zijn.
Een schrijver: „Je kan je voor
stellen dat er twijfelgevallen
zijn en smaakverschillen.
Maar dit jaar is dit uitgesloten.
Het is uitsluitend te wijten aan
volslagen incompetente juryle
den, dat schrijvers die goed
werk hebben geleverd, finan
cieel en moreel ernstig tekort
wordt gedaan. Dit had nooi
mogen gebeuren. De griffeluit-
reiking heeft zo geen enkele
betekenis en dat men hem nog
aanneemt komt alleen, omdat
de schrijver zich niet helemaal
tekort wil doen. Ook een Zil
veren Griffel is een bekroning,
waarmee een uitgever in het
buitenland kan werken."
Bij de schrijvers van jeugd- en
kinderboeken heeft de aan
vankelijke worden plaatsge
maakt voor koppigheid. Een
van hen: „Ik ben niet meer
boos, al blijf ik het natuurlijk
jammer vinden. Ik ken nu nog
maar één gevoel, dat dit in de
toekomst nooit meer mag ge
beuren. En ik begrijp de
CPNB niet, dat de verant
woordelijkheid aan de juryle
den wordt gegeven."
„Allemaal de boom in" van
Dolf Verroen had volgens de
regionale uitslag tenminste
met zilver moeten worden be
kroond, maar Verroen krijgt
nu niets. De titel van zijn
boek, waarin moeilijke begrip
pen uitstekend worden uitge
legd aan jonge kinderen, be
gint thans op een slogan te
lijken voor een protestactie:
.Allemaal de boom in."
F. J. BROMBERG
Rijksmuseum Meermanno-We-
streenianum (Het Museum van
het Boek) te Den Haag zal met
ingang van 4 juli voorlopig op
maandag voor het publiek ge
sloten zijn. Het museum blijft
van dinsdag tot en met zaterdag
tussen 13.00 en 17.00 geopend.
De Koninklijke Militaire Kapel
moet in verband met een buiten
landse tournee het aangekondig
de luchtconcert van morgen la
ten vervallen. Dit concert zal nu
op dinsdag 12 juli van
12.3013.30 plaatsvinden in de
muziektent bij het oude Haagse
Stadhuis aan de Groenmarkt.
Coen Ruivenkamp, dirigent van
de Haagse Volksopera en de
Bredase Opera leidt op zaterdag
23 juli een Beethovenconcert in
het Italiaans Santa Margherita
Ligure waar tot eind augustus
een groots opgezette muziekma
nifestatie wordt gehouden.
Galerie Aan de Haven, Dr. Le-
lykade 25 Scheveningen, houdt
van 6 t/m 30 juli een zomerten-
toonstelling met karikatuurtjes
van Jeanette Hildersley, teke
ningen en litho's van Ed van
Zanden, schilderijen van H. van
Weers, pentekeningen van W. A
Muysert en sculptures van Men-
ne Pol.
De popgroep Boney M komt a^.
maandag naar ons land voor het
in ontvangst nemen van een
gouden plaat voor meer dan
100.000 verkochte singles „Sun
ny". De groep staat momenteel
boven aan de hitparade met
„Ma Baker". De uitreiking vindt
plaats tijdens de opname van de
300ste aflevering van het tv.-
programma TopPop.
IIIIIIII
