Carter: geen B-l; wel Cruise-raket Mogelijk wijzigingen in godsdienstpolitiek Oost-Europa PRAAG WIL KWESTIE VAN EMIGRANTEN REGELEN Begin: EG moet verklaring herzien Man bijt hond RAZZIA'S IN RHODESIE Veiligheidsraad vraagt materiële hulp voor Mozambique Officieel onderzoek naar Lefebvre Koeweit weigert kapers KORTE METTEN Pleidooi voor versobering kerkelijke salarissen Bisschoppen richten beschuldigingen tot regering Zuid-Afrika BUITENLAND LEIDSE COURANT VRIJDAG 1 JULI 1977 PAGINA 9 BLANKENBERGE (Reu ter) In het Belgische Blankenberge is een man wegens mishandeling in staat van beschuldiging ge steld omdat hij herhaalde malen een bond had gebe ten. Het gebeurde allemaal tij dens een gewone straatru zie tussen twee honden. Het hondje van de man dreigde het onderspit te delven te gen de setter van een dame. De man greep daarop de setter en beet hem net zo lang tot de eigenaresse van de setter er een eind aan maakte door de menselijke aanvaller met haar hand tasje op het hoofd te slaan. ZOAVO ziele BAGKOK (Reuter-Upi) - In de Thailandse hoofdstad Bangkok hebben gisterenavond zonder enige ceremonieel voor het laatst de vlaggen van zes lidsta ten - de Verenigde Staten, Enge land, Nieuw Zeeland, Australië, Thailand en de Filippijnen - van de Zuidoost-Aziatische Verdrag sorganisatie gewapperd. De 23 jaar oude organisatie wordt ont bonden met het oog op de 'ge wijzigde omstandigheden'. De vlaggen van Pakistan en Fran krijk wapperden al jaren niet meer. SALISBURY (AP) - Rhodesische politie- eenheden hebben gis teren meer dan hon derd zwarte nationa listische organisato ren gearresteerd op beschuldiging van acties tegen de vei ligheid van de staat, zo is door J&hiah Chinamano, vice-pre sident van de zwarte nationalistische be weging medegedeeld. De organisatoren wa ren tijdens razzia's in kantoren en huizen in zeven van de acht Rhodesische provin cies opgepakt. „De regering heeft hier mee onze organisatie compleet opgerold", aldus Chinamano. De zwarte nationalis tische beweging ver tegenwoordigd de Unie van het Afri kaanse volk van Zim babwe (ZAPU) dat onder leiding staat van Joshua Nkomo. Proces tegen Anita Bryant SAN FRANCISCO (Upi) - Zangeres Anita Bryant, Ameri- ka's homofielenvervolgster nummer 1, krijgt een proces. De beschuldiging is dat zij de vori ge week in San Francisco ge pleegde moord op de homofiel Robert Hilsborough door haar kruistocht tegen de homofilie heeft uitgelokt. De aanklacht is ingediend door de 73-jarige moeder van het slachtoffer. Zij vraagt miss Bryant te veroordelen tot het betalen van vijf miljoen dollar smartegeld aan de nabestaan den van Hillsborough. PRAAG (Reuter-AFP) Tsjecho Slowakije heeft een amnestie-regeling afgekondigd voor de onge veer 75.000 burgers die het land ontvlucht hebben na de invasie van de troepen van het Warschau pact in 1968. Het officiële Tsjechoslowaakse pers bureau CTK maakte er donderdag melding van dat de regering onlangs een maatregel heeft goedgekeurd die het emigranten mogelijk maakt hun positie met terugwerkende kracht te regulari- Volgens CTK houdt de maatregel in dat degenen die meer dan vijf jaar uit Tsjecho Slowakije weg zijn nu de gelegenheid krijgen met terugwerkende kracht een emigratie-vergunning aan te vragen, of aan te kondigen dat ze hun Tsjechoslowaaks staatsburgerschap opgeven. Iedereen die dat wil kan naar huis terugkeren, aldus de verklaring, en al wordt niet duidelijk gemaakt of ze nog gestraft zullen worden neemt men in de Tsjechoslowaakse hoofdstad aan dat dit niet het geval is. Slechts de emigranten die „Tsjecho Slowakije vijandigge- zinde verklaringen hebben afgelegd" in de buiten landse pers, of die anderszins het land schade hebben berokkend, zullen van het staatsburger schap worden beroofd. Waarnemers in Praag wijzen erop dat de Tsjechos- lowaken die na de inval van 1968 hun land ontvlucht zijn sindsdien bij verstek zijn veroor deeld tot gevangenisstraffen variërend van zes maanden tot vijf jaar op beschuldiging van het illegaal verlaten van het land. Als deze nu hun positie willen regelen kunnen ze kennelijk op buitenlandse paspoorten naar. Tsjecho Slowakije terugkeren zonder daar te worden behandeld als personen met een dubbele nationaliteit De nieuwe, nog zeer jeugdige mascotte van de militaire academie in Harlingen (Texas), zit keurig in het gelid. Henderson, zo heet het hondje, heeft evenwel nog een heleboel te leren, want sedert zijn aanstelling heeft hij al gegromd tegen een sergeant-instructeur, geslapen onder het bureau van de kolonel en geknauwd aan de schoenen van de generaal. Drie Britse kranten in andere handen LONDEN (Upi) De „Daily Express", de „Sunday Express" en de „Evening Standard" zijn door de Britse maatschappij Trafalgar House Investments die belangen heeft in de scheep vaartsector, onroerend goed en hotels voor een bedrag van bij na 13,7 miljoen pond (bijna 60 miljoen gulden) overgenomen van het krantenconcern Beaver- brook Newspaper Ltd. De „Evening Standard" leverde het concern de grootste verlie zen op, maar door de overne ming is het zelfstandig voortbe staan van de Standard, die eerst door middel van een fusie leek te zullen opgaan in het andere Londense avondblad „Evening News" verzekerd. (Reuter-AFP-UPI-DPA) WASHINGTON President Carter heeft wat hij noemde „een van zijn moeilijkste besluiten" se dert zijn ambtsaanvaarding bekendgemaakt. Op een persconferentie deelde hij mee dat hij had afgezien van verdere produktie van de nieuwe Amerikaanse super-bommenwerper B-l. Het test programma voor de reeds gebouwde machines zal echter uitgevoerd worden. Hij heeft tot deze stap besloten met het oog op de lopende onderhandelingen met de Sovjet-Unie over de beperking van de strategische bewape ning. Carter deelde mee dat de Verenigde Staten wel zouden voortgaan met de bouw van Cruise-ra ketten. Ook zou een testprogramma van de B-l worden uitgevoerd voor het geval er zich onvoor ziene moeilijkheden met de nieuwe raket of andere strategische-wapenstelsels zouden voordoen. De Cruise-raket is een onbemand straalvliegtuig dat boven land een enorme accuraatheid aan de dag legt. De Sovjet-Unie wil dat de Cruise-raket wordt opgenomen in een SALT-akkoord. Volgens de president zal de combinatie van op de grond gestationeerde raketten, het Trident-onder- zeeboot-programma en de Cruise-raket, gelanceerd van B-52-bommenwerpers, de V.S. in staat stellen „een doelmatige en flexibele strategische macht op na te houden." Een B-l kost zeker 101,7 miljoen dollar. Een cruise-raket kost slechts ongeveer een miljoen dollar. Carter was ervan overtuigd dat de als verouderd geldende B-52-bommenwerper tezamen met de Cruise-raket zijn functie voorlopig verder zou President Carter beantwoordt vragen van journalisten tijdens de persconferentie waarin hij aankondigde kunnen vervullen. dat hij afzag van de supersnelle B-1 bommenwerper ten gunste van de veel goedkopere Cruise-raket. New York (Reuter) De Vei ligheidsraad van de Verenigde Naties heeft alle landen opge roepen de regering van Mozam bique onmiddellijk hulp te ver lenen om haar defensie te kun nen versterken tegen aanvallen uit Rhodesië. Een resolutie, in gediend door zwarte Afrikaan se delegaties en goedgekeurd in een niet vaak voorkomende daad van unanimiteit, bevatte echter geen specificatie van de vorm van hulpverlening. Westerse lidstaten spraken van economische hulp voor Mozam bique. Maar de indieners van de resolutie wezen erop dat er geen beperkingen zijn aangegeven op Eerste uitkeringen KLM na vliegramp SCHIPHOL (ANP) - Van de ongeveer tweehonderd vorde ringen tot schadeloosstelling door nabestaanden van slach toffers van de vliegramp op Tenerife heeft de KLM er vij fentwintig afgehandeld. Hoe hoog de uitkeringen zijn, die uiteindelijk door verzekering worden gedekt, wil de KLM niet meedelen. Over de andere claims is nog geen overeenstemming bereikt In sommige gevallen zijn hoge vergoedingen geëist wegens ge derfd inkomen. Dit moeten de betrokken nabestaanden echter onweerlegbaar aantonen. Volgens het inernationaal gel dende Warschau-verdrag zijn luchtvaarmaatschappijen bij do delijke ongevallen aansprakelijk voor een vergoeding van maxi maal 58.000 dollar. Indien zij zelf (of de verzekeringsmaat schappijen) echter menen, dat de werkelijke schade hoger ligt, mag dat bedrag hoger zijn. de „aanzienlijke materiële bij stand", zoals de omschrijving in de tekst luidt Naar hun mening moet daaronder ook militair materieel vallen. Marcelino dos Santos, vice-pre sident van Mozambique's Freli- mo-regenng, had met nadruk gesteld dat zijn land wapens nodig heeft toen hij de zaak tegen Rhodesië aan de raad pre senteerde. Na de stemming zei hij dat hij naar huis zou terug keren met de overtuiging steun van de wereld te hebben voor de zaak van Mozambique zich te verzekeren van zuivere onaf hankelijkheid en hoger en ar moede te elimineren. Er zijn nieuwe voorwaarden geschapen om de defensie van Mozambi que te versterken en het land in staat te stellen voort te gaan met de nationale wederopbouw, aldus Dos Santos. De Britse ambassadeur Ivor Ri chard vertelde de uit 15 landen bestaande raaddat zijn regering spoedig details zal bekendma ken van aanvullende economi sche bijstand, boven de 15 mil joen pond die al aan de regering in Mapoeto zijn beloofd. De Neef tot twee jaar veroordeeld MOGADISJOE (RTR) - De Ne derlander George de Neef die samen met vier andere perso nen deze week terecht stond voor een rechtbank in de Soma lische hoofdstad Mogadisjoe is gisteren tot twee jaar gevange nisstraf en een boete van 12.000 shilling (ongeveer 4500 gulden) veroordeeld. Hij is schuldig bevonden aan het illegaal binnenkomen van Somalië, maar wegens gebrek aan bewijs vrijgesproken van spionage. De Openbare aankla ger had 23 jaar geëist. Als kapi tein van een jacht kreeg De Neef een hogere straf opgelegd dan zijn vier medeverdachten, een Britse en een Zuidafrikaan- se vrouw en een Zwitser die elk een jaar kregen. Het jacht van het viertal liep in november vo rig jaar aan de grond bij Hafun in noord Somalië. VATICAANSTAD (AP) De rebellie van de traditionalistische aartsbisschop van Frankrijk, Marcel Lefebvre, zal eerst door de congregatie voor de doctrine van het geloof worden onderzocht, alvorens een officiële beslissing van paus Paulus 6 kan worden verwacht, zo werd gisteren door het Vaticaan meegedeeld. Enkele vooraanstaande theologen van het Vaticaan hebben inmiddels te kennen gege ven dat de traditionalistische bisschop door het trotseren van de autoriteit van de paus de aartsbisschop een scheuring teweeg heeft gebracht, welke hem buiten de rooms- katholieke kerk heeft geplaatst. Mgr. Marcel Lefebvre KOEWEIT (AP) Koeweit, eens een para dijs voor kapers, heeft aangekondigd dat het voortaan geen enkel geaapt vliegtuig toe zal staan op zijn grondgebied te landen. De minister van voorlichting van Koeweit, Sjeik Jaber Ali As-Sabah zei in een interview met het Koeweits dagblad dat vliegtuigka pers onder geen enkele voorwaarde meer tot het land worden toegelaten, „wat hun motie ven ook mogen zijn". JERUZALEM (UPI - ANP) - Premir Menahem Begin van Is raël heeft gisteren de EG-ver klaring over het Midden-Oosten schadelijk voor Israels veilig heid genoemd en de EG-leiders in overweging gegeven haar te herzien. „Ze konden beter weten", zei Begin, eraan herinnerend dat Europa het toneel is geweest van de lijdensweg van miljoe nen joden in de tweede werel doorlog. „De stroom joods bloed in Europa is breder en dieper dan de Rijn en de Do- nau". De EG sprak zich woensdag uit voor een thuisland voor de Pa lestij nen en voor Palestijnse vertegenwoordigers bij vredes besprekingen over het Midden- Oosten. genoeg". Dat is in Luxemburg verklaard door Khalid Hasan van de nationale Palestijnse raad. Khalid Hasan, die deel neemt aan een conferentie van Europese en Arabische parle mentariërs in Luxemburg, ver klaarde te hopen dat in Europa de politieke wil zal ontstaan om te verklaren dat „het Palestijnse volk recht heeft op een onafhan kelijke staat". In de Londense verklaring is sprake van een „thuisland" voor de Palestijnen. De Israëlische minister van bui tenlandse zaken Mosje Dajan heeft gisteren besprekingen ge voerd met de Amerikaanse am bassadeur in Israël, Samuel Le wis, die na afloop verklaarde dat het gesprek „de lucht heeft opgeklaard" na de verklaringen die de Amerikaanse regering deze week tot ergernis van Is raël heeft uitgegeven. Begin zei: „Wij zullen nooit het leven en het bestaan in de waag schaal stellen van de rest van het joodse volk die zich heeft samengetrokken in het land van onze voorvaderen". De verklaring van de EG-landen inzake het Midden-Oosten gaat de Palestijnen evenwel „niet ver Er zijn aanwijzingen, dat de Oosteuropese staten hun poli tiek ten opzichte van de kerk en godsdienst opnieuw zullen bezien. Daarbij zouden de po sitieve ervaringen die de Hon gaarse communistische partij heeft in de samenwerking met de kerk, een belangrijke rol kunnen spelen. Dit meldt bet Hongaarse kerksociologisch instituut in Wenen, dat ge woonlijk over gefundeerde dokumentatie uit Hongarije beschikt. Het bezoek van de Hongaarse partijleider Kmiar aan paus Paulus zou, volgens het instituut, wel eens een betekenis kunnen hebben die over de Hongaarse grenzen reikt Het instituut zegt „met zekerheid" te weten dat er met Moskou een gesprek is geweest over dit bezoek. Door de problemen die voor Moskou zijn ontstaan nu een aantal communistische partij en in het westen het zoge naamde euro-communisme propageren, is het wenselijk geworden om aan te tonen, dat een Moskou-gezinde commu- De Zuidafrikaanse bisschop penconferentie heeft de rege ring van Zuid-Afrika beschul digd van intimidatie en treite- rij ten overstaan van de rk. kerk in het land. Hierdoor wordt bet werk van de kerk in Zuid-Afrika ernstig belem merd. De Zuidafrikaanse bisschop penconferentie zegt dit in een officiële verklaring, gepubli ceerd door aartsbisschop J. P. Fitzgerald, voorzitter van de bisschoppenconferentie en aartsbisschop van Pretoria. Als een der voorbeelden, die hij aanhaalt, noemt aartsbis schop Fitzgerald de behande ling van de priester S. P. Mk- hatshwa, een der secretarissen van de bisschoppenconferentie alsmede van de regionale bis- nistische staat goede betrek kingen kan onderhouden met de kerk, aldus het instituut. De euro-communistische partijen zitten met het probleem van de vijandige godsdienstpoli tiek van de Oosteuropese sta ten. Dit heeft ertoe geleid dat menige Westeuropese commu nistische partij zich onafhan kelijk van Moskou opstelt. Ook de nieuwe grondwet van de Sowjet-Unie zou volgens het Hongaarse instituut wijzen op matiging van de druk op gelovigen. Met betrekking tot de godsdienst staat in de hui dige grondwet uit 1936: „Om voor de burgers de vrijheid van geweten te garanderen is de kerk in de USSR geschei den van de staat en de school van de kerk. De vrijheid tot het houden van godsdienstoe feningen en de vrijheid van antigodsdienstige propaganda wordt voor alle burgers er kend. „Het nieuwe ontwerp zegt (artikel 52): „Vrijheid van geweten, dat is, het recht om iedere godsdienst te belijden en godsdienstoefeningen te houden, of geen enkele gods dienst te belijden en atheisti- sche propaganda te voeren, wordt erkend voor alle bur gers van de USSR. Het aanzet ten tot vijandschap en haat op religieuze gronden is verbo den. De kerk in de USSR is van de staat gescheiden en de. school van de kerk." Het instituut wijst erop dat er weliswaar niet zoveel is veran derd in de formulering van de wet betreffende de godsdienst, hoewel de nieuwe wet iets rui mer is gesteld. De overige wet ten inzake de persoonlijke vrijheid en bescherming hou den volgens het instituut „in indirekte vorm" in, dat gelovi gen meer rechtsmiddelen in het vooruitzicht zijn gesteld, wanneer zij zich in hun gods dienstig leven aangetast voe len. Het instituut zegt zelfs over informatie te beschikken, die wijzen op een heftige dis een bed om in te slapen, aldus de aartsbisschop. Eerder heeft aartsbisschop Fitzgerald meegedeeld, dat de secretaris-generaal van de bis schoppenconferentie, de Ne derlandse pater Dominic Scholten, met de dood is be dreigd, wanneer hij het land niet zou verlaten. Als ander voorbeeld van trei- terij en intimidatie heeft de aartsbisschop het feit vermeld, dat twee leden van de veilig heidspolitie onder vermom ming van telefoonbeambten de ruimtes van de bisschoppen conferentie zijn binnengedron gen. Een klacht bij de poli tieautoriteiten leverde slechts de reactie op, dat de bisschop pen het hele voorval beter konden vergeten. kussie binnen de Opperste Sowjet (het wetgevende li chaam in de USSR) over de vraag of het niet verstandiger zou zijn de Sowjet-burgers wat betreft hun godsdienstige of atheistische mening aan de vrije discussie over te laten. Al eerder heeft ook de Prawda, het Russische communistische partijblad, de „primitieve atheistische propaganda" aan de kaak gesteld. De Prawda viel toen uit tegen de manier waarop gelovigen werden uit gescholden en op andere on tactische wijze benaderd. Het blad wees er toen op dat der gelijke grofheden in strijd zijn met de instrukties van Lenin De generaal overste van de jezuieten, pater Pedro Arrupe, vertrekt vrijdag naar Moskou. Hij zal daar een ontmoeting hebben met leidende figuren uit de Russisch orthodoxe kerk. Het is het tweede be zoek, dat Pater Arrupe aan de Sovjet-Unie brengt. Zes jaar geleden heeft hij daar even eens gesprekken met leidende orthodoxen gevoerd. Van Moskou vertrekt pater Arnipe naar Sri Lanka en Indonesië. Hij ontmoet daar de vertegen woordigers van de 5000 Je zuieten, die in 20 Aziatische landen werkzaam zijn. De Russisch orthodoxe kerk telt momenteel 79 bisschop pen, van wie 68 in de Sovjet Unie en 11 in het buitenland. en de geloofwaardigheid van de atheistische propaganda aantasten. In het licht van de conferentie van Belgrado kan het bezoek van partijleider Kadar een paus Paulus als welkome pro paganda dienen, maar in dit geval, zo zegt het instituut, „kan men aannemen, dat het om meer gaat dan alleen een propagandastunt". Hongarije zou kunnen dienen als een „godsdienstpolitiek experi ment voor het oostblok". Hier bij spelen een aantal vanuit communistische gezichtshoek gunstige factoren: Hongarije is in haar buitenlandse politiek absoluut solidair met Moskou, Aldus blijkt uit het kerkelijk jaarboek 1977, dat in Moskou is verschenen. In de Sovjet Unie zijn 1 patriarch, 12 me tropolieten, 29 aartsbisschop pen en 37 bisschoppen geregi streerd. Van de 68, die functies in de Sovjet-Unie hebben, wer ken er 11 in topfuncties in het patriarchaat van Moskou ter wijl er 57 aan het hoofd staan van een diocees. De Anglikaanse bisschop John All in van New York heeft zijn met pasen begonnen heeft een aanzienlijk aantal katholieken, en voert een godsdienstpolitiek „die zonder veel concessies te hoeven doen succes heeft gehad en in de zin van partij-interpretatie heeft geleid tot normalisering van de betrekkingen tussen kerk en staat", aldus het ihstituut. Als voorbeeld noemt het insti tuut het wetenschappelijk werk van marxisten, die de mogelijkheid onderzoeken van praktische samenwerking tus sen gelovigen en niet-gelovigen bij de opbouw van het socialis me, waarvan de resultaten vol gens het instituut, wel eens vaninternationale betekenis zouden kunnen zijn. initiatief van „preek per tele foon" weer moeten stopzetten. De belangstelling ervoor bleek zo groot, dat de kosten ervan voor het bisdom New York niet meer waren op te brengen. De bisschop bood be langstellenden aan gratis een nummer in New York te bel len, waarop een preek via een band werd afgedraaid. Men had erop gerekend dat per dag ongeveer 30 mensen zou den bellen. Dit zou 250 dollar per maand kosten. Maar het aantal mensen, dat gratis een preek wilden beluisteren, bleek ruim 20 maal zo groot te zijn. De kosten liepen op tot 4800 dollar per maand. De dienst is nu stop gezet in af wachting van een andere fi nanciële opzet Op een bijeenkomst in Wup- pertal heeft de Berlijnse pro testantse bisschop dr. Kurt Scharf met klem bepleit te bezuinigen op de kerkelijke salarissen, te beginnen aan de top. Als de inkomsten van de (Westduitse) kerk uit de belas tinggelden niet meer voldoen de zijn, dan moet, aldus Scharf, op het inkomen van de kerkelijke medewerkers wor den bezuinigd, te beginnen bij de bisschop en via de genees heer-directeur van het protes tantse ziekenhuis en de predi kanten tot aan de laagst be taalde medewerkers toe. Scharf verwacht in deze van de predikanten en de andere beter gesalarieerde kerkelijke medewerkers „een bijzonder beroepsethos". Nadrukkelijk bestreed de bisschop de opvat ting dat bij financiële zorgen de kerk het werk en het aantal arbeidsplaatsen dan maar zou moeten verminderen. Niet de belastingopbrengst zou het aantal betaalde krachten moe ten bepalen. De bezetting van de kerkelijke arbeidsplaatsen zou „veel meer" moeten ge beuren met het oog op de pro blemen in de kerkelijke ge meenten. In plaats van het aantal werkkrachten te ver minderen zouden er juist me dewerkers moeten worden in gezet al naar gelang een be paalde nood een zekere hulp- gaat vergen. Dus niet bezuini gen op mankracht maar in. hoogte van salarissen. Mkhatshwa is door de rege ring uit Pretoria verbannen naar Ma bo pane. Daar heeft aartsbisschop Fitzgerald hem opgezocht Bij die gelegenheid is hem gebleken, dat de vorige bewoners uit het huis waren gezet om pater Mkhatshwa te huisvesten. Maar de autoritei ten had de enige waterkraan van het huis verwijderd. Het huis heeft verder geen electri- citeit en van binnen geen en kele deur. De priestei, die in Pretoria alles heeft moeten achterlaten, heeft letterlijk geen stoel om op te zitten of

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1977 | | pagina 9