Bedrijfsleven in
wijk Pancras-Oost
wordt vergeten
De fabel van de immer
brandende TL-lamp kost
miljoenen aan energie
Ook resten dijklichaam
uit twaalfde eeuw in
Breestraat aangetroffen
Rodeo-gasten kronen
cowboy Van Aken
Henk Emnes gooit
weer hoge ogen
Duitse kondor
mannetjesputter
NVT AD/REGIO
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 23 JUNI 1977 PAGINA 5
AZL-TECHNICUS ARIE KROON UIT WOUBRUGGE:
De resultaten van de naspeu
ringen van Arie Kroon ver
dwenen uiteindelijk in de
rijksideeënbus. Het wachten is
op het antwoord van deze or
ganisatie, maar voorlopig ligt
er reeds de voorzichtige con
clusie op tafel, dat een meer
economisch gebruik van de
TL-verlichting ons land een
besparing van minstens 200
miljoen gulden en 287 miljoen
kubieke meter aardgas kan
opleveren.
Arie Kroon: „Aan de hand van
verkoopgegevens heb ik bere
kend dat in de gebouwen van
bedrijven en overheidsinstel
lingen 100 miljoen TL-lampen
zijn geïnstalleerd. Wanneer de
ze lampen per dag één uur
minder zouden branden, levert
dat per dag een besparing van
900.000 gulden op en 200 mil
joen gulden per jaar als men
uitgaat van 230 werkdagen.
Elk uur dat de lampen nog
vaker zijn uitgeschakeld levert
een veelvoud van deze bespa
ring op."
Die besparing zou gevonden
kunnen worden door tijdens
de koffie-, thee- en lunchpau
zes de verlichting uit te scha
kelen. Dat is in ieder geval de
voornaamste suggestie, die
Arie Kroon de overheid aan
de hand doet. Bovendien is het
volgens hem in vele gevallen
niet nodig de algemene ver
lichting in te schakelen, wan
neer kan worden volstaan met
één lamp als bureau- of werk-
verlichting.
De berekeningen van Arie
Kroon betroffen een type TL-
lamp van veertig watt Bij der
gelijke lampen behoren een
voorschakelapparaat (de
smoorpoel ofwel het kleine
vierkante „doosje" in elke ver-
lichtingsbak) en een starter.
Het voorschakelapparaat ge
bruikt circa 10 watt, zodat het
gezamenlijk vermogen 50 watt
is. Uitgaande van een gemid
deld kilowattuur-tarief van 18
cent zijn de stroomkosten van
de lamp 0,9 cent per uur.
Ook de vermeende hoge
stroomkosten bij het inschake
len van een TL-lamp betrok
Arie Kroon bij zijn berekenin
gen. De piekstroom bij de
start duurt gemiddeld enkele
seconden. Deze piekstroom is
hoger dan de normale „brand-
stroom", maar door de zeer
korte tijd is het produkt van
spanning, stroom en tijd zeer
laag en daardoor niet meet
baar. De aanschaffingsprijs
van een TL-lamp bedraagt
7,40 gulden en de gemiddelde
levensduur kan op 7500 bran-
duren gesteld worden. Met be
hulp van gegevens van de fa
brikant over het aantal bran-
duren en de daarmee-verband
houdende levensduur bereken
de Arie Kroon de lamp- en
stroomkosten bij verschillende
LEIDEN Onder de Breestraat in Leiden is
een dijk ontdekt, die uit de twaalfde eeuw
stamt. Dit dijklichaam moet de eerste water
kering zijn geweest, waarmee inwoners van
Leiden zich tegen het rivierwater van de Oude
Rijn hebben geprobeerd te beschermen.
De Breestraat is op het ogenblik ten dele
opgebroken in verband met rioleringswerk
zaamheden. Dat er in de nabijheid van de oude
Rijn in Leiden ergens een dijk onder de grond
moest liggen, werd wel vermoed. Zekerheid
bestond er echter niet over. Geoloog A. P.
Pruissers van de Rijks Geologische Dienst
spreekt daarom van een „unieke vondst". Hij
is al twee jaar bezig met een wetenschappelijke
studie over het ontstaan en de ontwikkeling van
de Rijn. Hij verwacht dat de dijk onder het
trottoir en de noordkant van de Breestraat
doorloopt. Latere opgravingen moeten daar nog
uitsluitsel over geven.
Het dijklichaam is opgebouwd uit klei, dat
afkomstig is uit dé bedding van de Oude Rijn.
Boringen tot zes meter diep hebben aangetoond
dat op het dijklichaam zeeklei zit. Dat bewijst
dat de bedding van de Rijn in vroeger dagen
breder moet zijn geweest of dat het water een
andere loop door Leiden heeft gehad.
Uit de bodemlagen heeft geoloog Pruissers de
conclusie getrokken dat de dijk in de dertiende
eeuw met huisvuil is opgehoogd. In de huisvuil-
laag zijn potten, scherven en mest aangetroffen.
De ophoging in de dertiende eeuw was nodig
in verband met de peilverhoging van de Oude
Rijn.
Al eerder werden tijdens de werkzaamheden
in de Breestraat een zestiende-eeuwse beerput
en resten van een stadswal en de Oostpoort
vermoedelijk uit de veertiende eeuw aangetrof
fen.
Boete voor diefstal van rekenwonder
(Van onze rechtbankverslagge
ver)
DEN HAAG „Ik was dron
ken", was het magere excuus
van een 25-jarige Leidse auto
monteur, die zich voor de Haag
se politierechter moest verant
woorden wegens diefstal van
een electronische rekenmachine
uit een etalage.
Onder invloed van drank had
hij met een vriend een winkel-
arriveerde, gooide hij het water.
Hij werd vanwege zijn blanco
strafblad, veroordeeld tot een
boete van 400 gulden en een
week voorwaardelijke gevange-
ruit ingetrapt en de rekenmachi- nisstraf met een proeftijd van
ne weggenomen. Toen de politie twee jaar.
Arie Kroon: „Het is gemakzucht waardoor de mensen energie verspillen"
branduren.
Wanneer men de lamp drie
uren achtereen laat branden
bedragen die kosten 0,999 cent
Vaker m- en uitschakelen ver
hogen die kosten en minder
schakelen verlagen de kosten.
Aan de hand van deze gege
vens berekende Arie Kroon
wanneer de verhoogde lamp-
kosten door het extra uit- en
inschakelen in evenwicht zijn
met de verlaagde stroomkos
ten. Met andere woorden:
wanneer is het voordeliger de
lamp toch maar uit te doen.
Mits de lamp ruim een half
uur heeft gebrand, wordt die
evenwichtstoestand reeds bin
nen vijf minuten bereikt Dus
als men tijdens een lunchpau
ze van een half uur de verlich
ting uitschakelt bespaart men
reeds op de stroomkosten. Of
een duidelijker voorbeeld:
wanneer de lamp één uur aan
en één uur uit is. geeft dat een
besparing van 55 minuten op
het stroomverbruik in vergelij
king met twee uur continu
branden.
„In feite is het gewoon gemak
zucht van de mensen om het
licht te laten branden", zegt
Arie Kroon. „Als je er met
iemand over praatte, hoorde je
erg vaak: Ja, maar ze zeggen
toch dat je die lampen moet
laten branden". Op de verlich
ting valt erg veel te besparen.
Het feit dat er hierover geen
cijfers voorhanden waren, was
voor mij een stimulans om
door te gaan".
PIET VAN DAM
V
Wethouder M. van Aken van
economische aangelegenheden
waande zich gedurende enkele
minuten in het Wilde Westen.
Tussen de beslommeringen
van de laatste raadsvergade
ring voor het zomerreces door,
ontving de wethouder gister
avond rond zeven uur de Ro-
deo-rijders die aanstaande onveilig zullen maken. Uit
vrijdag, zaterdag en zondag de handen van „chief" Ton Men-
Menkenhal, aan de Vondellaan ken (links) ontving de wethou-
tor. In het verbeteringsplan voor Pancras-
Oost overheerst naar de mening van de
Stichting echter de plancategorie „woonmi-
lieu".
De Stichting Leidse Binnenstad pleit er dan
ook voor alsnog de in deze wijk opererende
bedrijven meer aandacht te geven en die
voorwaarden aan het plan toe te voegen die
deze bedrijven in staat stellen adekwaat te
blijven functioneren. „Bij bedrijfsverplaat-
sing moet het gezamenlijk economisch be
lang van de samenhangende binnenstadsbe-
drijven niet uit het oog worden verloren",
schrijft de Stichting, die er tevens voor pleit
dat Pancras-Oost als een „goedkoop broed
gebied" voor bedrijven behouden zal blijven.
Een dergelijk standpunt is ook te lezen in
een afwijkende nota van stadssociograaf
drs. Hoek over deze wijk. Zoals bekend is
deze nota door de gemeente echter min of
meer weggemoffeld.
Hooigracht
De Stichting Leidse Binnenstad vTaagt in
der een cowboyhoed, die hij
prompt opzette. De heer Van
Aken beloofde het aanstaande
weekeinde naar het Rodeo
spektakel te komen kijken. De
Rodeo-delegatie werd op de
tocht naar het Stadhuis verge
zeld door het majoretten-pelo-
ton „Fourty Four Degrees".
STICHTING LEIDSE BINNENSTAD IN
COMMENTAAR OP VERBETERINGSPLAN
(Van een onzer verslaggevers)
I LEIDEN De Stichting Leidse Binnen-
i stad, het overlegorgaan van bedrijfsleven,
I vrije beroepen, universiteit en midden
stand, vraagt van het gemeentebestuur
meer aandacht voor de in Pancras-Oost
gevestigde bedrijven. De Stichting doet dit
in een commentaar op het onlangs uitge
brachte verbeteringsplan voor deze wijk.
Evenals in andere woonwijken het geval is
staat ook in dit verbeteringsplan het herstel
van de woonfunctie en het gedwongen ver
trek van een groot aantal bedrijven als
hoofddoelstelling van de gemeente aange
schreven. De Stichting Leidse Binnenstad
schrijft in haar reactie, die vandaag open
baar werd gemaakt, dat in de nu gepresen
teerde hoofddoelstelling voor Pancras-Oost
het integrale karakter goeddeels verloren is
gegaan, hetgeen door de Stichting als zeer
teleurstellend wordt aangemerkt. Volgens de
Stichting zouden alleen plannen moeten
worden gemaakt, waarin een evenwichtige
samenhang bestaat tussen de sociaal-cultu
rele, de economische en de ruimtelijke sec-
haar commentaar ook aandacht voor de
Hooigracht, die een belangrijke verkeers
functie voor Pancras-Oost heeft. De Stich
ting vraagt het college de voorgenomen re
constructie van deze straat, waar het verbe
teringsplan ook over spreekt, voorlopig uit
te stellen, totdat allen die thans het verkeer
sprobleem in Leiden aan het bestuderen zijn
deze studies hebben afgerond en conclusies
zijn getrokken.
Daarnaast wil de Stichting van de gemeente
opheldering over haar verkeersvoomemens
rond Pancras-Oost. In dit verband wordt
onder meer de bestemming van het terrein
aan de ir. Driessenstraat (parkeergarage)
genoemd. Ook wil de Stichting meer duide
lijkheid over de mogelijke aanleg van een
tweede ringweg om de binnenstad, als opvol
ger van de city-ring, en de mogelijke gevol
gen hiervan voor het bedrijfsleven. Tenslotte
doet men de suggestie de nu afgesloten
bruggen over de Herengracht weer voor het
verkeer open te stellen, omdat daarmee het
sluipverkeer in Pancras-Oost teruggedron
gen zou kunnen worden.
DISTRICTSKAMPIOENSCHAPPEN
OP UNICUM
(Van een onzer verslaggevers)
LEIDEN Toen zo'n dertig
jaar geleden de TL-lamp zijn
intrede deed in kantoren, fa
brieken en woonhuiaen was
dat een enorme verbetering in
vergelijking met de gewone
gloeilamp. Een betere lichtop
brengst voor minder stroom
kosten. Leuren als „Wees zui
nig met energie" moesten toen
nog bedacht worden en daar
om deed al snel de gedachte
opgang, dat het wellicht beter
was om de TL-lamp de gehele
dag en avond te laten bran
den. De fabel van de TL-lamp,
die niet uit mag, begon een
eigen leven te leiden.
Ook nu nog, terwijl iedereen
zich zorgen maakt over een
toekomstig tekort aan energie
bronnen, kan men constateren
dat in kantoren, fabrieken, la-
ut boratoria, flatgebouwen en
an] keukens de TL-verlichting da
an gen, avonden en zelfs nachten-
j lang blijft branden. Meestal
i door de voor waar aangeno
men gedachtengang dat de
TL-lamp niet uit mag of ge
woon door nonchalance van
de mensen. Twee redenen
moesten deze energie-verspil-
ling „wetenschappelijk" ver
gui klaren: een hoog energiever-
L bruik bij het inschakelen van
de lamp en een bekorting van
de levensduur bij veelvuldig
schakelen.
[jjj. Arie Kroon uit Woubrugge,
hoofdtechnicus bij het Fysiolo-
I gisch Laboratorium van het
~"1 Academisch Ziekenhuis in
Leiden twijfelde aan deze re
denatie en ging in november
van het vorig jaar zelf op on-
derzoek uit. „Het was voor mij
een raadsel, waarom een TL-
lamp niet uitgeschakeld zou
mogen worden. Zelfs bij Phi
lips kon men mij hierover
geen exacte cijfers geven".
LEIDEN Bij de heren viel op de derde dag van de districtskam
pioenschappen tennis op Unicum alleen in het herenenkel C een
verrassing te noteren. Tweede klasse speler Peter Kwestro, door
de plaatsingscommissie als eerste geplaatst, kon het hier namelijk
I op geen stukken na bolwerken tegen Hans Ekker van de Leidse
Hout. Ekker, die vorige week het herenenkel D van De Munnik
op zijn naam bracht, had hiermee een bijzonder fraaie entree in
C. Hij pakte de winst via een ruime 8—4, 62 zege.
De mannetjes-kondor uit Wup-
pertal, die vorige week naar
Wassenaar werd overgebracht
om een „verhouding" op te bou
wen met de vrouwtjes-kondor
van het dierenpark Wassenaar,
heeft de mensen van de weten
schap voor grote raadselen ge
plaatst. Volgens biologen duurt
de „verlovingstijd" bij kondors
ongeveer twee jaar. Onze Duitse
vriend houdt er echter heel wat
modernere gedachten op na. De
vrouwtjeskondor zit namelijk
nu reeds trots een ei uit te
broeden. De broedtijd duurt on-
geveer 50 dagen en de biologen breid de tijd voor om het broe-
zijn ditmaal bijzonder optimis- den van het vrouwtje over te
tisch gestemd over de goede nemen. En dat is vroeger bij
afloop, want er is sprake van andere kondormannetjes wel
een erg goed huwelijk. „Het eens anders geweest", aldus het
mannetje neemt er steeds uitge- dierenpark.
Illllllllllllllll
Edwin Bosch lijkt nu een van
de belangrijkste kandidaten
voor de eindzege. Gisteren gaf
hij althans zijn visitekaartje af
door Van Maren met 6—0, 6—0
te kloppen. In het herenenkel B
leek Alfred Gelevert zich aan
vankelijk te gaan verslaan op
Paul Kallenberg, maar na 6—2
verlies van de eerste set begon
bij hem de aanval beter te lo
pen, waarna Kallenberg het ho
ge tempo niet meer kon bijbe
nen: 7—5, 6—2. Ook Lodewijk
Kallenberg kwam duidelijk tem
po te kort tegen Jan Theunis-
sen: 46, 1—6. De winnaar van
vorig jaar-Henk Emnes lijkt we
derom hoge ogen te kunnen
gooien. Emnes, die dit jaar
slechts derde klasse bij Voor
hout heeft gespeeld, lijkt hier
door niets aan kracht te hebben
ingeboet; tegen Jon Visbeen was
hiervan gisteren althans niets te
mérken: 7—5, 6—1.
Bij de dames in B waren twee
uitslagen tamelijk verrassend.
Mirjam Mulder, vierde geplaat
st, moest haar meerdere erken
nen in mevr. Kwaaitaal. Alleen
in de tweede set zag Mirjam
kans het spel naar haar hand
te zetten: 6—4, 1—6, 7—5. Tine
Langeveld had opvallend veel
moeite met Marjon v. Boeckel.
In de eerste set kreeg Marjon
zelfs op 5—4 drie maal achter
een een setpoint, maar Tine wist
deze allen ongedaan te maken
en pakte de set alsnog via 7—5.
Ook de tweede set besliste zij
met deze cijfers in haar voor
deel. Monique v.d. Storm
schaarde zich bij de laatste acht
door een 63, 6—2 overwinning
op Helene v. Paridon. Bij de
veteranen speelde P. v. Paridon
zich in de halve eindstrijd ten
koste van C. Koemans: 7—6,
6—2. John Asselbergs en Els
Kales behaalden in het ge-
mengddubbel B een driesets ze
ge op het OLTC duo Ellen de
Groot/Piet Vroegop.
Bij de dames in C kwam de als
vierde geplaatste mevr. Snellen
berg weer een ronde verder
Ditmaal stuitte zij wel op fel
verzet van de kant van mevr.
Tonjann: fr—3,1—6, 6—1.
