'Sowi et-Unie
fwil niet op
^beklaagdenbank gaan zitten
Europa krijgt eigen communicatiesatellieten
Gemenebest-landen
veroordelen Oeganda
SIPRI: steeds meer landen
kunnen cruise-raket maken
Afkeer tegen
Nederlandse
„kolonisten" in
Frankrijk groeit
EUROPA WIL
3 MILJARD STEKEN
IN BESTRIJDEN
WERKLOOSHEID
BUITENLAND
LEIDSE COURANT/1
DONDERDAG 16 JUNI 1977 PAGINA 15
VEILIGHEIDSCONFERENTIE BEGONNEN
'vol J
ngel
fcti -|
ïach
ts
rna
O O
Joeri Voronsov (rechts), het hoofd van de Sovjet-delegatie naar de conferentie van Europese
veiligheid en samenwerking in Belgrado, tijdens de openingsplechtigheid.
BELGRADO <UPI) In het
gloednieuwe congresgebouw van
„Novi Beograd" in Belgrado is
fase één van de vervolgconferen
tie voor Europese veiligheid en
samenwerking (CEVS) begon
nen. Aan deze „conferentie van
Belgrado" wordt deelgenomen
door de 35 landen die twee jaar
geleden de Geneefse CEVS-con-
ferentie hebben afgerond met de
plechtige slotverklaring van
Helsinki.
Het is de bedoeling dat die landen. Euro
pa met uitzondering van Albanië plus de
Verenigde Staten en Canada, gaan bezien
wat er van „Helsinki" in de praktijk is
geworden.
Die eigenlijke „toetsingsconferentie"
moet omstreeks eind september of begin
oktober van start gaan. Waar men giste
ren in de Joegoslavische hoofdstad mee
is begonnen is het opstellen van een
agenda, een tijdschema en verdere moda
liteiten van de eigenlijke conferentie. Al-
Een gedeeltelijk overzicht van de conferentie gemeen wordt verwacht dat deze voorbe-
van Europese veiligheid en samenwerking reidende fase vijf a zes weken in beslag
met geheel vooraan de leider van de Ameri- nemen. Het vooroverleg wordt ge-
kaanse delegatie, ambassadeur Albert Sher- Voerd door vertegenwoordigers van de
er. diverse ministeries van buitenlandse za
ken. Zij hebben de rang van ambassa
deur.
De internationale aandacht heeft zich
reeds nu sterk op Belgrado gericht van
wege een mogelijk dispuut tussen Oost
en West inzake de mensenrechten, gere
geld in de zogenaamde derde „mand"
(sectie) van de slotverklaring van Helsin
ki. Gezien de felle en bewogen politiek
van de Verenigde Saten vreest de Sovjet-
Unie een soort „tribunaal" met haarzelf
en haar satellieten in het beklaagden
bankje.
Maar de 15 NAVO-landen en de negen
EG-landen (welke militaire en burgerlijke
allianties elkaar grotendels overlappen)
hebben al voor Belgrado categorisch ge
steld dat zij geen eenzijdige aandacht
voor de mensenrechten, hoe belangrijk
ook, nastreven
Het Westen wil evenwichtige aandacht
voor: veiligheid (nummer een), economi
sche samenwerking (nummer twee) en
het „vrijere yerkeer van mensen en me
ningen" (nummer drie).
De openingsplechtigheid duurde onge
veer een kwartier. Na een korte pauze
begonnen de gedelegeerden met het vor
men van de werkgroepen die de komende
weken specifieke punten op de agenda
moeten uitwerken. Voor alle beslissingen
is eenstemmigheid vereist. Er wordt over
eventuele twistpunten dus net zo lang
Van onze correspondent Jan
Drummen
PARIJS De afkeer tegen de
zogenaamde luxe emigratie
van buitenlanders en dan
voornamelijk van Nederlan
ders in Frankrijk heeft dezer
dagen andermaal een kritiek
hoogtepunt bereikt. Het mi
nisterie van binnenlandse za
ken maakte bekend dat er
binnen een jaar acht bomaan
slagen gepleegd zijn tegen
centra van Verenigingen voor
Vreemdelingenverkeer in
Zuid-Frankrijk die propagan
da maakten om buitenlanders
aan te trekken. Geen van de
daders werd achterhaald
maar het is nagenoeg zeker
dat deze tot organisaties van
jonge landbouwers behoren.
In het departement Lot zou»
een beweging van jonge boe
ren een gecoördineerde actie
tegen Nederlandse „kolonis
ten" voorbereiden. De boeren
verwijten de buitenlanders
voornamelijk dat deze in' staat
zijn landerijen, boerenhoeven,
landgoederen en kasteeltjes op
te kopen, terwijl de plaatselij
ke bevolking, mede als gevolg
van de crisis in de landbouw
niet over voldoende grond kan
beschikken.
De golf van verzet en zelfs
haat gaat op de allereerste
plaats uit naar de Nederlan
ders omdat ze door hun
geaardheid de grootste ver-
schillen met de Fransen aan
de dag leggen en door hun
gedrag tot een nagenoeg chro
nische allergie bij de bevol
king aanleiding geven. Het
probleem doet zich het meest
acuut voor in de departemen
ten Ardèche, Dordogne, Lot en
Aude. In laatst genoemd de
partement is verleden jaar als
gevolg van deze situatie een
Nederlander vermoord. Dat
vooral de Nederlanders het
voorwerp van afkeer van de
Fransen zijn ligt aan verschil
lende factoren. Terwijl Engel
sen, Belgen en Duitsers over
het algemeen loffelijke pogin
gen doen om in contact te
komen met de plaatselijke be
volking en in elk geval door
hun uitgaven tot de lokale eco
nomie-bijdragen, houden de
meeste Nederlanders iich af
zijdig. Dit komt onder meer
door hun vaak aanzienlijke
moeilijkheden zich in het
Frans uit te drukken maar
ook door gebrek aan wil om
de landstaal te leren. Veelal
gaan zij de boerenbevolking
dan in zwaar geaccentueerd
en weinig grammatikaal Duits
of Engels te lijf hetgeen „een
betreurenswaardige en grote
psychologische vergissing" ge
noemd is. Weinigen onder hen
blijken belangstelling voor
Franse cultuurhistorie en ge
schiedenis en maatschappelij
ke verhoudingen op te kunnen
brengen.
De Joegoslavische minister van buitenlandse
zaken, Minos Milish (rechts, in gesprek met
de leider van de Joegoslavische delegatie
naar de conferentie van Belgrado, Lazar
Mojsov.
gepraat tot men het eens is over een
compromis. Van het doorhakken van
knopen door middel van stemprocedures
is dus geen sprake.
De Italiaanse politie heeft de 30-jarige Antonio Colia gearresteerd
die -gekwalificeerd wordt als een van de gevaarlijkste misdadigers
van het land. Colia is destijds uit de gevangenis in Milaan ontsnapt
en hij dreigde een slachting onder de Milanese kinderen aan te
richten, als zijn gevangen vriendin niet vrijgelaten zou worden. Van
die slachting kwam niets terecht; Colia werd in Tarente gepakt
en zjjn vriendin zit nog in de bak.
(Van onze correspondent Roger
Simons)
LONDEN De tiendaagse ge
menebest-conferentie in Lon-
dens Lancaster House, die gis
teravond geëindigd is met de
publicatie van een slotcommu
niqué, wordt een van de meest
geslaagde van de laatste jaren
genoemd. Voor het eerst in de
geschiedenis beeft het grootste
deel van de lidstaten, op Nige
ria, Kenia en India na, kritiek
uitgebracht op het binnenland
se bestuur van een ander geme
nebest-land.
In het slotcommuniqué is spra
ke van „een massieve schending
van de grondrechten van de
mens in Oeganda".
Nigeria, Kenia en India hebben
geweigerd af te wijken van het
standpunt, dat lidstaten van het
gemenebest niet het recht heb
ben zich in te laten met de
interne aangelegenheden van
andere gemenebest-landen. Het
bezwaar van die landen werd
echter terzijde geschoven door
middel van de verklaring, dat
de kritiek op Oeganda „het
overwegende oordeel van de ge
menebest-leiders" was.
De beruchte president Amin
van Oeganda werd in die ver
klaring niet genoemd. Sommige
gemenebest-leiders zeiden na
dien, dat het ook niet in de
bedoeling lag, het Oegandese
volk aan te klagen. De verkla
ring was duidelijk gericht tegen
het moordzuchtige staatshoofd
dat naar verluidt de dood van
twee- tot driehonderdduizend
Oegandezen op zijn geweten
heeft.
De gemenebest-leiders zijn het
in Londen ook eens geworden
de economische sancties tegen
Rhodesië te verscherpen.
Presidemt Idi Amin heeft van
de gemenebest-top gezegd, dat
het een „imperialistisch en ra
cistische club" is geworden en
dat Zuid-Afrika, Rhodesië en Is
raël waardige leden zouden zijn.
STOCKHOLM (ANP) Steeds
meer landen, waaronder ont
wikkelingslanden, zijn in staat
een zo genoemde cruise-raket te
maken die is uitgerust mét een
kernkop, zo blijkt uit het nieu
we jaarboek van het Internatio
nale Instituut voor Vredeson
derzoek in Stockholm (SIPRI).
Volgens het jaarboek 1977 kan
elk land met een gemiddelde
wapenindustrie geleide wapens
met kernkoppen maken. Dat wil
zeggen dat behalve de grote lan
den ook Argentinië, Brazilië, In
dia, Israël en Taiwan hiertoe in
staat zijn. En in samenwerkings
verband bestaat de mogelijk
heid ook voor Egypte, Indone
sië, Noord-Korea, Zuid-Korea
en Pakistan.
De „cruise-raket" is een nieuw
geleid wapen, dat direct naar
een doel wordt gebracht met
behulp van navigatiesystemen,
die zijn afgesteld op de contou
ren van de aarde. Ook satellie
ten zouden in staat zijn de ra
ketten te leiden. Een andere zor
gelijke ontwikkeling aldus SI
PRI, is de voortgaande verbete
ring in de nauwkeurigheid van
de strategische wapens. Tegen
1985 kunnen deze wapens een
doel op een nauwkeurigheid van
dertig meter treffen na een af
stand van dertienduizend kilo
meter te hebben afgelegd. Op
het ogenblik is de nauwkeurig
heid ongeveer 350 meter.
Chili bereid tot
nieuwe mensenruil
met Moskou
KOPENHAGEN De Chileen
se regering heeft het internatio
nale Sacharov-comité in Kopen
hagen laten weten dat zij op
nieuw bereid is tot een ,men-
senruil' met Moskou. Het comi
té meldde gisteren dat Chili 13
communisten wil vrijlaten in
ruil voor een gelijk aantal poli
tieke gevangenen uit de Sovjet
unie. De Chilenen zitten straf
fen van zes tot vijftien jaar uit.
Via het Sacharov-comité bereik
ten Chili en de Sovjet-Unie, die
geen betrekkingen onderhouden
vorig jaar overeenstemming
over het vrijlaten van resp. Luis
Corvalan, leider van de Chileen
se communistische Partij vrijla
ten en de dissidente biologiestu
dent Vladimir Boekovsky.
Prins Charles
van Engeland in
gesprek met en
kele demon
stranten na zijn
bezoek aan de
Moonshot Youth
Club in Zuid-
Londen. De de
monstratie was
gericht tegen
het gebruik van
geweld door de
politie.
BRUSSEL (ANP) Europa zou
voorlopig ongeveer drie miljard
gulden moeten steken in de
werkloosheidsbestrijding. Dat
is een plan van de Europese
commissie, het dagelijks be
stuur van de Europese Gemeen
schap. Twee Europese commis
sarissen, de Nederlander ir.
Henk Vredeling, en de Frans
man Francois Xavier Ortoli,
hebben daarover gistermiddag
in Brussel mededelingen ge-
De ruim drie miljard gulden
zouden door de Europese com
missie geleend moeten worden
op de internationale kapitaal
markt. Het geld zou gebruikt
moeten worden voor investerin
gen, want, aldus Ortoli, alleen
een toename van de investerin
gen leidt tot een bevredigende
economische groei en slechts
economische groei geeft een
blijvende oplossing voor hét
grote probleem van de werk
loosheid.
President Kaoenda van Zambia, die enige dagen een bezoek aan ons land heeft gebracht,
kijkt met belangstelling naar een demonstratie van röntgendiagnostiek voor kinderen in
het pas geopende gebouw van Philips Medical Systems in Best (N-B).
Zambia overweegt
aanklacht tegen
oliemaatschappijen
DEN HAAG De Zambiaanse president
Kenneth Kaoenda overweegt een aantal olie
maatschappijen voor de rechter te dagen,
omdat ze nog steeds olie leveren aan Rhodes
ië. Gisteren zei Kaoenda in Wassenaar dat
hij de zaak van de verboden leveranties wil
voorleggen aan de rechter in Zambia.
Volgens de Zambiaanse president zijn het met
alleen Shell, BP, Mobil Oil en Total die zich
schuldig maken aan leveranties die verboden
zijn door de Verenigde Naties. Alle oliemaat
schappijen zijn schuldig, aldus president
Kaoenda.
Hij vindt dat er een internationale samenzwe
ring gaande is om het regime van Ian Smith
in Rhodesië in stand te houden. Het westen
schijnt niet te beseffen dat er niet veel tijd
meer is voor een vreedzame oplossing van de
blanke overheersing in zuidelijk Afrika, aldus
Kaoenda
Spoorbanen bij
Soweto
opgeblazen
JOHANNESBURG (Reuter) -
Twee explosies hebben vanmor
gen spoorweglijnen in de zwar
te woonstad Soweto vernield.
Vandaag herdenken de zwarte
Zuidafrikanen dat een jaar ge
leden bloedige onlusten uitbra
ken, waarbij honderden doden
zijn gevallen.
Volgens de politie gaan de
meeste mensen gewoon naar
hun werk, ondanks een oproep
van studenten tot een tweedaag
se staking. In Soweto werd een
vrachtwagen midden op straat
omver geduwd als barricade.
Ook zijn er onbevestigde berich
ten over het gooien met stenen
naar bussen. De politie contro
leert in legertrucks de ruim 1
miljoen zwarte inwoners tellen
de stad.
Röntgenologen
vrijgesproken
DEN BOSCH (ANP) - Het Ge-
rechtshof in Den Bosch heeft
twee röntgenologen uit Val-
kenswaard vrijgesproken van
de hen ten laste gelegde vals
heid in geschrifte. De recht
bank in Den Bosch had de twee
veroordeeld tot negen maanden
gevangenisstraf, waarvan zes
voorwaardelijk.
Op 28 mei eiste de advocaat-ge
neraal bevestiging van dit von
nis'. Het hof acht valsheid in
geschrifte niet bewezen. Wel zijn
de twee artsen onzorgvuldiger
geweest dan van ze had mogen
worden verwacht, zo luidt het
oordeel. Het bestuur van het St.
Josephziekenhuis in Eindhoven
blijft bij zijn besluit, waarbij de
röntgenologen op staande voet
worden ontslagen. Men blijft
ook van mening dat de beide
röntgenologen onjuiste coderin
gen hebben toegepast en dat zij
anderen onjuiste coderingen
hebben laten toepassen.
J DEN HAAG (ANP) Europa krijgt voor
communicatiedoeleinden twee eigen satel
lieten. Tijdens de Europese PTT-conferen-
tie, die van 20 juni tot 2 juli in Stockholm
zal worden gehouden, zal ook de directeur-
generaal van de Nederlandse PTT, drs. Ph.
Leenman, zijn handtekening zetten onder
een overeenkomst tot oprichting van een
voorlopige Europese telecommunicatiesa-
tellieten-organisatie, die gaat werken onder
de naam Interim-Eutelsat. Deae organisatie
gaat zich bezighouden met beheer en ex
ploitatie van twee toekomstige Europese
telecommunicatiesatellietsystemep.
De ondertekening betekent, dat de PTT
serieifce plannen heeft om deel te nemen
aan de beide telecommunicatiesatelüetpro-
jecten. Dit zijn de Europese communicatie
satelliet (ECS) voor telefoon-, telex- en data
verkeer en de overdracht van televisiebeel
den, die in 1981 gelanceerd wordt en voor
de zogenaamde Marots voor het-telefoon- en
telexverkeer met schepen in de Indische
Oceaan en een deel van de Atlantische
Oceaan. Deze satelliet zal volgend jaar in
de ruimte worden gebracht.
Europa beschikt al wel over een goed
„aards" telecommunicatienet in de vorm van
kabel- en straalverbindingen, maar een rou
te van een ander type in de vorm van
satellietverbindingen, die bovendien van ho
ge kwaliteit zijn, kan een welkome aanvul
ling zijn in het telecommunicatiepatroon,
aldus de deskundigen. Wel is deze vorm van
telecommunicatie alleen geschikt voor de
lange afstand.
Interim-Eutelsat zal de nodige overeenkom
sten sluiten met het Europese ruimtevaart
bureau (ESA).
Voor de opriching van Interim-Eutelsat
moesten minstens tien Europese PTT-adnu-
nistraties de oprichtingsacte ondertekenen.
Dat zit er wel in, omdat aan de voorberei
dingsconferentie zeventien administraties
hebben meegedaan, waarvan de meesten
wel geïnteresseerd zijn in de overeenkomst.
Het is de bedoeling dat het voorlopige
karakter van Eutelsat zo spoedig mogeljk
door een definitieve wordt vervangen.
Voor het werken van de ECS-satellieten zijn
grondstations nodig en voor de Marots
grond(wal)stations en speciale schaapssta-
tins.
Het ligt in de bedoeling, dat Nederland
samen met België een grondstation voor de
ECS zal oprichten. Als besloten wordt om
het in Nederland te vestigen, zal het Burum
(Fr.) worden, waar zich al het grondstation
voor het Intelsatverkeer bevindt. Dan is een
nieuw grondstation niet nodig: volstaan kan
worden met de bouw van een nieuwe, derde
antenne met bijbehorende apparatuur.
Wordt België gekozen, dan zal het station
in Lessive komen, waar ook al een Intelsat-
grondstation is.
Voor de Marots-satelliet hoeft in ons land
geen nieuw grondstation te worden ge
bouwd. In dit geval is één station voldoende
voor alle Europese landen, die aan het pro
ject meedoen. Dit station zal in Engeland
komen
Het plan voor een eigen Europese telecom-
municatiesatelliet is bij een aantal Westeuro-
pese landen opgekomen, die verenigd zijn
in wat vroeger de ESRO was en wat nu heet
de ESA, de European Space Agency, de
Europese tegenhanger van de NASA.
De ESA-landen, waaronder Nederland, von
den dit nodig om bij te kunnen blijven op
het gebied van de technologie. Bovendien
zou het een uitdaging voor de industrie zijn
en tenslotte speelden ook prestige-overwe-
gingen een rol: wat Amerika kan, kunnen
wij ook.
Een onderzoekprogramma werd begonnen,
hetgeen geleid heeft tot de ontwikkeling van
de OTS, de Orbital Test Satellite, een proef-
satelliet, die in september zal worden gelan
ceerd en die in 1981 gevolgd zal worden door
de „echte" satelliet, de ECS. Deze satelliet
zal een equatoriale baan gaan beschrijven.
36.000 km boven de Sahara. Van daaruit zal
hij, als een paraplu, met zijn stralen geheel
Europa bestrijken.
Het heeft natuurlijk geen zin om van een
satelliet gebruik te maken voor telefoonge
sprekken tussen Den Haag en Amsterdam,
maar wel met landen als Griekenland, Italië
enz. Op grond van economische overwegin
gen is daarom afgesproken, dat als men op
satellietverkeer over zou gaan, het hier al
leen verkeer zal betreffen over een afstand
verder dan 800 km, over de aardbol geme
ten.
Een dergelijke satelliet is natuurlijk een
dure zaak, maar volgens de deskundigen
komen de kosten er wel uit, zoals met name
het Intelsat-project heeft bewezen.
Bovendien zal in het geval van de ÈCS de
satelliet niet alleen voor telefoon- en telex-
verkeer, maar ook voor televisie gebruikt
worden, waardoor het systeem commercieel
verantwoord wordt.
Voor de Marots, de satelliet voor het mari
tiem-, mobiel radioverkeer, gelden nog ande
re overwegingen.
Tot dusver heeft het contact met schepen
op zee nog in hoofdzaak plaats via de
morsetelegrafie, een tamelijk ouderwetse
manier van telecommunicatie, of via een
veelal slechte radio-telefoonverbinding. Ie
der land heeft daarvoor een eigen kuststa-
tion.
Een satelliet maakt het mogelijk om automa
tisch, dus zonder hulp van een kuststhtion
telefonisch of per telex in contact te treden
met schepen, waar ook ter wereld. Men
krijgt tevens een verbinding van hoge kwali
teit.
Uiteraard zullen voorlopig alleen de groter^
schepen worden uitgerust met de dure appa
ratuur, die nodig is om dit satellietverkeer
te kunnen ontvangen. Men denkt aan sche
pen boven de 10.000 ton.
Het Marots-systeem zal overigens geen blij
vende zaak zijn. Internationaal is namelijk
overeenstemming bereikt om te komen tot
de oprichting van een wereldomspannend
maritiem satellietsysteem, Immarsat, dat
met eigen satellieten zal gaan werken, die
op de lange duur de taken van de Martps
zullen overnemen.
