Irarn Madera moest
'pt het uiterste gaan
Onderwijscongres in Leidse Universiteit
rkenning Augsburgse Confessie
inde van scheiding tussen
lutheranen en katholieken
\oon Hermans gezellige grootvader
Berio's ,,Coro
kerk
wereld
Zilveren anjer
voor Rijnsburger
Concilie voorop in beleid paus Paulus
KORTE METTEN
Bisschoppen van Zaire bezorgd om ontwikkeling
[aap/regio
LEIDSE COURANT
VRT.TDAG 24 JUNI 1977 PAGINA 5
^TRICTSKAMPIOENSCHAPPEN OP UNICUM
rhui
itrai
d0EN Bram Madera werd
Wijren op Unicum bijna door
erg£d Gelevert gestuit op zijn
h<naar de halve finale. Gele-
e tspeelde in de eerste set als
ningod, zoals Madera vertwij-
H< uitriep, toen hij de eerste
ahet 6—4 had moeten prijs-
Inderdaad draaide de
ïentpl van Gelevert op volle
main. Alle ballen zaten zo
•trij| bij de lijn, dat er zelfs
teldj Madera geen beginnen aan
p iedere bal te lopen. Met
't is een partij echter niet
ien, zo bleek ook giste-
'eer. Madera verdubbelde
"den concentratie, terwijl de
uit het spel van Gele
wegebde. De tweede set
dan ook vlot naar Madera,
r in de beslissende reeks
de strijd weer gelijk op.
S zo vaak was het toch
Madera, die op het belang
en moment doordrukte: 6—4.
~j spelers bereikten gisteren
™^vart—finale in B. Aan Em-
Theunissen en Van Over-
ïr |e ging dit gemakkelijk af.
iriet Henk Emnes maakte
Steensma regelmatig ge-
van zijn machtige wapen,
■op—shot. Rustig liep hij uit
6—2, 6—0. Jan Theunissen
iet hem echter in de halve
e wel eens lastig kunnen
maken, want tegen Pau-
demonstreerde hij in uit-
nde vorm te verkeren:
6—1. Bob. v. Overbeeke
it tegen Van de Berg alleen
tweede set op zijn hoede
6-2. 7-5.
Jan Hasenoot, de trainer van de overwinning. Met 64, 46,
Leidse Hout moest tegen Har 6—3 ging de zege naar Hase-
Meyer harder werken voor de noot, die meer variatie in zijn
spel kon aanbrengen. Ton
Creijghton liet in het prestige-
duel tegen Arnold v.d Capellen
weer een staaltje van zijn vecht
lust zien. In de eerste set be
heerste Van de Capellen het
spel met zijn soepele volleer-
werk (6—4), maar gaandeweg
kreeg bij hem net als vorige
week tegen v.d Feen de voor
zichtigheid de overhand. Dit
was een kolfje naar Creijghtons
hand, die de partij dan ook via
7—6, 6—2 in zijn voordeel beslis
te. In het gemengd dubbelspel
leverden de koppels Joke v. Sa
s/Jan Theunissen en Els Kales/-
Hohn Asselbergs felle strijd. De
eerstgenoemden bereikten via
een nipte 6—7, 6—3, 64 zege
de halve finale. In het heren-
dubbel ging het John Assel
bergs niet beter af. Aanvanke
lijk leek hij samen met Har
Meyer het duo De Wit/Visbeen
weg te vragen, maar na 6—3
verlies van de eerste set begon
nen dezen wat meer te lobben,
waarna Asselbergs en vooral
Meyer steeds meer in de fout
gingen: 3—6, 6—3, 6—2 voor Vis
been en De Wit.
Bij de heren in C liet Paul
Theunissen tegen Wouter
Kuijck een steek vallen. Bij
64, 5—1 sprong hij zo noncha
lant met de winstkansen om, dat
Kuijck de set alsnog met 7—5
pakte. In de derde set hield
Theunissen het voor gezien: 6-0
voor Kuijck. Lex v. Dop bleef
in drie sets Hop voor. Hans
Ekker herstelde zich op tijd te
gen Kuipers (3—6,6—4, 6—4.)
De Rijnsburger S. C. H. Leen
heer ontving gisteren uit han
den van prins Bernhard een
„zilveren anjer". De uitreiking
van de anjer vond gisteren
plaats in het koninklijk paleis
op de Dam in Amsterdam.
De heer Leenheer ontving de
onderscheiding van het Prins
Bernhardfonds voor de wijze
waarop hij zich gedurende tien
tallen jaren heeft beziggehou
den met het onderzoeken en
vastleggen van de archeologie
en geschiedenis van zijn woon- De heer Leenheer, die van be-
plaats Rijnsburg. Zijn bevindin- roep bakker is, deed dit alles in
gen zijn inmiddels in boekvorm Z1jn vnje tijd. „Het is mede aan
verschenen onder de titel „Dui- onvermoeibare arbeid te
zend jaar Rijnsburg.
danken, dat de graven van het
Hollandse Huis een waardig ge
denkteken hebben gekregen, en
dat Rijns burg als een der plaat
sen geldt, welker verleden het
beste is samengevat", aldus
prins Bernhard. Op de foto de
prins temidden van de winnaars
van de zilveren anjers. Van
links naar rechts mr F. J. Bre
vet, de moeder overste van het
klooster Catharinadal, zr, Doro
thea, prins Bernhard, en het
echtpaar Leenheer.
ihenaar dodelijk
mgelukt
ie grens tussen Nieuwkoop
Uphen is gistermorgen de
rige E. P. Noordsij uit Alp-
dodelijk verongelukt De
ienaar reed met zijn auto
treeks 7.00 uur richting
Jiwkoop op de Nieuwkoopse-
Uit de tegen gestelde rich- i
naderde de 52-jarige J. B.
Uithoorn, die bij het linksaf- J
n richting Zuideindseweg
i voorrang verleende. De au-
van het slachtoffer kwam
r de botsing die daarop volg-
via de vangrail met de zij-
t tegen een boom die zich in
aeniauto boorde, tot stilstand.
aJjï slachtoffer was op slag
jol De inwoner van Uithoorn
Jjjpgeen verwondingen op. Bei-
^jjfcertuigen waren total-loss.
LEIDEN Meer dan 200 mensen uit zeventien
landen komen volgende week bijeen in de
Rijksuniversiteit in Leiden om er te praten
over de ontwikkelingen in de theorie en de
praktijk van testen in het onderwijs. Voor de
studiebijeenkomst staan twaalf voordrachten
op de agenda. Voorts zijn 49 bijdragen inge
stuurd. Op grond hiervan houdt men zich met
vier onderwerpen bezig: erfelijkheid van intel
ligentie en de gevolgen ervan voor het onder
wijs, eerlijk selectie in bet onderwijs met
behulp van tests, theorie en toepassingen van
het zogenaamde „Tailored testing" en tenslotte
examen met open vragen: problemen en analy
setechnieken.
Tailored testing is een vrij recente ontwikke
ling. Daarbij worden iemand vragen ter beant
woording aangeboden, die het beste bij zijn
geschatte niveau passen. Anders gezegd: de test
is op maat gesneden. Bij het testen op zo'n
manier krijgen, wie de eerste vragen beter
maakten, moeilijker vragen dan de anderen.
Dr. R. Wood van de universiteit van Londen
spreekt over tailored tests, waarbij de te onder
vragen personen zelf de vragen kiezen die ze
zullen beantwoorden.
Het begrip tailored testen wordt ook toegepast
bij het onderzoeken van vaardigheden die in
zogenaamde leerhierarchieën zijn geordend.
Heeft iemand een bepaalde vaardigheid, dan
beheerst hij ook voorgaande vaardigheden die
dan niet meer getest behoeven te worden. Prof.
Dr. H. Eysenck van de Londense universiteit
zal uiteenzetten op welk materiaal de visie
steunt dat intelligentie in hoge mate erfelijk is.
Prof. C. Bereister van het Ontario instituut
voor onderwijs en opvoeding zal ingaan op de
vraag wat kennis van de erfelijkheid van intelli
gentie voor het onderwijs betekent. Prof. Dr
J. M. F. Jaspars en dr. J. de Leeuw van de
Rijksuniversiteit in Leiden leggen sterk de na
druk op sociale invloeden bij de groei van de
intelligentie.
Nieuw tijdschrift van
universiteit
LEIDEN Een nieuw tijd
schrift „Itinerario" geheten, is
gisteren ten doop gehouden. Het
eerste exemplaar van dit kwar
taalschrift werd door prof. dr.
H. L. Wesseling, hoogleraar in
de Algemene Geschiedenis aan
de Leidse Universiteit aangebo
den aan mr. K. Kath, voorzitter
van het college van bestuur van
de universiteit. Itinerario is de
voortzetting in uitgebreide en
verbeterde vorm van de in 1975
opgerichte nieuwsbrief.
.laat ingevallen zomer en het van de zon
ankelijke Scheveningen kunnen zich
I gelegen laten liggen aan het motto van
nieuwste show van Toon Hermans,
jrmee hij een maand in het Circusthea-
1, verblijft: Leg een beetje zon opzij.
J advies combineert hij met zijn visite-
•tje, dat hij afgeeft in het eerste het
nummer na zijn verschijning op het
jium. Hij loopt ietwat verdwaasd rond,
verbazend over het raadsel van het
^n. Bij zijn aankomst in de middag in
emde badplaats struikelde hij over de
len, maar hij gelooft erin dat daar iets
uit kan groeien. Later op de avond
hij zonder omwegen zijn „Zwakste
er", gedeeltelijk geslaagde semi-imita-
k van collega's als Paul van Vliet en Wim
Toch meent hij het recht te hebben
I nummer te mogen brengen. Hij heeft in
li leven enkele dingen mis zien gaan, maar
i grootvader van vier kleinkinderen heeft
hij intussen ervaren, dat het leven gewoon
doorgaat, dat het zich herhaalt en dat hij
als opa van voren af aan moet beginnen met
een „koekelekoekie", waarop het nakroost
dol is.
Toon maakt er geen geheim van het gevoel
te hebben pas begonnen te zijn Er is nog
zoveel met ballonnen te doen, legt hij de zaal
uit. Maar vergeet hij dan niet, dat zijn
publiek met hem is meegegroeid? Boven de
dertig is ruimer vertegenwoordigd dan daar
onder. Zijn teksten steunen voor het meren
deel op jeugdervaringen, een normaal ver
schijnsel voor de leeftijd die Toon intussen
heeft bereikt. Hij dwaalt vaak af naar zijn
jeugd, zijn kindertijd zelfs en weet er
boeiend en geestig van te vertellen. Maar hij
weeft om al die humoristisch vertelde verha
len een stralenkrans, een brok nostalgie, die
weinig te maken heeft met het reageren op
het eigentijdse, hetgeen men van een thans
optredende showman toch mag verwachten.
Toon Hermans is artiest genoeg om zelfs de
kleinste voorvallen uit zijn jeugdjaren iets
unieks, iets universeels mee te geven, maar
daar mag hij als vandaag optredend artiest
zich niet al te zeer in vermeien. Regie-assis
tente Rietje, zijn vrouw, zou daar best eens
enkele opmerkingen over kunnen maken,
ervan uitgaande dat Toon zich inderdaad
door haar iets laat gezeggen. Artiest zijn is
een vitaler vak dan filosoof.
Hiermee is de sfeer van zijn nieuwe pro
gramma wel zo ongeveer getekend. Hij
stamt uit de tijd, dat zwangerschap nog als
meesterschap gold en van zijn vroegere
schooljuffrouw die aan de voorzijde royaal
voorzien was, weet hij te melden, dat zij hem
de woorden uit de mond haalde als zij bij
de aanvang van de les „Dag jongens" zei,
maar daarmee haalt. Toon niet de oude
vitaliteit terug, die wij van het verleden van
hem kennen.
TON OLIEMULLER
Het was de bedoeling geweest dat het Holland Festival gisteren
in de Rotterdamse Doelen zou zijn besloten met een nieuwe,
eventueel definitieve versie van Berio's „Coro", een vorig jaar
gemaakt werk voor vocale en instrumentale stemmen, dat nog
pas tweemaal was uitgevoerd. Die uitvoeringen hebben de compo
nist duidelijk gemaakt dat hij de door hem beoogde integratie
en transformatie van uiteenlopende „technieken" en „geesteshou
dingen" niet helemaal had bereikt. Als we de „geesteshoudingen"
buiten beschouwing laten, maakt het stuk de indruk te compact
te zijn en een stokkende in plaats van een vloeiende structuur
te hebben.
I Berio heeft zijn nieuwe versie die 20 tot 25 minuten langer zal
gaan duren (geen geringe verlenging als het werk nu 50 tot 55
minuten duurt), niet tijdig gereed kunnen krijgen. De in Hilton
weggeraakte koffer bevatte schetsen, zodat al vóór de verdwijning
vaststond dat het werk in de oervorm zou gaan en niet in een
nieuwe versie.
I Het lag voor de hand dat het Kölner Rundfunkchor diende over
te komen omdat dit tijdens de eerste uitvoeringen met het lastige
1 stuk vertrouwd was geraakt. Het Rotterdams Philharmonisch
Orkest wer door Berio zelf geïnstrueerd, die het geheel ook zelf
i leidde. De musici hadden het niet gemakkelijk want elk orkestlid
kreeg naast zich aan de lessenaar een vokalist. Veertig zangers
i (van elk 10, sopranen, alten, tenoren en bassen) naast veertig
I instrumentalisten (waarvan slechts 14 strijkers). Apart opereerden
piano, elektrisch orgel en twee man slagwerk maar ook de „paren"
opereerden veelal onafhankelijk van elkaar. Er waren stellig
boeiende climaxen, soms ook treffende soli maar er was weinig
differentiatie, mogelijk juist door de constante vermenging van
77
vocale en instrumentale timbres.
Om nu tot de „geesteshoudingen" te komen: Berio gaat uit van
volkspoëzie afkomstig uit Italië, Frankrijk, Perzie, gebieden in
Afrika en de Stille Zuidzee, Peru en noem maar op. Volksmuziek
gebruikt hij slechts even op twee plaatsen en dan nog onherken
baar. Wel greep hij ook naar flarden uit werk van de Chileense
dichter Neruda die hij onvertaald liet, terwijl de volkspoëzie
gewoonlijk in het Engels werd overgebracht. Veel deed dat er niet
toe, want de tekst was absoluut onverstaanbaar. Als Berio de taal
inderdaad als klankmateriaal wil gebruiken en dat ook in de
nieuwe versie doet, moeten de „geesteshoudingen" alleen uit de
muziek spreken en niet uit de tekst Met andere woorden: het
tekstboekje, keurig vertaald door Bob den Uyl, kon vooraf of
achteraf gelezen, informatie geven over wat Berio aan de orde
stelde maar dan zonder programmamuziek te willen maken.
Een klein publiek heeft de componist gisteren met een ovatie
beloond. Zowel in de tutti als in de soli zaten soms pakkende
momenten, maar het geheel was duidelijk een „werk in staat van
wording" met veel „bijna" gelijke herhalingen en als het ware
onduidelijke formuleringen. Vandaar dat ik mij een oordeel voorbe
houd, al wil ik wel kwijt dat ik de indruk kreeg dat alle
medewerkenden zich volledig hebben ingezet Als het publiek
daarop gevoelsmatig heeft gereageerd, kan ik dat volledig begrij
pen. J. KASANDER
Als de rooms-katholieke kerk
de Augsburgse Confessie zou
erkennen, dan zouden de lu
therse kerken, die deze confes
sie onderschrijven van kath
olieke zijde als echte kerken
van Jezus Christus worden
beschouwd.
Dit stelde prof. Heinz Schütte
uit Bonn, tijdens de momen
teel in Dar Es Salaam (Tanza
nia) bijeenzijnde algemene
vergadering van de Lutherse
Wereldbond
Volgens Schütte, die als waar
nemer de bijeenkomst bij
woont en binnen het Vaticaan
se secretariaat voor de een
heid van de christenen de be
trekkingen met de lutheranen
behartigt, beraden katholieke
theologen, onder wie kardi
naal Joseph Ratzinger van
München zich over een derge
lijke erkenning, die volgens
Sehütte zou betekenen, dat lu
therse en katholieke kerken
geen gescheiden kerken maar
zusterkerken zouden zijn.
Wat betreft theologie, spiritua
liteit en bestuur zouden de
kerken zelfstandig blijven,
maar bij volledige erkenning
zouden zij zich wederzijds als
legitieme kerken binnen de
ene kerk van Christus be
schouwen, eucharistie (avond
maal) met elkaar kunnen vie
ren en de ambtsdragers zou
den in elkanders kerken hun
functie kunnen uitoefenen.
Een wezenlijke voorwaarde
voor een dergelijke erkenning
is het opstellen van een geza
menlijk commentaar.
Luther wilde geen scheiding
maar hervorming van de éne
kerk op basis van evangeli
sche waarheid en christelijke
vrijheid, aldus Schütte. Gedu
rende bijna 450 jaar van
„rampzalige scheiding" heb
ben alle betrokkenen schuld
op zich geladen. Bij erkenning
van de totale Augsburgse Con
fessie zouden beide kerken ge
zamenlijk de wereldproblemen
kunnen aanpakken en het
evangelie geloofwaardiger
kunnen verkondigen.
Kerkbezoek daalt, aandacht voor religie stijgt
Ondanks afnemend kerkbe
zoek is er een groeiende gods
dienstige belangstelling. Dit
wordt vastgesteld in het on
langs verschenen verslag van
de Britse commissie, die zich
heeft beziggehouden met de
In het deel, dat handelt over
godsdienstige uitzendingen
wordt gezegd, dat „de eeuwige
vragen", die elke religie op
haar manier beantwoordt, niet
meer alleen worden gesteld
door degenen, die een dergelij
ke religie aanhangen. Vele
met-gelovigen zijn op deze vra
gen gestoten en luisteren en
kijken toe wanneer zij in ra
dio- en tv.-programma's wor
den behandeld.
Het pontificaat van Paolus VI
wordt gekenmerkt door de
zorg om geest en richtlijnen
van het tweede Vaticaans
concilie getrouw tot gelding
te brengen- Het staat onder
het tweevoudige teken van
standvastigheid en liefde.
Dit schrijft het Vaticaanse
dagblad „Osservatore Roma
no" in een hoofdartikel bij ge
legenheid van de veertiende
verjaardag van de pauskeuze
en het begin van het vijftiende
jaar van het pontificaat van de
paus.
Het blad stelt evenwel, dat
liefde niet ten koste van de
waarheid kan gaan. De dienst
aan de waarheid betreft het
gehele leerambt van paus Pau
lus. „De paus, van wie meni
geen gelooft, dat hij door be
sluiteloosheid geplaagd wordt,
trotseert uit onwankelbare
trouw aan het evangelie ook
de impopulariteit van beslis
singen en richtlijnen, waarvan
hij best weet, dat zij tegen de
geest van de wereld ingaan.
Stap voor stap, maar gestaag
gaat hij verder op de weg naar
de verwezenlijking van het
concilie en in de geest van het
concile.
Het blad schrijft, dat het pon
tificaat rijkelijk door het kruis
is gezegend. „De kerk is in
deze tijd teken van tegen
spraak. Er heerst onzekerheid
en verwarring onder de gelovi
gen. er is een geest van slui
pende kritiek en in de laatste
tijd is er ook de „bittere weige
ring om te gehoorzamen bij
een man, die zich op grond
van zijn eigen koppigheid bui
ten de kerkelijke gemeenschap
stelt", waarmee het blad ken
nelijk doelt op mgr. Lefèbvre.
De eenheid van de kerk is
beschadigd, schrijft de Osser
vatore Romano tenslotte. „En
dat juist op een ogenblik, dat
de kerk oecumenisch bidt en
werkt, opdat de „ene kudde
van de ene herder" werkelijk
heid moge worden.
De Salvadoriaanse unie van
blanke strijders (UBS), een ex
treem-rechtse organisatie,
heeft gedreigd alle jezuiten in
El Savador te zullen doden
wanneer zij niet vóór 20 juli
het land hebben verlaten. De
UBS is van mening, dat alle
jezuiten in El Salvador sym
pathisanten zijn van linkse
guerrillagroepen. Er zijn naar
schatting tachtig jezuiten in
El Salvador. De UBS is onge
veer drie jaar geleden opge
richt als reactie op de toene
mende activiteiten van linkse
guerrillos.
Een omvangrijk reliëf in brons
van de Italiaanse beeldhouwer
Pericle Fazzini zal binnenkort
de voorgevel sieren van de
nieuwe audiëntiezaal in het
Vaticaan. Het reliëf is zestien
meter breed en ruim zeven
meter hoog en stelt Christus
op de Olijfberg voor.
Drie Afrikaanse lutherse bis
schoppen en een Indonesische
theoloog staan kandidaat
voor het presidentschap van
de Lutherse Wereldbond, die
deze week bijeen is in Dar Es
Salaam in Tanzania, Prof.
Mikko Juva uit Finland
treedt na een ambtstermijn
van zeven jaar af. August Wil
helm Habelgaarn (57), bis
schop van de Broederkerk in
Kaapstad en president van de
Federatie van Evangelisch-
Lutherse Kerken in Zuidelijk
Afrika wordt beschouwd als
de grootste kanshebber. Het
uitvoerend comité zal ook
worden uitgebreid. Het zal
dertig in plaats van drieën
twintig leden gaan tellen, bij
wie ten minste zeven leken.
De gereformeerde commissie
voor binnenlands apostolaat
heeft in een rapport uiteenge
zet, dat er nauwelijks nog
sprake is van verbindingen
tussen de kerk en de mensen
die behoren tot de onderste
geledingen van de samenle
ving: de kerkelijke gemeente
en de gewone man spreken
verschillende talen. „Kansar
me" groepen klagen erover,
dat zij zich in de kerk niet
thuisvoelen. De kerk sluit zich
af van de wereld om zich
heen. Gevolg is, dat het evan
gelie steeds minder betekenis
lijkt te hebben voor het gewo
ne leven.
De vijftig bisschoppen van
Zaïre, het voormalige Belgi
sche Congo, hebben hun grote
bezorgdheid geuit over de si
tuatie in hun land, gods
dienstig, maatschappelijk en
economisch.
Zij wijzen erop dat iedereen
eigenlijk bezorgd is om dezelf
de dingen. De mensen willen
uit hun ellendige situatie ko
men. Zij willen werk en eten,
medische verzorging, geen uit
buiting, een menswaardig le
ven en tenslotte goed onder
wijs en een goede opvoeding
van de kinderen.
De bisschoppen wijzen op ver
schillende oorzaken aan, die
beletten dat Zaïre zich snel in
goede richting ontwikkelt Zij
noemen onder meer de „onge
breidelde drang naar tijdelijke
eer en goederen, die velen er
toe drijft valse middelen te
gebruiken om rijker te worden
of carrière te maken". Deze
drang naar geld en eer wordt
vervolgens nog aangemoedigd
door een veel omvattende cor
ruptie, die de arms ten het ge
lag doet betalen.
Er zijn - zo schrijven de bis
schoppen - ook krachtige in
vloeden van buitenaf. Zij wij
zen op de atheistische stromin
gen, die het land binnendrin
gen, maar evenzeer op de ver
blinding door vooruitgang en
technologie. De multi-natio
nals in Zaïre worden door de
bisschoppen ervan beschul
digd, dat zij de behoeften van
de mensen opzwepen, terwijl
de meeste mensen zelfs aan
hun eerste levensbehoeften
nog niet toekomen.
De biscchoppen wijzen op de
kwalijke gevolgen van de in
dustrialisatie en urbanisatie,
zoals het leeglopen van het
platteland en het verbreken
van de saamhorigheid, tot dus
ver een der sterke karakteris
tieken van de bevolking. Het
Zaïrese episcopaat dringt er
dan ook op aan, dat de men
sen inzien, dat echte vooruit
gang ligt in de ontwikkeling
van nieuwe solidariteit
