Speels begin derde gijzelweek
Ook vrijgelaten
kinderen deze
Verveling slaat
toe in trein
Geen oplossing door vergelding
week naar school
'Universiteit verworden tot
onderdeel produktiesysteem'
„Levensbeschouwing en
Welzijnswerk" rapport
Kerk en Samenleving
DOMINEES EN PASTORES:
Plaatsvervangers
blijven paraat
Zevenduizend
Molukkers met
Indonesische
nationaliteit
MANNEN MAKEN BORDUURWERKJES
Prof. S. Girardi uit congregatie van Salesianen
BINNENLAND
LEIDSE COURANT.
DINSDAG 7 JUNI 1977 PAGINA 7
(Van een onzer verslaggevers)
ASSEN Ook de justitiële woordvoer
ders mevrouw mr. Toos Faber-De Heer
en mr. Wim van Leeuwen waagden zich
tenslotte op de veertiende dag van het
gijzelingsdrama aan een partijtje sjoelen
in het Asser perscentrum. Spelletjes
vierden gisteren nadrukkelijk hoogtij,
want de gegijzelden kregen daar dankzij
het verzoek van de twee vrijgelaten
vrouwen volop de gelegenheid toe in de
trein. Ook enkele Zuldmolukse kapers
zochten verstrooiing: zij wierpen steen
tjes over de trein en speelden een geïm
proviseerd partijtje slagbal. Wachten op
nieuwe ontwikkelingen was gisteren in
Drente het parool.
In het Haagse crisiscentrum ontvingen de
bewindslieden minister Van Doorn en
staatssecretaris Zeevalking de Zuidmo-
lukkers Lokollo en Latumahena respec
tievelijk vice-president en minister van
Binnenlandse Zaken in het Zuidmolukse
kabinet-Mausama. Gesproken werd on
der meer over de vraag of de contactper
sonen mevrouw Josina Soumokil en dr.
Hassan Tan voor de tweede maal naar
de trein zouden gaan. Ook de telefoonge
sprekken tussen de overheidspsychiater
dr. Dick Mulder vanuit het Asser beleids
centrum met de treinkapers spitsten zich
hierop toe. Het resultaat van die in Assen
gevoerde gesprekken waarbij de terroris
ten eenmaal zelf het initiatief namen, zal
in de Haagse onderhandelingen worden
ingepast. Hoe langer de gijzeling duurt,
des te meer gloort de hoop dat de acties
van de Zuidmolukkers rustig zullen wor
den beëindigd. Dick Mulder doet zijn
uiterste best om de terroristen „uit de
trein te praten".
In de trein, zo bleek uit mededelingen
van de twee vrijgelaten vrouwen, blijken
de nog overgebleven 16 gegijzelde vrou
wen en 36 mannen gescheiden van elkaar
te zitten. De situatie zou veel beter zijn
dan destijds in de trein bij Wijster. Op
vallend was bij voorbeeld dat de beide
zwangere vrouwen redelijk schoon ble
ken te zijn bij hun vrijlating, wat van
de meeste gegijzelden van Wijster ander
half jaar geleden niet kon worden ge
zegd. De kapers lijken er dan ook voor
te zorgen dat de compartimenten schoon
blijven. Ze droegen (met het geweer in
de aanslag) gisteren weer twee vrouwen
op een soort „grote schoonmaak" te hou
den. In het beleidscentrum te Assen be
leefde men tegen het einde van de mid
dag nog even een spannend moment,
toen bekend werd dat het treinverkeer
in de buurt van Venlo gestagneerd was
nu dat men vier Zuidmolukkers al of niet
gewapend langs de rails had zien lopen.
Het bleek tenslotte loos alarm. De machi
nisten van twee treinen hadden geen
nieuwe terroristen maar doodgewone as
pergeplukkers gesignaleerd, die met hun
gereedschap op weg waren naar de Lim-
iburgse aspergevelden.
(Van een onzer verslaggevers)
ASSEN De twee uit de gekaapte trein
vrijgelaten vrouwen, de 25-jarige me
vrouw Nelleke Ellenbroek—Prinsen uit
Wierden en de 31-jarige mevrouw A. H.
Brouwer—Korf uit Nijmegen hebben
gisteren het Academisch-ziekenhuis in
Groningen verlaten. Zij willen voorlo
pig geen mededelingen doen, met het
oog op het feit dat nog steeds 52 andere
ftssagiers gegijzeld worden, terwijl in
Bovensmilde nog vier onderwijskrach
ten door Zuidmolukkers worden vastge
houden.
Wel hebben de twee vrouwen voor hun vertrek
uit Groningen verklaard dat de toestand van de
gegijzelde passagiers „redelijk goed" is, maar dat
door de geringe bewegingsvrijheid velen last heb
ben van verstoppingen. Het beleidsteam heeft
daarop geantwoord dat de maaltijden voor de
trein hieraan nog meer zullen zullen worden aan
gepast dan tot dusver het geval was.
Verder begint de verveling in de trein danig een
rol te spelen. Zo zeer, dat ook mannen er toe over
zijn gegaan borduurwerkjes te maken, hoewel de
beleidsautoriteiten in Assen deze uitsluitend voor
de 20 vastgehouden vrouwen hadden bestemd. Nu
de twee vrouwen dit in Groningen hebben ver
klaard zal de zending handwerkjes en boeken nog
sterk worden uitgebreid, aangevuld met puzzles en
handarbeidpakketten. Zowel mevrouw Ellenbroek
als mevrouw Brouwer vertelden dat de psychische
druk op de gegijzelde passagiers erg groot is. Wel
zijn ze over het algemeen correct door de treinka
pers behandeld.
In Groningen is niet bekend gemaakt of de passa
giers bij De Punt door de Zuidmolukkers zijn
bedreigd zoals destijds in Wijster het geval was.
Ook het naar buiten brengen van gegijzelde passa
giers met een blinddoek voor de ogen en een touw
om de nek is onbesproken gebleven.
(Van een onzer verslaggevers)
BOVENSMILDE De ouders
van de in Bovensmilde gegijzel
de kinderen hebben gister
avond besloten deze kinderen
mee te laten doen aan het op-
vangprogramma voor alle kin
deren in het dorp. De christelij
ke school in Bovensmilde, waar
de kinderen worden opgevan
gen, zal daartoe met vijf man
extra politie worden bewaakt.
De ouders hadden om die extra
bewaking gevraagd.
De extra bewaking is na enige
aarzeling toegezegd door burge
meester De Noord van Smilde.
De ouders sluiten niet uit, dat
een deel van de kinderen pas in
de loop van de week aan het
opvangprogramma zal mee
doen.
Na afloop van de vergadering
vertelden drie ouders, de heren
J. de Vries, A. Buist en dr. A.
Pen dat de Zuidmolukse kinde
ren vooralsnog niet meedoen
aan het opvangprogramma.
Hierover is ondermeer overleg
geweest met een welzijnswer
ker, die met ouders van de
Zuidmolukse leerlingen heeft
gesproken. Bekeken zal worden
of voor de Zuidmolukse leerlin
gen, die bij het begin van de
Ouder-woordvoerder Blaauw (links) vraagt om suggesties uit de zaal
vol met andere ouders van vrijgelaten kinderen
gijzeling door de bezetters van
de openbare lagere school wer
den vrijgelaten, een speciaal
programma zal worden opge
steld. „Daar hebben we echter
geen bemoeienis mee", aldus dr.
A. Pen, die zenuwarts is.
Dr. Pen vertelde, dat ook ouders
met enige onderwijservaring
zullen worden ingeschakeld bij
het opvangprogramma. In totaal
zijn er zes groepen leerlingen
afkomstig van de openbare la
gere school. Voor elke klas
komt een professionele leer
kracht te staan plus een ouder,
die al eens in de openbare lage
re school heeft gewerkt De
school advies- en begeleidings
dienst heeft een psycholoog be
schikbaar gesteld, die het gehele
programma zal begeleiden.
Om een dergelijk groot aantal
leerlingen te kunnen opvangen
in de christelijke school is er
een soort roulatiesysteem ge
maakt. De kinderen van de
openbare lagere school volgen 's
ochtends een speciaal program
ma. 's Middags is de school
weer beschikbaar voor de leer
lingen die er thuishoren.
Glimmen Onverminderd posten leden van de Groep Plaatsver
vanging Gegijzelden al sedert het begin van de gijzelingen in
Drente op de Rijksstraatweg in Glimmen. Van hun aanbod om
de gegijzelden In de gekaapte intercity te vervangen en/of koe
riersdiensten te verrichten wordt door de regering geen gebruik
gemaakt.
Volgens woordvoerder ds. Kuijlenburg gaat de groep toch door
met de „stille wacht", omdat zij wil laten zien dat de leden elk
moment bereikbaar zijn.
De leden willen solidair zijn met de gegijzelden en juist niet gewoon
doorgaan met dagelijkse bezigheden, maar met gedachten, woorden
en daden „zo nabij mogelijk zijn". De groep hoopt met houding
houden de kloof tussen de kapers en de overheid te verkleinen,
maar ook die tussen de Nederlanders en de Zuidmolukkers.
Volgens de woordvoerder laten de leden zien dat er ook nog
Nederlanders zijn die wel aandacht aan de situatie van de Zuidmo
lukkers willen schenken. Ook wil de groep de leden van vredesbe
wegingen, kerken en volksvertegenwoordiging aanzetten te denken
over het vraagstuk van de Zuidmolukkers in Nederland.
ASSEN Een groep van 45 dominees, pastores
en andere christenen, die in Drente beroepshalve
met Molukkers te maken hebben, heeft in ver
band met de gijzelingen een brief geschreven aan
de kerken. Daarin dringen ze er op aan na te
denken over de positie van de Zuidmolukkers en
de overheid te steunen zodat er werkelijk gerech
tigheid kan geschieden.
Wat zich nu in Drente heeft afgespeeld noemen
ze onherroepelijk. „Hoe de gijzelingen ook aflopen,
we kunnen straks niet meer overgaan tot de orde
van de dag". Het is het recht en de plicht van'
de Zuidmolukse gemeenschap om allereerst voor
zichzelf de situatie tot klaarheid te brengen. „Maar
juist omdat wij voor elkaar verantwoordelijkheid
dragen zien we met angst en zorg de toekomst
van onze eigen, Nederlandse samenleving tege- maar geduld worden. „Zijn we niet boos omdat
moet", aldus de brief. hij niet dankbaar genoeg is of omdat hij niet wil
worden als wij?" Dit soort vragen zal naar de
De groep van 45 stelt dat er langs de weg van mening van de briefschrijvers bij de beleidsvor-
de wraak en de vergelding geen oplossing kan ming moeten worden betrokken. Tot de onderteke-
worden bereikt. „We zullen als christenen volko- naars behoren de statenleden mevr. A. van Dellen
men ongeloofwaardig worden". Volgens de brief- en J. Hollenbeek Brouwer en het oud KVP-kamer-
schrijvers moet de vreemdeling meer dan alleen lid B. Hermsen.
DEN HAAG (ANP) - Van de
ongeveer 37.000 Molukkers in
Nederland zijn er volgens een
opgave van de Indonesische
ambassade in Den Haaf 7428
personen geregistreerd als In
donesische staatsburgers. De
consulaire afdeling van de am
bassade hanteert hierbij echter
een andere formule dan in Ne
derland gebruikelijk is.
Volgens Nederlandse gegevens
is vijfenzeventig procent staten-
loos, twintig procent Nederlan
der en vijf procent Indonesiër.
Volgens de Indonesische ambas
sade hebben 2244 Zuid-Moluk-
kers hun Indonesisch staatsbur
gerschap bevestigd. Daarnaast
hebben 5184 personen het Indo
nesische staatsburgerschap aan
gevraagd en zijn deze aanvra
gen in principe aangenomen.
Het aantal Zuid-Molukkers dat
de Nederlandse nationaliteit
verkrijgt, groeit. Want volgens
de Nederlandse nationaliteits-
wetgeving wordt het kind van
een tijdens de geboorte in Ne
derland wonende vader en moe
der, die zelf geboren is uit een
in Nederland wonende moeder,
automatisch Nederlander. Voor
de Molukkers betekent dit dat
de zeer jonge kinderen, de der
de generatie, het Nederlander
schap bezitten. De statenloze
Zuid-Molukkers bezitten overi
gens alle rechten van de Neder
landers, behalve het kiesrecht.
Zij kunnen ook niet in militaire
dienst worden opgeroepen.
Annie Brouwer-Korf leest de verklaring voor. Nelleke Ellenbroek-Prinsen luistert.
STUDENTENPASTORES:
De universiteit is verworden tot een on
misbaar onderdeel van het produktiesys
teem. De student is een soort leercontrac-
tant die op geprogrammeerde tijden leer
prestaties moet afleveren. Daarna loopt
hij een goede kans werkloze jongere te
worden.
Dit constateerden de r.k. en protestantse
studentenpastores tijdens hun jaarlijkse
werkconferentie, die dezer dagen te Drie
bergen werd gehouden over het thema
„Wetenschap en samenleving".
De pastores vroegen zich af wat ze aan
het doen zijn, als ze studenten aan de hand
van de bijbel bewust maken van hun
situatie, zonder tegelijk uitzicht te bieden
op verandering in een hoopvollere richting.
Duidelijk werd dat dit pastoraat zich niet
kan beperken tot het evangeliseren van
individuele personen. Men dient zo met het
bijbelse verhaal bezig te zijn dat er een
verheldering kan plaats vinden van het
structueel bepaalde spanningsveld van we
tenschap en samenleving.
Dat dit kan leiden tot een belangrijke
accentverschuiving in het studentenpasto
raat werd aan het slot van de conferentie
uitvoerig besproken met secretaris-gene
raal dr. A. H. van den Heuvel van de
hervormde kerk, praeses ds. C. Mak van
de gereformeerde synode en mgr. B. Moel-
ler, bisschop van Groningen. De kerklei
ders toonden begrip voor deze problema
tiek en vroegen de studentenpastores de
kerkelijke beleidsorganen hierover grondig
te informeren.
Naar aanleiding van een inleiding van dr.
J. de Jonge, onderwijssocioloog aan de
Vrije Universiteit te Amsterdam, werd
vastgesteld dat het onderwijssysteem ver
worden is tot een organisatie waarin het
kritisch nadenken steeds meer ruimte
heeft moeten afstaan aan het produceren
van deskundige beroepskrachten.
Veel studenten zijn teleurgesteld in hun
studie. Van de tweede doelstelling van het
wetenschappelijk onderwijs: „de bevorde
ring van het maatschappelijk verantwoor
delijkheidsbesef" komt weinig terecht. De
pastores vroegen zich af of dit samenhangt
met het pakketsgewijze studieaanbod van
het voortgezet onderwijs, de toenemende
studiedruk, de massaliteit, de angst om uit
te vallen (dertig procent valt na korte tijd
af), de computerachtige multiple-choice
examens en het ontbreken van enig zicht
op een zinnige maatschappelijke functie
van de afgestudeerde.
Dr. K. Boskma, lector aan de Technische
Hogeschool. Twente, schetste hoe weten
schap en maatschappij verstrengeld zijn
geraakt. De wetenschap is een produktie-
en machtsfactor van onze samenleving ge
worden. En omgekeerd bepalen de econo
mische en militaire belangen in onze sa
menleving de richting en de inhoud van
het wetenschappelijk onderzoek.
Dr. Boskma lichtte dit toe aan de hand
van de ontwikkeling van de kernfysica en
het energie- en bewapeningsvraagstuk.
Daaraan werd duidelijk dat de risico's die
worden aangegaan apocalyptische trekken
hebben: het voortbestaan van het mense
lijk leven op deze aarde is voor het eerst
in de geschiedend in de handen van men
sen gelegd en dus ook de verantwoordelijk
heid ervoor.
Prof. dr. Giulio Girardi, een van de belangrijkste voormannen
van de beweging „Christenen voor het Socialisme", is door de
leiding van de paters Salesianen in zijn priesterlijke functies
geschorst „wegens systematische oppositie tegen het kerkelijk
leergezag".
Ook is de 55-jarige Girardi uit de congregatie gezet. Volgens het
bestuur van de Salesianen zijn de aktiviteiten van Girardi „niet
meer in overeenstemming met de opdracht van een Salesiaan".
In 1973 werd Girardi al ontheven van zijn functie als lektor in
\le marxistische filosofie aan het Parijse „Katholiek Instituut"
vanwege zijn „revolutionaire en marxistische ideee-n, die enkele
studenten verwarren en bezwaren van kerkelijke zijde hebben
teweeggebracht".
In het studiejaar 1974/75 mocht Girardi ook niet meer aan het
internationale instituut „Lumen Vitae" te Brussel zijn cursus
„marxisme en christendom" geven. Girardi was enkele jaren
consultor van het sekretariaat voor niet-gelovigen. In maar 1973
was hij in dit ambt niet meer herbenoemd.
De beslissing van de Salesianen is op 10 mei door de Vaticaanse
congregatie voor de religieuzen geratificeerd en nu pas bekendge
maakt.
KORTE
METTEN
Ds. B. Aalbers, gereformeerd
predikant te Geldrop, heeft de
benoeming aanvaard tot lan
delijk secretaris van de raad
van deputaten „Samen op
weg". Deze raad heeft tot taak
de eenwording van de her
vormde kerk en de gerefor
meerde kerken te bevorderen.
Ds. Aalbers (48) zal op 1 sep
tember zijn werk op De Horst
in Driebergen beginnen, dat
zal bestaan in het coördineren
en stimuleren van de contac
ten tussen de hervormde en
de gereformeerde kerkeraden
en regionale en landelijke col
leges.
Tot officier in de orde van
Oranje Nassau is benoemd dr.
G. Hartdorff, voorzitter van de
centrale kerkeraad van de her
vormde gemeente te Amster
dam. Tot ridder in de orde van
Oranje Nassau zijn benoemd
G. van Dijk, pastoor te Rotter
dam en W. C. E. K. G. baron
van Oldeneel tot Oldenzeel,
pastoor te Putte.
Dr. Philip A. Potter, secreta
ris-generaal van de Wereld
raad van Kerken heeft in een
brief aan luitenant-kolonel
Mengista Haile-Mariam, voor
zitter van de voorlopige mili
taire regeringsraad in Addis
De Katholieke Raad voor Kerk en Samenle
ving te Utrecht heeft een rapport uitgegeven
onder de titel „Levensbeschouwing en wel
zijnswerk". Het is toegestuurd aan de politieke
partijen en aan de beleidsinstanties van de r.k.
kerk.
In het rapport wordt als mening gegeven, dat
de overheid een duidelijke verantwoordelijk
heid heeft voor de wereld- en levensbeschou
wing. Dit betekent niet alleen, dat de overheid
de functie van wereld- en levensbeschouwing
binnen het maatschappelijk gebeuren dient te
erkennen, maar ook, dat de overheid dit werk
actief moet stimuleren en financieren.
Als voorbeeld noemt het rapport enige groepen,
die hiervoor in aanmerking zouden komen:
DISK (Dienst in de Industriële Samenleving
vanwege de Kerken), Cura Migratorum een
stichting gericht op de buitenlanders in Neder
land), het Katholiek Landelijk Centrum voor
Geestelijke Volksgezondheid en het Woonwa-
genwerk.
Het rapport spitst zich echter met name toe
op het „F-2-werk". Dit tracht mensen zoveel
mogelijk te betrekken bij de maatschappelijke
ontwikkelingen en bij samenlevingsopbouw
door opleiding en begeleiding. Vanuit de r.k.
kerk werken in Nederiand ongeveer twintig
F-2-werkers. Het werk wordt voorlopig door de
overheid gesubsidieerd. Over een definitieve
subsidieregeling zal worden beslist na bestude
ring van een evaluatie-rapport, dat binnenkort
aan het ministerie van Cultuur, Recreatie en
Maatschappelijk Werk zal worden aangeboden.
Het rapport concludeert, dat de overheid de
specifieke taak van het F-2-werk niet uit het
oog mag verliezen, namelijk het leggen van
verbinding tussen het welzijnswerk in de meest
brede zin van het woord en de bevolking
waarbij men aansluit op de wereld- en levens
beschouwelijke kaders waarin die bevolking is
opgedeeld.
De Katholieke Raad voor Kerk en Samenleving
heeft als doel door studie en onderzoek de
betekenis van evangelie en kerk voor de op
bouw van de samenleving te bevorderen. Het
studiesecretariaat is gevestigd Biltstraat 119 te
Utrecht.
Abeba, de bezorgdheid van
het uitvoerend comité van de
wereldraad tot uitdrukking
gebracht over de situatie in
Ethiopië. Op de regering
wordt een beroep gedaan geen
inspanning ongebruikt te la
ten om de huidige geweldda
dige tendens in het land te
keren, de werking van de wet
te garanderen en erop toe te
zien dat onschuldige burgers
niet worden mishandeld of
„geliquideerd" wegens ver
denking van hun politieke
denkbeelden.
Paus Paulus heeft het ontslag
aanvaard van de aartsbis
schop van Zaragoza, mgr. Pe
dro Cantéro Cuadrado (75).
Hij is een van de prelaten die
het meest vereenzelvigd wer
den met het Franco-regiem.
Hij was een van de drie „re
genten" die over Spanje re
geerden in de tijd tussen de
dood van Franco en de troons
bestijging van koning Juan
Carlos in november '75. Zijn
opvolger is mgr. Elias Yanes
tie.
De kerkelijk hoogleraar na
mens de remonstrantse broe
derschap aan de rijksuniversi
teit van Leiden, prof. dr. G.
J. Hoenderdaai gaat eind dit
jaar met emeritaat. Dr. E. J.
Kuiper, predikant te Haarlem
heeft ten aanzien van de op
volging de voorkeur gekregen
van de algemene vergadering
van de remonstrantse broe
derschap.
